Zapraszamy do nadsyłania artykułów do czasopisma naukowego Uniwersytetu Jagiellońskiego "Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae". Na łamach czasopisma są publikowane oryginalne artykuły naukowe z zakresu wiedzy o literaturze, teorii i krytyki literackiej.
Zgłoś tekst
Opis
ISSN: 1897-3035
eISSN: 2084-3933
Punkty MNiSW: 40
UIC ID: 486110
DOI: 10.4467/20843933ST
Redakcja
Afiliacja
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Data publikacji: 11.2024
Redaktor numeru: Piotr de Bończa Bukowski
Redaktor naczelny: Katarzyna Bazarnik
Zastępca redaktora naczelnego:
Projekt okładki: Paweł Bigos.
Publikacja dofinansowana przez Uniwersytet Jagielloński ze środków Wydziału Filologicznego: program „Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza” w Uniwersytecie Jagiellońskim oraz programu „Rozwój Czasopism Naukowych”, MEiN, nr umowy RCN/SP/0284/2021.
Piotr de Bończa Bukowski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 1, 2024, s. 1-6
https://doi.org/10.4467/20843933ST.24.001.20368W niniejszym artykule prezentuję genezę i intelektualne zaplecze projektu „Roman Ingarden w przestrzeni słowa”, który zaowocował konferencją z okazji 130. rocznicy urodzin filozofa oraz inicjatywą wydania monograficznego numeru czasopisma Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis. Konstatuję, że Ingarden przez całą swą drogę naukową eksplorował przestrzeń słowa, poruszając się na różnych jej płaszczyznach. Był on przekonany, iż słowa mogą być narzędziami poznania i jako takie są otwarte na rozumienie. Pisał o różnicy między słowem żywym, użytym w konkretnej sytuacji, a wieloznacznym „słowem języka”. Przypominam również, że Ingarden tworzył literaturę i poddawał ją opisowi, przekładał literaturę i opisywał istotę przekładu literackiego. W tak zarysowanej przestrzeni sytuuję analizy uczestników projektu, którzy zdecydowali się zmierzyć z wieloaspektową problematyką słowa w myśli Romana Ingardena.
Jolanta Wawrzycka
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 1, 2024, s. 7-12
https://doi.org/10.4467/20843933ST.24.002.20369Piotr de Bończa Bukowski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 1, 2024, s. 13-29
https://doi.org/10.4467/20843933ST.24.003.20370W prezentowanym artykule rozwijam refleksję wokół pojęcia wierności, któremu przypisuję fundamentalne znaczenie w kształtującym się od wieków dyskursie przekładoznawczym. W myśli Romana Ingardena pojęcie to pojawia się w różnych kontekstach: aksjologicznym, etycznym, epistemologicznym i estetycznym. Z wypowiedzi Ingardena na temat znaczenia wierności w wymienionych dziedzinach dociekań filozoficznych wyłania się wieloaspektowy obraz tego pojęcia, pozwalający lepiej zrozumieć istotę kwestii wiernego przekładu, której filozof poświęcił swą uwagę w szkicu O tłumaczeniach. Podejmując próbę zrekonstruowania Ingardenowskiego rozumienia wiernego przekładu literatury, odwołuję się nie tylko do tego tekstu, ale także do świadectw działalności polskiego fenomenologa jako autora i redaktora tłumaczeń wydawanych w serii „Biblioteka Klasyków Filozofii”. Wyniki rekonstrukcji odnoszę do wybranych nurtów myśli przekładoznawczej, zwracając uwagę na translatologiczną relewancję Ingardenowskiego ujęcia problemu wierności.
Elżbieta Tabakowska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 1, 2024, s. 31-48
https://doi.org/10.4467/20843933ST.24.004.20371Śledząc prace powstające w nurcie kognitywistycznych rozważań o języku, trudno nie zauważyć wyraźnych powiązań z tezami psychologii Gestalt, co dostrzegają badacze początków i rozwoju kognitywistycznej teorii języka. Odkrywcy nieznanych kart z dziejów językoznawstwa kognitywnego nie wymieniają jednak wśród jego prekursorów Romana Ingardena. Tymczasem wiele z podstawowych tez kognitywnej teorii języka i gramatyki można odnaleźć w myśli Ingardena, zwłaszcza w książce O poznawaniu dzieła literackiego (The Cognition of the Literary Work of Art), wydanej w 1937 roku, a więc dokładnie pół wieku przed rokiem 1987 – annus mirabilis językoznawstwa kognitywnego, w którym ukazały się przełomowe prace jego amerykańskich ojców założycieli. Przedmiotem dociekań Ingardena jest „literatura”, podczas gdy Langacker i zwolennicy jego teorii zajmują się „nie-literaturą” – tekstem i dyskursem jako elementami codziennej komunikacji. Zarówno (węższa) estetyczna koncepcja Ingardena, jak i (szersza) językoznawcza koncepcja Langackera, Lakoffa czy Talmy’ego opierają się na fundamentalnej opozycji między podejściem obiektywistycznym i subiektywistycznym. Uderzająca jest też zbieżność w patrzeniu na kształt, jaki język przyjmuje w wypowiedzi, nieuchronnie związanej ze świadomością i aktywnością umysłową jej twórcy – podmiotu percepcji, konceptualizacji i ekspresji. Szersza znajomość fenomenologicznej myśli Ingardena mogłaby wzbogacić rozważania teoretyków językoznawstwa kognitywnego o filozoficzne podstawy, a ich poszukiwania językowych wyznaczników „potocznej literackości” zyskałyby walor w postaci fenomenologicznego aspektu użycia języka.
Marzenna Cyzman-Eid
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 1, 2024, s. 49-58
https://doi.org/10.4467/20843933ST.24.005.20372Dyskurs humanistyki nieantropocentrycznej ma esencjalizujący i ontologizujący charakter, co stwarza możliwość jego zestawienia z ontologią Romana Ingardena. Problemy, które są rozważane przez badaczy, takich jak Bjørnar Olsen i Graham Harman, wydają się zbieżne z rozważaniami polskiego filozofa. Pojęcia problematyzowane zarówno w dyskursie nieantropocentrycznym, jak i w teorii Ingardena to między innymi: samoistność, autonomia i niezależność przedmiotu od poznającego podmiotu oraz sposób uposażenia przedmiotu jako podmiotu własności. Mimo że dla współczesnych badaczy najważniejsze znaczenie mają pytania funkcjonalne (jak działają rzeczy jako nie-ludzcy aktorzy w rzeczywistości i jakie związki tworzą z bytami ludzkimi), stawiane przez nich pytania esencjalne pozwalają na lepsze rozpoznanie tego, co warunkuje działanie, a nawet sprawczość przedmiotów. Wprowadzenie dyskursu humanistyki nieantropocentrycznej w kontekst ontologii Ingardena mogłoby pozwolić między innymi na doprecyzowanie pojęć. W ten sposób zwrot ku rzeczom, dotychczas nieposiadający własnego słownika, mógłby zyskać większą dystynktywność jako nowy styl myślowy współczesnej humanistyki.
Beata Garlej
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 1, 2024, s. 59-69
https://doi.org/10.4467/20843933ST.24.006.20373Wstępna część artykułu ma charakter myślowej rekapitulacji. Formuła „aksjologiczny rytm wartości” wyrasta z moich wcześniejszych rozważań, wpisanych w teoretyczne ustalenia poświęcone kategorii konkretyzacji estetycznej Romana Witolda Ingardena. Stały się one źródłem dalszych badań o charakterze analitycznym, prowadzonych w ostatnim pięcioleciu. Przywiodły mnie do konkluzji, że przez aksjologiczny rytm wartości należy rozumieć język, w jakim udostępniają się one twórcy (i odbiorcy). W głównej części artykułu przedstawiono autorską koncepcję sfunkcjonalizowania tego języka. Charakterystyce funkcji przeżyciowej, twórczorodnej i stylorodnej towarzyszy literacka egzemplifikacja – odwołanie się do wybranych wątków powieści Romaina Rollanda Jan Krzysztof. Odniesienie to nie jest przypadkowe, gdyż refleksja Jana Parandowskiego (z Alchemii słowa) o tym dziele dała asumpt do dociekań poświęconych aksjologicznemu rytmowi wartości, a tym samym zarysowania przedkładanej tu koncepcji. Całość rozważań jest zwieńczona twierdzeniem o konieczności uwzględnienia języka wartości w rzetelnej interpretacji Ingardenowskiego rozumienia przestrzeni słowa.
Andrzej Zawadzki
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 1, 2024, s. 71-82
https://doi.org/10.4467/20843933ST.24.007.20374W niniejszym artykule przedstawiona została próba fenomenologicznego odczytania kilku wybranych wierszy Mirona Białoszewskiego. Narzędzia fenomenologiczne nie były często stosowane w badaniach nad twórczością tego pisarza. Autor artykułu dowodzi, że za taki stan rzeczy odpowiadają, z jednej strony, zauważalna do pewnego momentu dominacja analiz formalno-strukturalnych, a z drugiej strony – koncepcja warstwy znaczeń językowych zawarta w pracy Romana Ingardena O dziele literackim. Wybrane do analizy utwory poety zostały w artykule potraktowane z innej niż Ingardenowska perspektywy, mianowicie jako fenomenologiczne minianalizy, ukazujące proces konstrukcji świata przedmiotowego.
Piotr de Bończa Bukowski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 1, 2024, s. 1-6
https://doi.org/10.4467/20843933ST.24.001.20368W niniejszym artykule prezentuję genezę i intelektualne zaplecze projektu „Roman Ingarden w przestrzeni słowa”, który zaowocował konferencją z okazji 130. rocznicy urodzin filozofa oraz inicjatywą wydania monograficznego numeru czasopisma Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis. Konstatuję, że Ingarden przez całą swą drogę naukową eksplorował przestrzeń słowa, poruszając się na różnych jej płaszczyznach. Był on przekonany, iż słowa mogą być narzędziami poznania i jako takie są otwarte na rozumienie. Pisał o różnicy między słowem żywym, użytym w konkretnej sytuacji, a wieloznacznym „słowem języka”. Przypominam również, że Ingarden tworzył literaturę i poddawał ją opisowi, przekładał literaturę i opisywał istotę przekładu literackiego. W tak zarysowanej przestrzeni sytuuję analizy uczestników projektu, którzy zdecydowali się zmierzyć z wieloaspektową problematyką słowa w myśli Romana Ingardena.
Jolanta Wawrzycka
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 1, 2024, s. 7-12
https://doi.org/10.4467/20843933ST.24.002.20369Piotr de Bończa Bukowski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 1, 2024, s. 13-29
https://doi.org/10.4467/20843933ST.24.003.20370W prezentowanym artykule rozwijam refleksję wokół pojęcia wierności, któremu przypisuję fundamentalne znaczenie w kształtującym się od wieków dyskursie przekładoznawczym. W myśli Romana Ingardena pojęcie to pojawia się w różnych kontekstach: aksjologicznym, etycznym, epistemologicznym i estetycznym. Z wypowiedzi Ingardena na temat znaczenia wierności w wymienionych dziedzinach dociekań filozoficznych wyłania się wieloaspektowy obraz tego pojęcia, pozwalający lepiej zrozumieć istotę kwestii wiernego przekładu, której filozof poświęcił swą uwagę w szkicu O tłumaczeniach. Podejmując próbę zrekonstruowania Ingardenowskiego rozumienia wiernego przekładu literatury, odwołuję się nie tylko do tego tekstu, ale także do świadectw działalności polskiego fenomenologa jako autora i redaktora tłumaczeń wydawanych w serii „Biblioteka Klasyków Filozofii”. Wyniki rekonstrukcji odnoszę do wybranych nurtów myśli przekładoznawczej, zwracając uwagę na translatologiczną relewancję Ingardenowskiego ujęcia problemu wierności.
Elżbieta Tabakowska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 1, 2024, s. 31-48
https://doi.org/10.4467/20843933ST.24.004.20371Śledząc prace powstające w nurcie kognitywistycznych rozważań o języku, trudno nie zauważyć wyraźnych powiązań z tezami psychologii Gestalt, co dostrzegają badacze początków i rozwoju kognitywistycznej teorii języka. Odkrywcy nieznanych kart z dziejów językoznawstwa kognitywnego nie wymieniają jednak wśród jego prekursorów Romana Ingardena. Tymczasem wiele z podstawowych tez kognitywnej teorii języka i gramatyki można odnaleźć w myśli Ingardena, zwłaszcza w książce O poznawaniu dzieła literackiego (The Cognition of the Literary Work of Art), wydanej w 1937 roku, a więc dokładnie pół wieku przed rokiem 1987 – annus mirabilis językoznawstwa kognitywnego, w którym ukazały się przełomowe prace jego amerykańskich ojców założycieli. Przedmiotem dociekań Ingardena jest „literatura”, podczas gdy Langacker i zwolennicy jego teorii zajmują się „nie-literaturą” – tekstem i dyskursem jako elementami codziennej komunikacji. Zarówno (węższa) estetyczna koncepcja Ingardena, jak i (szersza) językoznawcza koncepcja Langackera, Lakoffa czy Talmy’ego opierają się na fundamentalnej opozycji między podejściem obiektywistycznym i subiektywistycznym. Uderzająca jest też zbieżność w patrzeniu na kształt, jaki język przyjmuje w wypowiedzi, nieuchronnie związanej ze świadomością i aktywnością umysłową jej twórcy – podmiotu percepcji, konceptualizacji i ekspresji. Szersza znajomość fenomenologicznej myśli Ingardena mogłaby wzbogacić rozważania teoretyków językoznawstwa kognitywnego o filozoficzne podstawy, a ich poszukiwania językowych wyznaczników „potocznej literackości” zyskałyby walor w postaci fenomenologicznego aspektu użycia języka.
Marzenna Cyzman-Eid
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 1, 2024, s. 49-58
https://doi.org/10.4467/20843933ST.24.005.20372Dyskurs humanistyki nieantropocentrycznej ma esencjalizujący i ontologizujący charakter, co stwarza możliwość jego zestawienia z ontologią Romana Ingardena. Problemy, które są rozważane przez badaczy, takich jak Bjørnar Olsen i Graham Harman, wydają się zbieżne z rozważaniami polskiego filozofa. Pojęcia problematyzowane zarówno w dyskursie nieantropocentrycznym, jak i w teorii Ingardena to między innymi: samoistność, autonomia i niezależność przedmiotu od poznającego podmiotu oraz sposób uposażenia przedmiotu jako podmiotu własności. Mimo że dla współczesnych badaczy najważniejsze znaczenie mają pytania funkcjonalne (jak działają rzeczy jako nie-ludzcy aktorzy w rzeczywistości i jakie związki tworzą z bytami ludzkimi), stawiane przez nich pytania esencjalne pozwalają na lepsze rozpoznanie tego, co warunkuje działanie, a nawet sprawczość przedmiotów. Wprowadzenie dyskursu humanistyki nieantropocentrycznej w kontekst ontologii Ingardena mogłoby pozwolić między innymi na doprecyzowanie pojęć. W ten sposób zwrot ku rzeczom, dotychczas nieposiadający własnego słownika, mógłby zyskać większą dystynktywność jako nowy styl myślowy współczesnej humanistyki.
Beata Garlej
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 1, 2024, s. 59-69
https://doi.org/10.4467/20843933ST.24.006.20373Wstępna część artykułu ma charakter myślowej rekapitulacji. Formuła „aksjologiczny rytm wartości” wyrasta z moich wcześniejszych rozważań, wpisanych w teoretyczne ustalenia poświęcone kategorii konkretyzacji estetycznej Romana Witolda Ingardena. Stały się one źródłem dalszych badań o charakterze analitycznym, prowadzonych w ostatnim pięcioleciu. Przywiodły mnie do konkluzji, że przez aksjologiczny rytm wartości należy rozumieć język, w jakim udostępniają się one twórcy (i odbiorcy). W głównej części artykułu przedstawiono autorską koncepcję sfunkcjonalizowania tego języka. Charakterystyce funkcji przeżyciowej, twórczorodnej i stylorodnej towarzyszy literacka egzemplifikacja – odwołanie się do wybranych wątków powieści Romaina Rollanda Jan Krzysztof. Odniesienie to nie jest przypadkowe, gdyż refleksja Jana Parandowskiego (z Alchemii słowa) o tym dziele dała asumpt do dociekań poświęconych aksjologicznemu rytmowi wartości, a tym samym zarysowania przedkładanej tu koncepcji. Całość rozważań jest zwieńczona twierdzeniem o konieczności uwzględnienia języka wartości w rzetelnej interpretacji Ingardenowskiego rozumienia przestrzeni słowa.
Andrzej Zawadzki
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 1, 2024, s. 71-82
https://doi.org/10.4467/20843933ST.24.007.20374W niniejszym artykule przedstawiona została próba fenomenologicznego odczytania kilku wybranych wierszy Mirona Białoszewskiego. Narzędzia fenomenologiczne nie były często stosowane w badaniach nad twórczością tego pisarza. Autor artykułu dowodzi, że za taki stan rzeczy odpowiadają, z jednej strony, zauważalna do pewnego momentu dominacja analiz formalno-strukturalnych, a z drugiej strony – koncepcja warstwy znaczeń językowych zawarta w pracy Romana Ingardena O dziele literackim. Wybrane do analizy utwory poety zostały w artykule potraktowane z innej niż Ingardenowska perspektywy, mianowicie jako fenomenologiczne minianalizy, ukazujące proces konstrukcji świata przedmiotowego.
Redaktor naczelny: Katarzyna Bazarnik
Zastępca redaktora naczelnego:
Zastępca redaktor naczelnej / sekretarz: Natalia Palich
Publikacja dofinansowana przez Uniwersytet Jagielloński ze środków Wydziału Filologicznego: program „Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza” w Uniwersytecie Jagiellońskim oraz programu „Rozwój Czasopism Naukowych”, MEiN, nr umowy RCN/SP/0284/2021.
Agata Sobczyk
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 4, First View (2024)
Katarzyna Jaśtal
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 4, First View (2024)
Sabina Giergiel
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 4, First View (2024)
Kaziwa Salih
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 4, First View (2024)
Sylwia Filipowska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 4, First View (2024)
Agata Sobczyk
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 4, First View (2024)
Katarzyna Jaśtal
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 4, First View (2024)
Sabina Giergiel
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 4, First View (2024)
Kaziwa Salih
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 4, First View (2024)
Sylwia Filipowska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 4, First View (2024)
Redaktor naczelny: Katarzyna Bazarnik
Zastępca redaktora naczelnego:
Zastępca redaktor naczelnej / sekretarz: Natalia Palich
Publikacja dofinansowana przez Uniwersytet Jagielloński ze środków Wydziału Filologicznego: program „Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza” w Uniwersytecie Jagiellońskim oraz programu „Rozwój Czasopism Naukowych”, MEiN, nr umowy RCN/SP/0284/2021.
Jan Balbierz
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 3, First View (2024)
Przemysław Michalski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 3, First View (2024)
Thomas Gurke
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 3, First View (2024)
Michał Palmowski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 3, First View (2024)
Jan Balbierz
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 3, First View (2024)
Przemysław Michalski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 3, First View (2024)
Thomas Gurke
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 3, First View (2024)
Michał Palmowski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 3, First View (2024)
Redaktor naczelny: Katarzyna Bazarnik
Zastępca redaktora naczelnego:
Zastępca redaktor naczelnej / sekretarz: Natalia Palich
Małgorzata Łuczyńska-Hołdys
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 2, First View (2024)
Monika Coghen
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 2, First View (2024)
Krzysztof Miś
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 2, First View (2024)
Anna Wolny
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 2, First View (2024)
Małgorzata Łuczyńska-Hołdys
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 2, First View (2024)
Monika Coghen
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 2, First View (2024)
Krzysztof Miś
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 2, First View (2024)
Anna Wolny
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 19, Issue 2, First View (2024)
Data publikacji: 03.2024
Redakcja numeru: Dominika Kaniecka, Rafał Majerek, Magdalena Pytlak
Redaktor naczelny: Katarzyna Bazarnik
Projekt okładki: Paweł Bigos.
Publikacja dofinansowana przez Uniwersytet Jagielloński ze środków Wydziału Filologicznego: program „Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza” w Uniwersytecie Jagiellońskim oraz programu „Rozwój Czasopism Naukowych”, MEiN, nr umowy RCN/SP/0284/2021.
Dominika Kaniecka, Rafał Majerek, Magdalena Pytlak
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 3-4, 2023, s. IX-XI
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.017.19436Alexander Kiossev
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 3-4, 2023, s. 179-190
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.018.19437Alexander Kiossev
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 3-4, 2023, s. 191-205
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.019.19438Alexander Kiossev
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 3-4, 2023, s. 207-230
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.020.19439Dominika Kaniecka
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 3-4, 2023, s. 231-245
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.021.19440Adam Zygmunt
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 3-4, 2023, s. 247-256
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.022.19441W artykule dokonano analizy powieści współczesnego czeskiego pisarza Jaroslava Rudiša pt. Aleja Narodowa (2016). Punktem wyjścia analizy jest koncepcja nowoczesności oraz nowoczesnej podmiotowości amerykańskiego filozofa, Marshalla Bermana (2006), który w książce Wszystko, co stałe, rozpływa się w powietrzu (2006) opisał nowoczesność jako proces nieustających przemian rzeczywistości. Autor artykułu rozpatruje czeski system po 1989 roku właśnie jako proces modernizacji, który określone elementy rzeczywistości skazuje na zanik. Korzystając z narzędzi semiotyki dostarczonych przez Jurija Łotmana (1984), analizuje strukturę przestrzeni w utworze. Skupia się także na zagadnieniach męskości, relacji rodzinnych oraz kształtowania podmiotowości w kapitalistycznej nowoczesności. Bohater powieści Aleja Narodowa, kształtujący swoją tożsamość w opozycji do aktualnego modelu nowoczesności ma ograniczone możliwości osiągnięcia podmiotowości. Wyznawane przez niego wartości nie spełniają wymogów aktualnego procesu modernizacji, przez co bohater, podobnie jak zamieszkiwane przez niego osiedle skazany jest na marginalizację.
Magdalena Pytlak
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 3-4, 2023, s. 257-269
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.023.19442Artykuł zawiera analizę powieści bułgarskiej pisarki Teodory Dimowej pt. Porażeni (2019) oraz bada sposoby, w jakie narracja literacka może oddziaływać na pamięć zbiorową. Książka Dimowej opisuje wydarzenia, jakie nastąpiły w Bułgarii po przewrocie komunistycznym 9 września 1944 roku. Ramę metodologiczną mojej analizy stanowią badania pamięciologiczne, szczególnie zaś te dotyczące pamięci zbiorowej (A. Assmann, J. Assmann), oraz zależności między literaturą a pamięcią (Erll). Ważna z perspektywy moich badań jest również koncepcja postpamięci (Hirsch). Kluczowe w tym kontekście są odwołania do studiów nad traumą oraz afektem (LaCapra, Caruth).
Rafał Majerek
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 3-4, 2023, s. 271-279
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.024.19443We współczesnej Słowacji Romowie często są postrzegani jako niechciani sąsiedzi, stanowią marginalizowaną społeczność, która doświadcza dyskryminacji w różnych sferach życia. Antyromskie uprzedzenia, będące podstawą negatywnego stosunku do tej mniejszości, nie są zjawiskiem nowym; ich przejawy, w tym konkretne akty przemocy, odnaleźć można w przeszłości. Jeden z przykładów tego rodzaju aktów – krwawy pogrom w Pobiedimie, dokonany na Romach przez ich słowackich sąsiadów w 1928 roku – stanowi punkt wyjścia dla utworu Marka Vadasa Sześciu obcych (Šesť cudzincov, 2021). Historyczne miejsce masakry nie doczekało się żadnej formy upamiętnienia, stając się nie-miejscem pamięci, a tragiczne wydarzenia zostały wyparte ze słowackiej świadomości historycznej. Proza Vadasa jest próbą wprowadzenia ich do świadomości zbiorowej, a jednocześnie stawia szereg ważnych pytań, dotyczących funkcjonowania kodów kulturowych dopuszczających i usprawiedliwiających przemoc, pozycji i odpowiedzialności świadków, a także milczenia jako formy współudziału w aktach agresji. Ponadto wprowadza perspektywę współczesną, wskazując na trwałość mechanizmów dyskryminacji, stygmatyzacji i wykluczania ze społeczności różnie rozumianych Innych.
Aleksandra Wojtaszek
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 3-4, 2023, s. 281-290
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.025.19444Monika Herceg – wielokrotnie nagradzana chorwacka poetka młodego pokolenia, wydała dotąd trzy tomy poezji: Početne koordinate (2018), Lovostaj. (2019) i Vrijeme prije jezika (2020). Poezja Herceg obfituje w wielopiętrowe, otwarte metafory; liczne są w niej także nawiązania do kluczowych problemów współczesności, przede wszystkim systemowej przemocy wobec kobiet i natury. Do problematyki bliskiej feminizmowi odwołuje się szczególnie drugi tom wierszy poetki, mniej osobisty od debiutu, bardziej programowy i zaangażowany, którego oś kompozycyjną wyznacza temat kobiecości i kobiecych historii (herstory). Zaangażowanie w poezji Herceg nie dotyczy wyłącznie kwestii wyboru określonych tematów, jest również widoczne w geście przyjęcia przez podmiot liryczny perspektywy bohaterów, w tym także aktorów nie-ludzkich (itstory). Kolejnym istotnym polem tematycznym wierszy jest przyroda, która funkcjonuje zarówno jako pojemna metafora, jak i w swoim realnym kształcie. Świat natury i świat kobiet okazują się połączone przede wszystkim wspólnym doświadczeniem patriarchalnej opresji.
Gabriela Abrasowicz
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 3-4, 2023, s. 291-304
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.026.19445Teatr w krajach powstałych po rozpadzie Jugosławii należy do tych obszarów współczesnej kultury, które bardzo szybko reagują na społeczne i polityczne problemy, na toczące się w przestrzeni publicznej dyskursy oraz wyzwania, jakie stoją przed wspólnotą i jednostką. Reżyserzy pochodzący z Serbii, ale aktywni na wielu obszarach regionu, tacy jak András Urbán i Zlatko Paković, podkreślają w swoich subwersywnych traktatach teatralnych, że u źródeł ograniczeń wolności o charakterze etycznym, moralnym i intelektualnym leży odpowiedzialność jako stała świadomość determinizmu wyrażającego się w tym, że nie ma zdarzeń bez konsekwencji. Twórcy ci problematyzują osobistą odpowiedzialność autora, ale też odpowiedzialność publiczności i aktorów, oraz badają sytuację teatralną (relacje między aktorami a publicznością, a także relacje na linii aktor-postać). Okazuje się, że demaskująca krytyka, która ma zapobiec reprodukcji status quo, powoduje wśród odbiorców dyskomfort (wskazano tu przede wszystkim spektakle zrealizowane na podstawie prozy Danila Kiša i we współpracy z Jetonem Nezirajem).
Dominika Kaniecka, Rafał Majerek, Magdalena Pytlak
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 3-4, 2023, s. IX-XI
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.017.19436Alexander Kiossev
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 3-4, 2023, s. 179-190
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.018.19437Alexander Kiossev
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 3-4, 2023, s. 191-205
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.019.19438Alexander Kiossev
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 3-4, 2023, s. 207-230
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.020.19439Dominika Kaniecka
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 3-4, 2023, s. 231-245
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.021.19440Adam Zygmunt
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 3-4, 2023, s. 247-256
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.022.19441W artykule dokonano analizy powieści współczesnego czeskiego pisarza Jaroslava Rudiša pt. Aleja Narodowa (2016). Punktem wyjścia analizy jest koncepcja nowoczesności oraz nowoczesnej podmiotowości amerykańskiego filozofa, Marshalla Bermana (2006), który w książce Wszystko, co stałe, rozpływa się w powietrzu (2006) opisał nowoczesność jako proces nieustających przemian rzeczywistości. Autor artykułu rozpatruje czeski system po 1989 roku właśnie jako proces modernizacji, który określone elementy rzeczywistości skazuje na zanik. Korzystając z narzędzi semiotyki dostarczonych przez Jurija Łotmana (1984), analizuje strukturę przestrzeni w utworze. Skupia się także na zagadnieniach męskości, relacji rodzinnych oraz kształtowania podmiotowości w kapitalistycznej nowoczesności. Bohater powieści Aleja Narodowa, kształtujący swoją tożsamość w opozycji do aktualnego modelu nowoczesności ma ograniczone możliwości osiągnięcia podmiotowości. Wyznawane przez niego wartości nie spełniają wymogów aktualnego procesu modernizacji, przez co bohater, podobnie jak zamieszkiwane przez niego osiedle skazany jest na marginalizację.
Magdalena Pytlak
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 3-4, 2023, s. 257-269
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.023.19442Artykuł zawiera analizę powieści bułgarskiej pisarki Teodory Dimowej pt. Porażeni (2019) oraz bada sposoby, w jakie narracja literacka może oddziaływać na pamięć zbiorową. Książka Dimowej opisuje wydarzenia, jakie nastąpiły w Bułgarii po przewrocie komunistycznym 9 września 1944 roku. Ramę metodologiczną mojej analizy stanowią badania pamięciologiczne, szczególnie zaś te dotyczące pamięci zbiorowej (A. Assmann, J. Assmann), oraz zależności między literaturą a pamięcią (Erll). Ważna z perspektywy moich badań jest również koncepcja postpamięci (Hirsch). Kluczowe w tym kontekście są odwołania do studiów nad traumą oraz afektem (LaCapra, Caruth).
Rafał Majerek
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 3-4, 2023, s. 271-279
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.024.19443We współczesnej Słowacji Romowie często są postrzegani jako niechciani sąsiedzi, stanowią marginalizowaną społeczność, która doświadcza dyskryminacji w różnych sferach życia. Antyromskie uprzedzenia, będące podstawą negatywnego stosunku do tej mniejszości, nie są zjawiskiem nowym; ich przejawy, w tym konkretne akty przemocy, odnaleźć można w przeszłości. Jeden z przykładów tego rodzaju aktów – krwawy pogrom w Pobiedimie, dokonany na Romach przez ich słowackich sąsiadów w 1928 roku – stanowi punkt wyjścia dla utworu Marka Vadasa Sześciu obcych (Šesť cudzincov, 2021). Historyczne miejsce masakry nie doczekało się żadnej formy upamiętnienia, stając się nie-miejscem pamięci, a tragiczne wydarzenia zostały wyparte ze słowackiej świadomości historycznej. Proza Vadasa jest próbą wprowadzenia ich do świadomości zbiorowej, a jednocześnie stawia szereg ważnych pytań, dotyczących funkcjonowania kodów kulturowych dopuszczających i usprawiedliwiających przemoc, pozycji i odpowiedzialności świadków, a także milczenia jako formy współudziału w aktach agresji. Ponadto wprowadza perspektywę współczesną, wskazując na trwałość mechanizmów dyskryminacji, stygmatyzacji i wykluczania ze społeczności różnie rozumianych Innych.
Aleksandra Wojtaszek
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 3-4, 2023, s. 281-290
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.025.19444Monika Herceg – wielokrotnie nagradzana chorwacka poetka młodego pokolenia, wydała dotąd trzy tomy poezji: Početne koordinate (2018), Lovostaj. (2019) i Vrijeme prije jezika (2020). Poezja Herceg obfituje w wielopiętrowe, otwarte metafory; liczne są w niej także nawiązania do kluczowych problemów współczesności, przede wszystkim systemowej przemocy wobec kobiet i natury. Do problematyki bliskiej feminizmowi odwołuje się szczególnie drugi tom wierszy poetki, mniej osobisty od debiutu, bardziej programowy i zaangażowany, którego oś kompozycyjną wyznacza temat kobiecości i kobiecych historii (herstory). Zaangażowanie w poezji Herceg nie dotyczy wyłącznie kwestii wyboru określonych tematów, jest również widoczne w geście przyjęcia przez podmiot liryczny perspektywy bohaterów, w tym także aktorów nie-ludzkich (itstory). Kolejnym istotnym polem tematycznym wierszy jest przyroda, która funkcjonuje zarówno jako pojemna metafora, jak i w swoim realnym kształcie. Świat natury i świat kobiet okazują się połączone przede wszystkim wspólnym doświadczeniem patriarchalnej opresji.
Gabriela Abrasowicz
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 3-4, 2023, s. 291-304
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.026.19445Teatr w krajach powstałych po rozpadzie Jugosławii należy do tych obszarów współczesnej kultury, które bardzo szybko reagują na społeczne i polityczne problemy, na toczące się w przestrzeni publicznej dyskursy oraz wyzwania, jakie stoją przed wspólnotą i jednostką. Reżyserzy pochodzący z Serbii, ale aktywni na wielu obszarach regionu, tacy jak András Urbán i Zlatko Paković, podkreślają w swoich subwersywnych traktatach teatralnych, że u źródeł ograniczeń wolności o charakterze etycznym, moralnym i intelektualnym leży odpowiedzialność jako stała świadomość determinizmu wyrażającego się w tym, że nie ma zdarzeń bez konsekwencji. Twórcy ci problematyzują osobistą odpowiedzialność autora, ale też odpowiedzialność publiczności i aktorów, oraz badają sytuację teatralną (relacje między aktorami a publicznością, a także relacje na linii aktor-postać). Okazuje się, że demaskująca krytyka, która ma zapobiec reprodukcji status quo, powoduje wśród odbiorców dyskomfort (wskazano tu przede wszystkim spektakle zrealizowane na podstawie prozy Danila Kiša i we współpracy z Jetonem Nezirajem).
Data publikacji: 2023
Redaktor naczelny: Katarzyna Bazarnik
Projekt okładki: Paweł Bigos.
Publikacja dofinansowana przez Uniwersytet Jagielloński ze środków Wydziału Filologicznego: program „Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza” w Uniwersytecie Jagiellońskim oraz programu „Rozwój Czasopism Naukowych”, MEiN, nr umowy RCN/SP/0284/2021.
Bożena Kucała
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 2, 2023, s. 103-113
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.012.18182Powieść Sarah Moss The Fell (2021) jest literackim odzwierciedleniem drugiego lockdownu w Wielkiej Brytanii w roku 2020 podczas pandemii COVID-19. Ze względu na swoją aktualność powieść może być odczytywana jako „kapsuła czasu” przechowująca bezprecedensowe doświadczenie społecznej izolacji, niepokoju i domowego uwięzienia. Wychodząc z założenia, że życie w czasach zarazy można scharakteryzować jako doświadczenie graniczne, niniejszy artykuł dowodzi, iż powieść The Fell jest zbudowana wokół paradygmatu liminalności. Dla bohaterów ukazanych w książce próg ma aspekt społeczny, psychologiczny i egzystencjalny. Dla głównej bohaterki natomiast znaczenia metaforyczne i dosłowne łączą się wtedy, kiedy będąc na skraju wytrzymałości, z naruszeniem przepisów kwarantanny wyrusza na spacer w Peak District i spada z krawędzi klifu. Artykuł analizuje różne znaczenia liminalności w powieści Moss.
Monika Kocot
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 2, 2023, s. 115-127
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.013.18183Celem artykułu jest ukazanie rozmaitych form narracyjnej liminalności aktualizujących się w zbiorze esejów Surfacing (2019) autorstwa Kathleen Jamie. Uwaga badawcza w pierwszej części artykułu skupiona jest na aspekcie liminalności strukturalnej widocznej w budowie esejów Jamie, w konstrukcji książki jako całości, a także w elementach paratekstualnych, takich jak kompozycja okładki. Wprowadzony zostaje tu również motyw liminalnej czasoprzestrzeni oraz czasu spiralnego jako elementów poetyki immanentnej Jamie. Druga część artykułu to analiza eseju „A Tibetan Dog”, w którym Jamie eksploruje mnogość multimodalnych przejść i „progów” między przeszłością a teraźniejszością, między doświadczeniowym tu-i-teraz a światem snu, co z kolei prowadzi do odkrycia zaskakujących połączeń między intelektualną wiedzą a mądrością ciała.
Wojciech Drąg
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 2, 2023, s. 129-143
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.014.18184Nieszczęśni (1969) B.S. Johnsona i Nox (2010) Anne Carson należą do najbardziej oryginalnych pod względem formalnym literackich reakcji na doświadczenie straty. Nieszczęśni to pierwsza anglojęzyczna powieść w pudełku w literaturze angielskiej, a zarazem relacja z przedwczesnej śmierci najlepszego przyjaciela pisarza, Tony’ego Tillinghasta. Elegia Carson również zamknięta jest w pudełku, w którym znajduje się 25-metrowy harmonijkowy zwój zawierający liczne elementy tekstowe i wizualne, w tym artefakty związane ze zmarłym bratem Carson.
Autor artykułu analizuje implikacje konkretnych wizualnych i dotykowych właściwości obu dzieł dla ich reprezentacji straty i żałoby na podstawie teorii Zygmunta Freuda i Jacques’a Derridy. Stawia tezę, że zarówno struktura talii kart (card shuffle), jak i format zwoju podkreślają ciągłość żałoby i wyrażają sceptycyzm w odniesieniu do możliwości jej zakończenia. W artykule przeanalizowano również symboliczne znaczenie przypominających trumny pudełek oraz wykorzystanie poetyki fragmentaryczności.
Joanna Gorecka-Kalita
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 2, 2023, s. 145-161
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.015.18185W autobiograficznej powieści Obietnica poranka Romain Gary, prócz licznych konfabulacji, dokonał też wielu zapożyczeń z rozmaitych dzieł literatury światowej. Znaczna część z nich została zidentyfikowana przez badaczy. Artykuł uzupełnia tę listę o nieodkryty dotąd plagiat z Bezgrzesznych lat Kornela Makuszyńskiego, pisarza, którego Gary czytał w młodości. Jeden z najbardziej rozpoznawalnych epizodów Obietnicy poranka – historia dziecięcej miłości autora/narratora do Walentyny, dla której zjadł między innymi kilo czereśni z pestkami czy wreszcie tytułowy kalosz – jest bliźniaczo podobny do opisu miłości narratora Bezgrzesznych lat do Inki Leszczyńskiej. Oprócz tego nawiązania między oboma utworami istnieją dodatkowe, mniej oczywiste podobieństwa, dotyczące drogi twórczej autorów, pierwszych prób literackich, a trudności szkolnych, a także doświadczeń pierwszej publikacji. Podobieństwa dotyczą też samych autorów – obu osiągających status „celebrytów” dzięki sukcesom pisarskim, obu jednakowo niechętnych (z wzajemnością) wszelkiej awangardzie i zaangażowaniu politycznemu, obu wyznających w swoim pisarstwie ideały humanizmu oraz dążących do naprawy krzywd i niesprawiedliwości – każdy na swój sposób.
Barbara Ostafin
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 2, 2023, s. 163-178
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.016.18186W swoim traktacie Kitāb faḫr as-Sūdān calā al-Biḍān, którego tytuł w klasycznym już polskim opracowaniu o literaturze arabskiej został przełożony jako Wyższość czarnych nad białymi (Bielawski 1968, 150, 501) lub Traktat o wyższości czarnych nad białymi (Bielawski 1995, 134, 318)1 autor dzieła, al-Ğāḥiẓ (zm. 869), wymieniając postacie czarnoskórych mieszkańców kalifatu, wspomina sylwetkę al-Ḥayquṭāna, którego przedstawia jako poetę i mówcę pochodzenia abisyńskiego. Cytuje także jego wiersz, będący peanem sławiącym odwagę i męstwo Abisyńczyków, odwołującym się do ważnych wydarzeń, jakie zaszły na Półwyspie Arabskim tuż przed narodzinami proroka Muḥammada. Współcześnie wiersz al-Ḥayquṭāna w popularnych publikacjach i na forach internetowych jest wykorzystywany jako historyczny przykład reakcji na przejawy rasizmu oraz powód do dumy z czynów świadczących o odwadze czarnoskórych bohaterów utworu, a także osiągnięć literackich mieszkańców kalifatu pochodzenia afrykańskiego.
Celem niniejszego artykułu jest odniesienie się do wydarzeń historycznych wspomnianych w utworze czarnoskórego poety, przedstawienie jego postaci w świetle bardzo nielicznych zachowanych źródeł arabskich, przybliżenie potencjalnych okoliczności powstania dzieła oraz refleksja nad realnością opisanych przez al-Ğāḥiẓa okoliczności powstania utworu.
Bożena Kucała
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 2, 2023, s. 103-113
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.012.18182Powieść Sarah Moss The Fell (2021) jest literackim odzwierciedleniem drugiego lockdownu w Wielkiej Brytanii w roku 2020 podczas pandemii COVID-19. Ze względu na swoją aktualność powieść może być odczytywana jako „kapsuła czasu” przechowująca bezprecedensowe doświadczenie społecznej izolacji, niepokoju i domowego uwięzienia. Wychodząc z założenia, że życie w czasach zarazy można scharakteryzować jako doświadczenie graniczne, niniejszy artykuł dowodzi, iż powieść The Fell jest zbudowana wokół paradygmatu liminalności. Dla bohaterów ukazanych w książce próg ma aspekt społeczny, psychologiczny i egzystencjalny. Dla głównej bohaterki natomiast znaczenia metaforyczne i dosłowne łączą się wtedy, kiedy będąc na skraju wytrzymałości, z naruszeniem przepisów kwarantanny wyrusza na spacer w Peak District i spada z krawędzi klifu. Artykuł analizuje różne znaczenia liminalności w powieści Moss.
Monika Kocot
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 2, 2023, s. 115-127
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.013.18183Celem artykułu jest ukazanie rozmaitych form narracyjnej liminalności aktualizujących się w zbiorze esejów Surfacing (2019) autorstwa Kathleen Jamie. Uwaga badawcza w pierwszej części artykułu skupiona jest na aspekcie liminalności strukturalnej widocznej w budowie esejów Jamie, w konstrukcji książki jako całości, a także w elementach paratekstualnych, takich jak kompozycja okładki. Wprowadzony zostaje tu również motyw liminalnej czasoprzestrzeni oraz czasu spiralnego jako elementów poetyki immanentnej Jamie. Druga część artykułu to analiza eseju „A Tibetan Dog”, w którym Jamie eksploruje mnogość multimodalnych przejść i „progów” między przeszłością a teraźniejszością, między doświadczeniowym tu-i-teraz a światem snu, co z kolei prowadzi do odkrycia zaskakujących połączeń między intelektualną wiedzą a mądrością ciała.
Wojciech Drąg
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 2, 2023, s. 129-143
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.014.18184Nieszczęśni (1969) B.S. Johnsona i Nox (2010) Anne Carson należą do najbardziej oryginalnych pod względem formalnym literackich reakcji na doświadczenie straty. Nieszczęśni to pierwsza anglojęzyczna powieść w pudełku w literaturze angielskiej, a zarazem relacja z przedwczesnej śmierci najlepszego przyjaciela pisarza, Tony’ego Tillinghasta. Elegia Carson również zamknięta jest w pudełku, w którym znajduje się 25-metrowy harmonijkowy zwój zawierający liczne elementy tekstowe i wizualne, w tym artefakty związane ze zmarłym bratem Carson.
Autor artykułu analizuje implikacje konkretnych wizualnych i dotykowych właściwości obu dzieł dla ich reprezentacji straty i żałoby na podstawie teorii Zygmunta Freuda i Jacques’a Derridy. Stawia tezę, że zarówno struktura talii kart (card shuffle), jak i format zwoju podkreślają ciągłość żałoby i wyrażają sceptycyzm w odniesieniu do możliwości jej zakończenia. W artykule przeanalizowano również symboliczne znaczenie przypominających trumny pudełek oraz wykorzystanie poetyki fragmentaryczności.
Joanna Gorecka-Kalita
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 2, 2023, s. 145-161
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.015.18185W autobiograficznej powieści Obietnica poranka Romain Gary, prócz licznych konfabulacji, dokonał też wielu zapożyczeń z rozmaitych dzieł literatury światowej. Znaczna część z nich została zidentyfikowana przez badaczy. Artykuł uzupełnia tę listę o nieodkryty dotąd plagiat z Bezgrzesznych lat Kornela Makuszyńskiego, pisarza, którego Gary czytał w młodości. Jeden z najbardziej rozpoznawalnych epizodów Obietnicy poranka – historia dziecięcej miłości autora/narratora do Walentyny, dla której zjadł między innymi kilo czereśni z pestkami czy wreszcie tytułowy kalosz – jest bliźniaczo podobny do opisu miłości narratora Bezgrzesznych lat do Inki Leszczyńskiej. Oprócz tego nawiązania między oboma utworami istnieją dodatkowe, mniej oczywiste podobieństwa, dotyczące drogi twórczej autorów, pierwszych prób literackich, a trudności szkolnych, a także doświadczeń pierwszej publikacji. Podobieństwa dotyczą też samych autorów – obu osiągających status „celebrytów” dzięki sukcesom pisarskim, obu jednakowo niechętnych (z wzajemnością) wszelkiej awangardzie i zaangażowaniu politycznemu, obu wyznających w swoim pisarstwie ideały humanizmu oraz dążących do naprawy krzywd i niesprawiedliwości – każdy na swój sposób.
Barbara Ostafin
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 2, 2023, s. 163-178
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.016.18186W swoim traktacie Kitāb faḫr as-Sūdān calā al-Biḍān, którego tytuł w klasycznym już polskim opracowaniu o literaturze arabskiej został przełożony jako Wyższość czarnych nad białymi (Bielawski 1968, 150, 501) lub Traktat o wyższości czarnych nad białymi (Bielawski 1995, 134, 318)1 autor dzieła, al-Ğāḥiẓ (zm. 869), wymieniając postacie czarnoskórych mieszkańców kalifatu, wspomina sylwetkę al-Ḥayquṭāna, którego przedstawia jako poetę i mówcę pochodzenia abisyńskiego. Cytuje także jego wiersz, będący peanem sławiącym odwagę i męstwo Abisyńczyków, odwołującym się do ważnych wydarzeń, jakie zaszły na Półwyspie Arabskim tuż przed narodzinami proroka Muḥammada. Współcześnie wiersz al-Ḥayquṭāna w popularnych publikacjach i na forach internetowych jest wykorzystywany jako historyczny przykład reakcji na przejawy rasizmu oraz powód do dumy z czynów świadczących o odwadze czarnoskórych bohaterów utworu, a także osiągnięć literackich mieszkańców kalifatu pochodzenia afrykańskiego.
Celem niniejszego artykułu jest odniesienie się do wydarzeń historycznych wspomnianych w utworze czarnoskórego poety, przedstawienie jego postaci w świetle bardzo nielicznych zachowanych źródeł arabskich, przybliżenie potencjalnych okoliczności powstania dzieła oraz refleksja nad realnością opisanych przez al-Ğāḥiẓa okoliczności powstania utworu.
Data publikacji: 10.2023
Redaktor naczelny: Katarzyna Bazarnik
Issue Editors: Katarzyna Bazarnik, Dirk Vanderbeke, Jolanta Wawrzycka
Projekt okładki: Paweł Bigos.
Publikacja dofinansowana przez Uniwersytet Jagielloński ze środków Wydziału Filologicznego: program „Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza” w Uniwersytecie Jagiellońskim oraz program „Rozwój czasopism naukowych”, MEiN nr umowy RCN/SP/0284/2021
Katarzyna Bazarnik, Dirk Vanderbeke, Jolanta Wawrzycka
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Special issue (2023), 2023, s. 1-4
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.006.17838Jolanta Wawrzycka
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Special issue (2023), 2023, s. 5-16
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.007.17839Artykuł rozważa zagadnienia intertekstualności w tłumaczeniu Ulissesa Jamesa Joyce’a. Koncentruje się na Joyce’owskich odniesieniach do Szekspira i podkreśla złożoność problematyki, z jaką borykają się nie tylko tłumacze Szekspira, ale także tłumacze Joyce’a mierzący się z szekspirowską intertekstualnością. Autorka wybrała trzy przykłady szekspirowskich zapożyczeń Joyce’a z Hamleta, Otella i Henryka IV we francuskich, włoskich i polskich tłumaczeniach Ulissesa, z przelotnym komentarzem do przykładu z hiszpańskiego Ulissesa, celem ukazania szerokiego zakresu rozwiązań w językach docelowych. Artykuł kończy się sugestią, że tłumacze Joyce’a muszą uwzględniać i zajmować się intertekstualnością w Ulissesie, aby w pełni uchwycić i oddać niuanse pisarstwa Joyce’a.
Barry Keane
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Special issue (2023), 2023, s. 17-28
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.008.17840Niniejszy artykuł analizuje adaptacje teatralne Ulyssesa i Finnegans Wake Jamesa Joyce’a z lat 70. XX wieku, które stały się integralną częścią teatralnego ruchu awangardowego w Polsce. Inne adaptacje ewoluowały w okresie posttransformacyjnym: od lat 90. aż do dziś. Nie tylko zgłębiały tematykę przedstawioną w dziełach Joyce’a, ale także odnosiły się do tematu uniwersalności osobistych kryzysów, narodowych żali oraz tęsknoty za ogniskiem domowym i ojczyzną.
Katarzyna Biela
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Special issue (2023), 2023, s. 29-39
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.009.17841W artykule przedstawiono analizę wystawianej w latach 90. XX wieku sztuki Finnegans Make, będącej adaptacją prozy Joyce’a, skomponowaną i wyreżyserowaną przez Zenona Fajfera i Katarzynę Bazarnik w ramach działalności Stowarzyszenia Teatralnego Zenkasi. Artykuł ukazuje, w jaki sposób użycie awangardowych strategii kompozycyjnych i gier językowych przyczyniło się do przetłumaczenia złożonych pod względem strukturalnym i stylistycznym dzieł Irlandczyka na język teatru. Zbadano opartą na kolistym schemacie kompozycję sztuki, odwołującą się do fragmentów Dublińczyków, Portretu artysty, Ulissesa i Finnegans Wake, oraz sposoby angażowania widzów i wykorzystanie przestrzeni teatru. Ponadto omówiono, jak Fajfer i Bazarnik wykorzystują przestrzeń książki i układ graficzny strony, by przygotowana już po wystawieniu i wydrukowana w woluminie partytura mogła jak najlepiej oddać to, co wydarzyło się na scenie.
Leszek Drong
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Special issue (2023), 2023, s. 41-53
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.010.17842Latem 1912 roku James Joyce spędził kilka tygodni w Galway, odwiedzając rodzinę Nory Barnacle, a także przygotowując artykuły dla triesteńskiego Il Piccolo della Sera. Dwa teksty, które wówczas powstały, dotyczą bezpośrednio zachodu Irlandii – regionu Galway i jego mieszkańców. Jeden z nich opisuje przeszłość i teraźniejszość samego miasta Galway, natomiast drugi stanowi relację z wycieczki Joyce’a do Aranmor, największej z Wysp Arańskich leżących na zachód od Galway. Joyce wybiera z przeszłości regionu elementy stanowiące powód do dumy dla jego mieszkańców, opisując także perspektywy rozwoju zachodniego wybrzeża Irlandii w związku z planem rozbudowy miejscowego portu (the Galway Harbour Scheme). Takie spojrzenie na zachód Irlandii stanowi istotny kontrapunkt w stosunku do wizji regionu przedstawianej w twórczości przedstawicieli Irlandzkiego Odrodzenia, którzy dostrzegali tam przede wszystkim skarbnicę tradycyjnych wartości „celtyckich” o stosunkowo jednorodnym charakterze. Dziennikarskie spojrzenie na Galway i Wyspy Arańskie zasługuje na uwagę współczesnego czytelnika tekstów Joyce’a, ponieważ antycypuje kluczowe znaczenie zyskujących popularność dopiero pod koniec XX wieku kategorii, takich jak hybrydowość czy mobilność transkulturowa. I wreszcie artykuły Joyce’a napisane dla Il Piccolo della Sera w 1912 roku dostarczają wartościowego materiału do refleksji nad zmieniającą się perspektywą pisarza na Irlandię i jej historię, powstały bowiem w okresie, kiedy Joyce stopniowo odchodził od retoryki charakteryzującej wykład z 1907 roku pt. „Irlandia – wyspa świętych i mędrców”, zmierzając w kierunku znacznie bardziej kosmopolitycznego postrzegania zachodu Irlandii jako przestrzeni w istotny sposób kształtowanej przez rozmaite wpływy europejskie.
Dominika Oramus
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Special issue (2023), 2023, s. 55-66
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.011.17843„A mobility of illusory forms immobilized in space.” James Joyce and the Pre-Einsteinian Universe odczytuje Ulissesa Jamesa Joyce’a jako pełne ironii pożegnanie newtonowskiej wizji Wszechświata. Artykuł rekonstruuje i przeciwstawia sobie nawzajem wyobrażenia kosmosu, jakimi – mniej lub bardziej świadomie – posługują się bohaterowie Joyce’a. Zarówno Stephen, jak i Bloom odczuwają potrzebę konceptualizacji Wszechświata, chcieliby wyobrazić sobie czas i przestrzeń oraz pojąć, jakie miejsce zajmuje w nich rasa ludzka. Na dwa odmienne sposoby Stephen „artysta” i Bloom „naukowiec” wizualizują Ziemię wśród gwiazd i dywagują na temat istoty czasu. Newtonowska wizja Wszechświata, którą wyznaje Bloom, okazuje się zawodna. Stephen również posługuje się fizyką newtonowską, ale dzięki „artystycznemu” temperamentowi dodaje element twórczy do swych dywagacji na temat czasu i przestrzeni.
Katarzyna Bazarnik, Dirk Vanderbeke, Jolanta Wawrzycka
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Special issue (2023), 2023, s. 1-4
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.006.17838Jolanta Wawrzycka
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Special issue (2023), 2023, s. 5-16
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.007.17839Artykuł rozważa zagadnienia intertekstualności w tłumaczeniu Ulissesa Jamesa Joyce’a. Koncentruje się na Joyce’owskich odniesieniach do Szekspira i podkreśla złożoność problematyki, z jaką borykają się nie tylko tłumacze Szekspira, ale także tłumacze Joyce’a mierzący się z szekspirowską intertekstualnością. Autorka wybrała trzy przykłady szekspirowskich zapożyczeń Joyce’a z Hamleta, Otella i Henryka IV we francuskich, włoskich i polskich tłumaczeniach Ulissesa, z przelotnym komentarzem do przykładu z hiszpańskiego Ulissesa, celem ukazania szerokiego zakresu rozwiązań w językach docelowych. Artykuł kończy się sugestią, że tłumacze Joyce’a muszą uwzględniać i zajmować się intertekstualnością w Ulissesie, aby w pełni uchwycić i oddać niuanse pisarstwa Joyce’a.
Barry Keane
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Special issue (2023), 2023, s. 17-28
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.008.17840Niniejszy artykuł analizuje adaptacje teatralne Ulyssesa i Finnegans Wake Jamesa Joyce’a z lat 70. XX wieku, które stały się integralną częścią teatralnego ruchu awangardowego w Polsce. Inne adaptacje ewoluowały w okresie posttransformacyjnym: od lat 90. aż do dziś. Nie tylko zgłębiały tematykę przedstawioną w dziełach Joyce’a, ale także odnosiły się do tematu uniwersalności osobistych kryzysów, narodowych żali oraz tęsknoty za ogniskiem domowym i ojczyzną.
Katarzyna Biela
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Special issue (2023), 2023, s. 29-39
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.009.17841W artykule przedstawiono analizę wystawianej w latach 90. XX wieku sztuki Finnegans Make, będącej adaptacją prozy Joyce’a, skomponowaną i wyreżyserowaną przez Zenona Fajfera i Katarzynę Bazarnik w ramach działalności Stowarzyszenia Teatralnego Zenkasi. Artykuł ukazuje, w jaki sposób użycie awangardowych strategii kompozycyjnych i gier językowych przyczyniło się do przetłumaczenia złożonych pod względem strukturalnym i stylistycznym dzieł Irlandczyka na język teatru. Zbadano opartą na kolistym schemacie kompozycję sztuki, odwołującą się do fragmentów Dublińczyków, Portretu artysty, Ulissesa i Finnegans Wake, oraz sposoby angażowania widzów i wykorzystanie przestrzeni teatru. Ponadto omówiono, jak Fajfer i Bazarnik wykorzystują przestrzeń książki i układ graficzny strony, by przygotowana już po wystawieniu i wydrukowana w woluminie partytura mogła jak najlepiej oddać to, co wydarzyło się na scenie.
Leszek Drong
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Special issue (2023), 2023, s. 41-53
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.010.17842Latem 1912 roku James Joyce spędził kilka tygodni w Galway, odwiedzając rodzinę Nory Barnacle, a także przygotowując artykuły dla triesteńskiego Il Piccolo della Sera. Dwa teksty, które wówczas powstały, dotyczą bezpośrednio zachodu Irlandii – regionu Galway i jego mieszkańców. Jeden z nich opisuje przeszłość i teraźniejszość samego miasta Galway, natomiast drugi stanowi relację z wycieczki Joyce’a do Aranmor, największej z Wysp Arańskich leżących na zachód od Galway. Joyce wybiera z przeszłości regionu elementy stanowiące powód do dumy dla jego mieszkańców, opisując także perspektywy rozwoju zachodniego wybrzeża Irlandii w związku z planem rozbudowy miejscowego portu (the Galway Harbour Scheme). Takie spojrzenie na zachód Irlandii stanowi istotny kontrapunkt w stosunku do wizji regionu przedstawianej w twórczości przedstawicieli Irlandzkiego Odrodzenia, którzy dostrzegali tam przede wszystkim skarbnicę tradycyjnych wartości „celtyckich” o stosunkowo jednorodnym charakterze. Dziennikarskie spojrzenie na Galway i Wyspy Arańskie zasługuje na uwagę współczesnego czytelnika tekstów Joyce’a, ponieważ antycypuje kluczowe znaczenie zyskujących popularność dopiero pod koniec XX wieku kategorii, takich jak hybrydowość czy mobilność transkulturowa. I wreszcie artykuły Joyce’a napisane dla Il Piccolo della Sera w 1912 roku dostarczają wartościowego materiału do refleksji nad zmieniającą się perspektywą pisarza na Irlandię i jej historię, powstały bowiem w okresie, kiedy Joyce stopniowo odchodził od retoryki charakteryzującej wykład z 1907 roku pt. „Irlandia – wyspa świętych i mędrców”, zmierzając w kierunku znacznie bardziej kosmopolitycznego postrzegania zachodu Irlandii jako przestrzeni w istotny sposób kształtowanej przez rozmaite wpływy europejskie.
Dominika Oramus
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Special issue (2023), 2023, s. 55-66
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.011.17843„A mobility of illusory forms immobilized in space.” James Joyce and the Pre-Einsteinian Universe odczytuje Ulissesa Jamesa Joyce’a jako pełne ironii pożegnanie newtonowskiej wizji Wszechświata. Artykuł rekonstruuje i przeciwstawia sobie nawzajem wyobrażenia kosmosu, jakimi – mniej lub bardziej świadomie – posługują się bohaterowie Joyce’a. Zarówno Stephen, jak i Bloom odczuwają potrzebę konceptualizacji Wszechświata, chcieliby wyobrazić sobie czas i przestrzeń oraz pojąć, jakie miejsce zajmuje w nich rasa ludzka. Na dwa odmienne sposoby Stephen „artysta” i Bloom „naukowiec” wizualizują Ziemię wśród gwiazd i dywagują na temat istoty czasu. Newtonowska wizja Wszechświata, którą wyznaje Bloom, okazuje się zawodna. Stephen również posługuje się fizyką newtonowską, ale dzięki „artystycznemu” temperamentowi dodaje element twórczy do swych dywagacji na temat czasu i przestrzeni.
Data publikacji: 2023
Redaktor naczelny: Katarzyna Bazarnik
Redaktor zeszytu: Krzysztof Bak
Projekt okładki: Paweł Bigos.
Publikacja dofinansowana przez Uniwersytet Jagielloński ze środków Wydziału Filologicznego: program „Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza” w Uniwersytecie Jagiellońskim oraz programu „Rozwój Czasopism Naukowych”, MEiN, nr umowy RCN/SP/0284/2021.
Krzysztof Bak, Dominik Dziedzic, Erik Zillén, Elżbieta Żurawska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 1, 2023, s. 1-19
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.001.17671Artykuł jest prezentacją projektu naukowego „Searching for a New National Identity: The Construction of Swedish Cultural Memory in Carl Snoilsky’s Poems Svenska bilder” i pełni funkcję wprowadzenia do czterech kolejnych artykułów niniejszego numeru czasopis- ma Studia Litteraria, będących rezultatem projektu. Głównym celem prezentowanego projektu była wszechstronna analiza konstrukcji pamięci kulturowej w cyklu wierszy Svenska bilder (Szwedzkie obrazy) Carla Snoilsky’ego, zaliczanego przez wiele dziesięcioleci do ścisłego kanonu literatury szwedzkiej, a dziś w dużym stopniu zapomnianego. W części pierwszej artykuł przedstawia skomplikowany proces powstawania i publikacji Svenska bilder. Dokonuje także przeglądu stanu badań nad cyklem Snoilsky’ego, motywując potrzebę nowych perspektyw teoretycznych. W części drugiej artykuł analizuje sposoby ukazania pamięci narodowej w Svenska bilder na różnych poziomach intra- i ekstranarracyjnych, dowodząc, że pamięć kulturowa i jej przechowywanie należą do centralnych tematów cyklu. W części trzeciej artykuł naświetla konstrukcję pamięci kulturowej w Svenska bilder jako przykład XIX-wiecznej europejskiej pamięci kulturowej. Za szczególnie ważne dla wierszy Snoilsky’ego artykuł uznaje trzy cechy, typowe dla XIX-wiecznej kultury pamięci zbiorowej: subiektywizację, historyzację i nacjonalizację. W części czwartej artykuł omawia Svenska bilder jako próbę demokratyzacji stworzonego przez romantyków wzorca szwedzkiej pamięci narodowej. Artykuł dowodzi, że pamięć kulturowa w Svenska bilder pod wieloma względami odzwierciedla liberalne idee drugiej połowy XIX wieku, których Snoilsky był zwolennikiem. W części piątej artykuł bada miejsce polskości w konstrukcji szwedzkiej pamięci kulturowej w Svenska bilder. Mimo że Snoilsky uważał się za przyjaciela Polski i orędownika polskich ruchów niepodległościowych, w swym cyklu przydzielił polskości rolę negatywnego Innego, służącego do konsolidacji pozytywnie nacechowanej szwedzkiej tożsamości narodowej. Tekst kończy krótka prezentacja czterech artykułów, będących owocami prezentowanego projektu.
Krzysztof Bak
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 1, 2023, s. 21-43
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.002.17672Artykuł analizuje związki pamięci kulturowej i mitu w cyklu wierszy Carla Snoilsky’ego Svenska bilder. Jednym z podstawowych celów XIX-wiecznej pamięci kulturowej jest zdaniem teoretyków konsolidacja państwa narodowego. Politycznie konserwatywny romantyzm szwedzki realizuje ten cel, nadając szwedzkiej pamięci kulturowej charakter mitologii narodowej, łączącej w sobie elementy mityczne i historyczne. Snoilsky, demokrata i liberał, dokonuje w swym cyklu rewizji romantycznej konstrukcji szwedzkiej pamięci narodowej poprzez jej demityzację. Jednakże patriotyczne intencje autora prowadzą niejednokrotnie do remityzacji demokratycznie skalibrowanych wydarzeń i postaci cyklu. Artykuł analizuje tę dialektykę, wykorzystując teorie mitu Rolanda Barthes’a, Northropa Frye’a, Carla Gustava Junga, Ernsta Casssirera, Mircei Eliadego, Maxa Webera i in., i wspierając je intertekstualnym aparatem pojęciowym Gérarda Genette’a. Do najważniejszych strategii demityzujących w Svenska bilder zaliczono w artykule mimetyczną dewaluację, archetypiczną deheroizację, semiotyczną denaturalizację i sekularyzację. Remityzacja w cyklu Snoilsky’ego realizowana jest albo poprzez przejęcie wybranych elementów romantycznej pamięci kulturowej, albo poprzez poddanie liberalnej pamięci kulturowej strategiom mityzującym. Najważniejszymi z nich są mimetyczna waluacja, archetypiczna heroizacja, semiotyczna naturalizacja i sakralizacja, czyli strategie będące dialektycznymi przeciwieństwami wyróżnionych strategii demityzujących.
Dominik Dziedzic
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 1, 2023, s. 45-65
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.003.17673W artykule przedstawiono analizę konstrukcji męskości militarnej w Svenska bilder Carla Snoilsky’ego. Konstrukcja męskości militarnej omówiona została jako istotny element pamięci kulturowej sformułowanej w tym kanonicznym dla literatury szwedzkiej cyklu poezji historycznej. Za teoretyczny punkt wyjścia rozważań nad znaczeniem męskości militarnej obrano assmanowską teorię pamięci kulturowej w zestawieniu z literackimi badaniami nad męskością. Poezję wojenną i militarną uznano za dominujący typ formy poetyckiej cyklu, a Genderowe wzorce pamięci kulturowej omówiono jako reprodukujące patriarchalne zasady XIX-wiecznej historiografii. Dominujący wzorzec męskości w Svenska bilder przedstawiony został jako naznaczony wartościami militarystycznymi w połączeniu z etosem męskości burżuazyjnej. Ponieważ cykl przypisuje poszczególnym etapom rozwoju życiowego mężczyzny zróżnicowane role militarne, dynamika znaczeń męskości ukazana została za pomocą kategorii wieku. Rycerska chłopięcość przedstawiona została jako etap poprzedzający młodość podporządkowaną wzorcom homospołecznej socjalizacji militarnej. Wizerunek dorosłego mężczyzny walczącego na froncie omówiony został jako amalgamat strategii heroizujących i deheroizujących. Obecność weteranów wojennych oraz koncepcji żołnierza obywatela (citizien soldier) w Svenska bilder uznano w artykule za potwierdzenie hegemoniczności wzorca militarnego tego cyklu.
Elżbieta Żurawska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 1, 2023, s. 67-84
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.004.17674Celem niniejszego artykułu jest naświetlenie spacjalnego aspektu pamięci kulturowej w cyklu wierszy Carla Snoilsky’ego Svenska bilder z perspektywy ekokrytycznej. Według Jana Assmanna pamięć kulturowa umieszcza swoje znaki w naturalnej przestrzeni, przy czym jako medium pamięci kulturowej mogą funkcjonować także całe krajobrazy. Ulegają one wówczas semantyzacji, zostają w całości podniesione do rangi znaku. Krajobraz staje się topograficznym tekstem pamięci kulturowej, miejscem pamięci, które Assmann nazywa mnemotoposem. Bazując na jednym z najważniejszych tropów myśli ekokrytycznej – sielance – artykuł bada, jak zbiór wierszy Snoilsky’ego prezentuje szwedzki krajobraz oraz w jaki sposóbów krajobraz staje się nośnikiem pamięci kulturowej.
Erik Zillén
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 1, 2023, s. 85-101
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.005.17675Artykuł bada recepcję Svenska bilder Carla Snoilsky’ego w szwedzkich szkołach, od lat 90. XIX wieku do dziś, w świetle koncepcji pamięci kulturowej. Przez ponad pół wieku cykl wierszy Snoilsky’ego, przedstawiający ważne wydarzenia i postaci z wczesnonowożytnej historii Szwecji, należał do kanonu lektur szkolnych; trzy specjalne wydania dla szkół ukazały się odpowiednio w 1894, 1931 i 1939 roku i były często wznawiane. W latach 60. XX wieku, na skutek radykalnych reform oświatowych, nastąpiło odejście od idei wychowania narodowego, w wyniku czego ten zbiór wierszy historycznych stracił swoją silną pozycję jako lektura szkolna i od tego czasu jest mniej lub bardziej nieobecny w nauczaniu literatury. Wypływa z tego wniosek, że szkolna recepcja Svenska bilder pod wieloma względami odzwierciedla głębokie zmiany szwedzkiej pamięci kulturowej w XX wieku.
Krzysztof Bak, Dominik Dziedzic, Erik Zillén, Elżbieta Żurawska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 1, 2023, s. 1-19
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.001.17671Artykuł jest prezentacją projektu naukowego „Searching for a New National Identity: The Construction of Swedish Cultural Memory in Carl Snoilsky’s Poems Svenska bilder” i pełni funkcję wprowadzenia do czterech kolejnych artykułów niniejszego numeru czasopis- ma Studia Litteraria, będących rezultatem projektu. Głównym celem prezentowanego projektu była wszechstronna analiza konstrukcji pamięci kulturowej w cyklu wierszy Svenska bilder (Szwedzkie obrazy) Carla Snoilsky’ego, zaliczanego przez wiele dziesięcioleci do ścisłego kanonu literatury szwedzkiej, a dziś w dużym stopniu zapomnianego. W części pierwszej artykuł przedstawia skomplikowany proces powstawania i publikacji Svenska bilder. Dokonuje także przeglądu stanu badań nad cyklem Snoilsky’ego, motywując potrzebę nowych perspektyw teoretycznych. W części drugiej artykuł analizuje sposoby ukazania pamięci narodowej w Svenska bilder na różnych poziomach intra- i ekstranarracyjnych, dowodząc, że pamięć kulturowa i jej przechowywanie należą do centralnych tematów cyklu. W części trzeciej artykuł naświetla konstrukcję pamięci kulturowej w Svenska bilder jako przykład XIX-wiecznej europejskiej pamięci kulturowej. Za szczególnie ważne dla wierszy Snoilsky’ego artykuł uznaje trzy cechy, typowe dla XIX-wiecznej kultury pamięci zbiorowej: subiektywizację, historyzację i nacjonalizację. W części czwartej artykuł omawia Svenska bilder jako próbę demokratyzacji stworzonego przez romantyków wzorca szwedzkiej pamięci narodowej. Artykuł dowodzi, że pamięć kulturowa w Svenska bilder pod wieloma względami odzwierciedla liberalne idee drugiej połowy XIX wieku, których Snoilsky był zwolennikiem. W części piątej artykuł bada miejsce polskości w konstrukcji szwedzkiej pamięci kulturowej w Svenska bilder. Mimo że Snoilsky uważał się za przyjaciela Polski i orędownika polskich ruchów niepodległościowych, w swym cyklu przydzielił polskości rolę negatywnego Innego, służącego do konsolidacji pozytywnie nacechowanej szwedzkiej tożsamości narodowej. Tekst kończy krótka prezentacja czterech artykułów, będących owocami prezentowanego projektu.
Krzysztof Bak
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 1, 2023, s. 21-43
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.002.17672Artykuł analizuje związki pamięci kulturowej i mitu w cyklu wierszy Carla Snoilsky’ego Svenska bilder. Jednym z podstawowych celów XIX-wiecznej pamięci kulturowej jest zdaniem teoretyków konsolidacja państwa narodowego. Politycznie konserwatywny romantyzm szwedzki realizuje ten cel, nadając szwedzkiej pamięci kulturowej charakter mitologii narodowej, łączącej w sobie elementy mityczne i historyczne. Snoilsky, demokrata i liberał, dokonuje w swym cyklu rewizji romantycznej konstrukcji szwedzkiej pamięci narodowej poprzez jej demityzację. Jednakże patriotyczne intencje autora prowadzą niejednokrotnie do remityzacji demokratycznie skalibrowanych wydarzeń i postaci cyklu. Artykuł analizuje tę dialektykę, wykorzystując teorie mitu Rolanda Barthes’a, Northropa Frye’a, Carla Gustava Junga, Ernsta Casssirera, Mircei Eliadego, Maxa Webera i in., i wspierając je intertekstualnym aparatem pojęciowym Gérarda Genette’a. Do najważniejszych strategii demityzujących w Svenska bilder zaliczono w artykule mimetyczną dewaluację, archetypiczną deheroizację, semiotyczną denaturalizację i sekularyzację. Remityzacja w cyklu Snoilsky’ego realizowana jest albo poprzez przejęcie wybranych elementów romantycznej pamięci kulturowej, albo poprzez poddanie liberalnej pamięci kulturowej strategiom mityzującym. Najważniejszymi z nich są mimetyczna waluacja, archetypiczna heroizacja, semiotyczna naturalizacja i sakralizacja, czyli strategie będące dialektycznymi przeciwieństwami wyróżnionych strategii demityzujących.
Dominik Dziedzic
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 1, 2023, s. 45-65
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.003.17673W artykule przedstawiono analizę konstrukcji męskości militarnej w Svenska bilder Carla Snoilsky’ego. Konstrukcja męskości militarnej omówiona została jako istotny element pamięci kulturowej sformułowanej w tym kanonicznym dla literatury szwedzkiej cyklu poezji historycznej. Za teoretyczny punkt wyjścia rozważań nad znaczeniem męskości militarnej obrano assmanowską teorię pamięci kulturowej w zestawieniu z literackimi badaniami nad męskością. Poezję wojenną i militarną uznano za dominujący typ formy poetyckiej cyklu, a Genderowe wzorce pamięci kulturowej omówiono jako reprodukujące patriarchalne zasady XIX-wiecznej historiografii. Dominujący wzorzec męskości w Svenska bilder przedstawiony został jako naznaczony wartościami militarystycznymi w połączeniu z etosem męskości burżuazyjnej. Ponieważ cykl przypisuje poszczególnym etapom rozwoju życiowego mężczyzny zróżnicowane role militarne, dynamika znaczeń męskości ukazana została za pomocą kategorii wieku. Rycerska chłopięcość przedstawiona została jako etap poprzedzający młodość podporządkowaną wzorcom homospołecznej socjalizacji militarnej. Wizerunek dorosłego mężczyzny walczącego na froncie omówiony został jako amalgamat strategii heroizujących i deheroizujących. Obecność weteranów wojennych oraz koncepcji żołnierza obywatela (citizien soldier) w Svenska bilder uznano w artykule za potwierdzenie hegemoniczności wzorca militarnego tego cyklu.
Elżbieta Żurawska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 1, 2023, s. 67-84
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.004.17674Celem niniejszego artykułu jest naświetlenie spacjalnego aspektu pamięci kulturowej w cyklu wierszy Carla Snoilsky’ego Svenska bilder z perspektywy ekokrytycznej. Według Jana Assmanna pamięć kulturowa umieszcza swoje znaki w naturalnej przestrzeni, przy czym jako medium pamięci kulturowej mogą funkcjonować także całe krajobrazy. Ulegają one wówczas semantyzacji, zostają w całości podniesione do rangi znaku. Krajobraz staje się topograficznym tekstem pamięci kulturowej, miejscem pamięci, które Assmann nazywa mnemotoposem. Bazując na jednym z najważniejszych tropów myśli ekokrytycznej – sielance – artykuł bada, jak zbiór wierszy Snoilsky’ego prezentuje szwedzki krajobraz oraz w jaki sposóbów krajobraz staje się nośnikiem pamięci kulturowej.
Erik Zillén
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 18, Issue 1, 2023, s. 85-101
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.005.17675Artykuł bada recepcję Svenska bilder Carla Snoilsky’ego w szwedzkich szkołach, od lat 90. XIX wieku do dziś, w świetle koncepcji pamięci kulturowej. Przez ponad pół wieku cykl wierszy Snoilsky’ego, przedstawiający ważne wydarzenia i postaci z wczesnonowożytnej historii Szwecji, należał do kanonu lektur szkolnych; trzy specjalne wydania dla szkół ukazały się odpowiednio w 1894, 1931 i 1939 roku i były często wznawiane. W latach 60. XX wieku, na skutek radykalnych reform oświatowych, nastąpiło odejście od idei wychowania narodowego, w wyniku czego ten zbiór wierszy historycznych stracił swoją silną pozycję jako lektura szkolna i od tego czasu jest mniej lub bardziej nieobecny w nauczaniu literatury. Wypływa z tego wniosek, że szkolna recepcja Svenska bilder pod wieloma względami odzwierciedla głębokie zmiany szwedzkiej pamięci kulturowej w XX wieku.
Data publikacji: 28.12.2022
Redaktor naczelny: Katarzyna Bazarnik
Publikacja dofinansowana przez Uniwersytet Jagielloński ze środków Wydziału Filologicznego: program „Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza” w Uniwersytecie Jagiellońskim.
Projekt okładki: Paweł Bigos
Joanna Pypłacz
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 4, 2022, s. 241-253
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.020.17186Radosław Jakubczyk
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 4, 2022, s. 255-272
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.021.17187Francuzi byli jedną z pierwszych europejskich nacji ‒ obok Brytyjczyków, Niemców i Holendrów ‒ które zaciekawiły się Islandią. Początkowo zainteresowanie to objawiało się wyłącznie podróżami na tę wyspę, w późniejszym okresie (w drugiej połowie XIX wi ku) znalazło ono również odbicie w literaturze francuskiej (w powieściach Verne’a i Lotiego), a także wpłynęło na ukazanie się na rynku wydawniczym we Francji pierwszych tłumaczeń sag islandzkich. Niniejszy artykuł koncentruje się na francuskich wyprawach na Islandię, przedsięwziętych w toku niemal dwustu lat. W centrum uwagi znajduje się wizerunek Islandii w oczach Francuzów, refleksji tej towarzyszy zaś próba ukazania ewolucji obrazu wyspy we francuskim piśmiennictwie podróżniczym od XVII do połowy XIX wieku. Omawiając poszczególne relacje z podróży, autor wskazuje na trzy główne strategie opisowe: intertekstualność, naukowy obiektywizm, subiektywizację.
Damian Kubik
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 4, 2022, s. 273-290
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.022.17188Artykuł stanowi analizę istoty oraz postaci słoweńskiego patriotyzmu w okresie istnienia socjalistycznej Jugosławii, ze szczególnym uwzględnieniem lat osiemdziesiątych XX wieku (kiedy bardzo wyraźnie daje o sobie znać kryzys idei jugosłowiańskiej). W tekście poruszono kwestie dotyczące form i przejawów patriotyzmu małego liczebnie narodu, jakim są Słoweńcy, którzy przez większą część swoich dziejów znajdowali się pod dominacją większych i silniejszych nacji. Zaprezentowany wywód został podzielony na pięć części. W pierwszej z nich, będącej wstępem do zasadniczej części tekstu, znajduje się krótki zarys ideologicznych podstaw funkcjonowania federacji jugosłowiańskiej, mających znaczenie także dla ówczesnego słoweńskiego patriotyzmu. W tym celu przypomniano najważniejsze idee i wartości propagowane przez titoizm w sferze polityki czy kształcenia, a także wskazano na postępującą narodową i kulturalną emancypację Słoweńców. W drugiej części omówiono fundamentalne dla rozumienia tytułowego zagadnienia poglądy słoweńskich intelektualistów: Edvarda Kocbeka, Primoža Kozaka i Draga Jančara. Stanowią one wyraz głębokiej refleksji nad położeniem małego narodu w specyficznych warunkach wielonarodowej federacji, ale także na tle szerszych (to jest europejskich i amerykańskich) odniesień. Trzecia część wskazuje na jugosłowiański kontekst dyskusji dotyczących słoweńskiego patriotyzmu, który w latach osiemdziesiątych w pozostałych częściach Jugosławii był uważany za nacjonalizm rozbijający jedność federacji. W czwartej części natomiast przytoczono symboliczne formy „miłości do ojczyzny“ w Słowenii (między innymi w turystyce i sporcie), podkreślając ich znaczenie w procesie kształtowania świadomości narodowej. W ostatniej części, będącej także podsumowaniem, zarysowano współczesną perspektywę postrzegania słoweńskiego patriotyzmu w okresie istnienia socjalistycznej Jugosławii. Podkreślono przede wszystkim odejście od patriotyzmu opartego na uniwersalistycznej ideologii socjalizmu na rzecz patriotyzmu rozumianego jako miłość do ojczystej ziemi.
Rafał Majerek
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 4, 2022, s. 291-300
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.023.17189W Słowacji po aksamitnej rewolucji 1989 roku grupy dotychczas marginalizowane i dyskryminowane, w tym społeczność LGBT+, rozpoczęły działania zmierzające do uzyskania pełni praw obywatelskich i wypracowania form kulturowej reprezentacji. Stopniowo problematyka nieheteronormatywności zaczęła się pojawiać w różnych dziedzinach kultury. W tekstach prozatorskich, które stanowią podstawę prezentowanych w artykule rozważań, początkowo nieheteronormatywność była przedstawiana w stygmatyzujący, oparty na stereotypach sposób. Od początku XXI wieku zaczęło dominować ujęcie eksponujące problem funkcjonowania osób LGBT+ „w szafie”, ukrywania własnej tożsamości z powodu istniejącej w społeczeństwie homofobii; sfera intymności jest rozumiana jako jedyna umożliwiająca poczucie bezpieczeństwa oraz swobodną ekspresję uczuć i pragnień. W najnowszych utworach zaczynają się pojawiać przykłady postaci, które dokonały coming outu i nie mają problemu z jawnym funkcjonowaniem w rodzinnym i społecznym kontekście. Specyfika prozy słowackiej z tematyką nieheteronormatywności polega przede wszystkim na braku utworów o wyraźnie emancypacyjnym charakterze, dominacji wątków związanych z relacjami między kobietami, sporadycznym podejmowaniu tematyki gejowskiej czy transpłciowej.
Katarzyna Szeremeta
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 4, 2022, s. 301-315
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.024.17190Pani Dalloway Virginii Woolf, jedno z najważniejszych osiągnięć wysokiego modernizmu, zostało przeniesione do obiegu popularnego między innymi za sprawą powieści Mr. Dalloway (1999) Robina Lippincotta. Mr. Dalloway wpisuje się w trend kulturowego recyklingu oraz nurt praktyk intertekstualnych, w których udziela się głosu bądź eksponuje losy postaci fikcyjnej, której znaczenie było pierwotnie zmarginalizowane. Dotychczas badano: genologiczny status utworu pod kątem ,,rekursywności” i ,,odrzucenia Bloomowskiego lęku przez wpływem” (James Shiff, Monica Latham oraz Bret Keeling), transformacyjny potencjał utworu macierzystego (tożsamości seksualnej bohaterów Mr. Dalloway) oraz obrazy Londynu (Monika Girard). Tym samym autorka niniejszego artykułu pragnie zapełnić lukę interpretacyjną i przedstawić szczegółową analizę schematów narracyjnych i koncepcji czasu, które nie zostały do tej pory zaprezentowane przez innych badaczy.
Krystian Waldemar Piotrowski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 4, 2022, s. 317-332
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.025.17191Joanna Pypłacz
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 4, 2022, s. 241-253
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.020.17186Radosław Jakubczyk
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 4, 2022, s. 255-272
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.021.17187Francuzi byli jedną z pierwszych europejskich nacji ‒ obok Brytyjczyków, Niemców i Holendrów ‒ które zaciekawiły się Islandią. Początkowo zainteresowanie to objawiało się wyłącznie podróżami na tę wyspę, w późniejszym okresie (w drugiej połowie XIX wi ku) znalazło ono również odbicie w literaturze francuskiej (w powieściach Verne’a i Lotiego), a także wpłynęło na ukazanie się na rynku wydawniczym we Francji pierwszych tłumaczeń sag islandzkich. Niniejszy artykuł koncentruje się na francuskich wyprawach na Islandię, przedsięwziętych w toku niemal dwustu lat. W centrum uwagi znajduje się wizerunek Islandii w oczach Francuzów, refleksji tej towarzyszy zaś próba ukazania ewolucji obrazu wyspy we francuskim piśmiennictwie podróżniczym od XVII do połowy XIX wieku. Omawiając poszczególne relacje z podróży, autor wskazuje na trzy główne strategie opisowe: intertekstualność, naukowy obiektywizm, subiektywizację.
Damian Kubik
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 4, 2022, s. 273-290
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.022.17188Artykuł stanowi analizę istoty oraz postaci słoweńskiego patriotyzmu w okresie istnienia socjalistycznej Jugosławii, ze szczególnym uwzględnieniem lat osiemdziesiątych XX wieku (kiedy bardzo wyraźnie daje o sobie znać kryzys idei jugosłowiańskiej). W tekście poruszono kwestie dotyczące form i przejawów patriotyzmu małego liczebnie narodu, jakim są Słoweńcy, którzy przez większą część swoich dziejów znajdowali się pod dominacją większych i silniejszych nacji. Zaprezentowany wywód został podzielony na pięć części. W pierwszej z nich, będącej wstępem do zasadniczej części tekstu, znajduje się krótki zarys ideologicznych podstaw funkcjonowania federacji jugosłowiańskiej, mających znaczenie także dla ówczesnego słoweńskiego patriotyzmu. W tym celu przypomniano najważniejsze idee i wartości propagowane przez titoizm w sferze polityki czy kształcenia, a także wskazano na postępującą narodową i kulturalną emancypację Słoweńców. W drugiej części omówiono fundamentalne dla rozumienia tytułowego zagadnienia poglądy słoweńskich intelektualistów: Edvarda Kocbeka, Primoža Kozaka i Draga Jančara. Stanowią one wyraz głębokiej refleksji nad położeniem małego narodu w specyficznych warunkach wielonarodowej federacji, ale także na tle szerszych (to jest europejskich i amerykańskich) odniesień. Trzecia część wskazuje na jugosłowiański kontekst dyskusji dotyczących słoweńskiego patriotyzmu, który w latach osiemdziesiątych w pozostałych częściach Jugosławii był uważany za nacjonalizm rozbijający jedność federacji. W czwartej części natomiast przytoczono symboliczne formy „miłości do ojczyzny“ w Słowenii (między innymi w turystyce i sporcie), podkreślając ich znaczenie w procesie kształtowania świadomości narodowej. W ostatniej części, będącej także podsumowaniem, zarysowano współczesną perspektywę postrzegania słoweńskiego patriotyzmu w okresie istnienia socjalistycznej Jugosławii. Podkreślono przede wszystkim odejście od patriotyzmu opartego na uniwersalistycznej ideologii socjalizmu na rzecz patriotyzmu rozumianego jako miłość do ojczystej ziemi.
Rafał Majerek
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 4, 2022, s. 291-300
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.023.17189W Słowacji po aksamitnej rewolucji 1989 roku grupy dotychczas marginalizowane i dyskryminowane, w tym społeczność LGBT+, rozpoczęły działania zmierzające do uzyskania pełni praw obywatelskich i wypracowania form kulturowej reprezentacji. Stopniowo problematyka nieheteronormatywności zaczęła się pojawiać w różnych dziedzinach kultury. W tekstach prozatorskich, które stanowią podstawę prezentowanych w artykule rozważań, początkowo nieheteronormatywność była przedstawiana w stygmatyzujący, oparty na stereotypach sposób. Od początku XXI wieku zaczęło dominować ujęcie eksponujące problem funkcjonowania osób LGBT+ „w szafie”, ukrywania własnej tożsamości z powodu istniejącej w społeczeństwie homofobii; sfera intymności jest rozumiana jako jedyna umożliwiająca poczucie bezpieczeństwa oraz swobodną ekspresję uczuć i pragnień. W najnowszych utworach zaczynają się pojawiać przykłady postaci, które dokonały coming outu i nie mają problemu z jawnym funkcjonowaniem w rodzinnym i społecznym kontekście. Specyfika prozy słowackiej z tematyką nieheteronormatywności polega przede wszystkim na braku utworów o wyraźnie emancypacyjnym charakterze, dominacji wątków związanych z relacjami między kobietami, sporadycznym podejmowaniu tematyki gejowskiej czy transpłciowej.
Katarzyna Szeremeta
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 4, 2022, s. 301-315
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.024.17190Pani Dalloway Virginii Woolf, jedno z najważniejszych osiągnięć wysokiego modernizmu, zostało przeniesione do obiegu popularnego między innymi za sprawą powieści Mr. Dalloway (1999) Robina Lippincotta. Mr. Dalloway wpisuje się w trend kulturowego recyklingu oraz nurt praktyk intertekstualnych, w których udziela się głosu bądź eksponuje losy postaci fikcyjnej, której znaczenie było pierwotnie zmarginalizowane. Dotychczas badano: genologiczny status utworu pod kątem ,,rekursywności” i ,,odrzucenia Bloomowskiego lęku przez wpływem” (James Shiff, Monica Latham oraz Bret Keeling), transformacyjny potencjał utworu macierzystego (tożsamości seksualnej bohaterów Mr. Dalloway) oraz obrazy Londynu (Monika Girard). Tym samym autorka niniejszego artykułu pragnie zapełnić lukę interpretacyjną i przedstawić szczegółową analizę schematów narracyjnych i koncepcji czasu, które nie zostały do tej pory zaprezentowane przez innych badaczy.
Krystian Waldemar Piotrowski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 4, 2022, s. 317-332
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.025.17191Data publikacji: 30.11.2022
Redaktor naczelny: Katarzyna Bazarnik
Publikacja została sfinansowana ze środków programu “Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza” w Uniwersytecie Jagiellońskim.
Dorota Gil
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 3, 2022, s. 163-173
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.015.16167Jedna z kluczowych w poemacie Petara II Petrovicia Njegoša Górski wieniec –idea więzi z przodkami, wraz z soteriologicznie interpretowanymi kategoriami grzechu, cierpienia i odkupienia – stanowi podstawowy punkt odniesienia także dla współczesnych historiozofów serbskich (m.in. R. Samardžić, V. Jerotić). Zaktualizowana i nieco zmodyfikowana w I poł. XX wieku przez bpa N. Velimirovicia idea ta także na początku XXI wieku określa specyficzne kolektywistyczne myślenie o „historycznym przekleństwie” Serbów, wynikającym z „dziedziczenia grzechów” i odpowiedzialności zbiorowej.
Lech Miodyński
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 3, 2022, s. 175-190
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.016.16168W artykule przedstawiono uwarunkowania rozwoju zarówno uniwersalnych (porównawczo-kontekstowych), jak i partykularnych (narodowych) ujęć w badaniach literatur słowiańskich w okresie ich konstytuowania się w kilku krajach jako ściśle naukowych. Modele etnocentryczne w rozwoju słowianoznawstwa – w równym stopniu w środowiskach małych narodów, jak i mocarstw (Rosja) – opierały się na podstawach pragmatycznych (aktualne misje społeczno-kulturalne poszczególnych wspólnot) oraz ideologiczno-politycznych (wizja misji we wspólnocie wyższego rzędu). W modelach szerszych chodziło zaś często o wykreowanie jednej spójnej tożsamości grupy literatur, konkurencyjnej wobec niesłowiańskich żywiołów cywilizacyjnych. Pokazano w tym kontekście ewolucję wyobrażeń o takiej tożsamości na tle zmian metodologii badawczych po romantyzmie. Wybrane przykłady ilustrują też przemiany spojrzenia na rolę literaturoznawstwa slawistycznego i centrów opiniotwórczych (Wiednia, Pragi, Petersburga, Moskwy) w przedziale czasowym rozciągniętym między ważnymi cezurami: 1848‒1918‒1939.
Agata Jaworska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 3, 2022, s. 191-208
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.017.16169Proza nowohebrajska przełomu XIX i XX wieku charakteryzuje się występowaniem specyficznego typu postaci literackiej zwanej bohaterem „wykorzenionym” (hebr. talusz). Artykuł ma na celu przedstawienie jego wizerunku z perspektywy rzeczywistości diaspory. Bez względu na uwarunkowania, które determinują losy protagonistów – omawianych w niniejszym artykule – opowiadań, towarzyszy im wspólny motyw wyobcowania obejmujący wiele płaszczyzn życia. W prozie Michy Josefa Berdyczewskiego bohaterem jest z reguły młody mężczyzna buntujący się przeciwko religijnej mentalności żydowskiej diaspory, a jednocześnie niepotrafiący zaadaptować się do świeckiego świata. Wybrane teksty źródłowe zostały przetłumaczone, poddane gruntownej analizie i porównane pod kątem wspomnianego toposu. Za punkt wyjścia do badań przyjęto stadia wykorzenienia opracowane przez Szimona Halkina. Artykuł stanowi przyczynek do dalszych prac badawczych nad taluszem występującym w hebrajskiej prozie także u innych pisarzy, na przykład Mordechaja Fajerberga lub Uriego Nissana Gnessina.sin.
Magdalena Wasilewska-Chmura
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 3, 2022, s. 209-225
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.018.16170Artykuł przedstawia w zarysie falę popularności powieści szwedzkich pisarek w II połowie XIX wieku na terenach polskich, co znalazło wyraz w licznych polskich przekładach ich dzieł, wznowieniach i nowych tłumaczeniach. Najbardziej poczytna okazała się wśród nich Marie Sophie Schwartz, początkowo jako autorka literatury rozrywkowej, później zaś jako głosicielka progresywnych idei na temat pracy, równości społecznej i wyzwolenia kobiet, które dobrze rezonowały z propagowanymi w popowstaniowej Polsce ideami pozytywistycznymi. W artykule zastosowana została perspektywa Translation Studies traktująca przekłady jako dokumenty polisystemu literackiego kultury docelowej, której normy leżą u podstaw decyzji translatorskich. Tak więc refleksji poddany jest zarówno wybór tłumaczonych utworów, przekłady tytułów, jak i szczegóły tłumaczeń. Analiza porównawcza dwóch różnych tłumaczeń powieści Emancipationsvurmen pozwala sformułować pewne wnioski na temat świadomości emancypacyjnej, która stała się przedmiotem debaty w latach 70. XIX wieku, a w latach 60. była jeszcze słabo obecna w kulturze polskiej. Przekłady z tych okresów reprezentują liczne przesunięcia w celu wyeksponowania lub – odpowiednio – osłabienia emancypacyjnego wydźwięku powieści, co pozwala ujrzeć Schwartz jako pisarkę o profilu społecznym, propagującą w duchu pozytywizmu.
Barbara Michalak-Pikulska, Sebastian Gadomski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 3, 2022, s. 227-239
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.019.16171Dorota Gil
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 3, 2022, s. 163-173
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.015.16167Jedna z kluczowych w poemacie Petara II Petrovicia Njegoša Górski wieniec –idea więzi z przodkami, wraz z soteriologicznie interpretowanymi kategoriami grzechu, cierpienia i odkupienia – stanowi podstawowy punkt odniesienia także dla współczesnych historiozofów serbskich (m.in. R. Samardžić, V. Jerotić). Zaktualizowana i nieco zmodyfikowana w I poł. XX wieku przez bpa N. Velimirovicia idea ta także na początku XXI wieku określa specyficzne kolektywistyczne myślenie o „historycznym przekleństwie” Serbów, wynikającym z „dziedziczenia grzechów” i odpowiedzialności zbiorowej.
Lech Miodyński
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 3, 2022, s. 175-190
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.016.16168W artykule przedstawiono uwarunkowania rozwoju zarówno uniwersalnych (porównawczo-kontekstowych), jak i partykularnych (narodowych) ujęć w badaniach literatur słowiańskich w okresie ich konstytuowania się w kilku krajach jako ściśle naukowych. Modele etnocentryczne w rozwoju słowianoznawstwa – w równym stopniu w środowiskach małych narodów, jak i mocarstw (Rosja) – opierały się na podstawach pragmatycznych (aktualne misje społeczno-kulturalne poszczególnych wspólnot) oraz ideologiczno-politycznych (wizja misji we wspólnocie wyższego rzędu). W modelach szerszych chodziło zaś często o wykreowanie jednej spójnej tożsamości grupy literatur, konkurencyjnej wobec niesłowiańskich żywiołów cywilizacyjnych. Pokazano w tym kontekście ewolucję wyobrażeń o takiej tożsamości na tle zmian metodologii badawczych po romantyzmie. Wybrane przykłady ilustrują też przemiany spojrzenia na rolę literaturoznawstwa slawistycznego i centrów opiniotwórczych (Wiednia, Pragi, Petersburga, Moskwy) w przedziale czasowym rozciągniętym między ważnymi cezurami: 1848‒1918‒1939.
Agata Jaworska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 3, 2022, s. 191-208
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.017.16169Proza nowohebrajska przełomu XIX i XX wieku charakteryzuje się występowaniem specyficznego typu postaci literackiej zwanej bohaterem „wykorzenionym” (hebr. talusz). Artykuł ma na celu przedstawienie jego wizerunku z perspektywy rzeczywistości diaspory. Bez względu na uwarunkowania, które determinują losy protagonistów – omawianych w niniejszym artykule – opowiadań, towarzyszy im wspólny motyw wyobcowania obejmujący wiele płaszczyzn życia. W prozie Michy Josefa Berdyczewskiego bohaterem jest z reguły młody mężczyzna buntujący się przeciwko religijnej mentalności żydowskiej diaspory, a jednocześnie niepotrafiący zaadaptować się do świeckiego świata. Wybrane teksty źródłowe zostały przetłumaczone, poddane gruntownej analizie i porównane pod kątem wspomnianego toposu. Za punkt wyjścia do badań przyjęto stadia wykorzenienia opracowane przez Szimona Halkina. Artykuł stanowi przyczynek do dalszych prac badawczych nad taluszem występującym w hebrajskiej prozie także u innych pisarzy, na przykład Mordechaja Fajerberga lub Uriego Nissana Gnessina.sin.
Magdalena Wasilewska-Chmura
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 3, 2022, s. 209-225
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.018.16170Artykuł przedstawia w zarysie falę popularności powieści szwedzkich pisarek w II połowie XIX wieku na terenach polskich, co znalazło wyraz w licznych polskich przekładach ich dzieł, wznowieniach i nowych tłumaczeniach. Najbardziej poczytna okazała się wśród nich Marie Sophie Schwartz, początkowo jako autorka literatury rozrywkowej, później zaś jako głosicielka progresywnych idei na temat pracy, równości społecznej i wyzwolenia kobiet, które dobrze rezonowały z propagowanymi w popowstaniowej Polsce ideami pozytywistycznymi. W artykule zastosowana została perspektywa Translation Studies traktująca przekłady jako dokumenty polisystemu literackiego kultury docelowej, której normy leżą u podstaw decyzji translatorskich. Tak więc refleksji poddany jest zarówno wybór tłumaczonych utworów, przekłady tytułów, jak i szczegóły tłumaczeń. Analiza porównawcza dwóch różnych tłumaczeń powieści Emancipationsvurmen pozwala sformułować pewne wnioski na temat świadomości emancypacyjnej, która stała się przedmiotem debaty w latach 70. XIX wieku, a w latach 60. była jeszcze słabo obecna w kulturze polskiej. Przekłady z tych okresów reprezentują liczne przesunięcia w celu wyeksponowania lub – odpowiednio – osłabienia emancypacyjnego wydźwięku powieści, co pozwala ujrzeć Schwartz jako pisarkę o profilu społecznym, propagującą w duchu pozytywizmu.
Barbara Michalak-Pikulska, Sebastian Gadomski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 3, 2022, s. 227-239
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.019.16171Data publikacji: 02.08.2022
Redaktor naczelny: Katarzyna Bazarnik
Redaktorzy zeszytU: Véronique Ferrer, Dariusz Krawczyk, Barbara Marczuk-Szwed
Publikacja została sfinansowana ze środków programu “Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza” w Uniwersytecie Jagiellońskim.
Elwira Buszewicz
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 2, 2022, s. 49-60
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.006.15594Głównym celem artykułu jest opisanie nastrojów melancholijnych pojawiających sięw elegiach Klemensa Janicjusza (Clemens Ianicius, 1516–1543), poety polsko-łacińskiego, zmarłego przedwcześnie w wieku 37 lat. Na początku autorka przedstawia krótkąbiografiępoety (jego chłopskie pochodzenie, edukacjęszkolną, studia w Akademii Lubrańskiego w Poznaniu, przerwane z powodu ubóstwa ojca, dole i niedole związane z zależnościąod mecenasów duchownych i świeckich, pobyt w Padwie i studia tamże, ukoronowane wawrzynem doktorskim i wieńcem laurowym przeznaczonym dla wybitnych poetów, wreszcie – chorobęi śmierć). Następnie dokonana zostaje analiza kilku utworów. Elegie omawiane w artykule 50 Elwira Buszewicz
pochodząz dwóch zbiorów poetyckich Janicjusza: Variae elegiae (Elegie różne) oraz Tristia. Autorka stara sięopisaćrozwój melancholijnego temperamentu przejawiającego sięw twórczości Janicjusza, zaczynając od elegii poświęconych febrze i śmierci umiłowanego patrona poety, arcybiskupa gnieźnieńskiego Andrzeja Krzyckiego, a kończąc na wierszach pochodzących z kolekcji Tristia, które traktująo chorobie i smutku poety.
Marianne Closson
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 2, 2022, s. 61-73
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.007.15595Wiek XVI odziedziczył trzy dyskursy na temat melancholii: medyczny, filozoficzny i religijny. Podczas gdy pierwszy z nich uznawał ją za chorobę psychiczną związaną z zaburzeniem humorów, drugi, wraz z ponownym odkryciem Problemu XXX Arystotelesa, widział w niej znak twórczego geniuszu, trzeci zaś przypominał, że jest ona balneum diaboli, wedle określenia świętego Hieronima: pozwala szatanowi zawładnąć umysłem pacjenta, powodując u niego halucynacje. Jak zatem odróżnić melancholię geniuszu od patologii o tej samej nazwie, zwłaszcza gdy ta ostatnia kojarzona jest z diabłem? Zdolność diabła do tworzenia w umyśle człowieka iluzorycznych światów, na granicy snu i jawy, spotyka się z dziełami renesansowych artystów, zaludnionymi przez duchy, potwory, czarownice i demony. Czy te sceny – przedstawiane zarówno jako przejawy obecności diabła, jak i projekcje szalonego umysłu – nie mogłyby być powiązane z figurą melancholijnego artysty?
Brenda Dunn-Lardeau
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 2, 2022, s. 75-86
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.008.15596Niniejszy artykuł analizuje melancholię i jej stylistyczne ujęcie w trzech Pieśniach duchowych Małgorzaty z Nawarry, niezwiązanych z żałobą, a mianowicie w Pieśniach 29, 45 i przede wszystkim 34. Królowa korzysta z różnych źródeł medycznych, filozoficznych i literackich, by opisać melancholię, choć nigdy nie cytuje Arystotelesa ani medycyny humoralnej. To samo dotyczy literackich zapożyczeń z dzieła O naśladowaniu Chrystusa, które pozwalają jej dać świadomie chrześcijańską odpowiedź na życiowe cierpienia. Przede wszystkim jednak Małgorzata uduchawia motywy miłosne wykorzystane przez Petrarkę w jego zbiorze Canzoniere, zwłaszcza koncept dolce pena. Dzieje się tak dzięki przenikaniu się miłosnego słownictwa Petrarki z wyrażaniem przeżyć duchowych bohaterów, miotających się między euforią a cierpieniem w poszukiwaniu miłości Boga. W niniejszym studium przypomniane zostanie również przedstawienie przez Małgorzatę melancholii w La Coche, w Comédie des quatre femmes i w Heptameronie, gdzie pozostaje ona w sferze trosk doczesnych i rodzi pytania natury moralnej i etycznej.
Véronique Ferrer
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 2, 2022, s. 87-96
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.009.15597Artykuł ukazuje, w jaki sposób poetom końca XVI wieku udaje się, dzięki korzystaniu z rosnącej wiedzy filozoficzno-medycznej, a także modnego demonicznego imaginarium, tchnąć nowego ducha w paradygmat szaleństwa miłosnego, który przewija się przez tradycję literacką, od zrozpaczonych bohaterów grecko-łacińskiej sielanki aż po Orlanda szalonego, nie zapominając o „szaleńcach miłosnych” dworskiego średniowiecza.
Isabelle Fabre
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 2, 2022, s. 97-105
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.010.15598Parafrazy psalmów Marota zostały powszechnie uznane za jedno z najważniejszych osiągnięć poetyckich francuskiej poezji renesansowej. Choć Marot stara się pozostać jak najbliżej biblijnego źródła, jego interpretacja psalmu 137 wyróżnia się pewnymi cechami metrycznymi i tonem, jaki nadaje mu początkowy rym aquatiques-melancoliques, całkowicie nieobecny we wcześniejszych przekładach psalmów. Takie nowatorskie posunięcie nie tylko nie jest zwykłym ozdobnikiem, lecz nadaje tekstowi nowe znaczenie, zmieniając niektóre jego cechy i przede wszystkim gruntownie przeformułowując wyrażenie straty, które przenika cały poemat. Podejmując ścisłą lekturę egzegetyczną tekstu, niniejszy artykuł ma na celu ukazanie, w jaki sposób Marotowi udało się przekazać głębsze poetyckie znaczenie w odniesieniu do jednej z najbardziej gwałtownych i bolesnych pieśni psałterza, przekształcając w ten sposób jej gorzką surowość w swego rodzaju utwór medytacyjny i tworząc prawdziwe arcydzieło, świadczące zarówno o jego duchowym zaangażowaniu, jak i trosce o estetyczny walor tekstu.
Magdalena Koźluk
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 2, 2022, s. 107-123
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.011.15599W emblemacie Louisa de Caseneuve’a, zatytułowanym Melancholia (Melancholicus aeger), spotykamy się z zaskakującym wszechświatem ikonograficznych elementów, które w zamierzeniu samego autora miały ułatwić zapamiętanie najczęstszych majaków występujących u pacjentów cierpiących na zaburzenia melancholii. W niniejszym artykule szczegółowej analizie została poddana nie tylko sama rycina, ale również łaciński komentarz, oba elementy towarzyszące emblematowi. Zaprezentowane przez Caseneuve’a zaburzenia wyobraźni, przedstawione za pomocą specyficznych symboli, zostały w pracy podzielone na pięć grup – melancholijny bestiariusz, wrażliwość, okaleczenie, mroczne i profetyczne myśli, dziwactwa – typowe bolączki wyobraźni melancholików. W artykule uwypuklono istotną rolę metody mnemotechnicznej, charakterystycznej dla omawianego zbioru emblematów medycznych, które zostały napisane z wyraźnym wskazaniem na dydaktykę. Na koniec podjęto także próbę odszukania dawnych źródeł, będących najprawdopodobniej inspiracją dla Caseneuve’a.at probably inspired Caseneuve.
Dariusz Krawczyk
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 2, 2022, s. 125-138
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.012.15600W literaturze francuskiej końca XVI wieku melancholia jest bardzo silnie obecna. Nie stroni od niej nawet literatura religijna, czego dowodem jest bardzo popularny motyw vanitas oraz szeroko rozumiana literatura apokaliptyczna. Przekonanie o tym, że melancholia i religia są niekompatybilne, wydaje się więc błędne. Niniejszy artykuł podejmuje kwestię sposobu, w jaki retoryka kościelna wykorzystuje motywy (m.in. samotność, strach, rozpacz), figury (hypotypoza) i obrazy charakterystyczne dla dyskursu melancholijnego do wzmocnienia przekazu religijnego na podstawie eposu apokaliptycznego La Dernière Semaine (Ostatni tydzień) Michela Quilliana z 1596 roku.
Olivier Millet
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 2, 2022, s. 139-149
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.013.15601Niniejszy artykuł ma na celu wyjaśnienie istotnej kwestii dotyczącej kompozycji Żalów Du Bellaya poprzez uwzględnienie sonetów napisanych przy okazji podróży poety do Włoch i niewłączonych następnie do zbioru. Pozwala to rozpatrywać melancholię w perspektywie roli wszystkich humorów w tomiku. Już pierwsza część, wyraźnie naznaczona melancholią, zapowiada terapię, która zostanie rozwinięta w dwóch kolejnych częściach. Tym samym itinerarium poety i jego dzieła stają się drogą stopniowego powrotu do zdrowia. Melancholia jako temperament stanowi nowy punkt wyjścia; nie jest już przedstawiana, jak to miało miejsce w pominiętych sonetach, w formie jednoznacznych, pojmowanych medycznie perturbacji humoralnych, lecz oznacza temperament, który należy stopniowo przeprowadzić od poczucia zatracenia do zbawiennego odzyskania równowagi.
Dorota Szeliga
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 2, 2022, s. 151-162
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.014.15602Podczas pobytu Joachima Du Bellay w Wiecznym Mieście (1553–1557) powstał zbiór sonetów zatytułowany Starożytności rzymskie (Les Antiquités de Rome), który często po zostaje w cieniu tego bardziej znanego – Żalów (Les Regrets). Jednak coraz częściej doceniany jest urok wierszy poświęconych Wiecznemu Miastu, historii jego wielkości i upadku. Poeta w sposób konsekwentny opisuje wrażenia, jakie wywołuje w szesnastowiecznym obserwatorze obraz starożytnego miasta, z którego, jak się wydaje, pozostały tylko ruiny. Nastrój melancholii budowany jest przy pomocy obrazów i odpowiednio dobranego słownictwa. Pojawia się wizja miasta obróconego w ruinę, w którym nawet honor jest „spopielały”, a z dawnej chwały pozostała tylko nazwa. Jednak poeta nie chce pozostawić odbiorcy w nastroju przygnębienia i starannie przeplata motywy melancholijne z optymistycznymi: ślady wielkości antycznego Rzymu przetrwały w najświetniejszych utworach literackich, a sam Du Bellay podkreśla, że jest pierwszym poetą francuskim, który opisuje chwałę Wiecznego Miasta. Jest to ważne również z tego względu, że zbiór zadedykowany jest królowi Henrykowi II i zapewne ma mu wskazać drogę, którą powinna pójść Francja, dążąc do doskonałości rzymskiego imperium, unikając jednak jego błędów. Zbiór nie jest zatem tylko melancholijnym wspomnieniem starożytnego Rzymu, ale również canzoniere poświęconym pięknemu miastu, w którym można odnaleźć inspirację do budowania Francji w duchu gallikanizmu.
Elwira Buszewicz
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 2, 2022, s. 49-60
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.006.15594Głównym celem artykułu jest opisanie nastrojów melancholijnych pojawiających sięw elegiach Klemensa Janicjusza (Clemens Ianicius, 1516–1543), poety polsko-łacińskiego, zmarłego przedwcześnie w wieku 37 lat. Na początku autorka przedstawia krótkąbiografiępoety (jego chłopskie pochodzenie, edukacjęszkolną, studia w Akademii Lubrańskiego w Poznaniu, przerwane z powodu ubóstwa ojca, dole i niedole związane z zależnościąod mecenasów duchownych i świeckich, pobyt w Padwie i studia tamże, ukoronowane wawrzynem doktorskim i wieńcem laurowym przeznaczonym dla wybitnych poetów, wreszcie – chorobęi śmierć). Następnie dokonana zostaje analiza kilku utworów. Elegie omawiane w artykule 50 Elwira Buszewicz
pochodząz dwóch zbiorów poetyckich Janicjusza: Variae elegiae (Elegie różne) oraz Tristia. Autorka stara sięopisaćrozwój melancholijnego temperamentu przejawiającego sięw twórczości Janicjusza, zaczynając od elegii poświęconych febrze i śmierci umiłowanego patrona poety, arcybiskupa gnieźnieńskiego Andrzeja Krzyckiego, a kończąc na wierszach pochodzących z kolekcji Tristia, które traktująo chorobie i smutku poety.
Marianne Closson
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 2, 2022, s. 61-73
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.007.15595Wiek XVI odziedziczył trzy dyskursy na temat melancholii: medyczny, filozoficzny i religijny. Podczas gdy pierwszy z nich uznawał ją za chorobę psychiczną związaną z zaburzeniem humorów, drugi, wraz z ponownym odkryciem Problemu XXX Arystotelesa, widział w niej znak twórczego geniuszu, trzeci zaś przypominał, że jest ona balneum diaboli, wedle określenia świętego Hieronima: pozwala szatanowi zawładnąć umysłem pacjenta, powodując u niego halucynacje. Jak zatem odróżnić melancholię geniuszu od patologii o tej samej nazwie, zwłaszcza gdy ta ostatnia kojarzona jest z diabłem? Zdolność diabła do tworzenia w umyśle człowieka iluzorycznych światów, na granicy snu i jawy, spotyka się z dziełami renesansowych artystów, zaludnionymi przez duchy, potwory, czarownice i demony. Czy te sceny – przedstawiane zarówno jako przejawy obecności diabła, jak i projekcje szalonego umysłu – nie mogłyby być powiązane z figurą melancholijnego artysty?
Brenda Dunn-Lardeau
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 2, 2022, s. 75-86
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.008.15596Niniejszy artykuł analizuje melancholię i jej stylistyczne ujęcie w trzech Pieśniach duchowych Małgorzaty z Nawarry, niezwiązanych z żałobą, a mianowicie w Pieśniach 29, 45 i przede wszystkim 34. Królowa korzysta z różnych źródeł medycznych, filozoficznych i literackich, by opisać melancholię, choć nigdy nie cytuje Arystotelesa ani medycyny humoralnej. To samo dotyczy literackich zapożyczeń z dzieła O naśladowaniu Chrystusa, które pozwalają jej dać świadomie chrześcijańską odpowiedź na życiowe cierpienia. Przede wszystkim jednak Małgorzata uduchawia motywy miłosne wykorzystane przez Petrarkę w jego zbiorze Canzoniere, zwłaszcza koncept dolce pena. Dzieje się tak dzięki przenikaniu się miłosnego słownictwa Petrarki z wyrażaniem przeżyć duchowych bohaterów, miotających się między euforią a cierpieniem w poszukiwaniu miłości Boga. W niniejszym studium przypomniane zostanie również przedstawienie przez Małgorzatę melancholii w La Coche, w Comédie des quatre femmes i w Heptameronie, gdzie pozostaje ona w sferze trosk doczesnych i rodzi pytania natury moralnej i etycznej.
Véronique Ferrer
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 2, 2022, s. 87-96
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.009.15597Artykuł ukazuje, w jaki sposób poetom końca XVI wieku udaje się, dzięki korzystaniu z rosnącej wiedzy filozoficzno-medycznej, a także modnego demonicznego imaginarium, tchnąć nowego ducha w paradygmat szaleństwa miłosnego, który przewija się przez tradycję literacką, od zrozpaczonych bohaterów grecko-łacińskiej sielanki aż po Orlanda szalonego, nie zapominając o „szaleńcach miłosnych” dworskiego średniowiecza.
Isabelle Fabre
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 2, 2022, s. 97-105
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.010.15598Parafrazy psalmów Marota zostały powszechnie uznane za jedno z najważniejszych osiągnięć poetyckich francuskiej poezji renesansowej. Choć Marot stara się pozostać jak najbliżej biblijnego źródła, jego interpretacja psalmu 137 wyróżnia się pewnymi cechami metrycznymi i tonem, jaki nadaje mu początkowy rym aquatiques-melancoliques, całkowicie nieobecny we wcześniejszych przekładach psalmów. Takie nowatorskie posunięcie nie tylko nie jest zwykłym ozdobnikiem, lecz nadaje tekstowi nowe znaczenie, zmieniając niektóre jego cechy i przede wszystkim gruntownie przeformułowując wyrażenie straty, które przenika cały poemat. Podejmując ścisłą lekturę egzegetyczną tekstu, niniejszy artykuł ma na celu ukazanie, w jaki sposób Marotowi udało się przekazać głębsze poetyckie znaczenie w odniesieniu do jednej z najbardziej gwałtownych i bolesnych pieśni psałterza, przekształcając w ten sposób jej gorzką surowość w swego rodzaju utwór medytacyjny i tworząc prawdziwe arcydzieło, świadczące zarówno o jego duchowym zaangażowaniu, jak i trosce o estetyczny walor tekstu.
Magdalena Koźluk
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 2, 2022, s. 107-123
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.011.15599W emblemacie Louisa de Caseneuve’a, zatytułowanym Melancholia (Melancholicus aeger), spotykamy się z zaskakującym wszechświatem ikonograficznych elementów, które w zamierzeniu samego autora miały ułatwić zapamiętanie najczęstszych majaków występujących u pacjentów cierpiących na zaburzenia melancholii. W niniejszym artykule szczegółowej analizie została poddana nie tylko sama rycina, ale również łaciński komentarz, oba elementy towarzyszące emblematowi. Zaprezentowane przez Caseneuve’a zaburzenia wyobraźni, przedstawione za pomocą specyficznych symboli, zostały w pracy podzielone na pięć grup – melancholijny bestiariusz, wrażliwość, okaleczenie, mroczne i profetyczne myśli, dziwactwa – typowe bolączki wyobraźni melancholików. W artykule uwypuklono istotną rolę metody mnemotechnicznej, charakterystycznej dla omawianego zbioru emblematów medycznych, które zostały napisane z wyraźnym wskazaniem na dydaktykę. Na koniec podjęto także próbę odszukania dawnych źródeł, będących najprawdopodobniej inspiracją dla Caseneuve’a.at probably inspired Caseneuve.
Dariusz Krawczyk
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 2, 2022, s. 125-138
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.012.15600W literaturze francuskiej końca XVI wieku melancholia jest bardzo silnie obecna. Nie stroni od niej nawet literatura religijna, czego dowodem jest bardzo popularny motyw vanitas oraz szeroko rozumiana literatura apokaliptyczna. Przekonanie o tym, że melancholia i religia są niekompatybilne, wydaje się więc błędne. Niniejszy artykuł podejmuje kwestię sposobu, w jaki retoryka kościelna wykorzystuje motywy (m.in. samotność, strach, rozpacz), figury (hypotypoza) i obrazy charakterystyczne dla dyskursu melancholijnego do wzmocnienia przekazu religijnego na podstawie eposu apokaliptycznego La Dernière Semaine (Ostatni tydzień) Michela Quilliana z 1596 roku.
Olivier Millet
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 2, 2022, s. 139-149
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.013.15601Niniejszy artykuł ma na celu wyjaśnienie istotnej kwestii dotyczącej kompozycji Żalów Du Bellaya poprzez uwzględnienie sonetów napisanych przy okazji podróży poety do Włoch i niewłączonych następnie do zbioru. Pozwala to rozpatrywać melancholię w perspektywie roli wszystkich humorów w tomiku. Już pierwsza część, wyraźnie naznaczona melancholią, zapowiada terapię, która zostanie rozwinięta w dwóch kolejnych częściach. Tym samym itinerarium poety i jego dzieła stają się drogą stopniowego powrotu do zdrowia. Melancholia jako temperament stanowi nowy punkt wyjścia; nie jest już przedstawiana, jak to miało miejsce w pominiętych sonetach, w formie jednoznacznych, pojmowanych medycznie perturbacji humoralnych, lecz oznacza temperament, który należy stopniowo przeprowadzić od poczucia zatracenia do zbawiennego odzyskania równowagi.
Dorota Szeliga
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 2, 2022, s. 151-162
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.014.15602Podczas pobytu Joachima Du Bellay w Wiecznym Mieście (1553–1557) powstał zbiór sonetów zatytułowany Starożytności rzymskie (Les Antiquités de Rome), który często po zostaje w cieniu tego bardziej znanego – Żalów (Les Regrets). Jednak coraz częściej doceniany jest urok wierszy poświęconych Wiecznemu Miastu, historii jego wielkości i upadku. Poeta w sposób konsekwentny opisuje wrażenia, jakie wywołuje w szesnastowiecznym obserwatorze obraz starożytnego miasta, z którego, jak się wydaje, pozostały tylko ruiny. Nastrój melancholii budowany jest przy pomocy obrazów i odpowiednio dobranego słownictwa. Pojawia się wizja miasta obróconego w ruinę, w którym nawet honor jest „spopielały”, a z dawnej chwały pozostała tylko nazwa. Jednak poeta nie chce pozostawić odbiorcy w nastroju przygnębienia i starannie przeplata motywy melancholijne z optymistycznymi: ślady wielkości antycznego Rzymu przetrwały w najświetniejszych utworach literackich, a sam Du Bellay podkreśla, że jest pierwszym poetą francuskim, który opisuje chwałę Wiecznego Miasta. Jest to ważne również z tego względu, że zbiór zadedykowany jest królowi Henrykowi II i zapewne ma mu wskazać drogę, którą powinna pójść Francja, dążąc do doskonałości rzymskiego imperium, unikając jednak jego błędów. Zbiór nie jest zatem tylko melancholijnym wspomnieniem starożytnego Rzymu, ale również canzoniere poświęconym pięknemu miastu, w którym można odnaleźć inspirację do budowania Francji w duchu gallikanizmu.
Data publikacji: 02.06.2022
Redaktor naczelny: Katarzyna Bazarnik
Redakcja zeszytu: Barbara Marczuk-Szwed, Véronique Ferrer, Dariusz Krawczyk
Publikacja została sfinansowana ze środków programu “Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza” w Uniwersytecie Jagiellońskim.
Barbara Marczuk-Szwed
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 1, 2022, s. 1-10
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.002.15302Od czasów Hipokratesa aż do XVIII wieku lekarze uważali melancholię za przewlekłą chorobę spowodowaną nadmiarem czarnej żółci (atra bilis), mitycznego „humoru”, którego istnienie obaliła medycyna naukowa. Artykuł opisuje etiologię, nozografię i terapię tej choroby przedstawione w traktacie André Du Laurensa Second discours auquel est traicté des maladies melancoliques et des moyens de les guerir 1597), a także koncepcje Marsilia Ficina wyrażone w De vita triplici (1489). Odwołując się do idei zawartych w Problemie XXX, przypisywanym Arystotelesowi, florencki filozof rozwija ideę związku między melancholijną predyspozycj ąhumoralną a geniuszem twórczym. Ficino proponuje zamianę szkodliwej siły melaina chole w twórczą energię – melancholia generosa. „Kapłani Muz” mogą uciec przed złym wpływem swojego patrona Saturna poprzez aktywność intelektualną i artystyczną.
Katarzyna Dybeł
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 1, 2022, s. 11-24
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.003.15303Autorka analizuje wybrane francuskie powieści arturiańskie z XII i XIII wieku jako przykłady locus medicinalis, czyli miejsce styczności literatury i ówczesnej wiedzy medycznej, gdzie dochodzi do przecięcia fikcji literackiej i rzeczywistości medycznej, dla której melancholia stanowiła jedno z głównych wyzwań. Podobnie jak medycyna, literatura także podejmuje to wyzwanie, starając się opisać objawy melancholii, określić jej przyczyny, a przede wszystkim zaproponować skuteczną, mogącą przynieść ulgę terapię. W analizowanych powieściach pojęcie Melancholii zbliżone jest do acedii, patologicznego stanu duszy i umysłu, przejawiającego się smutkiem, obojętnością, zmęczeniem i wyczerpaniem serca. Stan ten przypisywano działaniu demona acedii, zwanego przez Kasjana i Ewagriusza z Pontu daemon meridianus. W analizowanych w tym artykule powieściach arturiańskich, gdzie ważne są przede wszystkim działania o charakterze psychologicznym i duchowym, leczenie melancholii oparte jest na holistycznej, chrześcijańskiej wizji człowieka, zgodnie z którą wzajemnie oddziałują na siebie stan umysłu, duszy i ciała. Oczyszczające łzy, uzdrowienie pamięci, wsparcie przyjaciół, obecność ukochanej osoby, radość odpędzająca smutek, modlitwa, nawrócenie, spowiedź i pielgrzymka okazują się skuteczniejsze niż teriak, maści, balsamy czy jakiekolwiek inne lekarstwa.
Joanna Gorecka-Kalita
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 1, 2022, s. 25-36
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.004.15304Artykuł proponuje odczytanie średniowiecznych powieści o Tristanie autorstwa Béroula i Thomasa z Anglii w świetle doktryny acedii Ewagriusza z Pontu. Punktem wyjścia jest pojęcie „demona południa”, rozumianego przez Ewagriusza jako demon popychający mnicha do acedii – stanu apatii i duchowego odrętwienia. Dzisiaj terminem tym określa się często „kryzys wieku średniego”, dotykający żonatych mężczyzn i skłaniający ich do poszukiwań erotycznych i seksualnych. Analiza zmierza do udowodnienia, że początków pomieszania tych dwóch pojęć można szukać już w średniowiecznej legendzie Tristana, zwłaszcza w wersji Thomasa. W istocie, często przywoływana melancholia Tristana przypomina acedię zdefiniowaną przez Ewagriusza, z jej podstawowymi cechami – niestabilnością, niestałością, pragnieniem nowości i wiecznym poczuciem niespełnienia.
Agata Sobczyk
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 1, 2022, s. 37-48
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.005.15305Narcyz ukazuje się jako figura przepojona melancholią zarówno w Metamorfozach Owidiusza, jak i w poezji XVI i XVII wieku. W średniowieczu można dostrzec związek tej postaci z melancholią w różnych jej przedstawieniach. Ale Narcyz, który wydaje się najbardziej melancholijny, to ten, którego Jean Froissart przedstawia w Joli buisson de jeunesse, głęboko modyfikując mit Owidiusza. Badacze uważają, że reprezentuje on tu archetyp kochanka. Autorka artykułu sugeruje jednak, że Froissart wykracza poza sferę miłości i temat miłości dworskiej – nie chodzi już o niedostępność obiektu miłości czy też o jego utratę, ale o jakąkolwiek stratę nieodłącznie związaną z upływem czasu. W tym skojarzeniu narcyzmu z żałobą objawia się nostalgia, która wydaje się charakterystyczna dla twórczości Froissarta, ponieważ jest obecna w różnych formach zarówno w jego Kronikach, jak i w jego dziełach lirycznych.
Barbara Marczuk-Szwed
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 1, 2022, s. 1-10
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.002.15302Od czasów Hipokratesa aż do XVIII wieku lekarze uważali melancholię za przewlekłą chorobę spowodowaną nadmiarem czarnej żółci (atra bilis), mitycznego „humoru”, którego istnienie obaliła medycyna naukowa. Artykuł opisuje etiologię, nozografię i terapię tej choroby przedstawione w traktacie André Du Laurensa Second discours auquel est traicté des maladies melancoliques et des moyens de les guerir 1597), a także koncepcje Marsilia Ficina wyrażone w De vita triplici (1489). Odwołując się do idei zawartych w Problemie XXX, przypisywanym Arystotelesowi, florencki filozof rozwija ideę związku między melancholijną predyspozycj ąhumoralną a geniuszem twórczym. Ficino proponuje zamianę szkodliwej siły melaina chole w twórczą energię – melancholia generosa. „Kapłani Muz” mogą uciec przed złym wpływem swojego patrona Saturna poprzez aktywność intelektualną i artystyczną.
Katarzyna Dybeł
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 1, 2022, s. 11-24
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.003.15303Autorka analizuje wybrane francuskie powieści arturiańskie z XII i XIII wieku jako przykłady locus medicinalis, czyli miejsce styczności literatury i ówczesnej wiedzy medycznej, gdzie dochodzi do przecięcia fikcji literackiej i rzeczywistości medycznej, dla której melancholia stanowiła jedno z głównych wyzwań. Podobnie jak medycyna, literatura także podejmuje to wyzwanie, starając się opisać objawy melancholii, określić jej przyczyny, a przede wszystkim zaproponować skuteczną, mogącą przynieść ulgę terapię. W analizowanych powieściach pojęcie Melancholii zbliżone jest do acedii, patologicznego stanu duszy i umysłu, przejawiającego się smutkiem, obojętnością, zmęczeniem i wyczerpaniem serca. Stan ten przypisywano działaniu demona acedii, zwanego przez Kasjana i Ewagriusza z Pontu daemon meridianus. W analizowanych w tym artykule powieściach arturiańskich, gdzie ważne są przede wszystkim działania o charakterze psychologicznym i duchowym, leczenie melancholii oparte jest na holistycznej, chrześcijańskiej wizji człowieka, zgodnie z którą wzajemnie oddziałują na siebie stan umysłu, duszy i ciała. Oczyszczające łzy, uzdrowienie pamięci, wsparcie przyjaciół, obecność ukochanej osoby, radość odpędzająca smutek, modlitwa, nawrócenie, spowiedź i pielgrzymka okazują się skuteczniejsze niż teriak, maści, balsamy czy jakiekolwiek inne lekarstwa.
Joanna Gorecka-Kalita
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 1, 2022, s. 25-36
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.004.15304Artykuł proponuje odczytanie średniowiecznych powieści o Tristanie autorstwa Béroula i Thomasa z Anglii w świetle doktryny acedii Ewagriusza z Pontu. Punktem wyjścia jest pojęcie „demona południa”, rozumianego przez Ewagriusza jako demon popychający mnicha do acedii – stanu apatii i duchowego odrętwienia. Dzisiaj terminem tym określa się często „kryzys wieku średniego”, dotykający żonatych mężczyzn i skłaniający ich do poszukiwań erotycznych i seksualnych. Analiza zmierza do udowodnienia, że początków pomieszania tych dwóch pojęć można szukać już w średniowiecznej legendzie Tristana, zwłaszcza w wersji Thomasa. W istocie, często przywoływana melancholia Tristana przypomina acedię zdefiniowaną przez Ewagriusza, z jej podstawowymi cechami – niestabilnością, niestałością, pragnieniem nowości i wiecznym poczuciem niespełnienia.
Agata Sobczyk
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 17, Issue 1, 2022, s. 37-48
https://doi.org/10.4467/20843933ST.22.005.15305Narcyz ukazuje się jako figura przepojona melancholią zarówno w Metamorfozach Owidiusza, jak i w poezji XVI i XVII wieku. W średniowieczu można dostrzec związek tej postaci z melancholią w różnych jej przedstawieniach. Ale Narcyz, który wydaje się najbardziej melancholijny, to ten, którego Jean Froissart przedstawia w Joli buisson de jeunesse, głęboko modyfikując mit Owidiusza. Badacze uważają, że reprezentuje on tu archetyp kochanka. Autorka artykułu sugeruje jednak, że Froissart wykracza poza sferę miłości i temat miłości dworskiej – nie chodzi już o niedostępność obiektu miłości czy też o jego utratę, ale o jakąkolwiek stratę nieodłącznie związaną z upływem czasu. W tym skojarzeniu narcyzmu z żałobą objawia się nostalgia, która wydaje się charakterystyczna dla twórczości Froissarta, ponieważ jest obecna w różnych formach zarówno w jego Kronikach, jak i w jego dziełach lirycznych.
Data publikacji: 12.2021
Redaktor naczelny: Katarzyna Bazarnik
Publikacja dofinansowana przez Uniwersytet Jagielloński ze środków Wydziału Filologicznego.
Agnieszka Romanowska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 4, 2021, s. 253-265
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.018.14367Funkcja tańca w sztukach Szekspira, podobnie jak w całej kulturze renesansu, ma swoje korzenie w starożytności, w której taniec symbolizował zgodę i harmonię odzwierciedlającą kosmiczne ruchy ciał niebieskich. W tym kontekście znaczenie tańca w scenie balowej na początku Romea i Julii jawi się jako fascynujący materiał do przestudiowania pod kątem teatralnego potencjału tekstu tego dramatu. W analizowanej scenie muzyka i taniec pełnią funkcję symboliczną, której celem jest podkreślenie dramatycznej ironii realizowanej przez połączenie języka retoryki i choreografii z bogatym, sformalizowanym językiem poetyckim i sytuacją balową jako kluczowymi elementami fabuły. Takie połączenie otwiera wiele możliwych interpretacji teatralnych, a każda decyzja ma duży wpływ na znaczenie tego epizodu dramatu. W artykule scena balu została przeanalizowana z perspektywy literackiej, dramatycznej i historycznej. Realizację jej teatralnego potencjału ilustrują wybrane interpretacje sceniczne, które świadczą o kluczowej roli tej sceny w proponowaniu możliwych interpretacji całej tragedii.
Monika Coghen
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 4, 2021, s. 267-291
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.019.14368Byron twierdził, że Manfred nie był przeznaczony na scenę, ale jego poemat dramatyczny był sporadycznie wystawiany w dziewiętnastowiecznym teatrze. W 1848 roku Robert Schumann zaadaptował poemat do wykonania scenicznego, skomponował uwerturę i muzykę incydentalną. Manfreda w wersji Schumanna wystawiono w warszawskim Teatrze Wielkim z Józefem Kotarbińskim, znanym aktorem, kierownikiem teatru i krytykiem, w roli głównej. Po realizacji rozgorzała gorąca debata w prasie. Główny spór dotyczył tego, czy „dramat metafizyczny” Byrona nadaje się na scenę i czy jest istotny dla polskiej publiczności końca XIX wieku. Celem niniejszego artykułu jest zbadanie głównych kwestii podejmowanych w tej debacie poprzez analizę recenzji tej realizacji w prasie warszawskiej. Ponieważ recenzje są z natury subiektywne, ich badanie ujawnia znacznie więcej preferencji literackich i teatral Manfred, Byron, Robert Schumann, Józef Kotarbiński, Teatr Wielki, krytyka teatralna, recepcja Byrona w Polscnych ich autorów niż informacji o samym spektaklu i daje wgląd we wczesne etapy rozwoju tzw. Młodej Polski, z naciskiem na indywidualizm i podmiotowość, zainteresowanie metafizyką i dominację liryzmu. Warszawskiego Manfreda z 1892 roku można więc uznać za próbę wprowadzenia do teatru wielkiej poezji romantycznej, torującej drogę teatralnym inscenizacjom polskiego dramatu romantycznego, który Kotarbiński miał wystawić jako dyrektor Teatru Miejskiego w Krakowie. Artykuł wpisuje się także w historię recepcji Byrona w Polsce.
Toward Modernity – the Ideological and Cultural Frames of the Serbian Revolution in the 19th Century
Damian Kubik
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 4, 2021, s. 293-303
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.020.14369Artykuł analizuje powstania serbskie przeciw Turkom jako proces przejścia ku nowoczesności. Szczególną uwagę poświęcono ideologicznym i kulturowym zmianom w Serbii w XIX wieku. Autor wyjaśnia, jak obalenie władzy tureckiej umożliwiło zapoczątkowanie procesu tworzenia nowoczesnego serbskiego państwa, narodu i kultury. W tekście poddano analizie wybrane teksty serbskich autorów i działaczy: Dositeja Obradovicia, Vuka Stefanovicia Karadžicia i Svetozara Markovicia, którzy swoją działalnością w sferze przede wszystkim kulturalnej i ideowej znacznie przyczynili się do udanej z perspektywy czasu serbskiej transformacji. Konkluzją artykułu jest stwierdzenie, że „rewolucja serbska” stworzyła model politycznego i społecznego postępu na Bałkanach.
Aleksander Wawrzyńczak
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 4, 2021, s. 305-318
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.021.14370Dyskurs postkolonialny we współczesnej literaturze rosyjskiej jest uwarunkowany specyfiką rosyjskiej kolonizacji, którą najciekawiej scharakteryzował Alexander Etkind w swojej koncepcji kolonizacji „wewnętrznej” i „zewnętrznej”. Koncepcja ta stanowi podstawę przedstawionych w artykule analiz powieści Spiaszczije ot pieczali [Śpiący ze smutku] Very Galaktionovej. Akcja powieści rozgrywa się w małej wiosce w północnym Kazachstanie, zamieszkanej głównie przez Rosjan. Percepcja powieści oparta na koncepcji kolonizacji „wewnętrznej” i „zewnętrznej” pozwala wyjaśnić związek postkolonialnej traumy z kryzysem moralnym i religijnym, który dotyka nie tylko mniejszość rosyjską w byłych republikach sowieckich, ale również Rosjan w samej Rosji.
Michael Sobczak
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 4, 2021, s. 319-331
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.022.14371Dorobek literacki Pauli von Preradović stanowią głównie wiersze, w tym teksty do hymnu narodowego Austrii Land der Berge, Land am Strome (1946/1947), pisarka ma też na koncie kilka nowel, szkice autobiograficzne, drobne utwory sceniczne i teksty publicystyczne, a także jedną powieść. Niniejszy artykuł bada koncepcję świętości w noweli Preradović Die Versuchung des Columba. Święty Kolumban, bohater noweli, był irlandzkim opatem i misjonarzem. Dziś jest pamiętany jako katolicki święty i jeden z Dwunastu Apostołów Irlandii. Niniejsza analiza koncentruje się na charakterze Kolumbana, jego zachowaniu, działaniach, rozwoju oraz etapach psychologicznych, przez jakie przeszedł. Preradović tłumaczy swoją koncepcję świętości na przykładzie życia Kolumbana. Nie definiuje świętości jako nieomylności, ale przede wszystkim jako integralność i poczucie odpowiedzialności za bliźnich. Autorka opisuje ją jako cnotę, dzięki której wszystkie swoje czyny podporządkowuje się Bogu. Zalicza ją do natchnionych cnót moralnych.
Elżbieta Żurawska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 4, 2021, s. 333-344
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.023.14372Celem niniejszego artykułu jest analiza reprezentacji krajobrazu w powieści Oczy z Rigela (2017) norweskiego pisarza Roya Jacobsena z perspektywy geopoetyki, w tym literackiej geografii sensorycznej, która akcentuje geograficzne warunki percepcji poprzez wykorzystanie ustaleń geografii i antropologii zmysłów. Bohaterka powieści mieszka na małej wyspie u północnych wybrzeży Norwegii i wyrusza w kilkutygodniową podróż, kierując się na południe, od morza w głąb kraju. W powieści Jacobsena zmysłowy krajobraz stałego lądu kształtują głównie doświadczenia słuchowe, dotykowe, węchowe, smakowe i wizualne, a rodzinna wyspa bohaterki pozostaje dla nich punktem odniesienia.
Agnieszka Romanowska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 4, 2021, s. 253-265
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.018.14367Funkcja tańca w sztukach Szekspira, podobnie jak w całej kulturze renesansu, ma swoje korzenie w starożytności, w której taniec symbolizował zgodę i harmonię odzwierciedlającą kosmiczne ruchy ciał niebieskich. W tym kontekście znaczenie tańca w scenie balowej na początku Romea i Julii jawi się jako fascynujący materiał do przestudiowania pod kątem teatralnego potencjału tekstu tego dramatu. W analizowanej scenie muzyka i taniec pełnią funkcję symboliczną, której celem jest podkreślenie dramatycznej ironii realizowanej przez połączenie języka retoryki i choreografii z bogatym, sformalizowanym językiem poetyckim i sytuacją balową jako kluczowymi elementami fabuły. Takie połączenie otwiera wiele możliwych interpretacji teatralnych, a każda decyzja ma duży wpływ na znaczenie tego epizodu dramatu. W artykule scena balu została przeanalizowana z perspektywy literackiej, dramatycznej i historycznej. Realizację jej teatralnego potencjału ilustrują wybrane interpretacje sceniczne, które świadczą o kluczowej roli tej sceny w proponowaniu możliwych interpretacji całej tragedii.
Monika Coghen
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 4, 2021, s. 267-291
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.019.14368Byron twierdził, że Manfred nie był przeznaczony na scenę, ale jego poemat dramatyczny był sporadycznie wystawiany w dziewiętnastowiecznym teatrze. W 1848 roku Robert Schumann zaadaptował poemat do wykonania scenicznego, skomponował uwerturę i muzykę incydentalną. Manfreda w wersji Schumanna wystawiono w warszawskim Teatrze Wielkim z Józefem Kotarbińskim, znanym aktorem, kierownikiem teatru i krytykiem, w roli głównej. Po realizacji rozgorzała gorąca debata w prasie. Główny spór dotyczył tego, czy „dramat metafizyczny” Byrona nadaje się na scenę i czy jest istotny dla polskiej publiczności końca XIX wieku. Celem niniejszego artykułu jest zbadanie głównych kwestii podejmowanych w tej debacie poprzez analizę recenzji tej realizacji w prasie warszawskiej. Ponieważ recenzje są z natury subiektywne, ich badanie ujawnia znacznie więcej preferencji literackich i teatral Manfred, Byron, Robert Schumann, Józef Kotarbiński, Teatr Wielki, krytyka teatralna, recepcja Byrona w Polscnych ich autorów niż informacji o samym spektaklu i daje wgląd we wczesne etapy rozwoju tzw. Młodej Polski, z naciskiem na indywidualizm i podmiotowość, zainteresowanie metafizyką i dominację liryzmu. Warszawskiego Manfreda z 1892 roku można więc uznać za próbę wprowadzenia do teatru wielkiej poezji romantycznej, torującej drogę teatralnym inscenizacjom polskiego dramatu romantycznego, który Kotarbiński miał wystawić jako dyrektor Teatru Miejskiego w Krakowie. Artykuł wpisuje się także w historię recepcji Byrona w Polsce.
Toward Modernity – the Ideological and Cultural Frames of the Serbian Revolution in the 19th Century
Damian Kubik
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 4, 2021, s. 293-303
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.020.14369Artykuł analizuje powstania serbskie przeciw Turkom jako proces przejścia ku nowoczesności. Szczególną uwagę poświęcono ideologicznym i kulturowym zmianom w Serbii w XIX wieku. Autor wyjaśnia, jak obalenie władzy tureckiej umożliwiło zapoczątkowanie procesu tworzenia nowoczesnego serbskiego państwa, narodu i kultury. W tekście poddano analizie wybrane teksty serbskich autorów i działaczy: Dositeja Obradovicia, Vuka Stefanovicia Karadžicia i Svetozara Markovicia, którzy swoją działalnością w sferze przede wszystkim kulturalnej i ideowej znacznie przyczynili się do udanej z perspektywy czasu serbskiej transformacji. Konkluzją artykułu jest stwierdzenie, że „rewolucja serbska” stworzyła model politycznego i społecznego postępu na Bałkanach.
Aleksander Wawrzyńczak
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 4, 2021, s. 305-318
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.021.14370Dyskurs postkolonialny we współczesnej literaturze rosyjskiej jest uwarunkowany specyfiką rosyjskiej kolonizacji, którą najciekawiej scharakteryzował Alexander Etkind w swojej koncepcji kolonizacji „wewnętrznej” i „zewnętrznej”. Koncepcja ta stanowi podstawę przedstawionych w artykule analiz powieści Spiaszczije ot pieczali [Śpiący ze smutku] Very Galaktionovej. Akcja powieści rozgrywa się w małej wiosce w północnym Kazachstanie, zamieszkanej głównie przez Rosjan. Percepcja powieści oparta na koncepcji kolonizacji „wewnętrznej” i „zewnętrznej” pozwala wyjaśnić związek postkolonialnej traumy z kryzysem moralnym i religijnym, który dotyka nie tylko mniejszość rosyjską w byłych republikach sowieckich, ale również Rosjan w samej Rosji.
Michael Sobczak
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 4, 2021, s. 319-331
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.022.14371Dorobek literacki Pauli von Preradović stanowią głównie wiersze, w tym teksty do hymnu narodowego Austrii Land der Berge, Land am Strome (1946/1947), pisarka ma też na koncie kilka nowel, szkice autobiograficzne, drobne utwory sceniczne i teksty publicystyczne, a także jedną powieść. Niniejszy artykuł bada koncepcję świętości w noweli Preradović Die Versuchung des Columba. Święty Kolumban, bohater noweli, był irlandzkim opatem i misjonarzem. Dziś jest pamiętany jako katolicki święty i jeden z Dwunastu Apostołów Irlandii. Niniejsza analiza koncentruje się na charakterze Kolumbana, jego zachowaniu, działaniach, rozwoju oraz etapach psychologicznych, przez jakie przeszedł. Preradović tłumaczy swoją koncepcję świętości na przykładzie życia Kolumbana. Nie definiuje świętości jako nieomylności, ale przede wszystkim jako integralność i poczucie odpowiedzialności za bliźnich. Autorka opisuje ją jako cnotę, dzięki której wszystkie swoje czyny podporządkowuje się Bogu. Zalicza ją do natchnionych cnót moralnych.
Elżbieta Żurawska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 4, 2021, s. 333-344
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.023.14372Celem niniejszego artykułu jest analiza reprezentacji krajobrazu w powieści Oczy z Rigela (2017) norweskiego pisarza Roya Jacobsena z perspektywy geopoetyki, w tym literackiej geografii sensorycznej, która akcentuje geograficzne warunki percepcji poprzez wykorzystanie ustaleń geografii i antropologii zmysłów. Bohaterka powieści mieszka na małej wyspie u północnych wybrzeży Norwegii i wyrusza w kilkutygodniową podróż, kierując się na południe, od morza w głąb kraju. W powieści Jacobsena zmysłowy krajobraz stałego lądu kształtują głównie doświadczenia słuchowe, dotykowe, węchowe, smakowe i wizualne, a rodzinna wyspa bohaterki pozostaje dla nich punktem odniesienia.
Data publikacji: 10.2021
Redaktor naczelny: Katarzyna Bazarnik
Karolina Rakowiecka-Asgari
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 3, 2021, s. 153-167
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.012.14002Artykuł podejmuje kwestię śladów tradycyjnych wzorców kulturowych współistnienia żywych i umarłych we współczesnej prozie irańskiej. Analizując struktury heterotopii w dwóch powieściach napisanych przez kobiety, tj. Tubā va ma’nā-ye šab (Tuba i znaczenie nocy) autorstwa Šahrnuš Pārsipur i Kouli-ye kenār-e ātaš (Cyganka przy ogniu) pióra Moniru Ravānipur, wykazano wagę literackiego potencjału reprezentacji przestrzeni oraz metafor w tożsamościowym dyskursie kobiet i przepracowywaniu traumatycznych doświadczeń oraz innych problemów społeczeństwa w okresie przejścia od tradycyjnej struktury do nowoczesnego indywidualizmu.
Piotr Bachtin
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 3, 2021, s. 169-195
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.013.14003Artykuł zawiera przekład z języka perskiego utworu Taʾdib al-redżāl, czyli Wychowania mężczyzn − satyrycznego traktatu, napisanego prawdopodobnie w 1886/1887 roku przez anonimową irańską arystokratkę związaną z dynastią Kadżarów − wraz z komentarzem tłumacza, interpretującym tekst jako dowód przemian społeczno-kulturowych w okresie późnokadżarskim, a także zwiastun dyskursu nowoczesności i ruchu wyzwolenia kobiet w Iranie.
Alicja Bańczyk
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 3, 2021, s. 197-210
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.014.14004Wpisując się w aktualny ruch prawniczy i literacki, artykuł skupia się na literackim przedstawieniu zmian w postępowaniu rozwodowym w dziewiętnastowiecznej Francji na podstawie powieści Guy de Maupassanta Bel-Ami. Napisana w 1885 roku książka w bardzo realis-tyczny sposób przedstawia proces rozwodowy oparty na winie, tak jak wyglądał on w momencie jej powstania. We wstępie pokrótce omawiam ewolucję francuskiego postępowaniarozwodowego w XVIII i XIX wieku i jego końcowy rezultat: legalizację rozwodu wprowadzoną w 1884 roku. Artykuł podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie, ta rewolucyjna zmiana prawa rozwodowego wpłynęła na treść powieści i sposób, w jaki Guy de Maupassant przedstawił zakończenie małżeństwa, a także próbę zweryfikowania, czy ten obraz odzwierciedla ówczesną rzeczywistość prawną.
Katarzyna Jaśtal
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 3, 2021, s. 211-220
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.015.14005Artykuł dotyczy eksperymentu prozatorskiego Die Auswandernden austriackiego pisarza Petera Waterhouse’a i ilustratorki Nanne Meyer z 2016 roku. Książka zaliczana jest do kategorii tekstów literackich odzwierciedlających doświadczenia uchodźców i osób ubiegających się o status uchodźcy, które pojawiają się na niemieckim rynku wydawniczym od 2012 roku. Artykuł ma na celu opisanie strategii literackich stosowanych przez Waterhouse’a do przedstawienia sytuacji uchodźców. Bada ukryte wypowiedzi programowe autora, konstrukcję bohaterki jako postaci uchodźczyni i ubiegającej się o azyl oraz refleksje Waterhouse’a nad językiem, zwłaszcza językiem austriackiego sądownictwa.
The article focuses on the prose experiment Die Auswandernden by the Austrian writer Peter Waterhouse and the illustrator Nanne Meyer in 2016. The book falls in the category of literary texts reflecting refugee and asylum-seeker experiences1 that have appeared on the German book market since 2012. The paper aims to describe the literary strategies Waterhouse uses to represent the refugee condition. It explores the author’s implicit programmatic statements, the construction of the female protagonist as a refugee and asylum seeking figure and Waterhouse’s reflections on language, especially the language of Austrian judiciary system.
Elżbieta Niewiadoma
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 3, 2021, s. 221-239
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.016.14006Literatura nie musi ograniczać się wyłącznie do tekstu, ale może towarzyszyć jej ruchomy obraz, animacja, dźwięk, muzyka, a także wieloliniowa narracja, która stała się łatwiejsza do zintegrowania dzięki wykorzystaniu hipertekstu i technologii rozszerzonej rzeczywistości (AR). Jednym z autorów, który chętnie korzysta z takich innowacji, jest Stu Campbell, szerzej znany pod pseudonimem Sutu. Oprócz bycia pisarzem Campbell jest także projektantem interaktywnych aplikacji i ilustratorem, który łączy sztukę i technologię, tworząc unikalne, eksperymentalne utwory. Campbell inspiruje się wieloma gatunkami i formatami o poruszającej tematyce, takiej jak pamięć i jej utrata, nieuchronny upływ czasu, a także znaczenie tożsamości i rzeczywistości w naszym, coraz bardziej cyfrowym i narzucającym szybkie tempo, środowisku. Dlatego w niniejszym artykule omówiono wybrane prace Stu Campbella w kontekście ich eksperymentalnego i technologicznego charakteru, odwołując się do refleksji Paoli Trimarco na temat „afordancji”, terminu wywodzącego się z dorobku psychologa Jamesa L. Gibsona, a oznaczającego możliwości i ograniczenia w określonych środowiskach. Artykuł omawia Modern Polaxis, wielowierszowy komiks w formie prywatnego dziennika, którego narracja opiera się na technologii AR, Nawlz, cyberpunkowy komiks internetowy stworzony na płaskim, interaktywnym, cyfrowym „płótnie”, oraz These Memories Won’t Last, na wpół autobiograficzny komiks internetowy, zawierający muzykę, dźwięk i animację.
Agnieszka Romanowska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 3, 2021, s. 241-252
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.017.14007Funkcja tańca w sztukach Szekspira, jak w całej kulturze renesansu, ma swoje korzenie w starożytności, w której taniec symbolizował zgodę i harmonię odzwierciedlającą kosmiczne ruchy ciał niebieskich. W tym kontekście znaczenie tańca w scenie balowej na początku Romea i Julii jawi się jako fascynujący materiał do przestudiowania pod kątem teatralnego potencjału tekstu tego dramatu. W analizowanej scenie muzyka i taniec pełnią funkcję symboliczną, której celem jest podkreślenie dramatycznej ironii, realizowanej przez połączenie języka retoryki i choreografii z bogatym, sformalizowanym językiem poetyckim i sytuacją balową jako kluczowymi elementami fabuły. Takie połączenie otwiera szereg możliwych interpretacji teatralnych, a każda decyzja ma duży wpływ na znaczenie tego epizodu dramatu. W artykule scena balu została przeanalizowana z perspektywy literackiej, dramatycznej i historycznej. Realizację jej teatralnego potencjału ilustrują wybrane interpretacje sceniczne, które świadczą o kluczowej roli tej sceny w proponowaniu możliwych interpretacji całej tragedii.
Karolina Rakowiecka-Asgari
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 3, 2021, s. 153-167
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.012.14002Artykuł podejmuje kwestię śladów tradycyjnych wzorców kulturowych współistnienia żywych i umarłych we współczesnej prozie irańskiej. Analizując struktury heterotopii w dwóch powieściach napisanych przez kobiety, tj. Tubā va ma’nā-ye šab (Tuba i znaczenie nocy) autorstwa Šahrnuš Pārsipur i Kouli-ye kenār-e ātaš (Cyganka przy ogniu) pióra Moniru Ravānipur, wykazano wagę literackiego potencjału reprezentacji przestrzeni oraz metafor w tożsamościowym dyskursie kobiet i przepracowywaniu traumatycznych doświadczeń oraz innych problemów społeczeństwa w okresie przejścia od tradycyjnej struktury do nowoczesnego indywidualizmu.
Piotr Bachtin
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 3, 2021, s. 169-195
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.013.14003Artykuł zawiera przekład z języka perskiego utworu Taʾdib al-redżāl, czyli Wychowania mężczyzn − satyrycznego traktatu, napisanego prawdopodobnie w 1886/1887 roku przez anonimową irańską arystokratkę związaną z dynastią Kadżarów − wraz z komentarzem tłumacza, interpretującym tekst jako dowód przemian społeczno-kulturowych w okresie późnokadżarskim, a także zwiastun dyskursu nowoczesności i ruchu wyzwolenia kobiet w Iranie.
Alicja Bańczyk
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 3, 2021, s. 197-210
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.014.14004Wpisując się w aktualny ruch prawniczy i literacki, artykuł skupia się na literackim przedstawieniu zmian w postępowaniu rozwodowym w dziewiętnastowiecznej Francji na podstawie powieści Guy de Maupassanta Bel-Ami. Napisana w 1885 roku książka w bardzo realis-tyczny sposób przedstawia proces rozwodowy oparty na winie, tak jak wyglądał on w momencie jej powstania. We wstępie pokrótce omawiam ewolucję francuskiego postępowaniarozwodowego w XVIII i XIX wieku i jego końcowy rezultat: legalizację rozwodu wprowadzoną w 1884 roku. Artykuł podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie, ta rewolucyjna zmiana prawa rozwodowego wpłynęła na treść powieści i sposób, w jaki Guy de Maupassant przedstawił zakończenie małżeństwa, a także próbę zweryfikowania, czy ten obraz odzwierciedla ówczesną rzeczywistość prawną.
Katarzyna Jaśtal
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 3, 2021, s. 211-220
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.015.14005Artykuł dotyczy eksperymentu prozatorskiego Die Auswandernden austriackiego pisarza Petera Waterhouse’a i ilustratorki Nanne Meyer z 2016 roku. Książka zaliczana jest do kategorii tekstów literackich odzwierciedlających doświadczenia uchodźców i osób ubiegających się o status uchodźcy, które pojawiają się na niemieckim rynku wydawniczym od 2012 roku. Artykuł ma na celu opisanie strategii literackich stosowanych przez Waterhouse’a do przedstawienia sytuacji uchodźców. Bada ukryte wypowiedzi programowe autora, konstrukcję bohaterki jako postaci uchodźczyni i ubiegającej się o azyl oraz refleksje Waterhouse’a nad językiem, zwłaszcza językiem austriackiego sądownictwa.
The article focuses on the prose experiment Die Auswandernden by the Austrian writer Peter Waterhouse and the illustrator Nanne Meyer in 2016. The book falls in the category of literary texts reflecting refugee and asylum-seeker experiences1 that have appeared on the German book market since 2012. The paper aims to describe the literary strategies Waterhouse uses to represent the refugee condition. It explores the author’s implicit programmatic statements, the construction of the female protagonist as a refugee and asylum seeking figure and Waterhouse’s reflections on language, especially the language of Austrian judiciary system.
Elżbieta Niewiadoma
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 3, 2021, s. 221-239
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.016.14006Literatura nie musi ograniczać się wyłącznie do tekstu, ale może towarzyszyć jej ruchomy obraz, animacja, dźwięk, muzyka, a także wieloliniowa narracja, która stała się łatwiejsza do zintegrowania dzięki wykorzystaniu hipertekstu i technologii rozszerzonej rzeczywistości (AR). Jednym z autorów, który chętnie korzysta z takich innowacji, jest Stu Campbell, szerzej znany pod pseudonimem Sutu. Oprócz bycia pisarzem Campbell jest także projektantem interaktywnych aplikacji i ilustratorem, który łączy sztukę i technologię, tworząc unikalne, eksperymentalne utwory. Campbell inspiruje się wieloma gatunkami i formatami o poruszającej tematyce, takiej jak pamięć i jej utrata, nieuchronny upływ czasu, a także znaczenie tożsamości i rzeczywistości w naszym, coraz bardziej cyfrowym i narzucającym szybkie tempo, środowisku. Dlatego w niniejszym artykule omówiono wybrane prace Stu Campbella w kontekście ich eksperymentalnego i technologicznego charakteru, odwołując się do refleksji Paoli Trimarco na temat „afordancji”, terminu wywodzącego się z dorobku psychologa Jamesa L. Gibsona, a oznaczającego możliwości i ograniczenia w określonych środowiskach. Artykuł omawia Modern Polaxis, wielowierszowy komiks w formie prywatnego dziennika, którego narracja opiera się na technologii AR, Nawlz, cyberpunkowy komiks internetowy stworzony na płaskim, interaktywnym, cyfrowym „płótnie”, oraz These Memories Won’t Last, na wpół autobiograficzny komiks internetowy, zawierający muzykę, dźwięk i animację.
Agnieszka Romanowska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 3, 2021, s. 241-252
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.017.14007Funkcja tańca w sztukach Szekspira, jak w całej kulturze renesansu, ma swoje korzenie w starożytności, w której taniec symbolizował zgodę i harmonię odzwierciedlającą kosmiczne ruchy ciał niebieskich. W tym kontekście znaczenie tańca w scenie balowej na początku Romea i Julii jawi się jako fascynujący materiał do przestudiowania pod kątem teatralnego potencjału tekstu tego dramatu. W analizowanej scenie muzyka i taniec pełnią funkcję symboliczną, której celem jest podkreślenie dramatycznej ironii, realizowanej przez połączenie języka retoryki i choreografii z bogatym, sformalizowanym językiem poetyckim i sytuacją balową jako kluczowymi elementami fabuły. Takie połączenie otwiera szereg możliwych interpretacji teatralnych, a każda decyzja ma duży wpływ na znaczenie tego epizodu dramatu. W artykule scena balu została przeanalizowana z perspektywy literackiej, dramatycznej i historycznej. Realizację jej teatralnego potencjału ilustrują wybrane interpretacje sceniczne, które świadczą o kluczowej roli tej sceny w proponowaniu możliwych interpretacji całej tragedii.
Data publikacji: 08.2021
Redaktor naczelny: Katarzyna Bazarnik
Katarzyna Biela, Alicja Lasak
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 2, 2021, s. 1-1
Alicja Lasak
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 2, 2021, s. 61-73
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.006.13650Celem artykułu jest zbadanie, w jaki sposób mit Dunkierki został przedstawiony w jednej ze współczesnych brytyjskich powieści historycznych – Their Finest Hour and a Half (2009) Lissy Evans. Odwołując się do konkretnych przykładów z powieści, zadajemy sobie pytanie, czy mit jest nadal kultywowany, czy też kontestowany. Artykuł stawia pytanie, czy powieść wywołuje nostalgię za jednością narodową, niesie optymistyczne przesłanie o równiejszych szansach kobiet w trakcie wojny aniżeli przed nią, czy też w sposób tragikomiczny dokonuje ponownej oceny historii. Pod uwagę brane są trzy aspekty, o których traktuje Their Finest Hour and a Half, a mianowicie, po pierwsze, rola kobiet w tworzeniu mitów; po drugie, stosunek żołnierzy do podnoszących na duchu mitów związanych z ewakuacją Dunkierki; po trzecie, wpływ filmów propagandowych na ludzi żyjących w latach 40. XX wieku i zmagających się z trudną rzeczywistością wojny.
Kinga Jęczmińska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 2, 2021, s. 75-87
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.007.13651Niniejszy artykuł omawia Diary of a Bad Year J.M. Coetzeego w celu wykazania, że chociaż poglądy głównego bohatera na kwestie społeczne, etyczne, polityczne i naukowe można określić jako dość pesymistyczne, powieść przedstawia jednak twórczość artystyczną jako źródło ukojenia, nadziei i motywację do doskonalenia w życiu człowieka. Zasadność posępnego spojrzenia głównego bohatera na życie ludzkie jest zakwestionowana przez trójdzielną kompozycję narracji, w której jego opinie są podważane w zestawieniu z alternatywnymi poglądami pozostałych postaci. Tekst w szczególności dowodzi, że ukazana w powieści historia bohaterów umacnia obraz pozytywnej roli literatury w ludzkim istnieniu.
Magdalena Dziurzyńska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 2, 2021, s. 89-103
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.008.13652Poprzez analizę przedstawienia androginii w powieściach science fiction autorstwa Marge Piercy w kontekście performatywności płci i konstrukcjonizmu niniejszy artykuł pokazuje, że androginia może być wykorzystywana jako narzędzie dekonstrukcji ról płciowych. Piercy proponuje nową, nie esencjonalistyczną wizję ludzkości poprzez tworzenie androgynicznych lub agenderowych ludzkich i cybernetycznych ciał. Ponadto artykuł ukazuje, w jaki sposób obrazy utopijnych światów, które niosą z sobą futurystyczną nadzieję, wiążą się z postgenderową ideą transcendencji płci, podczas gdy dystopijne światy wydają się silnie powiązane z esencjalizmem płciowym.
Dorota Czerkies
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 2, 2021, s. 105-122
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.009.13653Artykuł stanowi próbę omówienia kategorii powściągliwości (fr. réticence) w prozie Jeana-Philippe’a Toussainta w kontekście powrotu do opowieści w literaturze frankofońskiej, zapoczątkowanego w latach 80. XX wieku. Jean-Philippe Toussaint to współczesny belgijski pisarz, fotograf i filmowiec. Napisał m.in. dwanaście powieści i kilka zbiorów krótkich form, jest także autorem filmów i instalacji. Jako przedstawiciel pokolenia pisarzy minimalistycznych Toussaint osadza wykorzystanie powściągliwości w kontekście zjawiska powrotu do genette’owskiej kategorii opowiadania (fr. récit). Od czasu publikacji powieści La Réticence (1991) powściągliwość stała się kluczową kategorią Toussaintowskiego pisarstwa. W jego utworach kształtuje formę, narrację i fabułę, ale także konstrukcję postaci, czasowość i przestrzeń. W ten sposób status omawianej kategorii w twórczości Toussainta umożliwia analizę poszczególnych, a zarazem charakterystycznych dla tego twórcy aspektów textes infinitésimalistes, które podejmują grę z modelem balzakowskiej powieści realistycznej.
Kristina Vorontsova
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 2, 2021, s. 123-138
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.010.13654Artykuł koncentruje się na problematyce Polski jako specyficznej przestrzeni artystycznej w poezji, wpisującej się w dyskurs gay i queer w Rosji lat 90. i pierwszej dekady XXI wieku. Na materiale pracy twórczej Aleksandra Anaszewicza, Jarosława Mogutina, Aleksandra Ilianena i Ilii Daniszewskiego został ujawniony związek między tradycyjnymi narracjami radzieckiej oficjalnej i nieoficjalnej literatury oraz nowe postrzeganie pojęcia płci w kontekście geopoetyki. Polska, choć częściowo podzielająca poczucie „lęku przed płcią”, uważana jest za popularne miejsce w queerowych praktykach i przedstawieniach poetyckich z powodu jej istotnej niewiarygodnej, „progowej”, „granicznej” natury dla rosyjskojęzycznych odbiorców.
Michael Kuhn
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 2, 2021, s. 141-152
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.011.13655Stolica Republiki Tatarstanu to miasto wielokulturowe. To połączenie „rosyjskiego”, „tatarskiego” i, co nie mniej ważne, „niemieckiego” pierwiastka. Pisarka Guzel Jachina wielokrotnie odnosiła się do tej różnorodności kulturowej w swoich tekstach literackich. Rdzenny mieszkaniec Kazania odkrywa w nich przeszłość i teraźniejszość miasta. Doskonała znajomość języka i kultury niemieckiej pozwala autorce na szczegółowe zbadanie „niemieckiego śladu” w historii stolicy Tatarstanu w celu określenia jego statusu. Artykuł zawiera krótką analizę imagologiczną obrazów „niemieckiego Kazania”, przedstawionych w powieści Zulejkaotwiera oczy i eseju Ogród na granicy, czyli Ogród „Rosyjska Szwajcaria”. Badania imago-logiczne, przeprowadzone na poziomach makro-, mezo- i mikro-, pokazują, że w dziełach literackich Jachiny obrazy „niemieckiego Kazania” są równoważne obrazom „rosyjskiego Kazania” czy „tatarskiego Kazania”. „Elementy niemieckie” są mocno zakorzenione w strukturze miasta i od kilku stuleci stanowią integralną część jego kodu kulturowego. Jednocześnie, w powieści i eseju, nie mają one statusu egzotycznego Obcego, ale znajomego Innego.
Katarzyna Biela, Alicja Lasak
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 2, 2021, s. 1-1
Alicja Lasak
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 2, 2021, s. 61-73
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.006.13650Celem artykułu jest zbadanie, w jaki sposób mit Dunkierki został przedstawiony w jednej ze współczesnych brytyjskich powieści historycznych – Their Finest Hour and a Half (2009) Lissy Evans. Odwołując się do konkretnych przykładów z powieści, zadajemy sobie pytanie, czy mit jest nadal kultywowany, czy też kontestowany. Artykuł stawia pytanie, czy powieść wywołuje nostalgię za jednością narodową, niesie optymistyczne przesłanie o równiejszych szansach kobiet w trakcie wojny aniżeli przed nią, czy też w sposób tragikomiczny dokonuje ponownej oceny historii. Pod uwagę brane są trzy aspekty, o których traktuje Their Finest Hour and a Half, a mianowicie, po pierwsze, rola kobiet w tworzeniu mitów; po drugie, stosunek żołnierzy do podnoszących na duchu mitów związanych z ewakuacją Dunkierki; po trzecie, wpływ filmów propagandowych na ludzi żyjących w latach 40. XX wieku i zmagających się z trudną rzeczywistością wojny.
Kinga Jęczmińska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 2, 2021, s. 75-87
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.007.13651Niniejszy artykuł omawia Diary of a Bad Year J.M. Coetzeego w celu wykazania, że chociaż poglądy głównego bohatera na kwestie społeczne, etyczne, polityczne i naukowe można określić jako dość pesymistyczne, powieść przedstawia jednak twórczość artystyczną jako źródło ukojenia, nadziei i motywację do doskonalenia w życiu człowieka. Zasadność posępnego spojrzenia głównego bohatera na życie ludzkie jest zakwestionowana przez trójdzielną kompozycję narracji, w której jego opinie są podważane w zestawieniu z alternatywnymi poglądami pozostałych postaci. Tekst w szczególności dowodzi, że ukazana w powieści historia bohaterów umacnia obraz pozytywnej roli literatury w ludzkim istnieniu.
Magdalena Dziurzyńska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 2, 2021, s. 89-103
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.008.13652Poprzez analizę przedstawienia androginii w powieściach science fiction autorstwa Marge Piercy w kontekście performatywności płci i konstrukcjonizmu niniejszy artykuł pokazuje, że androginia może być wykorzystywana jako narzędzie dekonstrukcji ról płciowych. Piercy proponuje nową, nie esencjonalistyczną wizję ludzkości poprzez tworzenie androgynicznych lub agenderowych ludzkich i cybernetycznych ciał. Ponadto artykuł ukazuje, w jaki sposób obrazy utopijnych światów, które niosą z sobą futurystyczną nadzieję, wiążą się z postgenderową ideą transcendencji płci, podczas gdy dystopijne światy wydają się silnie powiązane z esencjalizmem płciowym.
Dorota Czerkies
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 2, 2021, s. 105-122
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.009.13653Artykuł stanowi próbę omówienia kategorii powściągliwości (fr. réticence) w prozie Jeana-Philippe’a Toussainta w kontekście powrotu do opowieści w literaturze frankofońskiej, zapoczątkowanego w latach 80. XX wieku. Jean-Philippe Toussaint to współczesny belgijski pisarz, fotograf i filmowiec. Napisał m.in. dwanaście powieści i kilka zbiorów krótkich form, jest także autorem filmów i instalacji. Jako przedstawiciel pokolenia pisarzy minimalistycznych Toussaint osadza wykorzystanie powściągliwości w kontekście zjawiska powrotu do genette’owskiej kategorii opowiadania (fr. récit). Od czasu publikacji powieści La Réticence (1991) powściągliwość stała się kluczową kategorią Toussaintowskiego pisarstwa. W jego utworach kształtuje formę, narrację i fabułę, ale także konstrukcję postaci, czasowość i przestrzeń. W ten sposób status omawianej kategorii w twórczości Toussainta umożliwia analizę poszczególnych, a zarazem charakterystycznych dla tego twórcy aspektów textes infinitésimalistes, które podejmują grę z modelem balzakowskiej powieści realistycznej.
Kristina Vorontsova
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 2, 2021, s. 123-138
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.010.13654Artykuł koncentruje się na problematyce Polski jako specyficznej przestrzeni artystycznej w poezji, wpisującej się w dyskurs gay i queer w Rosji lat 90. i pierwszej dekady XXI wieku. Na materiale pracy twórczej Aleksandra Anaszewicza, Jarosława Mogutina, Aleksandra Ilianena i Ilii Daniszewskiego został ujawniony związek między tradycyjnymi narracjami radzieckiej oficjalnej i nieoficjalnej literatury oraz nowe postrzeganie pojęcia płci w kontekście geopoetyki. Polska, choć częściowo podzielająca poczucie „lęku przed płcią”, uważana jest za popularne miejsce w queerowych praktykach i przedstawieniach poetyckich z powodu jej istotnej niewiarygodnej, „progowej”, „granicznej” natury dla rosyjskojęzycznych odbiorców.
Michael Kuhn
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 2, 2021, s. 141-152
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.011.13655Stolica Republiki Tatarstanu to miasto wielokulturowe. To połączenie „rosyjskiego”, „tatarskiego” i, co nie mniej ważne, „niemieckiego” pierwiastka. Pisarka Guzel Jachina wielokrotnie odnosiła się do tej różnorodności kulturowej w swoich tekstach literackich. Rdzenny mieszkaniec Kazania odkrywa w nich przeszłość i teraźniejszość miasta. Doskonała znajomość języka i kultury niemieckiej pozwala autorce na szczegółowe zbadanie „niemieckiego śladu” w historii stolicy Tatarstanu w celu określenia jego statusu. Artykuł zawiera krótką analizę imagologiczną obrazów „niemieckiego Kazania”, przedstawionych w powieści Zulejkaotwiera oczy i eseju Ogród na granicy, czyli Ogród „Rosyjska Szwajcaria”. Badania imago-logiczne, przeprowadzone na poziomach makro-, mezo- i mikro-, pokazują, że w dziełach literackich Jachiny obrazy „niemieckiego Kazania” są równoważne obrazom „rosyjskiego Kazania” czy „tatarskiego Kazania”. „Elementy niemieckie” są mocno zakorzenione w strukturze miasta i od kilku stuleci stanowią integralną część jego kodu kulturowego. Jednocześnie, w powieści i eseju, nie mają one statusu egzotycznego Obcego, ale znajomego Innego.
Data publikacji: 04.2021
Redaktor naczelny: Katarzyna Bazarnik
Monika Gurgul
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 1, 2021, s. 1-12
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.001.13381Artykuł omawia epizod z biografii Jadwigi Toeplitz-Mrozowskiej, aktorki, podróżniczki, pisarki, a także żony jednego z najbardziej wpływowych włoskich bankierów lat 20. XX wieku, oraz Gabriele D’Annunzia, poety, patrioty i autora licznych skandali. Spotkali się najprawdopodobniej tylko raz, pod koniec 1927 roku, jednak ich znajomość przetrwała jeszcze trzy lata, podtrzymywana korespondencyjnie. Celem artykułu jest prześledzenie tej relacji i czynników, które wpłynęły na jej charakter. Analiza oparta jest na dokumentach zachowanych w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie i w archiwum poety w Vittoriale degli Italiani w Gardone Riviera.
Barbara Ostafin
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 1, 2021, s. 13-28
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.002.13382Celem niniejszego artykułu jest rzucenie nowego światła na rolę postaci męskich w średniowiecznej literaturze arabskiej. Koncentruje się on na przedstawieniu modelu władcy, który pojawia się w andaluzyjskiej literaturze adabowej – w Al-cIqd al-farīd, dziele Ibn cAbd Rabbiha. . Opis uprawnień, przywilejów, zadań i obowiązków władcy znajduje się w pierwszym rozdziale pracy, która jest typowym przykładem literatury parenetycznej i w której zarysowano specyficzne wzorce zachowań związane z zajmowanym stanowiskiem. Przedstawiając wzorowego władcę, Ibn c Abd Rabbih skorzystał z tych samych źródeł, które były znane na Wschodzie, i wybrał te, które jego zdaniem składały się na wizerunek doskonałego władcy. Opisane w jego dziele fundamentalne cechy władcy wskazują na to, że w średniowieczu istniały pewne uniwersalne atrybuty dynasty.
Jakub Rawski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 1, 2021, s. 29-48
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.003.13383Artykuł ma na celu przedstawienie przeglądu kierunków interpretacji motywu wampira w kulturze popularnej od XIX do XXI wieku. Skupia się na najważniejszych, najbardziej reprezentatywnych tekstach, które wywarły największy wpływ na ewolucję postaci wampira od romantyzmu do czasów współczesnych, takich jak: Dracula, Miasteczko Salem, Wywiad z wampirem, Zmierzch. Zamierzeniem było ukazanie różnych sposobów odczytywania i analizowania wampiryzmu w zależności od przyjętej metodologii. Niewątpliwie – tytułowe kierunki interpretacji utworów wampirycznych były warunkowane możliwościami egzegetycznymi, jakie niesie metodologiczny rozwój literaturoznawstwa i kulturoznawstwa.
Agnieszka Sowa
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 1, 2021, s. 49-59
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.004.13384Powieść Martina Mosebacha Mogador konfrontuje dwie kultury. Bohater – młody, odnoszący sukcesy pracownik banku z Niemiec – musi spędzić kilka tygodni w Maroku wśród jego mieszkańców. Musi zmierzyć się z obcymi zwyczajami i innym rytmem życia ludzi, którzy wydają się mieć znacznie więcej czasu i nie muszą poddawać się jego presji. W artykule skupiono się na przedstawieniach percepcji czasu (np. w czasie wolnym, w trakcie posiłków czy oczekiwania), która wydaje się jedną z najważniejszych różnic pomiędzy kulturą europejską a marokańską. Artykuł ma na celu opisanie ludzkiej tęsknoty za godnym przeżywaniem czasu, za tzw. slow life, która wydaje się pragnieniem ukrytym pod niepokojem i szybkością współczesnego świata.
Monika Gurgul
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 1, 2021, s. 1-12
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.001.13381Artykuł omawia epizod z biografii Jadwigi Toeplitz-Mrozowskiej, aktorki, podróżniczki, pisarki, a także żony jednego z najbardziej wpływowych włoskich bankierów lat 20. XX wieku, oraz Gabriele D’Annunzia, poety, patrioty i autora licznych skandali. Spotkali się najprawdopodobniej tylko raz, pod koniec 1927 roku, jednak ich znajomość przetrwała jeszcze trzy lata, podtrzymywana korespondencyjnie. Celem artykułu jest prześledzenie tej relacji i czynników, które wpłynęły na jej charakter. Analiza oparta jest na dokumentach zachowanych w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie i w archiwum poety w Vittoriale degli Italiani w Gardone Riviera.
Barbara Ostafin
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 1, 2021, s. 13-28
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.002.13382Celem niniejszego artykułu jest rzucenie nowego światła na rolę postaci męskich w średniowiecznej literaturze arabskiej. Koncentruje się on na przedstawieniu modelu władcy, który pojawia się w andaluzyjskiej literaturze adabowej – w Al-cIqd al-farīd, dziele Ibn cAbd Rabbiha. . Opis uprawnień, przywilejów, zadań i obowiązków władcy znajduje się w pierwszym rozdziale pracy, która jest typowym przykładem literatury parenetycznej i w której zarysowano specyficzne wzorce zachowań związane z zajmowanym stanowiskiem. Przedstawiając wzorowego władcę, Ibn c Abd Rabbih skorzystał z tych samych źródeł, które były znane na Wschodzie, i wybrał te, które jego zdaniem składały się na wizerunek doskonałego władcy. Opisane w jego dziele fundamentalne cechy władcy wskazują na to, że w średniowieczu istniały pewne uniwersalne atrybuty dynasty.
Jakub Rawski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 1, 2021, s. 29-48
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.003.13383Artykuł ma na celu przedstawienie przeglądu kierunków interpretacji motywu wampira w kulturze popularnej od XIX do XXI wieku. Skupia się na najważniejszych, najbardziej reprezentatywnych tekstach, które wywarły największy wpływ na ewolucję postaci wampira od romantyzmu do czasów współczesnych, takich jak: Dracula, Miasteczko Salem, Wywiad z wampirem, Zmierzch. Zamierzeniem było ukazanie różnych sposobów odczytywania i analizowania wampiryzmu w zależności od przyjętej metodologii. Niewątpliwie – tytułowe kierunki interpretacji utworów wampirycznych były warunkowane możliwościami egzegetycznymi, jakie niesie metodologiczny rozwój literaturoznawstwa i kulturoznawstwa.
Agnieszka Sowa
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 16, Issue 1, 2021, s. 49-59
https://doi.org/10.4467/20843933ST.21.004.13384Powieść Martina Mosebacha Mogador konfrontuje dwie kultury. Bohater – młody, odnoszący sukcesy pracownik banku z Niemiec – musi spędzić kilka tygodni w Maroku wśród jego mieszkańców. Musi zmierzyć się z obcymi zwyczajami i innym rytmem życia ludzi, którzy wydają się mieć znacznie więcej czasu i nie muszą poddawać się jego presji. W artykule skupiono się na przedstawieniach percepcji czasu (np. w czasie wolnym, w trakcie posiłków czy oczekiwania), która wydaje się jedną z najważniejszych różnic pomiędzy kulturą europejską a marokańską. Artykuł ma na celu opisanie ludzkiej tęsknoty za godnym przeżywaniem czasu, za tzw. slow life, która wydaje się pragnieniem ukrytym pod niepokojem i szybkością współczesnego świata.
Data publikacji: 10.2020
Redaktor naczelny: Celina Juda
Sekretarz redakcji: Dominika Kaniecka
Książka dofinansowana przez Uniwersytet Jagielloński ze środków Instytutu Filologii Słowiańskiej Wydziału Filologicznego.
Digitalizacja czasopisma naukowego „Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis” w celu zapewnienia i utrzymania otwartego dostępu do niego przez sieć internet – zadanie finansowane w ramach umowy 688/P-DUN/2018 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę.
Dorota Gil
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 4, 2020, s. 239-251
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.019.12541Joanna Graca
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 4, 2020, s. 253-262
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.021.12542Boel Hackman
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 4, 2020, s. 263-274
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.022.12543Michael Sobczak
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 4, 2020, s. 275-287
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.023.12544Łukasz Woiński
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 4, 2020, s. 289-300
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.024.12545Sebastian Zacharow
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 4, 2020, s. 301-308
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.025.12546Dorota Gil
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 4, 2020, s. 239-251
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.019.12541Joanna Graca
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 4, 2020, s. 253-262
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.021.12542Boel Hackman
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 4, 2020, s. 263-274
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.022.12543Michael Sobczak
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 4, 2020, s. 275-287
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.023.12544Łukasz Woiński
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 4, 2020, s. 289-300
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.024.12545Sebastian Zacharow
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 4, 2020, s. 301-308
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.025.12546Data publikacji: 09.2020
Redaktor naczelny: Celina Juda
Sekretarz redakcji: Dominika Kaniecka
Książka dofinansowana przez Uniwersytet Jagielloński ze środków Instytutu Filologii Słowiańskiej Wydziału Filologicznego.
Digitalizacja czasopisma naukowego „Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis” w celu zapewnienia i utrzymania otwartego dostępu do niego przez sieć internet – zadanie finansowane w ramach umowy 688/P-DUN/2018 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę.
Roswitha Badry
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 3, 2020, s. 165-178
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.013.12175Hermina Cielas
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 3, 2020, s. 179-188
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.014.12176Anna Dąbrowska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 3, 2020, s. 189-200
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.015.12177Magdalena Wasilewska-Chmura
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 3, 2020, s. 201-213
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.016.12178Elżbieta Żurawska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 3, 2020, s. 215-228
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.017.12179Wasilij Szczukin
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 3, 2020, s. 229-237
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.018.12180Roswitha Badry
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 3, 2020, s. 165-178
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.013.12175Hermina Cielas
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 3, 2020, s. 179-188
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.014.12176Anna Dąbrowska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 3, 2020, s. 189-200
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.015.12177Magdalena Wasilewska-Chmura
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 3, 2020, s. 201-213
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.016.12178Elżbieta Żurawska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 3, 2020, s. 215-228
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.017.12179Wasilij Szczukin
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 3, 2020, s. 229-237
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.018.12180Data publikacji: 06.2020
Redaktor naczelny: Celina Juda
Sekretarz redakcji: Dominika Kaniecka
Książka dofinansowana przez Uniwersytet Jagielloński ze środków Instytutu Filologii Słowiańskiej Wydziału Filologicznego.
Digitalizacja czasopisma naukowego „Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis” w celu zapewnienia i utrzymania otwartego dostępu do niego przez sieć internet – zadanie finansowane w ramach umowy 688/P-DUN/2018 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę
Štépan Balík, Agata Firlej, Elisa Maria Hiemer, Jiří Holý, Hana Nichtburgerová
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 2, 2020, s. 85-96
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.007.11894Piotr Gierowski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 2, 2020, s. 97-107
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.008.11895Aleksandra Hudymač
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 2, 2020, s. 109-122
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.009.11896Roman Kanda
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 2, 2020, s. 123-138
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.010.11897Rafał Majerek
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 2, 2020, s. 139-151
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.011.11898Natalia Palich
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 2, 2020, s. 153-163
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.012.11899Štépan Balík, Agata Firlej, Elisa Maria Hiemer, Jiří Holý, Hana Nichtburgerová
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 2, 2020, s. 85-96
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.007.11894Piotr Gierowski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 2, 2020, s. 97-107
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.008.11895Aleksandra Hudymač
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 2, 2020, s. 109-122
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.009.11896Roman Kanda
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 2, 2020, s. 123-138
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.010.11897Rafał Majerek
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 2, 2020, s. 139-151
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.011.11898Natalia Palich
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 2, 2020, s. 153-163
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.012.11899Data publikacji: 03.2020
Redaktor naczelny: Celina Juda
Sekretarz redakcji: Dominika Kaniecka
Książka dofinansowana przez Uniwersytet Jagielloński ze środków Instytutu Filologii Słowiańskiej Wydziału Filologicznego.
Digitalizacja czasopisma naukowego „Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis” w celu zapewnienia i utrzymania otwartego dostępu do niego przez sieć internet – zadanie finansowane w ramach umowy 688/P-DUN/2018 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę
Magdalena Bartkowiak-Lerch
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 1, 2020, s. 1-11
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.001.11745Alina Ielisieieva
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 1, 2020, s. 13-25
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.002.11746Dagmara Kottke
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 1, 2020, s. 27-37
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.003.11747Lech Miodyński
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 1, 2020, s. 39-54
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.004.11748Angelika Moskal
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 1, 2020, s. 55-69
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.005.11749Katarzyna Szeremeta
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 1, 2020, s. 71-83
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.006.11750Magdalena Bartkowiak-Lerch
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 1, 2020, s. 1-11
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.001.11745Alina Ielisieieva
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 1, 2020, s. 13-25
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.002.11746Dagmara Kottke
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 1, 2020, s. 27-37
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.003.11747Lech Miodyński
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 1, 2020, s. 39-54
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.004.11748Angelika Moskal
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 1, 2020, s. 55-69
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.005.11749Katarzyna Szeremeta
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 15, Issue 1, 2020, s. 71-83
https://doi.org/10.4467/20843933ST.20.006.11750Data publikacji: 12.2019
Redaktor naczelny: Celina Juda
Sekretarz redakcji: Dominika Kaniecka
Digitalizacja czasopisma naukowego „Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis” w celu zapewnienia i utrzymania otwartego dostępu do niego przez sieć internet – zadanie finansowane w ramach umowy 688/P-DUN/2018 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę.
Joanna Kubaszczyk
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 4, 2019, s. 219-232
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.041.11154Sylwia Nowak-Bajcar
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 4, 2019, s. 233-246
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.042.11155Marek Pawlicki
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 4, 2019, s. 247-257
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.043.11156Magdalena Pytlak
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 4, 2019, s. 259-268
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.044.11157Katarzyna Roman-Rawska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 4, 2019, s. 269-287
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.045.11158Magdalena Ślawska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 4, 2019, s. 289-302
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.046.11159Joanna Kubaszczyk
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 4, 2019, s. 219-232
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.041.11154Sylwia Nowak-Bajcar
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 4, 2019, s. 233-246
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.042.11155Marek Pawlicki
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 4, 2019, s. 247-257
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.043.11156Magdalena Pytlak
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 4, 2019, s. 259-268
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.044.11157Katarzyna Roman-Rawska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 4, 2019, s. 269-287
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.045.11158Magdalena Ślawska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 4, 2019, s. 289-302
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.046.11159Data publikacji: 17.06.2019
Redaktor naczelny: Celina Juda
Sekretarz redakcji: Dominika Kaniecka
Digitization of the academic journal “Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis” to ensure and maintain open access of the Internet – task financed from the funds of the Ministry of Science and Higher Education earmarked for science dissemination activities, under contract 688 / P-DUN / 2018, under contract 688 / P-DUN / 2018.
Renata Rusek-Kowalska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 1-4
Renata Rusek-Kowalska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 5-7
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 9-13
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 15-24
Victoria Arakelova
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 25-31
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.019.10962Garnik S. Asatrian
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 33-37
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.020.10963Joanna Bocheńska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 39-52
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.021.10964Touraj Daryaee
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 53-57
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.022.10965Bert G. Fragner
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 59-73
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.023.10966Roxane Haag-Higuchi
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 75-89
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.024.10967Carina Jahani
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 91-104
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.025.10968Radosław Kanarkowski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 105-111
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.026.10969Rudi Matthee
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 113-133
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.027.10970Charles Melvile
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 135-141
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.028.10971Barbara Michalak-Pikulska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 143-151
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.029.10972Iwona Milewska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 153-162
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.030.10973Paulina Niechciał
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 163-173
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.031.10974Marek Jan Olbrycht
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 175-186
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.032.10975Claus Valling Pedersen
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 187-196
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.033.10976Andrzej Pisowicz
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 197-208
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.034.10977Marcin Rzepka
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 209-218
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.035.10978Soheila Shahshahani
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 219-230
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.036.10979Jolanta Sierakowska-Dyndo
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 231-243
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.037.10980Lidia Sudyka
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 245-256
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.038.10981Iván Szántó
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 257-266
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.039.10982Maria Szuppe
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 267-276
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.040.10983Renata Rusek-Kowalska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 1-4
Renata Rusek-Kowalska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 5-7
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 9-13
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 15-24
Victoria Arakelova
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 25-31
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.019.10962Garnik S. Asatrian
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 33-37
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.020.10963Joanna Bocheńska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 39-52
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.021.10964Touraj Daryaee
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 53-57
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.022.10965Bert G. Fragner
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 59-73
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.023.10966Roxane Haag-Higuchi
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 75-89
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.024.10967Carina Jahani
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 91-104
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.025.10968Radosław Kanarkowski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 105-111
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.026.10969Rudi Matthee
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 113-133
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.027.10970Charles Melvile
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 135-141
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.028.10971Barbara Michalak-Pikulska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 143-151
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.029.10972Iwona Milewska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 153-162
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.030.10973Paulina Niechciał
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 163-173
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.031.10974Marek Jan Olbrycht
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 175-186
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.032.10975Claus Valling Pedersen
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 187-196
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.033.10976Andrzej Pisowicz
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 197-208
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.034.10977Marcin Rzepka
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 209-218
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.035.10978Soheila Shahshahani
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 219-230
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.036.10979Jolanta Sierakowska-Dyndo
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 231-243
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.037.10980Lidia Sudyka
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 245-256
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.038.10981Iván Szántó
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 257-266
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.039.10982Maria Szuppe
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Special Issue, 2019, s. 267-276
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.040.10983Data publikacji: 02.09.2019
Redaktor naczelny: Celina Juda
Sekretarz redakcji: Dominika Kaniecka
Digitalizacja czasopisma naukowego „Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis” w celu zapewnienia i utrzymania otwartego dostępu do niego przez sieć internet – zadanie finansowane w ramach umowy 688/P-DUN/2018 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę.
Dorota Czerkies
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 3, 2019, s. 139-150
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.013.10671Maciej Czerwiński
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 3, 2019, s. 151-164
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.014.10672Marta Gibińska-Marzec
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 3, 2019, s. 165-175
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.015.10673Joanna Goszczyńska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 3, 2019, s. 177-187
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.016.10674Olga Lavrenova
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 3, 2019, s. 189-202
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.017.10675Mirosława Michalska-Suchanek
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 3, 2019, s. 203-217
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.018.10676Dorota Czerkies
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 3, 2019, s. 139-150
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.013.10671Maciej Czerwiński
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 3, 2019, s. 151-164
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.014.10672Marta Gibińska-Marzec
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 3, 2019, s. 165-175
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.015.10673Joanna Goszczyńska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 3, 2019, s. 177-187
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.016.10674Olga Lavrenova
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 3, 2019, s. 189-202
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.017.10675Mirosława Michalska-Suchanek
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 3, 2019, s. 203-217
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.018.10676Data publikacji: 06.2019
Redaktor naczelny: Celina Juda
Sekretarz redakcji: Dominika Kaniecka
Digitalizacja czasopisma naukowego „Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis” w celu zapewnienia i utrzymania otwartego dostępu do niego przez sieć internet – zadanie finansowane w ramach umowy 688/P-DUN/2018 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę.
Katarzyna Biela
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 2, 2019, s. 65-77
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.007.10311Katarzyna Dybeł
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 2, 2019, s. 79-88
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.008.10312Jadwiga Kryg
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 2, 2019, s. 89-99
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.009.10313Sabina Sosin
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 2, 2019, s. 101-110
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.010.10314Agnieszka Ścibior
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 2, 2019, s. 111-121
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.011.10315Bohdan Tsymbal
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 2, 2019, s. 123-137
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.012.10316Katarzyna Biela
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 2, 2019, s. 65-77
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.007.10311Katarzyna Dybeł
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 2, 2019, s. 79-88
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.008.10312Jadwiga Kryg
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 2, 2019, s. 89-99
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.009.10313Sabina Sosin
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 2, 2019, s. 101-110
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.010.10314Agnieszka Ścibior
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 2, 2019, s. 111-121
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.011.10315Bohdan Tsymbal
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 2, 2019, s. 123-137
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.012.10316Data publikacji: 03.2019
Redaktor naczelny: Celina Juda
Sekretarz redakcji: Dominika Kaniecka
Digitalizacja czasopisma naukowego „Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis” w celu zapewnienia i utrzymania otwartego dostępu do niego przez sieć internet – zadanie finansowane w ramach umowy 688/P-DUN/2018 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę.
Leszek Drong
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 1, 2019, s. 1-8
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.004.10081Ksenia Dubiel
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 1, 2019, s. 9-18
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.005.10082Joanna Graca
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 1, 2019, s. 19-28
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.006.10083Rafał Majerek
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 1, 2019, s. 29-41
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.001.10078Nina Nowara-Matusik
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 1, 2019, s. 43-54
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.002.10079Katarzyna Szeremeta
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 1, 2019, s. 55-63
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.003.10080Leszek Drong
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 1, 2019, s. 1-8
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.004.10081Ksenia Dubiel
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 1, 2019, s. 9-18
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.005.10082Joanna Graca
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 1, 2019, s. 19-28
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.006.10083Rafał Majerek
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 1, 2019, s. 29-41
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.001.10078Nina Nowara-Matusik
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 1, 2019, s. 43-54
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.002.10079Katarzyna Szeremeta
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 14, Issue 1, 2019, s. 55-63
https://doi.org/10.4467/20843933ST.19.003.10080Data publikacji: 19.12.2018
Redaktor naczelny: Celina Juda
Sekretarz redakcji: Dominika Kaniecka
Gabriela Abrasowicz, Magdalena Koch
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 4, 2018, s. 237-255
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.021.9474Roswitha Badry
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 4, 2018, s. 257-269
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.022.9475Piotr Gierowski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 4, 2018, s. 271-283
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.023.9476Barbara Marczuk-Szwed
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 4, 2018, s. 285-295
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.024.9477Jarosław Zawadzki
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 4, 2018, s. 297-307
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.025.9478Gabriela Abrasowicz, Magdalena Koch
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 4, 2018, s. 237-255
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.021.9474Roswitha Badry
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 4, 2018, s. 257-269
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.022.9475Piotr Gierowski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 4, 2018, s. 271-283
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.023.9476Barbara Marczuk-Szwed
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 4, 2018, s. 285-295
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.024.9477Jarosław Zawadzki
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 4, 2018, s. 297-307
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.025.9478Data publikacji: 31.10.2018
Redaktor naczelny: Celina Juda
Sekretarz redakcji: Dominika Kaniecka
Aleksandra Kamińska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 3, 2018, s. 133-140
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.013.8956Alicja Kosim
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 3, 2018, s. 141-154
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.014.8957Shakespeare Cut and Refashioned: The Ukrainian Translation of Hamlet Made by Hnat Khotkevych (1920s)
Daria Moskvitina
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 3, 2018, s. 155-163
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.015.8958Zsuzsánna Kiss
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 3, 2018, s. 165-183
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.016.8959Oana-Alis Zaharia
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 3, 2018, s. 185-194
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.017.8960Elisa Fortunato
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 3, 2018, s. 195-204
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.018.8961Agnieszka Romanowska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 3, 2018, s. 205-218
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.019.8962Paula Baldwin Lind
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 3, 2018, s. 219-235
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.020.8963Aleksandra Kamińska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 3, 2018, s. 133-140
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.013.8956Alicja Kosim
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 3, 2018, s. 141-154
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.014.8957Shakespeare Cut and Refashioned: The Ukrainian Translation of Hamlet Made by Hnat Khotkevych (1920s)
Daria Moskvitina
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 3, 2018, s. 155-163
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.015.8958Zsuzsánna Kiss
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 3, 2018, s. 165-183
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.016.8959Oana-Alis Zaharia
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 3, 2018, s. 185-194
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.017.8960Elisa Fortunato
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 3, 2018, s. 195-204
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.018.8961Agnieszka Romanowska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 3, 2018, s. 205-218
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.019.8962Paula Baldwin Lind
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 3, 2018, s. 219-235
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.020.8963Data publikacji: 19.07.2018
Redaktor naczelny: Celina Juda
Sekretarz redakcji: Dominika Kaniecka
Katarzyna Bazarnik
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 2, 2018, s. 77-88
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.007.8629Marta Goszczyńska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 2, 2018, s. 89-96
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.008.8630Barbara Klonowska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 2, 2018, s. 97-106
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.009.8631Bożena Kucała
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 2, 2018, s. 107-115
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.010.8632Kinga Latała
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 2, 2018, s. 117-124
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.011.8633Sabina Sosin
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 2, 2018, s. 125-132
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.012.8634Katarzyna Bazarnik
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 2, 2018, s. 77-88
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.007.8629Marta Goszczyńska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 2, 2018, s. 89-96
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.008.8630Barbara Klonowska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 2, 2018, s. 97-106
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.009.8631Bożena Kucała
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 2, 2018, s. 107-115
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.010.8632Kinga Latała
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 2, 2018, s. 117-124
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.011.8633Sabina Sosin
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 2, 2018, s. 125-132
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.012.8634Data publikacji: 27.03.2018
Redaktor naczelny: Celina Juda
Sekretarz redakcji: Dominika Kaniecka
Iwona Boruszkowska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 1, 2018, s. 1-13
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.001.8279Joanna Gorecka-Kalita
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 1, 2018, s. 15-24
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.002.8280Ivica Matičević
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 1, 2018, s. 25-39
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.003.8281Katarzyna Szeremeta
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 1, 2018, s. 41-52
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.004.8282Tomasz Wojewoda
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 1, 2018, s. 53-63
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.005.8283Sebastian Zacharow
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 1, 2018, s. 65-76
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.006.8284Iwona Boruszkowska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 1, 2018, s. 1-13
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.001.8279Joanna Gorecka-Kalita
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 1, 2018, s. 15-24
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.002.8280Ivica Matičević
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 1, 2018, s. 25-39
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.003.8281Katarzyna Szeremeta
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 1, 2018, s. 41-52
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.004.8282Tomasz Wojewoda
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 1, 2018, s. 53-63
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.005.8283Sebastian Zacharow
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 13, Issue 1, 2018, s. 65-76
https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.006.8284Data publikacji: 08.03.2018
Redaktor naczelny: Celina Juda
Sekretarz redakcji: Anna Car
Matylda Chrząszcz
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 4, 2017, s. 245-253
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.020.7785Barbara Michalak-Pikulska, Sebastian Gadomski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 4, 2017, s. 255-262
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.021.7786Dominika Kaniecka
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 4, 2017, s. 263-276
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.022.7787Jakub Kornhauser
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 4, 2017, s. 277-288
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.023.7788Olga Lavrenova
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 4, 2017, s. 289-297
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.024.7789Katarzyna Wołek-San Sebastian
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 4, 2017, s. 299-309
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.025.7790Matylda Chrząszcz
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 4, 2017, s. 245-253
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.020.7785Barbara Michalak-Pikulska, Sebastian Gadomski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 4, 2017, s. 255-262
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.021.7786Dominika Kaniecka
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 4, 2017, s. 263-276
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.022.7787Jakub Kornhauser
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 4, 2017, s. 277-288
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.023.7788Olga Lavrenova
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 4, 2017, s. 289-297
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.024.7789Katarzyna Wołek-San Sebastian
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 4, 2017, s. 299-309
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.025.7790Data publikacji: 22.01.2018
Redaktor naczelny: Celina Juda
Sekretarz redakcji: Anna Car
Vesna Cakeljić
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 3, 2017, s. 165-174
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.013.7579Monika Coghen
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 3, 2017, s. 175-185
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.014.7580Alina Ielisieieva
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 3, 2017, s. 187-197
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.015.7581Fritz König
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 3, 2017, s. 199-208
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.016.7582Maria Maślanka-Soro
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 3, 2017, s. 209-222
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.017.7583Sylwia Nowak-Bajcar
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 3, 2017, s. 223-233
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.018.7584Agnieszka Romanowska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 3, 2017, s. 235-244
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.019.7585Vesna Cakeljić
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 3, 2017, s. 165-174
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.013.7579Monika Coghen
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 3, 2017, s. 175-185
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.014.7580Alina Ielisieieva
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 3, 2017, s. 187-197
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.015.7581Fritz König
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 3, 2017, s. 199-208
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.016.7582Maria Maślanka-Soro
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 3, 2017, s. 209-222
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.017.7583Sylwia Nowak-Bajcar
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 3, 2017, s. 223-233
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.018.7584Agnieszka Romanowska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 3, 2017, s. 235-244
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.019.7585Data publikacji: 02.10.2017
Redaktor naczelny: Celina Juda
Sekretarz redakcji: Anna Car
Małgorzata Bachan-Kołodziejska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 2, 2017, s. 99-111
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.008.6960Monika Gurgul
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 2, 2017, s. 113-121
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.009.6961Jagoda Gwioździk
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 2, 2017, s. 123-140
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.010.6962Agata Kowol
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 2, 2017, s. 141-152
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.011.6963Ewelina Tkacz
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 2, 2017, s. 153-163
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.012.6964Małgorzata Bachan-Kołodziejska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 2, 2017, s. 99-111
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.008.6960Monika Gurgul
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 2, 2017, s. 113-121
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.009.6961Jagoda Gwioździk
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 2, 2017, s. 123-140
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.010.6962Agata Kowol
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 2, 2017, s. 141-152
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.011.6963Ewelina Tkacz
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 2, 2017, s. 153-163
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.012.6964Data publikacji: 24.04.2017
Redaktor naczelny: Celina Juda
Sekretarz redakcji: Anna Car
Magdalena Bogusławska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 1, 2017, s. 1-13
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.001.6277Maciej Falski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 1, 2017, s. 15-32
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.002.6278Sabina Giergiel
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 1, 2017, s. 33-45
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.003.6279Anna Kobylińska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 1, 2017, s. 47-61
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.004.6280Ewa Stawczyk
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 1, 2017, s. 63-71
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.005.6281Ewa Wróblewska-Trochimiuk
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 1, 2017, s. 73-86
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.006.6282Natalia Wyszogrodzka
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 1, 2017, s. 87-98
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.007.6283The paper is based on the observation of the phenomenon of yugo- and titonostalgia in the Croatian mass culture, which, combined with the policy of infotainments resulted in a highly interesting way of presenting Josip Broz-Tito in the daily newspaper “24 Sata”.
The picture of Marshal Tito that is emerging from published articles, is positive in general. One will not find a critical analysis of his achievements or commentaries on the controversial points of his governments, as the tabloid focuses on gossips and anegdotes from his highly interesting life. According to the profile of the newspaper, most of the articles refers to his amorous conquests, love life, luxury and great wealth. A large part of them are also his newly disclosed secrets the public had no clue about, but those also do not apply to the sphere of serious politics, but rather give another sneak-peak into marshal’s private area. This image, although rather positive, sometimes even proud, is really shallow, one-sided, commoditized, and aims to attract a common reader.
Magdalena Bogusławska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 1, 2017, s. 1-13
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.001.6277Maciej Falski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 1, 2017, s. 15-32
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.002.6278Sabina Giergiel
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 1, 2017, s. 33-45
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.003.6279Anna Kobylińska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 1, 2017, s. 47-61
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.004.6280Ewa Stawczyk
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 1, 2017, s. 63-71
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.005.6281Ewa Wróblewska-Trochimiuk
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 1, 2017, s. 73-86
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.006.6282Natalia Wyszogrodzka
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 12, Issue 1, 2017, s. 87-98
https://doi.org/10.4467/20843933ST.17.007.6283The paper is based on the observation of the phenomenon of yugo- and titonostalgia in the Croatian mass culture, which, combined with the policy of infotainments resulted in a highly interesting way of presenting Josip Broz-Tito in the daily newspaper “24 Sata”.
The picture of Marshal Tito that is emerging from published articles, is positive in general. One will not find a critical analysis of his achievements or commentaries on the controversial points of his governments, as the tabloid focuses on gossips and anegdotes from his highly interesting life. According to the profile of the newspaper, most of the articles refers to his amorous conquests, love life, luxury and great wealth. A large part of them are also his newly disclosed secrets the public had no clue about, but those also do not apply to the sphere of serious politics, but rather give another sneak-peak into marshal’s private area. This image, although rather positive, sometimes even proud, is really shallow, one-sided, commoditized, and aims to attract a common reader.
Data publikacji: 05.12.2016
Redaktor naczelny: Celina Juda
Sekretarz redakcji: Anna Car
Dorota Gil
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 4, 2016, s. 175-186
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.017.5922Jakub Kornhauser
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 4, 2016, s. 187-200
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.018.5923Ivica Matičević
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 4, 2016, s. 201-215
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.019.5924Paweł Moskała
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 4, 2016, s. 217-229
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.020.5925Joanna Pypłacz
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 4, 2016, s. 231-245
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.021.5926Aleksandra Stodolna
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 4, 2016, s. 247-255
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.023.6268Katarzyna Jastrzębska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 4, 2016, s. 257-266
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.022.6267Dorota Gil
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 4, 2016, s. 175-186
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.017.5922Jakub Kornhauser
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 4, 2016, s. 187-200
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.018.5923Ivica Matičević
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 4, 2016, s. 201-215
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.019.5924Paweł Moskała
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 4, 2016, s. 217-229
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.020.5925Joanna Pypłacz
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 4, 2016, s. 231-245
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.021.5926Aleksandra Stodolna
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 4, 2016, s. 247-255
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.023.6268Katarzyna Jastrzębska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 4, 2016, s. 257-266
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.022.6267Data publikacji: 27.11.2016
Redaktor naczelny: Celina Juda
Sekretarz redakcji: Anna Car
Gabriela Abrasowicz
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 3, 2016, s. 119-137
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.013.5676Jan Balbierz
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 3, 2016, s. 139-153
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.014.5677Monika Coghen
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 3, 2016, s. 155-166
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.015.5678Wasilij Szczukin
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 3, 2016, s. 167-174
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.016.5679Gabriela Abrasowicz
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 3, 2016, s. 119-137
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.013.5676Jan Balbierz
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 3, 2016, s. 139-153
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.014.5677Monika Coghen
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 3, 2016, s. 155-166
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.015.5678Wasilij Szczukin
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 3, 2016, s. 167-174
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.016.5679Data publikacji: 19.09.2016
Redaktor naczelny: Celina Juda
Sekretarz redakcji: Anna Car
Ksenia Dubiel
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 2, 2016, s. 53-64
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.007.5316Sebastian Gadomski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 2, 2016, s. 65-72
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.008.5317Dagmara Hadyna
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 2, 2016, s. 73-81
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.009.5318Jana-Katharina Mende
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 2, 2016, s. 83-97
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.010.5319Bartosz Sowiński
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 2, 2016, s. 99-108
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.011.5320Przemysław Szczur
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 2, 2016, s. 109-117
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.012.5321Ksenia Dubiel
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 2, 2016, s. 53-64
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.007.5316Sebastian Gadomski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 2, 2016, s. 65-72
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.008.5317Dagmara Hadyna
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 2, 2016, s. 73-81
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.009.5318Jana-Katharina Mende
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 2, 2016, s. 83-97
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.010.5319Bartosz Sowiński
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 2, 2016, s. 99-108
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.011.5320Przemysław Szczur
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 2, 2016, s. 109-117
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.012.5321Data publikacji: 30.06.2016
Redaktor naczelny: Celina Juda
Sekretarz redakcji: Anna Car
Renata Czekalska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 1, 2016, s. 1-8
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.001.4895Anna Krasnowolska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 1, 2016, s. 9-14
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.002.4896Ignacy Nasalski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 1, 2016, s. 15-26
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.003.4897Claus Valling Pedersen
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 1, 2016, s. 27-31
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.004.4898Karolina Rakowiecka-Asgari
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 1, 2016, s. 33-40
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.005.4899Renata Rusek-Kowalska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 1, 2016, s. 41-52
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.006.4900Renata Czekalska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 1, 2016, s. 1-8
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.001.4895Anna Krasnowolska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 1, 2016, s. 9-14
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.002.4896Ignacy Nasalski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 1, 2016, s. 15-26
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.003.4897Claus Valling Pedersen
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 1, 2016, s. 27-31
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.004.4898Karolina Rakowiecka-Asgari
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 1, 2016, s. 33-40
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.005.4899Renata Rusek-Kowalska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 11, Issue 1, 2016, s. 41-52
https://doi.org/10.4467/20843933ST.16.006.4900Data publikacji: 12.05.2016
Redaktor naczelny: Celina Juda
Sekretarz redakcji: Anna Car
Krzysztof Bak
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 4, 2015, s. 275-297
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.025.4584Ilona Bala
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 4, 2015, s. 299-315
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.026.4585Marcin Ciemniewski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 4, 2015, s. 317-331
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.027.4586Plamen Doynov
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 4, 2015, s. 333-345
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.028.4587Hubert Jarzębowski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 4, 2015, s. 347-357
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.029.4588Bożena Kucała
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 4, 2015, s. 359-368
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.030.4589Monika Gurgul
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 4, 2015, s. 369-385
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.031.4590Justyna Magiera
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 4, 2015, s. 387-402
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.032.4591Magdalena Maszkiewicz
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 4, 2015, s. 403-413
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.033.4592Krzysztof Bak
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 4, 2015, s. 275-297
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.025.4584Ilona Bala
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 4, 2015, s. 299-315
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.026.4585Marcin Ciemniewski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 4, 2015, s. 317-331
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.027.4586Plamen Doynov
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 4, 2015, s. 333-345
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.028.4587Hubert Jarzębowski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 4, 2015, s. 347-357
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.029.4588Bożena Kucała
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 4, 2015, s. 359-368
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.030.4589Monika Gurgul
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 4, 2015, s. 369-385
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.031.4590Justyna Magiera
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 4, 2015, s. 387-402
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.032.4591Magdalena Maszkiewicz
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 4, 2015, s. 403-413
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.033.4592Data publikacji: 25.01.2016
Redaktor naczelny: Celina Juda
Sekretarz redakcji: Anna Car
Elżbieta Górska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 3, 2015, s. 1-1
Halina Marlewicz, Iwona Milewska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 3, 2015, s. 1-1
Renata Czekalska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 3, 2015, s. 173-183
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.016.4501Elżbieta Kołdrzak
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 3, 2015, s. 185-194
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.017.4502Anna Krasnowolska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 3, 2015, s. 195-204
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.018.4503Marta Kudelska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 3, 2015, s. 205-215
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.019.4504Halina Marlewicz
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 3, 2015, s. 217-228
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.020.4505Iwona Milewska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 3, 2015, s. 229-239
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.021.4506Barbara Michalska-Pikulska, Sebastian Gadomski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 3, 2015, s. 241-248
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.022.4507Jarosław Płuciennik
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 3, 2015, s. 249-259
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.023.4508Danuta Szajnert
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 3, 2015, s. 261-274
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.024.4509Elżbieta Górska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 3, 2015, s. 1-1
Halina Marlewicz, Iwona Milewska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 3, 2015, s. 1-1
Renata Czekalska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 3, 2015, s. 173-183
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.016.4501Elżbieta Kołdrzak
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 3, 2015, s. 185-194
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.017.4502Anna Krasnowolska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 3, 2015, s. 195-204
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.018.4503Marta Kudelska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 3, 2015, s. 205-215
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.019.4504Halina Marlewicz
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 3, 2015, s. 217-228
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.020.4505Iwona Milewska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 3, 2015, s. 229-239
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.021.4506Barbara Michalska-Pikulska, Sebastian Gadomski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 3, 2015, s. 241-248
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.022.4507Jarosław Płuciennik
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 3, 2015, s. 249-259
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.023.4508Danuta Szajnert
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 3, 2015, s. 261-274
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.024.4509Data publikacji: 30.12.2015
Redaktor naczelny: Celina Juda
Sekretarz redakcji: Anna Car
Joanna Bukowska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 2, 2015, s. 63-78
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.006.4097Monika Coghen
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 2, 2015, s. 79-90
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.007.4098Hans-Jürgen Diller
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 2, 2015, s. 91-99
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.008.4099Jutta Göller
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 2, 2015, s. 101-105
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.009.4100Christoph Houswitschka
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 2, 2015, s. 107-120
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.010.4101Noel Harold Kaylor
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 2, 2015, s. 121-129
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.011.4102Marek Kucharski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 2, 2015, s. 131-151
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.012.4103Zygmunt Mazur
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 2, 2015, s. 153-161
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.013.4104Anna Walczuk
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 2, 2015, s. 163-170
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.014.4105Joanna Bukowska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 2, 2015, s. 63-78
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.006.4097Monika Coghen
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 2, 2015, s. 79-90
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.007.4098Hans-Jürgen Diller
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 2, 2015, s. 91-99
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.008.4099Jutta Göller
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 2, 2015, s. 101-105
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.009.4100Christoph Houswitschka
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 2, 2015, s. 107-120
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.010.4101Noel Harold Kaylor
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 2, 2015, s. 121-129
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.011.4102Marek Kucharski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 2, 2015, s. 131-151
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.012.4103Zygmunt Mazur
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 2, 2015, s. 153-161
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.013.4104Anna Walczuk
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 2, 2015, s. 163-170
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.014.4105Data publikacji: 22.12.2015
Redaktor naczelny: Celina Juda
Sekretarz redakcji: Anna Car
Magdalena Baran-Szołtys
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 1, 2015, s. 1-14
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.001.4092Nina Nowara-Matusik
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 1, 2015, s. 15-25
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.002.4093Ksenia Panas
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 1, 2015, s. 27-35
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.003.4094Magdalena Sitarz, Andrzej Pawelec
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 1, 2015, s. 37-44
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.004.4095Frano Vrančić
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 1, 2015, s. 45-61
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.005.4096Magdalena Baran-Szołtys
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 1, 2015, s. 1-14
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.001.4092Nina Nowara-Matusik
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 1, 2015, s. 15-25
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.002.4093Ksenia Panas
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 1, 2015, s. 27-35
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.003.4094Magdalena Sitarz, Andrzej Pawelec
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 1, 2015, s. 37-44
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.004.4095Frano Vrančić
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 10, Issue 1, 2015, s. 45-61
https://doi.org/10.4467/20843933ST.15.005.4096Data publikacji: 19.12.2014
Redaktor naczelny: Celina Juda
Sekretarz redakcji: Anna Car
Jan Balbierz
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 4, 2014, s. 237-245
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.018.3065Elena Kurant
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 4, 2014, s. 247-255
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.019.3066Justyna Migdał
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 4, 2014, s. 257-263
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.020.3067Michał Milczarek
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 4, 2014, s. 265-273
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.021.3068Michael Sobczak
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 4, 2014, s. 275-285
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.022.3069Aleksandra Surdykowska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 4, 2014, s. 287-294
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.023.3070Tomasz Surdykowski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 4, 2014, s. 295-302
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.024.3071Lidia Szczepanik
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 4, 2014, s. 303-310
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.025.3072Jan Balbierz
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 4, 2014, s. 237-245
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.018.3065Elena Kurant
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 4, 2014, s. 247-255
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.019.3066Justyna Migdał
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 4, 2014, s. 257-263
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.020.3067Michał Milczarek
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 4, 2014, s. 265-273
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.021.3068Michael Sobczak
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 4, 2014, s. 275-285
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.022.3069Aleksandra Surdykowska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 4, 2014, s. 287-294
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.023.3070Tomasz Surdykowski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 4, 2014, s. 295-302
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.024.3071Lidia Szczepanik
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 4, 2014, s. 303-310
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.025.3072Data publikacji: 18.12.2014
Redaktor naczelny: Celina Juda
Sekretarz redakcji: Anna Car
Robert Kusek
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 3, 2014, s. 177-190
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.013.3060Václav Marek
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 3, 2014, s. 191-200
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.014.3061Agnieszka Matusiak
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 3, 2014, s. 201-208
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.015.3062Alina Świeściak
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 3, 2014, s. 209-225
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.016.3063Grażyna Szwat-Gyłybow
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 3, 2014, s. 227-236
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.017.3064Robert Kusek
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 3, 2014, s. 177-190
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.013.3060Václav Marek
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 3, 2014, s. 191-200
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.014.3061Agnieszka Matusiak
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 3, 2014, s. 201-208
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.015.3062Alina Świeściak
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 3, 2014, s. 209-225
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.016.3063Grażyna Szwat-Gyłybow
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 3, 2014, s. 227-236
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.017.3064Data publikacji: 18.12.2014
Redaktor naczelny: Celina Juda
Sekretarz redakcji: Anna Car
György Zoltán Józsa
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 2, 2014, s. 85-104
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.007.3054Daria Karapetkova
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 2, 2014, s. 105-111
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.008.3055Jakub Kornhauser
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 2, 2014, s. 113-126
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.009.3056Monika Kowalczyk-Piaseczna
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 2, 2014, s. 127-140
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.010.3057Bożena Kucała
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 2, 2014, s. 141-150
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.011.3058Agnieszka Kuczkiewicz-Fraś
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 2, 2014, s. 151-165
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.012.3059Rumiana Evtimova
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 2, 2014, s. 167-176
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.026.3218György Zoltán Józsa
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 2, 2014, s. 85-104
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.007.3054Daria Karapetkova
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 2, 2014, s. 105-111
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.008.3055Jakub Kornhauser
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 2, 2014, s. 113-126
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.009.3056Monika Kowalczyk-Piaseczna
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 2, 2014, s. 127-140
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.010.3057Bożena Kucała
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 2, 2014, s. 141-150
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.011.3058Agnieszka Kuczkiewicz-Fraś
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 2, 2014, s. 151-165
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.012.3059Rumiana Evtimova
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 2, 2014, s. 167-176
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.026.3218Data publikacji: 18.12.2014
Redaktor naczelny: Celina Juda
Sekretarz redakcji: Anna Car
Monika Coghen
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 1, 2014, s. 7-16
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.001.3048Wojciech Drąg
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 1, 2014, s. 17-28
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.002.3049Ewelina Drzewiecka
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 1, 2014, s. 29-44
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.003.3050Dominik Dziedzic
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 1, 2014, s. 45-59
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.004.3051Piotr Gierowski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 1, 2014, s. 61-75
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.005.3052Dorota Gil
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 1, 2014, s. 77-84
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.006.3053Monika Coghen
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 1, 2014, s. 7-16
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.001.3048Wojciech Drąg
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 1, 2014, s. 17-28
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.002.3049Ewelina Drzewiecka
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 1, 2014, s. 29-44
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.003.3050Dominik Dziedzic
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 1, 2014, s. 45-59
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.004.3051Piotr Gierowski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 1, 2014, s. 61-75
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.005.3052Dorota Gil
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 9, Issue 1, 2014, s. 77-84
https://doi.org/10.4467/20843933ST.14.006.3053Data publikacji: 26.06.2014
Redaktor naczelny: Celina Juda
Sekretarz redakcji: Anna Car
Barbara Michalak-Pikulska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 8, Issue 4, 2013, s. 145-157
https://doi.org/10.4467/20843933ST.13.010.2010Modern Emirati Literature written by Woman Writers
The development of prose in the United Arab Emirates occurred much later than in other Gulf
Countries. The local press started to develop only at the end of the 1960s. ‘Abd Allah Saqr
Ahmad was the author of a short story Qulub la tarham (Merciless Hearts) published at the end
of the 1960s and the first collection of short stories in the history of Emirate literature entitled
al-Khashaba (A Piece of Wood). The first literary attempts of the young generation of Emirate
writers were published within the pages of the following periodicals: an-Nasr, az-Zamalik, ash-
Shabab, al-Ahli. On the market appeared the journal al-Ittihad, the weekly Akhbar Dubayy and
the monthly al-Majma’. The first stage of modern Emirate literature is constituted by a group of
writers who started to publish their works in the years 1972–1975. Among them: ‘Ali ‘Ubayd
‘Ali, Muhammad ‘Ali al-Mirri, ‘Abd al-Aziz Khalil as well as ‘Abd al-Hamid Ahmad and
Muhammad al-Murr.
In the Emirates women publish their works alongside men. The most renowned names
include: Shaikha Mubarak an-Nakhi, Salma Matar Yusuf, Layla Ahmad, Maryam Jam‘a Faraj
or Amina ‘Abd Allah Bu Shihab. New generation is represented by: Basima Muhammad Yunis,
Su‘ad al-‘Arimi, Asma’ az-Zar‘uni, Ibtisam al-Mu‘alla and Rawda al-Balushi. Their short
stories concern social matters i.e. the marriage of underage girls, the lack of respect for the
opinions and aspirations of the young. What is more, in those stories we notice attempts at
new topics connected with the introduction of a new life style which in turn is related to the
economic and financial changes caused by the discovery of crude oil.
Dariusz Salamon
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 8, Issue 4, 2013, s. 159-170
https://doi.org/10.4467/20843933ST.13.011.2011The „Naked Soul” of Dionysus. Nietzsche Reception by Stanislaw Przybyszewski
The author of the article attempts at re-reading the work of Stanisław Przybyszewki from the perspective of the analogy, and partially thecause-and-effect-relationship, between Nietzsche’s concept of ‘the Dionysian’ and Przybyszewski’s theory of ‘the naked soul’.
The author of the paper proposes that the basic element of the reception of German philosopher’s thought in the works of the genius Pole is ‘the Dionysus’ from Nietzsche’s early writings understood as a universal cosmic force connected with sexual desire, and not a voluntary concept of ‘the overman’.
Alois Woldan
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 8, Issue 4, 2013, s. 171-183
https://doi.org/10.4467/20843933ST.13.012.2012A Farewell to Austria – the Poetry of Western Ukraine during World War I
This article tries to sketch the notions concerning World War I present in Ukrainian literature of the time of that conflict. It analyses the poetry of famous authors from an elder generation (B. Lepkyj, P. Karmans’kyj, O. Oles’) as well as the works of rather unknown or forgotten authors from a younger generation (V. Atamanjuk, O. Kobec’). There is a certain shift to be seen between loyalty to the Habsburg Empire, patriotic emphasis when fighting for one’s own homeland within the first years of WWI, and apocalyptic visions as well as pacifistic accents towards the end of the war. Although we can find messianic motifs of suffering (Karmans’kyj) and resurrection (Oles’), no real political future after the war is seen in the works by the quoted authors.
Katarzyna Jaśtal
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 8, Issue 4, 2013, s. 185-187
https://doi.org/10.4467/20843933ST.13.001.2013Barbara Michalak-Pikulska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 8, Issue 4, 2013, s. 145-157
https://doi.org/10.4467/20843933ST.13.010.2010Modern Emirati Literature written by Woman Writers
The development of prose in the United Arab Emirates occurred much later than in other Gulf
Countries. The local press started to develop only at the end of the 1960s. ‘Abd Allah Saqr
Ahmad was the author of a short story Qulub la tarham (Merciless Hearts) published at the end
of the 1960s and the first collection of short stories in the history of Emirate literature entitled
al-Khashaba (A Piece of Wood). The first literary attempts of the young generation of Emirate
writers were published within the pages of the following periodicals: an-Nasr, az-Zamalik, ash-
Shabab, al-Ahli. On the market appeared the journal al-Ittihad, the weekly Akhbar Dubayy and
the monthly al-Majma’. The first stage of modern Emirate literature is constituted by a group of
writers who started to publish their works in the years 1972–1975. Among them: ‘Ali ‘Ubayd
‘Ali, Muhammad ‘Ali al-Mirri, ‘Abd al-Aziz Khalil as well as ‘Abd al-Hamid Ahmad and
Muhammad al-Murr.
In the Emirates women publish their works alongside men. The most renowned names
include: Shaikha Mubarak an-Nakhi, Salma Matar Yusuf, Layla Ahmad, Maryam Jam‘a Faraj
or Amina ‘Abd Allah Bu Shihab. New generation is represented by: Basima Muhammad Yunis,
Su‘ad al-‘Arimi, Asma’ az-Zar‘uni, Ibtisam al-Mu‘alla and Rawda al-Balushi. Their short
stories concern social matters i.e. the marriage of underage girls, the lack of respect for the
opinions and aspirations of the young. What is more, in those stories we notice attempts at
new topics connected with the introduction of a new life style which in turn is related to the
economic and financial changes caused by the discovery of crude oil.
Dariusz Salamon
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 8, Issue 4, 2013, s. 159-170
https://doi.org/10.4467/20843933ST.13.011.2011The „Naked Soul” of Dionysus. Nietzsche Reception by Stanislaw Przybyszewski
The author of the article attempts at re-reading the work of Stanisław Przybyszewki from the perspective of the analogy, and partially thecause-and-effect-relationship, between Nietzsche’s concept of ‘the Dionysian’ and Przybyszewski’s theory of ‘the naked soul’.
The author of the paper proposes that the basic element of the reception of German philosopher’s thought in the works of the genius Pole is ‘the Dionysus’ from Nietzsche’s early writings understood as a universal cosmic force connected with sexual desire, and not a voluntary concept of ‘the overman’.
Alois Woldan
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 8, Issue 4, 2013, s. 171-183
https://doi.org/10.4467/20843933ST.13.012.2012A Farewell to Austria – the Poetry of Western Ukraine during World War I
This article tries to sketch the notions concerning World War I present in Ukrainian literature of the time of that conflict. It analyses the poetry of famous authors from an elder generation (B. Lepkyj, P. Karmans’kyj, O. Oles’) as well as the works of rather unknown or forgotten authors from a younger generation (V. Atamanjuk, O. Kobec’). There is a certain shift to be seen between loyalty to the Habsburg Empire, patriotic emphasis when fighting for one’s own homeland within the first years of WWI, and apocalyptic visions as well as pacifistic accents towards the end of the war. Although we can find messianic motifs of suffering (Karmans’kyj) and resurrection (Oles’), no real political future after the war is seen in the works by the quoted authors.
Katarzyna Jaśtal
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 8, Issue 4, 2013, s. 185-187
https://doi.org/10.4467/20843933ST.13.001.2013Data publikacji: 26.06.2014
Redaktor naczelny: Celina Juda
Sekretarz redakcji: Anna Car
Olga Lewandowska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 8, Issue 3, 2013, s. 99-117
https://doi.org/10.4467/20843933ST.13.007.2007
Various Aspects of Humor in the Works of the Bards: Alexander Galich, Jack Kleyff,
Bulat Okudzhava and John Kelus
The article is devoted to the topic of the role of humour in songs of prominent Russian and
Polish bards – Alexander Galich, Jacek Kleyff, Bulat Okudzava and Jan Kelus. The poets find
counterbalance to the totalitarian system in irony, satire, parody and caricature. Showing the
destructive action of the communist state in relation to the individual, they ridicule specific
phenomena and behaviours. They show human tragedy that results from the fact that one is
not able to fully realize his or her humanity and one is deprived of dignity. Irony and parody
help people to see the problem and understand that laughter is capable of overcoming social
apathy and fear. Emotional engagement makes Galich and Kleyff choose satire and tragic irony,
Kelus uses mostly paradoxes and parodies, while humoristic attitude and distance from the
reality lead Okudzava to use self-irony. The possibility of showing humoristic aspect of life in
a non-democratic country helps the audience to be serene and gives people advantage over the
oppressive authority.
Paweł Moskała
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 8, Issue 3, 2013, s. 119-127
https://doi.org/10.4467/20843933ST.13.008.2008Seeing the Other in Paul Celan’s “Schliere im Auge”
The following article aims to analyse the visual perception and the process of seeing, as presented in the poem Schliere im Auge (Ger. schlieren in the eye − optical inhomogenities in the transparent material of the eye). In his poem, Paul Celan articulates the Bewahrung function of poetry and transcendence, using terminology typical of metaphysics, medicine or phonetics. The poem features several of the many indicators of Celan’s hermetic poetry, which include: lexical conciseness, precise syntax, semantic variety, the dynamics of motion, the state of mind, cognitive ability, disturbed communication, the perception of the moment.
Natalia Palich
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 8, Issue 3, 2013, s. 129-144
https://doi.org/10.4467/20843933ST.13.009.2009
On Dynamism of Images. Primary Aesthetic Categories in Věra Linhartová’s
Concept of Image
The aim of this paper is to argue the thesis that the theory of art and literature postulated by Věra Linhartová, a Czech writer, art and literary theorist who has been living in exile in France since 1968, is based on two significant categories – spatiality and movement. While both notions are strictly entwined with each other, it is the movement that plays the role of the key denominator in Linhartová’s theoretical and literary works which is pointed out by the author herself in her essay For an Ontology of Exile (1994). Due to a twofold – expository and comparative – character of the study, it is structured as an open and complementary diptych. First of all, drawing on Linhartová’s interpretative and theoretical essays, the analysis strives to retrace her individual and peculiar vision of image. The exposition of Linhartová’s methodological approach serves as the starting point for the comparison and contrast between her theory and methodological concepts concerning the theory of image – mainly Georges Didi-Huberman’s idea of image. The paper concludes with an opening to further analysis and interpretation of Linhartová’s theoretical and literary texts.
Olga Lewandowska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 8, Issue 3, 2013, s. 99-117
https://doi.org/10.4467/20843933ST.13.007.2007
Various Aspects of Humor in the Works of the Bards: Alexander Galich, Jack Kleyff,
Bulat Okudzhava and John Kelus
The article is devoted to the topic of the role of humour in songs of prominent Russian and
Polish bards – Alexander Galich, Jacek Kleyff, Bulat Okudzava and Jan Kelus. The poets find
counterbalance to the totalitarian system in irony, satire, parody and caricature. Showing the
destructive action of the communist state in relation to the individual, they ridicule specific
phenomena and behaviours. They show human tragedy that results from the fact that one is
not able to fully realize his or her humanity and one is deprived of dignity. Irony and parody
help people to see the problem and understand that laughter is capable of overcoming social
apathy and fear. Emotional engagement makes Galich and Kleyff choose satire and tragic irony,
Kelus uses mostly paradoxes and parodies, while humoristic attitude and distance from the
reality lead Okudzava to use self-irony. The possibility of showing humoristic aspect of life in
a non-democratic country helps the audience to be serene and gives people advantage over the
oppressive authority.
Paweł Moskała
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 8, Issue 3, 2013, s. 119-127
https://doi.org/10.4467/20843933ST.13.008.2008Seeing the Other in Paul Celan’s “Schliere im Auge”
The following article aims to analyse the visual perception and the process of seeing, as presented in the poem Schliere im Auge (Ger. schlieren in the eye − optical inhomogenities in the transparent material of the eye). In his poem, Paul Celan articulates the Bewahrung function of poetry and transcendence, using terminology typical of metaphysics, medicine or phonetics. The poem features several of the many indicators of Celan’s hermetic poetry, which include: lexical conciseness, precise syntax, semantic variety, the dynamics of motion, the state of mind, cognitive ability, disturbed communication, the perception of the moment.
Natalia Palich
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 8, Issue 3, 2013, s. 129-144
https://doi.org/10.4467/20843933ST.13.009.2009
On Dynamism of Images. Primary Aesthetic Categories in Věra Linhartová’s
Concept of Image
The aim of this paper is to argue the thesis that the theory of art and literature postulated by Věra Linhartová, a Czech writer, art and literary theorist who has been living in exile in France since 1968, is based on two significant categories – spatiality and movement. While both notions are strictly entwined with each other, it is the movement that plays the role of the key denominator in Linhartová’s theoretical and literary works which is pointed out by the author herself in her essay For an Ontology of Exile (1994). Due to a twofold – expository and comparative – character of the study, it is structured as an open and complementary diptych. First of all, drawing on Linhartová’s interpretative and theoretical essays, the analysis strives to retrace her individual and peculiar vision of image. The exposition of Linhartová’s methodological approach serves as the starting point for the comparison and contrast between her theory and methodological concepts concerning the theory of image – mainly Georges Didi-Huberman’s idea of image. The paper concludes with an opening to further analysis and interpretation of Linhartová’s theoretical and literary texts.
Data publikacji: 26.06.2014
Redaktor naczelny: Celina Juda
Sekretarz redakcji: Anna Car
Damian Kubik
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 8, Issue 2, 2013, s. 53-69
https://doi.org/10.4467/20843933ST.13.004.2004
South Slavic Idea of National Language. Standardization of Serbian and Croatian Literary
Language in the Context of Slavic Studies in the Mid-Nineteenth Century
The paper discusses selected problems of the complicated process of Serbian and Croatian
language standardization during “national revival” in contrast to Slavists’ ideas. The newly
founded discipline, Slavic philology, launched research into “language” understood as an indicator
of national differentiation which influences other cultural and national factors. This paper
supports a thesis that language was one of the most significant factors of national identification
for the Croats and Serbs, and it analyses the most important moments in this process.
In the description of South Slavic languages, Slavists were aware of a huge and essential
linguistic diversity, but Slavistic classifications included mainly Serbian language.
Another point presented in this paper is the description of Serbian and Croatian activity
aimed at researching their national language and popularizing it, therefore the paper focuses
mainly on the specific features of Lj. Gaj’s and Vuk Karadžić’s ideas concerning language.
The paper concludes with an observation that linguistic criterion, originally constituting
a factor of nation differentiation, for the Croats and Serbs gradually became− under mistaken
belief that linguistic similarity is reflected in the similarity of culture − the main component of
community projects that appeared in the nineteenth century among the South Slavs.
Marianna Chłopek-Labo
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 8, Issue 2, 2013, s. 71-83
https://doi.org/10.4467/20843933ST.13.005.2005(Un) translatability and Cultural Assimilation Criteria
This article investigates a problem of untranslability as one of the major issues Translation Studies. The presented studies focus on the cultural assimilation understood as a common ground for understanding and receiving messages. The author bases his analysis on untranslability thesis as well as on the types of cultural incompatibility and he creates the criteria of cultural assimilation, which help to determine a degree to which a translated text has been received.
Anna Ledwina
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 8, Issue 2, 2013, s. 85-97
https://doi.org/10.4467/20843933ST.13.006.2006Searching for the Smells of the Past – Affective Memory in Novels by Marcel Proust
Marcel Proust’s epic work In Search of Lost Time (Remembrance of Thing Past) shows an innovative way of practicing literature as the artist’s struggle with time. This series of works, earning the author a place in the literary pantheon, depicts the writer’s desire to rediscover intensity with which he used to experience sensory stimuli and his wish to return to the happy times of his childhood and youth. This explains the special role of emotional memory that characterises Proust’s monumental work. The complex perceptual and cognitive mechanism of the narrator becomes the keynote of the work, which is saturated with smells of the past, with a clear dominance of subjective perception and description of the remembered events.
Damian Kubik
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 8, Issue 2, 2013, s. 53-69
https://doi.org/10.4467/20843933ST.13.004.2004
South Slavic Idea of National Language. Standardization of Serbian and Croatian Literary
Language in the Context of Slavic Studies in the Mid-Nineteenth Century
The paper discusses selected problems of the complicated process of Serbian and Croatian
language standardization during “national revival” in contrast to Slavists’ ideas. The newly
founded discipline, Slavic philology, launched research into “language” understood as an indicator
of national differentiation which influences other cultural and national factors. This paper
supports a thesis that language was one of the most significant factors of national identification
for the Croats and Serbs, and it analyses the most important moments in this process.
In the description of South Slavic languages, Slavists were aware of a huge and essential
linguistic diversity, but Slavistic classifications included mainly Serbian language.
Another point presented in this paper is the description of Serbian and Croatian activity
aimed at researching their national language and popularizing it, therefore the paper focuses
mainly on the specific features of Lj. Gaj’s and Vuk Karadžić’s ideas concerning language.
The paper concludes with an observation that linguistic criterion, originally constituting
a factor of nation differentiation, for the Croats and Serbs gradually became− under mistaken
belief that linguistic similarity is reflected in the similarity of culture − the main component of
community projects that appeared in the nineteenth century among the South Slavs.
Marianna Chłopek-Labo
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 8, Issue 2, 2013, s. 71-83
https://doi.org/10.4467/20843933ST.13.005.2005(Un) translatability and Cultural Assimilation Criteria
This article investigates a problem of untranslability as one of the major issues Translation Studies. The presented studies focus on the cultural assimilation understood as a common ground for understanding and receiving messages. The author bases his analysis on untranslability thesis as well as on the types of cultural incompatibility and he creates the criteria of cultural assimilation, which help to determine a degree to which a translated text has been received.
Anna Ledwina
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 8, Issue 2, 2013, s. 85-97
https://doi.org/10.4467/20843933ST.13.006.2006Searching for the Smells of the Past – Affective Memory in Novels by Marcel Proust
Marcel Proust’s epic work In Search of Lost Time (Remembrance of Thing Past) shows an innovative way of practicing literature as the artist’s struggle with time. This series of works, earning the author a place in the literary pantheon, depicts the writer’s desire to rediscover intensity with which he used to experience sensory stimuli and his wish to return to the happy times of his childhood and youth. This explains the special role of emotional memory that characterises Proust’s monumental work. The complex perceptual and cognitive mechanism of the narrator becomes the keynote of the work, which is saturated with smells of the past, with a clear dominance of subjective perception and description of the remembered events.
Data publikacji: 2013
Redaktor naczelny: Celina Juda
Sekretarz redakcji: Anna Car
Dana Hučková
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 8, Issue 1, 2013, s. 7-21
https://doi.org/10.4467/20843933ST.13.001.2001
The problems of modernism in Slovak literature
In the literary output of Slovak Modernist authors the period aesthetic universalities of the
artistic Modernism, roughly dated 1890–1914, were connected with peculiarities of regional,
national literature, traditionally defined by, as well as perceived through the national concept.
As a result of national aspect predominance in the previous perception of literature, the Slovak
cultural environment may have experienced restructuring of values of the period topics, it happened
however, with a the unmistakable granting autonomy to the aesthetic function of literature
and individual creative gesture. Slovak Modernism evinces identifiable thematic resonances
and contextual proximities with the contemporary European ideological currents and trends.
The follwing authors: Ivan Krasko, Janko Jesenský, Ivan Gall, František Votruba, Ľudmila
Groeblová, Vladimír Roy, Vladimír Hurban-Svetozárov, Vladimír Hurban-Vladimírov, Martin
Rázus, Samo Cambel-Kosorkin, Juraj Slávik-Neresnický abandoned the social-ideological
take on literature and started to emphasize the moment of intimacy and sensitivity of production,
which was perceived as an individual self-expression, an escape from solitude, the act of
confession, and the outcome of a mood and artistic rendition of a unique moment. The starting
point was the feeling of sensual deprivation, failure, disappointment, loss, intellectual distress,
and crisis. The perception of crises became manifest in vacillation between activity and inertia,
harmony and chaos. Revived Romantic poetics with impressionist overtones began to appear
sporadically around 1900 and after 1905 (the year Janko Jesenský’s book of poetry, Verše
/Verses/ was published), it became widespread, with the culmination of its popularity between
1908–1912. At that point, the revived Romanticism and Impressionism took a noticeably Symbolistic
turn. The motifs of decadent stylization became relatively rare. The inclination of late
Symbolism towards the grotesque (grotesque-carnival) in the Slovak context is marked by the
repeated ironic twist characterizing literarytexts and by seeing life as a farce, carnival or fancy
dress ball.
Jerzy Kapuścik
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 8, Issue 1, 2013, s. 23-37
https://doi.org/10.4467/20843933ST.13.002.2002
Synthetism – the Basic Idea of the Russian Silver Age
The article is an attempt at complex apprehension of the synthesis concept existing in Russian literature during the Silver Age. At the turn of the 19th century, Russian authors, endeavoured to unite any forms and aspects of human activity, giving a complete – one that was not divided into separate areas, such as science, religion, philosophy, art – image of the world. The paper emphasizes that the synthesis concept, having native religious origin, acquired wide support from religiously oriented Russian thinkers (Vladimir Solovyov, Nikolai Fyodorov, Andrei Bely, Vyacheslav Ivanov, Pavel Florensky). They perceived the world as marked by God’s element called constitutional unity i.e. a unity bonding truth, goodness and beauty. Following Solovyov, renown artists wished to express the unity of the world by using symbols picturing connection between the visible and the invisible, the accustomed and the mysterious, the reasonable and the unreasonable. The art – especially poetry and music practised by inspired artists, becomes – in imitation of the Richard Wagner’s Gesamtkunstwerk concept – an important area of cognition unifying both the ethical and aesthetic tasks.
Katarzyna Szeremeta
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 8, Issue 1, 2013, s. 39-51
https://doi.org/10.4467/20843933ST.13.003.2003Virginia Woolf and Her Avatars. Creating an Icon and Appropriating the Writer’s Image in Popular Culture and Literature
The act of fictionalising the lives of historical figures, which is the major motivation for this article, has become a common practice and literary phenomenon rather than a short-lived fad. The author analyses several literary works that consciously follow this practice and incorporate Virginia Woolf, an icon and a priestess of Modernism, into the cast of fictional characters. Each writer, representing various tendencies within this practice, creates different avatars – literary representations of Virginia Woolf’s figure which either (partially) correspond or defy the image of this historical figure.
Sigrid Nunez in Mitz, the Marmoset of Bloomsbury – ,,unauthorised biography” – appropriates the Woolfian invention of an animal narrator to fictionalise the Woolfs and their domestic life. Looking through the lenses of such an observer casts a different light on this historical figure as well as on the circle of family and friends who frequent the pages of Mitz. Susan Selers’s Vanessa and Virginia, likewise incorporating elements of a biography, focuses on the symbiotic bond between the Stephen sisters, highlighting their rivalry. In The Hours, Michael Cunningham’s literary endeavour and homage to Woolf’s legacy, the writer aims, through one of the three intertwined narratives, to recreate the last day of Virginia Woolf’s life. The author focuses onher daily writing regime which in turn portrays her as a neurotic figure, obsessed with death and how her work might be received. In Passing for Human and I, Vampire Jody Scott plays with the image of Virginia Woolf ad libitum, customising her vision to an image hardly affiliated to Woolf.
Generically diverse literary works presented in this study create a multifaceted fictionalised portrait of Virginia Woolf that largely corresponds with biographical facts. At the same time, as in case of Cunningham or Scott, it shows abuse and misuse of certain facts in an attempt to fictionally authenticate the life of the real-life figure
Dana Hučková
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 8, Issue 1, 2013, s. 7-21
https://doi.org/10.4467/20843933ST.13.001.2001
The problems of modernism in Slovak literature
In the literary output of Slovak Modernist authors the period aesthetic universalities of the
artistic Modernism, roughly dated 1890–1914, were connected with peculiarities of regional,
national literature, traditionally defined by, as well as perceived through the national concept.
As a result of national aspect predominance in the previous perception of literature, the Slovak
cultural environment may have experienced restructuring of values of the period topics, it happened
however, with a the unmistakable granting autonomy to the aesthetic function of literature
and individual creative gesture. Slovak Modernism evinces identifiable thematic resonances
and contextual proximities with the contemporary European ideological currents and trends.
The follwing authors: Ivan Krasko, Janko Jesenský, Ivan Gall, František Votruba, Ľudmila
Groeblová, Vladimír Roy, Vladimír Hurban-Svetozárov, Vladimír Hurban-Vladimírov, Martin
Rázus, Samo Cambel-Kosorkin, Juraj Slávik-Neresnický abandoned the social-ideological
take on literature and started to emphasize the moment of intimacy and sensitivity of production,
which was perceived as an individual self-expression, an escape from solitude, the act of
confession, and the outcome of a mood and artistic rendition of a unique moment. The starting
point was the feeling of sensual deprivation, failure, disappointment, loss, intellectual distress,
and crisis. The perception of crises became manifest in vacillation between activity and inertia,
harmony and chaos. Revived Romantic poetics with impressionist overtones began to appear
sporadically around 1900 and after 1905 (the year Janko Jesenský’s book of poetry, Verše
/Verses/ was published), it became widespread, with the culmination of its popularity between
1908–1912. At that point, the revived Romanticism and Impressionism took a noticeably Symbolistic
turn. The motifs of decadent stylization became relatively rare. The inclination of late
Symbolism towards the grotesque (grotesque-carnival) in the Slovak context is marked by the
repeated ironic twist characterizing literarytexts and by seeing life as a farce, carnival or fancy
dress ball.
Jerzy Kapuścik
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 8, Issue 1, 2013, s. 23-37
https://doi.org/10.4467/20843933ST.13.002.2002
Synthetism – the Basic Idea of the Russian Silver Age
The article is an attempt at complex apprehension of the synthesis concept existing in Russian literature during the Silver Age. At the turn of the 19th century, Russian authors, endeavoured to unite any forms and aspects of human activity, giving a complete – one that was not divided into separate areas, such as science, religion, philosophy, art – image of the world. The paper emphasizes that the synthesis concept, having native religious origin, acquired wide support from religiously oriented Russian thinkers (Vladimir Solovyov, Nikolai Fyodorov, Andrei Bely, Vyacheslav Ivanov, Pavel Florensky). They perceived the world as marked by God’s element called constitutional unity i.e. a unity bonding truth, goodness and beauty. Following Solovyov, renown artists wished to express the unity of the world by using symbols picturing connection between the visible and the invisible, the accustomed and the mysterious, the reasonable and the unreasonable. The art – especially poetry and music practised by inspired artists, becomes – in imitation of the Richard Wagner’s Gesamtkunstwerk concept – an important area of cognition unifying both the ethical and aesthetic tasks.
Katarzyna Szeremeta
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 8, Issue 1, 2013, s. 39-51
https://doi.org/10.4467/20843933ST.13.003.2003Virginia Woolf and Her Avatars. Creating an Icon and Appropriating the Writer’s Image in Popular Culture and Literature
The act of fictionalising the lives of historical figures, which is the major motivation for this article, has become a common practice and literary phenomenon rather than a short-lived fad. The author analyses several literary works that consciously follow this practice and incorporate Virginia Woolf, an icon and a priestess of Modernism, into the cast of fictional characters. Each writer, representing various tendencies within this practice, creates different avatars – literary representations of Virginia Woolf’s figure which either (partially) correspond or defy the image of this historical figure.
Sigrid Nunez in Mitz, the Marmoset of Bloomsbury – ,,unauthorised biography” – appropriates the Woolfian invention of an animal narrator to fictionalise the Woolfs and their domestic life. Looking through the lenses of such an observer casts a different light on this historical figure as well as on the circle of family and friends who frequent the pages of Mitz. Susan Selers’s Vanessa and Virginia, likewise incorporating elements of a biography, focuses on the symbiotic bond between the Stephen sisters, highlighting their rivalry. In The Hours, Michael Cunningham’s literary endeavour and homage to Woolf’s legacy, the writer aims, through one of the three intertwined narratives, to recreate the last day of Virginia Woolf’s life. The author focuses onher daily writing regime which in turn portrays her as a neurotic figure, obsessed with death and how her work might be received. In Passing for Human and I, Vampire Jody Scott plays with the image of Virginia Woolf ad libitum, customising her vision to an image hardly affiliated to Woolf.
Generically diverse literary works presented in this study create a multifaceted fictionalised portrait of Virginia Woolf that largely corresponds with biographical facts. At the same time, as in case of Cunningham or Scott, it shows abuse and misuse of certain facts in an attempt to fictionally authenticate the life of the real-life figure
Data publikacji: 30.11.2012
Redaktor naczelny: Regina Bochenek-Franczakowa
Sekretarz redakcji: Monika Świda-Bieda
Recenzenci tomu: Jan Miernowski, Ewa Łukaszyk
Urszula Trojanowska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 7, Issue 4, 2012, s. 145-152
https://doi.org/10.4467/20843933ST.12.012.0964
The categories of life and death in the unbinary model of the world. Selected stories by Jelena Dolgopiat
The analysis of selected works by Jelena Dolgopiat leads to the conclusion that the world presented in her short stories cannot be characterized by binary oppositions. In the chaotic contemporary world they lose their sense, because unambiguous separation of fiction from reality is impossible, or maybe the opposition of death and physical life is impossible. Memory grows into the rank of highest value deciding about the life and the loss of it equals death. This presentation of the life and death problem seems to depict in continuation of the idea of Nikolay Fiodorov, that had been taken up before by the Russian writers such as e.g. Andrey Platonov or Vladimir Nabokov. Perceiving and presenting the world as heterogeneous rhizome allows however to discern in Jelena Dolgopiat’s output the postmodernist understanding of existence.
Monika Świda
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 7, Issue 4, 2012, s. 153-167
https://doi.org/10.4467/20843933ST.12.010.0965The subject of this article is the comparative analysis of the role of historical figures and related national myths in the process of reconstituting the national imagery. The establishment of the Republic in Portugal led to a reformulation of the social imagery, which became apparent through “re-enchantment” (G. Durand), an outbreak of cultural activity informed by national mythology. The shift in the attitude towards myths during that period is vivid in literary texts dedicated to the main political figures, such as Sidónio Pais. In À memória do Presidente-Rei Sidónio Pais (In memory of President-King Sidónio Pais) from 1920, Fernando Pessoa applies the sebastianist myth so as to achieve the messianization of a historical figure. The use of Sebastianism with the objective of a renovation of national imagery culminates in Mensagem (The Message, 1934), the climax of a process of mythification of the Portuguese reality. In Poland, a similar crucial historical moment is the restoration of the national and democratic state in 1918, associated with the figure of Józef Piłsudski. General Piłsudski is a symbolic figure of independence and a protagonist of the poetic volumes Karmazynowy poemat (Carmin Poem) by Jan Lechoń, from 1920, and Wolność tragiczna (Tragic Liberty) by Kazimierz Wierzyński, from 1936. These works struggle to break free from the literary myths of the Polish Romantic era. The poems, highly intertextual and dialogical, are an attempt to demythify reality, which makes the role of national myths in Poland different than in Portugal. In the Portuguese context, the myths, though applied emblematically and incorporated in the Sorelian strategy, serve a purpose of national renovation, while in Poland, they are considered the main obstacle to the rebirth of national culture.
Urszula Trojanowska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 7, Issue 4, 2012, s. 145-152
https://doi.org/10.4467/20843933ST.12.012.0964
The categories of life and death in the unbinary model of the world. Selected stories by Jelena Dolgopiat
The analysis of selected works by Jelena Dolgopiat leads to the conclusion that the world presented in her short stories cannot be characterized by binary oppositions. In the chaotic contemporary world they lose their sense, because unambiguous separation of fiction from reality is impossible, or maybe the opposition of death and physical life is impossible. Memory grows into the rank of highest value deciding about the life and the loss of it equals death. This presentation of the life and death problem seems to depict in continuation of the idea of Nikolay Fiodorov, that had been taken up before by the Russian writers such as e.g. Andrey Platonov or Vladimir Nabokov. Perceiving and presenting the world as heterogeneous rhizome allows however to discern in Jelena Dolgopiat’s output the postmodernist understanding of existence.
Monika Świda
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 7, Issue 4, 2012, s. 153-167
https://doi.org/10.4467/20843933ST.12.010.0965The subject of this article is the comparative analysis of the role of historical figures and related national myths in the process of reconstituting the national imagery. The establishment of the Republic in Portugal led to a reformulation of the social imagery, which became apparent through “re-enchantment” (G. Durand), an outbreak of cultural activity informed by national mythology. The shift in the attitude towards myths during that period is vivid in literary texts dedicated to the main political figures, such as Sidónio Pais. In À memória do Presidente-Rei Sidónio Pais (In memory of President-King Sidónio Pais) from 1920, Fernando Pessoa applies the sebastianist myth so as to achieve the messianization of a historical figure. The use of Sebastianism with the objective of a renovation of national imagery culminates in Mensagem (The Message, 1934), the climax of a process of mythification of the Portuguese reality. In Poland, a similar crucial historical moment is the restoration of the national and democratic state in 1918, associated with the figure of Józef Piłsudski. General Piłsudski is a symbolic figure of independence and a protagonist of the poetic volumes Karmazynowy poemat (Carmin Poem) by Jan Lechoń, from 1920, and Wolność tragiczna (Tragic Liberty) by Kazimierz Wierzyński, from 1936. These works struggle to break free from the literary myths of the Polish Romantic era. The poems, highly intertextual and dialogical, are an attempt to demythify reality, which makes the role of national myths in Poland different than in Portugal. In the Portuguese context, the myths, though applied emblematically and incorporated in the Sorelian strategy, serve a purpose of national renovation, while in Poland, they are considered the main obstacle to the rebirth of national culture.
Data publikacji: 31.07.2012
Redaktor naczelny: Regina Bochenek-Franczakowa
Sekretarz redakcji: Monika Świda-Bieda
Recenzenci tomu: Jan Miernowski, Ewa Łukaszyk
Jerzy Kapuścik
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 7, Issue 3, 2012, s. 109-118
https://doi.org/10.4467/20843933ST.12.013.09652
The problem of good as conceptualised by Vladimir Solovyov
Vladimir Solovyov (1853–1900), a great Russian philosopher of religion, in his concept of all-unity assumed an integrity of a human being and his natural drive towards realization of an ideal of good, truth and beauty. He was voicing a belief that these values, being an ethical imperative, should be rooted in foundations of faith in that morality, hidden inside us and manifested through conscience and reason, synthetizes everything that a person does. Believing that good – in nature, in a human being, society and history – has a Devine provenance, the philosopher was also emphasizing the need for action which proves a human calling to fulfil what is good – on every level of participation in life. This belief, shaken a bit towards the end of the philosopher’s life as a result of his difficult life experiences, remained strong enough to find its expression in the last decade of the 19th century in an important treatise The Justification of the Good (Оправдание добра), which to a significant degree is an attempt to “deal with” I. Kant’s moral teaching, based on rational premises, and amoralism of F. Nietzsche. This article outlines Solovyov’s perspective on ethics, which having evolved in his work, has as a result gained a status of a separate discipline.
Jakub Kornhauser
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 7, Issue 3, 2012, s. 119-133
https://doi.org/10.4467/20843933ST.12.009.0962Concrete Poetry Translator’s Tasks. Methodological Prolegomena
The paper focuses on the methodological approach to the problem of translating experimental poetry. The presented analysis is based on three texts: Julian Kornhauser’s Przekład jako objaśnienie (O tłumaczeniu poezji konkretnej) from 1983, Jerzy Jarniewicz’s Tłumacze na urlop! and Leszek Engelking’s Konkretne decyzje tłumacza, both from 2006. Each of these three articles includes a translative strategy towards the concrete poetry. The term, in narrow meaning, can be used to describe the worldwide movement founded simultaneously in Switzerland/Germany (by Eugen Gomringer), Sweden (by Őyvind Fahlstrőm) and in Brazil (by the Noigandres group – Haroldo and Augusto de Campos and Décio Pignatari) in the early 1950s. The movement itself represents a form consisting of both verbal and visual elements and, in consequence, unites the distinctive marks of poetry and painting. With a vague status of a hybrid, as well as the experimental character, this specific genre is situated beyond the traditional categories of analysis and interpretation. Despite the confusion in terminology, though, there is fundamental requirement which the various kinds of concrete poetry meet: concentration upon the physical material from which the poem or text is made.
Considered as an object, the concrete poem causes a fundamental problem in the frames of the translatology. The concrete poetry interpreters and researchers are disunited on the question of its translatabilty. Julian Kornhauser distinguishes the two major kinds of the concrete poem – a “poster-poem” and the “non-poster” one, the latter allowing or even requiring a translator’s intervention. The “poster-poem”, owing the complicated visual structure, cannot be translated. Jerzy Jarniewicz defines the entire concrete poetry as untranslatable, classifying it in the terms of the visual arts. Leszek Engleking presents a contrary view, which considers a translator as an interpret who promotes the experimental forms of poetry in the new literary context. The author of this paper attempts to put these methodological concepts into translation practice, examining the concrete poems of Eugen Gomringer, Friedrich Achleitner, Gerhard Rühm, Hansjörg Mayr and Jiří Kolář among others. While the most significant component of the concrete poem is language itself, treated predominantly as a graphic structure, the translation strategies can differ significantly. The analysis evokes its internal status, which appears to be miscellaneous from different perspectives, as it initiated an interdisciplinary genre by searching for new artistic horizons.
Paweł Moskała
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 7, Issue 3, 2012, s. 135-144
https://doi.org/10.4467/20843933ST.12.011.0963Although Hermann Hesse is perceived by his readers mainly as a prose writer, Paweł Moskała discloses Hesse’s other face, and draws his attention to Hesse’s poetry. In the article below Moskała reviews the array of the poet’s attitudes towards death.The author, analyzing the theme of death in Hesse’s poetry in various periods of his writing,concentrates on the evolution of poet’s attitudes, from existential-subjective to reflective. It should be underlined that the awareness of transience and theanticipation of death accompanied the poet during his whole life and in all his works, in which the desire to live interlaced with the humilitytowards death and the acceptance of volatility of life.
Jerzy Kapuścik
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 7, Issue 3, 2012, s. 109-118
https://doi.org/10.4467/20843933ST.12.013.09652
The problem of good as conceptualised by Vladimir Solovyov
Vladimir Solovyov (1853–1900), a great Russian philosopher of religion, in his concept of all-unity assumed an integrity of a human being and his natural drive towards realization of an ideal of good, truth and beauty. He was voicing a belief that these values, being an ethical imperative, should be rooted in foundations of faith in that morality, hidden inside us and manifested through conscience and reason, synthetizes everything that a person does. Believing that good – in nature, in a human being, society and history – has a Devine provenance, the philosopher was also emphasizing the need for action which proves a human calling to fulfil what is good – on every level of participation in life. This belief, shaken a bit towards the end of the philosopher’s life as a result of his difficult life experiences, remained strong enough to find its expression in the last decade of the 19th century in an important treatise The Justification of the Good (Оправдание добра), which to a significant degree is an attempt to “deal with” I. Kant’s moral teaching, based on rational premises, and amoralism of F. Nietzsche. This article outlines Solovyov’s perspective on ethics, which having evolved in his work, has as a result gained a status of a separate discipline.
Jakub Kornhauser
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 7, Issue 3, 2012, s. 119-133
https://doi.org/10.4467/20843933ST.12.009.0962Concrete Poetry Translator’s Tasks. Methodological Prolegomena
The paper focuses on the methodological approach to the problem of translating experimental poetry. The presented analysis is based on three texts: Julian Kornhauser’s Przekład jako objaśnienie (O tłumaczeniu poezji konkretnej) from 1983, Jerzy Jarniewicz’s Tłumacze na urlop! and Leszek Engelking’s Konkretne decyzje tłumacza, both from 2006. Each of these three articles includes a translative strategy towards the concrete poetry. The term, in narrow meaning, can be used to describe the worldwide movement founded simultaneously in Switzerland/Germany (by Eugen Gomringer), Sweden (by Őyvind Fahlstrőm) and in Brazil (by the Noigandres group – Haroldo and Augusto de Campos and Décio Pignatari) in the early 1950s. The movement itself represents a form consisting of both verbal and visual elements and, in consequence, unites the distinctive marks of poetry and painting. With a vague status of a hybrid, as well as the experimental character, this specific genre is situated beyond the traditional categories of analysis and interpretation. Despite the confusion in terminology, though, there is fundamental requirement which the various kinds of concrete poetry meet: concentration upon the physical material from which the poem or text is made.
Considered as an object, the concrete poem causes a fundamental problem in the frames of the translatology. The concrete poetry interpreters and researchers are disunited on the question of its translatabilty. Julian Kornhauser distinguishes the two major kinds of the concrete poem – a “poster-poem” and the “non-poster” one, the latter allowing or even requiring a translator’s intervention. The “poster-poem”, owing the complicated visual structure, cannot be translated. Jerzy Jarniewicz defines the entire concrete poetry as untranslatable, classifying it in the terms of the visual arts. Leszek Engleking presents a contrary view, which considers a translator as an interpret who promotes the experimental forms of poetry in the new literary context. The author of this paper attempts to put these methodological concepts into translation practice, examining the concrete poems of Eugen Gomringer, Friedrich Achleitner, Gerhard Rühm, Hansjörg Mayr and Jiří Kolář among others. While the most significant component of the concrete poem is language itself, treated predominantly as a graphic structure, the translation strategies can differ significantly. The analysis evokes its internal status, which appears to be miscellaneous from different perspectives, as it initiated an interdisciplinary genre by searching for new artistic horizons.
Paweł Moskała
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 7, Issue 3, 2012, s. 135-144
https://doi.org/10.4467/20843933ST.12.011.0963Although Hermann Hesse is perceived by his readers mainly as a prose writer, Paweł Moskała discloses Hesse’s other face, and draws his attention to Hesse’s poetry. In the article below Moskała reviews the array of the poet’s attitudes towards death.The author, analyzing the theme of death in Hesse’s poetry in various periods of his writing,concentrates on the evolution of poet’s attitudes, from existential-subjective to reflective. It should be underlined that the awareness of transience and theanticipation of death accompanied the poet during his whole life and in all his works, in which the desire to live interlaced with the humilitytowards death and the acceptance of volatility of life.
Data publikacji: 31.03.2012
Redaktor naczelny: Regina Bochenek-Franczakowa
Sekretarz redakcji: Monika Świda-Bieda
Recenzenci tomu: Jan Miernowski, Ewa Łukaszyk
Bruno Petey-Girard
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 7, Issue 2, 2012, s. 53-67
https://doi.org/10.4467/20843933ST.12.005.0957“Pray as a poet: the case of Philippe Desportes”
Prayer for Desportes is an orientation of the speech. Between his secular Premières œuvres and his Christian poetry, the poet establishes thematic, lexical and linguistic links ensuring both the unity of his work and its division into two coherent groups.
Josiane Rieu
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 7, Issue 2, 2012, s. 69-84
https://doi.org/10.4467/20843933ST.12.006.0958The petrarchist language in the devotional catholic poetry
The use of the petrarchism in the Catholic religious poetry is not a concession to the mundane taste, but a spiritual exercise. The tension created ostensibly by the intersection of languages is part of a theological project: it supports the dynamism of an spiritual initiation and a progressive transformation of human love into the divine love. This project understood like this, it must refer to the structures of the time and the structure of the soul, as well to the transforming union and therapeutic function of literary inculturation.
Barbara Marczuk-Szwed
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 7, Issue 2, 2012, s. 85-98
https://doi.org/10.4467/20843933ST.12.008.0960Maciej Rybiński in quest for sermo humilis. The Book of Psalms by Marot-Bèze in Polish (1605)
The Book of Psalms – translated in Polish by Maciej Rybiński, preacher of the Bohemian Brothers (Hussites linked with Polish Calvinists) – was the fourth Psalter of the Reformed Church in Poland. These psalms were sung with the melody of the French psalms by Marot and Bèze, and were used in liturgy until the end of 18th century.
The article tracks a method which the translator adopted while adapting the French texts for the Polish language as well as Rybiński’s reliance on an earlier Catholic paraphrase of the Psalter completed by Jan Kochanowski (1579). The intention of the Polish translator was to work out his own poetics in accordance with the Calvinist principles sermo humilis.
Jacek Kowalski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 7, Issue 2, 2012, s. 99-107
https://doi.org/10.4467/20843933ST.12.007.0959David, Horace and the mystical hussar. Republic, faith and heritage of the Polish Poetry of the 17th century
The republican idea of the so-called “golden freedom”was established in Poland in the 16th century as a result of collective actions of the catholic and protestant nobility. In the 17thcentury this idea still joined with the catholic faith and was best incarnated in the poems by Wespazjan Kochowski. Both Wespazjan and his work are now forgotten, but the ideas preached by him are still alive. The Polish religious poetry of the 17th and 18th centuries is directly present in contemporary Polish religiousness.
Bruno Petey-Girard
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 7, Issue 2, 2012, s. 53-67
https://doi.org/10.4467/20843933ST.12.005.0957“Pray as a poet: the case of Philippe Desportes”
Prayer for Desportes is an orientation of the speech. Between his secular Premières œuvres and his Christian poetry, the poet establishes thematic, lexical and linguistic links ensuring both the unity of his work and its division into two coherent groups.
Josiane Rieu
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 7, Issue 2, 2012, s. 69-84
https://doi.org/10.4467/20843933ST.12.006.0958The petrarchist language in the devotional catholic poetry
The use of the petrarchism in the Catholic religious poetry is not a concession to the mundane taste, but a spiritual exercise. The tension created ostensibly by the intersection of languages is part of a theological project: it supports the dynamism of an spiritual initiation and a progressive transformation of human love into the divine love. This project understood like this, it must refer to the structures of the time and the structure of the soul, as well to the transforming union and therapeutic function of literary inculturation.
Barbara Marczuk-Szwed
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 7, Issue 2, 2012, s. 85-98
https://doi.org/10.4467/20843933ST.12.008.0960Maciej Rybiński in quest for sermo humilis. The Book of Psalms by Marot-Bèze in Polish (1605)
The Book of Psalms – translated in Polish by Maciej Rybiński, preacher of the Bohemian Brothers (Hussites linked with Polish Calvinists) – was the fourth Psalter of the Reformed Church in Poland. These psalms were sung with the melody of the French psalms by Marot and Bèze, and were used in liturgy until the end of 18th century.
The article tracks a method which the translator adopted while adapting the French texts for the Polish language as well as Rybiński’s reliance on an earlier Catholic paraphrase of the Psalter completed by Jan Kochanowski (1579). The intention of the Polish translator was to work out his own poetics in accordance with the Calvinist principles sermo humilis.
Jacek Kowalski
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 7, Issue 2, 2012, s. 99-107
https://doi.org/10.4467/20843933ST.12.007.0959David, Horace and the mystical hussar. Republic, faith and heritage of the Polish Poetry of the 17th century
The republican idea of the so-called “golden freedom”was established in Poland in the 16th century as a result of collective actions of the catholic and protestant nobility. In the 17thcentury this idea still joined with the catholic faith and was best incarnated in the poems by Wespazjan Kochowski. Both Wespazjan and his work are now forgotten, but the ideas preached by him are still alive. The Polish religious poetry of the 17th and 18th centuries is directly present in contemporary Polish religiousness.
Data publikacji: 02.01.2012
Redaktor naczelny: Regina Bochenek-Franczakowa
Sekretarz redakcji: Monika Świda-Bieda
Recenzenci tomu: Jan Miernowski, Ewa Łukaszyk
Véronique Ferrer, Barbara Marczuk-Szwed
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 7, Issue 1, 2012, s. 7-8
https://doi.org/10.4467/20843933ST.12.001.0953Jean Vignes
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 7, Issue 1, 2012, s. 9-24
https://doi.org/10.4467/20843933ST.12.002.0954
The protestant rewriting of de Baïf‘s Psalms: les Pseaumes en vers mezurez by Odet de La Noue with Claude Le Jeune’s music (1th part)
Jean-Antoine de Baïf is the first catholic poet who achieves a complete translation of the David’s Book of Psalms specifically created to be set to music in order to challenge Marot and Bèze’s own translation adopted by Calvinists. Baïf’s first fifteen psalms are set to music by the composer Claude Le Jeune around 1570. After that, the protestant poet Odet de La Noue releases a new text for Le Jeune’s music. How does this Calvinist poet adopt the Psalter when rewriting a paraphrase claimed to be a catholic one?
Jean Vignes presents the political and musical context of La Noue’s work, and introduces the major steps of the creation process of Baïf and La Noue’s works, as well as their intentions and goals.
Isabelle Garnier
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 7, Issue 1, 2012, s. 25-41
https://doi.org/10.4467/20843933ST.12.003.0955
The protestant rewriting of de Baïf‘s Psalms: les Pseaumes en vers mezurez by Odet de La Noue with Claude Le Jeune’s music ( 2th part)
Isabelle Garnier, starting from the recurrence of the holy name « grand Dieu » to refer to God, compares La Noue’s paraphrase to Marot’s and Baïf’s texts, and defines it on both theological and poetical levels as a kind of musical epexegesis, which leaded the singer to the core of reformed faith.
Véronique Ferrer
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 7, Issue 1, 2012, s. 43-52
https://doi.org/10.4467/20843933ST.12.004.0956The spiritual song in the time of the Reformation
This article aims at drawing the history of spiritual songs of the Reformation from the first works by Mathieu Malingre (1533) to L’Uranie attributed to Odet de La Noue (1591), including: Chansons spirituelles (1548) by Guillaume Guéroult, as well as his Chansonnier huguenot (1555) and its reissues. By examining firs of all devotional and exhortative songs, it shows how little by little this spiritual poetry gives up its formal and musical ambitions to serve, in a militant way, the Reformation ideas and beliefs.
Véronique Ferrer, Barbara Marczuk-Szwed
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 7, Issue 1, 2012, s. 7-8
https://doi.org/10.4467/20843933ST.12.001.0953Jean Vignes
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 7, Issue 1, 2012, s. 9-24
https://doi.org/10.4467/20843933ST.12.002.0954
The protestant rewriting of de Baïf‘s Psalms: les Pseaumes en vers mezurez by Odet de La Noue with Claude Le Jeune’s music (1th part)
Jean-Antoine de Baïf is the first catholic poet who achieves a complete translation of the David’s Book of Psalms specifically created to be set to music in order to challenge Marot and Bèze’s own translation adopted by Calvinists. Baïf’s first fifteen psalms are set to music by the composer Claude Le Jeune around 1570. After that, the protestant poet Odet de La Noue releases a new text for Le Jeune’s music. How does this Calvinist poet adopt the Psalter when rewriting a paraphrase claimed to be a catholic one?
Jean Vignes presents the political and musical context of La Noue’s work, and introduces the major steps of the creation process of Baïf and La Noue’s works, as well as their intentions and goals.
Isabelle Garnier
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 7, Issue 1, 2012, s. 25-41
https://doi.org/10.4467/20843933ST.12.003.0955
The protestant rewriting of de Baïf‘s Psalms: les Pseaumes en vers mezurez by Odet de La Noue with Claude Le Jeune’s music ( 2th part)
Isabelle Garnier, starting from the recurrence of the holy name « grand Dieu » to refer to God, compares La Noue’s paraphrase to Marot’s and Baïf’s texts, and defines it on both theological and poetical levels as a kind of musical epexegesis, which leaded the singer to the core of reformed faith.
Véronique Ferrer
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 7, Issue 1, 2012, s. 43-52
https://doi.org/10.4467/20843933ST.12.004.0956The spiritual song in the time of the Reformation
This article aims at drawing the history of spiritual songs of the Reformation from the first works by Mathieu Malingre (1533) to L’Uranie attributed to Odet de La Noue (1591), including: Chansons spirituelles (1548) by Guillaume Guéroult, as well as his Chansonnier huguenot (1555) and its reissues. By examining firs of all devotional and exhortative songs, it shows how little by little this spiritual poetry gives up its formal and musical ambitions to serve, in a militant way, the Reformation ideas and beliefs.
Data publikacji: 31.12.2010
Redaktor naczelny: Regina Bochenek-Franczakowa
Sekretarz redakcji: Marzena Chrobak
Recenzenci numeru :
Krzysztof Bak
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 6, Issue 1, 2011, s. 7-28
https://doi.org/10.4467/20843933ST.11.001.0299Astrid Lindgren’s genre equilibristics
The paper examines genre strategies in a number of children’s books by the well-known Swedish author, Astrid Lindgren. Drawing on the reception theories of Hans Robert Jauss, Aidan Chambers and Reinbert Tabbert, the paper demonstrates that the stormy reception of Pippi Longstocking (1945), prompted by a review by Professor John Landquist, had principally genre-related grounds. The book made readers feel a sense of provocation because it challenged their archetextual horizon of expectations by evoking certain traditional genres and simultaneously twisting them in almost anarchic ways. In later books Astrid Lindgren makes a more elaborate use of classic genre structures. She generally chooses one well-known archetext as the generic dominant and allows it to interact with a set of other genres, thus calling forth the main aesthetic effect of the book from the archetextual dialogue between the dominant and the accompanying genres. The paper specifically investigates this polyphonic method in three of Lindgren’s most popular books. In All about the Bullerby children (1947–52) the generic dominant is idyll and the subordinated archetexts satire, parody, burlesque, farce, fairy tale and ballad. Mio, my son (1954) can be considered as an artistic fairy tale (Kunstmärchen), this dominant genre correlating with some other interwoven archetexts: apocryphal gospel, myth, legend, heroic tale and idyll. Finally, the generic dominant of Ronia, the robber’s daughter (1981) – a novel about the adventures of a band of robbers (Räuberroman) – finds its archetextual counterparts in folktale, popular legend, myth, burlesque, fantasy and Bildungsroman, among others.
Monika Coghen
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 6, Issue 1, 2011, s. 29-40
https://doi.org/10.4467/20843933ST.11.002.0300Lord Byron and the Metamorphoses of Polidori’s Vampyres
The aim of this article is to investigate the links between vampire stories and plays and Lord Byron in the context of his early nineteenth-century reception in Europe, and particularly in Poland. Byron is often regarded as one of the main originators of vampire stories in modern European culture and occasionally even as a model for vampiric characters. This image of Byron was mainly constructed on the basis of a passage in The Giaour and John Polidori’s tale The Vampyre, which had first been erroneously attributed to Byron. Owing to Byron’s literary fame as the greatest living British poet as well as to his scandalous reputation, The Vampyre gained great popularity both in Britain and on the Continent, which resulted in numerous theatrical adaptations, especially in France and in Germany. In Poland the French melodrama Upiór (Le Vampire) by Charles Nodier, Pierre Carmouche and Achille de Jouffroy was a great stage success and was published in a book form.
Polidori’s tale allegedly originated in Byron’s idea, the record of which appears in the fragment called “Augustus Darvell”. Echoing the techniques Byron used to suggest to his readers that he himself might be identified with the protagonists of his poetic tales, Polidori similarly invites the reader to identify his eponymous vampire Lord Ruthven with Lord Byron. In Byron’s fragment one can trace only a hint of vampirism; in Polidori’s story it becomes a metaphor not only of sexual profligacy but also of “byromania”, the cult of Byron among his female readers. In popular melodrama the vampire character is conflated with Don Giovanni from Mozart’s opera, possibly because of Byron’s publication of the first two cantos of Don Juan.
Szymon Kostek
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 6, Issue 1, 2011, s. 41-51
https://doi.org/10.4467/20843933ST.11.003.0301The Game of Masks and Desires. Notes on Bernard Shaw’s You Never Can Tell
Bernard Shaw’s Plays Pleasant are an example of realization of convention of realistic social dramaturgy as well as a proof of a serious reflection on condition and construction of the institution of marriage and the family of Victorian era. You Never Can Tell which is an object of analyses in this article raises the question of dramatization of behaviours of individuals, masks worn by individuals because of social situations, a strategy of seduction (social life as drama/game). The institution of marriage functions as an object of critique, a tool in the games between sexes and as an object of affirmation. The “duel of sexes” is the key problem of comedy. Bernard Shaw presents the mechanism of arousing of desire as well as demonstrating that love is a form of game and desire is the basic experience in the construction of human identity.
Anna Kowalcze-Pawlik
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 6, Issue 1, 2011, s. 53-63
https://doi.org/10.4467/20843933ST.11.004.0302What’s past is prologue: the Age of Caliban
The article provides a brief comparative study of the reception history of Shakespeare’s Caliban in the early modern period and in the contemporary literary criticism. The analysis aims to delineate a fundamental difference in the reception of the character of Caliban throughout the ages which I attribute to a historical shift in the understanding of the notions of humanity and monstrosity.
The first part of the article concentrates on the description of the historical and social circumstances of the Elizabethan discourse of monstrosity and draws a link between them and the literary and political context of the time, while engaging into a close reading of The Tempest that brings to the fore the origin and nature of the “servant-monster”. The second part of the paper focuses on the gradual change in the interpretations of Caliban who ceased to be seen as a monstrosity and with time acquired undeniably human characteristics. That shift has been observable since the 19th century and has found its culmination in the postcolonial strain of Caliban’s contemporary interpretations, in which Prospero’s slave becomes a native trying to find a language for himself in a colonial regime his body and mind are subjugated to. The postcolonial project of the unfinished monstrous humanity of Sycorax’s son is congruous with the postmodern condition that can be dubbed, to use Harold Bloom’s phrase, “the Age of Caliban”. It is exactly that liminal and paradoxical notion of monstrous humanity that resides at the core of the contemporary fascination with “Monsieur Monster”.
Bożena Kucała
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 6, Issue 1, 2011, s. 65-73
https://doi.org/10.4467/20843933ST.11.005.0303The Natural and the Supernatural in Muriel Spark’s Fiction
A striking feature of Muriel Spark’s fiction is its insistence on the reality of the supernatural, which occasionally breaks into the naturalistic level, defying and challenging habitual modes of perception. The fact of Spark being a religious convert is well known, but her faith is manifested in ways different from what is normally assumed to be religious writing. Spark’s novels are never overtly didactic or moralistic; the impact of her faith is manifest in the notion of reality as conveyed by her fiction. Spark’s vision of reality, underlain by her Catholicism, is based on her conviction that empirical reality coexists with the supernatural world; therefore, interactions with the supernatural, however strange they may seem, are presented in her fiction as compellingly plausible. It is argued in the article that Spark’s ontology of fiction is rooted in a tradition going back to Chesterton, who insisted on the paradoxical conjunction of nonsense and faith, both capable of invoking a sense of spiritual wonder at the world we normally take for granted. Memento Mori, Reality and Dreams as well as selected short stories are referenced to illustrate the peculiar combination of the empirical and the supernatural in Spark’s fiction. The article asserts the paradox, central to Spark’s vision of reality, that the supernatural should be accepted as a natural part of profane experience.
Robert Kusek
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 6, Issue 1, 2011, s. 75-91
https://doi.org/10.4467/20843933ST.11.006.0304The many lives of Henry James – biographers, critics and novelists on the Master
The return of life-writing genres, biographical writing in particular, to the heart of present-day literary practices remains one of the most interesting phenomena in contemporary literature written in English. The article discusses a number of narratives (written by biographers, literary critics and novelists) which have emerged in the last decades and which attempt to present and critically analyse the life of Henry James, the master of American fiction at the turn of the 19th and 20th centuries. The author recapitulates on the major trends in contemporary biographical practices which address the life of Henry James – especially the conclusions reached by biographers and critics associated with Marxism, Deconstruction, Feminism and Queer Theory. Moreover, the article investigates the phenomenon of the nearly simultaneous arrival of several biographical novels about Henry James.
Anna Ledwina
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 6, Issue 1, 2011, s. 93-106
https://doi.org/10.4467/20843933ST.11.007.0305Works of S. de Beauvoir as an expression of a search for identity
The works of Simone de Beauvoir – an intellectual writer, an icon of feminism, and a representative of existentialism – explore the issues of gender identity and femininity. This article reflects on the writings of the author, which reveal the otherness of a woman who asserts her right to be present in culture. Her works also stress independence and autonomy. Beauvoir’s largely autobiographical texts express a search for identity by a woman with strong social and political commitments, who fought against injustice, intolerance, and wars, defending the rights of women and the human dignity. Through her critique of the bourgeoisie Beauvoir manifested her need for freedom, identified with her occupation. Aware of the limitations attributed to her sex, Beauvoir draws the portrait of a courageous woman with unrestricted identity.
These works remain valid even outside the academic discourse owing to their constant emphasis on creation, independence, and individualism as well as revealing exposures. Self-creation provides an interesting perspective on today’s humanities and inspires women’s writing in the 21st century.
Ewa Maczka
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 6, Issue 1, 2011, s. 107-120
https://doi.org/10.4467/20843933ST.11.008.0306The «beautiful Jewess » in La Comédie humaine by Honoré de Balzac. Ambivalences of a representation
There are many Jewish female figures in French literature. In the 19th century, this fictional, polymorphic character flourished as the ‘beautiful Jewess’, who had a number of permanent traits that reveal her outsider’s relationship with French society, whether as a woman, a Jewess, or an Oriental figure.
Within this literary construction, there is a moment when Balzac takes this character to its extreme. The Jewess, possessing great physical beauty and always depicted in contrast with Jewish men’s appearance, becomes a courtesan and, as such, experiences tremendous joy and suffering. Seeking to escape her twin fate as a Jewess and a prostitute, she remains a victim and never finds happiness. Even though Balzac gives her a richly human character capable of becoming integrated in society, his ‘beautiful Jewess’ stays a prisoner of the limitations of her Jewishness and the established order.
She not only reflects the fantasy of the ‘other’ as a symbol of desire and the forbidden, but also reveals the degree of interdependence and interaction between non-Jewish and Jewish societies. One can therefore legitimately question the meaning of these representations and their subsequent functioning. Rather than anti-Jewish or pro-Semitic, they are primarily ambivalent and do not prejudge their social or even political use. In fact, Balzac’s work, while expressing its author’s unconscious view of Jews in general, is first of all inspired by and borrows from the collective consciousness of his contemporaries.
Katarzyna Maniowska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 6, Issue 1, 2011, s. 121-130
https://doi.org/10.4467/20843933ST.11.009.0307On disglossia in literature: example of Salvatore Satta’s Il giorno del giudizio
Salvatore Satta’s Il giorno del giudizio is an interesting example of a bilingual novel where co-exist Italian as a dominant or high language and nuorese dialect commonly considered a low language. Sardian language appears in special communicative contests in which Italian results inadequate, despite all its richness and cultural heritage. In the novel relatively few and repetitive words of foreign origin are inserted, and the author involves himself in almost simultaneous translation. Translated words reveal the real possibilities or incapacities of Italian: circumlocutions and synonyms of apparently similar meanings result to be only Platonic shadows, poor reflection of ideal linguistic reality inaccessible for those who use a language different from nuorese. The hierarchy of high-low language is subjected to inversion - a minor, or low language is suitable to express more when it refers to the notions existing only in its particular reality. Any attempt directed to find adequate linguistic analogies between the phenomena of a given social group in a different language results in failure.
Maria Maślanka-Soro
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 6, Issue 1, 2011, s. 131-142
https://doi.org/10.4467/20843933ST.11.010.0308Dante’s Ovid in the context of the medieval literary tradition
The aim of this paper is to present the position and role of the poetry of Ovid, primarily the Metamorphoses, the product of a great poetic talent (ingenium) and an equally great poetic art (ars), in the work of Dante. The author’s point of departure in an analytical and interpretative approach is a synthetic overview of the Ovidian literary tradition in the medieval Romanic culture. The original and creative allusions Dante makes to Ovid in The Divine Comedy, which is the main focus of this paper’s intertextual analysis, stand out more clearly against this background. A distinct evolution may be observed in the way Dante assimilated the work of Ovid. In his early work, the Rime and Vita Nuova, Dante treated Ovid as an authority and referred to him to corroborate his own ideas, or tended to imitate the Ovidian style in his erotic lyrics. In the spirit of his times Dante resorted to the allegorical potential of the Metamorphoses in his prose treatises such as the Convivio. But it was not until the Divina Commedia that he embarked on an intertextual dialogue with his mentor, occasionally adopting a polemical stance and endeavouring to stress the superiority of his own ideas. The paper employs the motif of metamorphosis to illustrate the aspect of aemulatio which superseded Dante’s earlier imitatio approach to Ovid.
Magdalena Ochniak
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 6, Issue 1, 2011, s. 143-155
https://doi.org/10.4467/20843933ST.11.011.0309Literary Onomastics in Interpretative and Translatological Context (Sasha Dvanov as the Character of the Chevengur Novel by Andrei Platonov)
By focusing on Sasha Dvanov – the main character in the Chevengur novel by Andrei Platonov – the author points to possible interpretations and connotations of his name, patronym and surname. Thereby, she proves that the writer was choosing meaningful names and surnames for his characters, thus trying to underline their function, their role in the storyline or emboss their destiny. And even though the translation of the character’s surname into Polish was not very difficult for the translators, due to the proximity of the languages and lexical convergence, the wide association context of the surname may be difficult to understand for a statistical reader.
Beata Piątek
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 6, Issue 1, 2011, s. 157-167
https://doi.org/10.4467/20843933ST.11.012.0310Irish History in the Novels of Sebastian Barry
Critics of contemporary Irish literature note a surprising omnipresence of historical themes in the novels of a country whose present day is so eventful. Such prominent writers like, Roddy Doyle, Patrick McCabe or Sebastian Barry seem to be immersed in Irish twentieth-century history and the national myth. Barry’s theatre plays and novels usually question the official, heroic version of history by focusing on the forgotten and the marginalised: loyalist Catholics, single women, children. The present article analyses two of his novels: The Whereabouts of Eneas McNulty (1998) and The Secret Scripture (2008), which share some of the characters and are both set in Sligo in the first half of the twentieth century. The present article claims that in the ten years that separates the publication of these novels, Barry’s attitude to history visibly changed. Contrary to the opinion of most critics, Barry’s approach evolved from the uncompromising revisionism of the earlier novel to considerable scepticism about the possibility of objective history and historical truth in the later work. The article also suggests that tracing this process allows the reader to appreciate the writer’s motivation as an attempt to deal with the taboos of the past before embarking on the problems of the present.
Przemysław Szczur
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 6, Issue 1, 2011, s. 169-175
https://doi.org/10.4467/20843933ST.11.013.0311Gide with Said. On a case of the (neo)paederastic Orientalism
The article offers an interpretation of André Gide "L immoraliste" novel by combining the views of the gender and gay and lesbian studies with Edward Said theory of Orientalism. The analysis opens with the summary of the cultural context of late 1800s, hostile to men and women engaging in emotional and sexual relations with people of the same sex. It then goes on to argue that a reference to the ancient paederasty presented a positive alternative to the prevailing attitude of that time towards same sex relations, regarding them as medical pathology. The interpretation of Gide novel demonstrates that the paederastic model based on polarized gender roles is transferred into the new cultural context through the Orientalist ideology. Michael (the main character) (neo)paederastic relations with Arab boys are founded on the dichotomous and hierarchical opposition between the people of the Orient and those of the West. Yet the very Orientalist ideology transforms the (neo)paederastic model into its exact opposite: an Arab boy, enclosed in his otherness, passes his own difference on to his European partner, the (neo)paederast thus beginning to resemble the homosexual who was in turn also enclosed in his alleged radical "otherness" by psychiatrists of the 19th century.
Elżbieta Żurawska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 6, Issue 1, 2011, s. 177-196
https://doi.org/10.4467/20843933ST.11.014.0312Skaz in short stories of Stig Dagerman
In this paper I investigate the narrative techniques in short stories by Stig Dagerman, one of the leading Swedish writers of the 1940s.
I focus on the auctorial narrative situation, in which the narrator exposes his presence in the literary text, taking a position between fiction and reality outside the literature. My observation is that this phenomenon is characteristic for Dagerman’s short stories and that it can be further examined through the perspective of skaz, the oral form of narration.
In the first part of my article I briefly discuss different concepts of skaz presented by different scholars, e.g., Eikhenbaum, Vinogradov and Bakhtin, and I point out their limitations. In my analysis I use Titunik’s model of skaz, which makes it possible for me to describe this narrative device in the most complex way with different kinds of determinants, namely grammatical, situative, expressive, allocutive, dialectical and semantic ones. In the second part of my article I show how these determinants manifest themselves in Dagerman’s short stories. The third section of the article includes my conclusions from the analysis.
Dagerman uses the technique of skaz in his short stories frequently and intentionally, both in homodiegetic and in the heterodiegetic narration. He applies all determinants of skaz from Titunik’s model, a number of different ones at the same time. He uses dialectical determinants of skaz at the lowest pitch, he rather concentrates on expressive and allocutive ones. The narrator does not only mark his position in the literary text, but he also draws the attention to the presence of the narratee. In this way the very act of communication is stressed in Dagerman’s short stories. The analysis of skaz can therefore make an interesting contribution to the studies of communication strategies in Dagerman’s short stories.
Krzysztof Bak
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 6, Issue 1, 2011, s. 7-28
https://doi.org/10.4467/20843933ST.11.001.0299Astrid Lindgren’s genre equilibristics
The paper examines genre strategies in a number of children’s books by the well-known Swedish author, Astrid Lindgren. Drawing on the reception theories of Hans Robert Jauss, Aidan Chambers and Reinbert Tabbert, the paper demonstrates that the stormy reception of Pippi Longstocking (1945), prompted by a review by Professor John Landquist, had principally genre-related grounds. The book made readers feel a sense of provocation because it challenged their archetextual horizon of expectations by evoking certain traditional genres and simultaneously twisting them in almost anarchic ways. In later books Astrid Lindgren makes a more elaborate use of classic genre structures. She generally chooses one well-known archetext as the generic dominant and allows it to interact with a set of other genres, thus calling forth the main aesthetic effect of the book from the archetextual dialogue between the dominant and the accompanying genres. The paper specifically investigates this polyphonic method in three of Lindgren’s most popular books. In All about the Bullerby children (1947–52) the generic dominant is idyll and the subordinated archetexts satire, parody, burlesque, farce, fairy tale and ballad. Mio, my son (1954) can be considered as an artistic fairy tale (Kunstmärchen), this dominant genre correlating with some other interwoven archetexts: apocryphal gospel, myth, legend, heroic tale and idyll. Finally, the generic dominant of Ronia, the robber’s daughter (1981) – a novel about the adventures of a band of robbers (Räuberroman) – finds its archetextual counterparts in folktale, popular legend, myth, burlesque, fantasy and Bildungsroman, among others.
Monika Coghen
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 6, Issue 1, 2011, s. 29-40
https://doi.org/10.4467/20843933ST.11.002.0300Lord Byron and the Metamorphoses of Polidori’s Vampyres
The aim of this article is to investigate the links between vampire stories and plays and Lord Byron in the context of his early nineteenth-century reception in Europe, and particularly in Poland. Byron is often regarded as one of the main originators of vampire stories in modern European culture and occasionally even as a model for vampiric characters. This image of Byron was mainly constructed on the basis of a passage in The Giaour and John Polidori’s tale The Vampyre, which had first been erroneously attributed to Byron. Owing to Byron’s literary fame as the greatest living British poet as well as to his scandalous reputation, The Vampyre gained great popularity both in Britain and on the Continent, which resulted in numerous theatrical adaptations, especially in France and in Germany. In Poland the French melodrama Upiór (Le Vampire) by Charles Nodier, Pierre Carmouche and Achille de Jouffroy was a great stage success and was published in a book form.
Polidori’s tale allegedly originated in Byron’s idea, the record of which appears in the fragment called “Augustus Darvell”. Echoing the techniques Byron used to suggest to his readers that he himself might be identified with the protagonists of his poetic tales, Polidori similarly invites the reader to identify his eponymous vampire Lord Ruthven with Lord Byron. In Byron’s fragment one can trace only a hint of vampirism; in Polidori’s story it becomes a metaphor not only of sexual profligacy but also of “byromania”, the cult of Byron among his female readers. In popular melodrama the vampire character is conflated with Don Giovanni from Mozart’s opera, possibly because of Byron’s publication of the first two cantos of Don Juan.
Szymon Kostek
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 6, Issue 1, 2011, s. 41-51
https://doi.org/10.4467/20843933ST.11.003.0301The Game of Masks and Desires. Notes on Bernard Shaw’s You Never Can Tell
Bernard Shaw’s Plays Pleasant are an example of realization of convention of realistic social dramaturgy as well as a proof of a serious reflection on condition and construction of the institution of marriage and the family of Victorian era. You Never Can Tell which is an object of analyses in this article raises the question of dramatization of behaviours of individuals, masks worn by individuals because of social situations, a strategy of seduction (social life as drama/game). The institution of marriage functions as an object of critique, a tool in the games between sexes and as an object of affirmation. The “duel of sexes” is the key problem of comedy. Bernard Shaw presents the mechanism of arousing of desire as well as demonstrating that love is a form of game and desire is the basic experience in the construction of human identity.
Anna Kowalcze-Pawlik
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 6, Issue 1, 2011, s. 53-63
https://doi.org/10.4467/20843933ST.11.004.0302What’s past is prologue: the Age of Caliban
The article provides a brief comparative study of the reception history of Shakespeare’s Caliban in the early modern period and in the contemporary literary criticism. The analysis aims to delineate a fundamental difference in the reception of the character of Caliban throughout the ages which I attribute to a historical shift in the understanding of the notions of humanity and monstrosity.
The first part of the article concentrates on the description of the historical and social circumstances of the Elizabethan discourse of monstrosity and draws a link between them and the literary and political context of the time, while engaging into a close reading of The Tempest that brings to the fore the origin and nature of the “servant-monster”. The second part of the paper focuses on the gradual change in the interpretations of Caliban who ceased to be seen as a monstrosity and with time acquired undeniably human characteristics. That shift has been observable since the 19th century and has found its culmination in the postcolonial strain of Caliban’s contemporary interpretations, in which Prospero’s slave becomes a native trying to find a language for himself in a colonial regime his body and mind are subjugated to. The postcolonial project of the unfinished monstrous humanity of Sycorax’s son is congruous with the postmodern condition that can be dubbed, to use Harold Bloom’s phrase, “the Age of Caliban”. It is exactly that liminal and paradoxical notion of monstrous humanity that resides at the core of the contemporary fascination with “Monsieur Monster”.
Bożena Kucała
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 6, Issue 1, 2011, s. 65-73
https://doi.org/10.4467/20843933ST.11.005.0303The Natural and the Supernatural in Muriel Spark’s Fiction
A striking feature of Muriel Spark’s fiction is its insistence on the reality of the supernatural, which occasionally breaks into the naturalistic level, defying and challenging habitual modes of perception. The fact of Spark being a religious convert is well known, but her faith is manifested in ways different from what is normally assumed to be religious writing. Spark’s novels are never overtly didactic or moralistic; the impact of her faith is manifest in the notion of reality as conveyed by her fiction. Spark’s vision of reality, underlain by her Catholicism, is based on her conviction that empirical reality coexists with the supernatural world; therefore, interactions with the supernatural, however strange they may seem, are presented in her fiction as compellingly plausible. It is argued in the article that Spark’s ontology of fiction is rooted in a tradition going back to Chesterton, who insisted on the paradoxical conjunction of nonsense and faith, both capable of invoking a sense of spiritual wonder at the world we normally take for granted. Memento Mori, Reality and Dreams as well as selected short stories are referenced to illustrate the peculiar combination of the empirical and the supernatural in Spark’s fiction. The article asserts the paradox, central to Spark’s vision of reality, that the supernatural should be accepted as a natural part of profane experience.
Robert Kusek
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 6, Issue 1, 2011, s. 75-91
https://doi.org/10.4467/20843933ST.11.006.0304The many lives of Henry James – biographers, critics and novelists on the Master
The return of life-writing genres, biographical writing in particular, to the heart of present-day literary practices remains one of the most interesting phenomena in contemporary literature written in English. The article discusses a number of narratives (written by biographers, literary critics and novelists) which have emerged in the last decades and which attempt to present and critically analyse the life of Henry James, the master of American fiction at the turn of the 19th and 20th centuries. The author recapitulates on the major trends in contemporary biographical practices which address the life of Henry James – especially the conclusions reached by biographers and critics associated with Marxism, Deconstruction, Feminism and Queer Theory. Moreover, the article investigates the phenomenon of the nearly simultaneous arrival of several biographical novels about Henry James.
Anna Ledwina
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 6, Issue 1, 2011, s. 93-106
https://doi.org/10.4467/20843933ST.11.007.0305Works of S. de Beauvoir as an expression of a search for identity
The works of Simone de Beauvoir – an intellectual writer, an icon of feminism, and a representative of existentialism – explore the issues of gender identity and femininity. This article reflects on the writings of the author, which reveal the otherness of a woman who asserts her right to be present in culture. Her works also stress independence and autonomy. Beauvoir’s largely autobiographical texts express a search for identity by a woman with strong social and political commitments, who fought against injustice, intolerance, and wars, defending the rights of women and the human dignity. Through her critique of the bourgeoisie Beauvoir manifested her need for freedom, identified with her occupation. Aware of the limitations attributed to her sex, Beauvoir draws the portrait of a courageous woman with unrestricted identity.
These works remain valid even outside the academic discourse owing to their constant emphasis on creation, independence, and individualism as well as revealing exposures. Self-creation provides an interesting perspective on today’s humanities and inspires women’s writing in the 21st century.
Ewa Maczka
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 6, Issue 1, 2011, s. 107-120
https://doi.org/10.4467/20843933ST.11.008.0306The «beautiful Jewess » in La Comédie humaine by Honoré de Balzac. Ambivalences of a representation
There are many Jewish female figures in French literature. In the 19th century, this fictional, polymorphic character flourished as the ‘beautiful Jewess’, who had a number of permanent traits that reveal her outsider’s relationship with French society, whether as a woman, a Jewess, or an Oriental figure.
Within this literary construction, there is a moment when Balzac takes this character to its extreme. The Jewess, possessing great physical beauty and always depicted in contrast with Jewish men’s appearance, becomes a courtesan and, as such, experiences tremendous joy and suffering. Seeking to escape her twin fate as a Jewess and a prostitute, she remains a victim and never finds happiness. Even though Balzac gives her a richly human character capable of becoming integrated in society, his ‘beautiful Jewess’ stays a prisoner of the limitations of her Jewishness and the established order.
She not only reflects the fantasy of the ‘other’ as a symbol of desire and the forbidden, but also reveals the degree of interdependence and interaction between non-Jewish and Jewish societies. One can therefore legitimately question the meaning of these representations and their subsequent functioning. Rather than anti-Jewish or pro-Semitic, they are primarily ambivalent and do not prejudge their social or even political use. In fact, Balzac’s work, while expressing its author’s unconscious view of Jews in general, is first of all inspired by and borrows from the collective consciousness of his contemporaries.
Katarzyna Maniowska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 6, Issue 1, 2011, s. 121-130
https://doi.org/10.4467/20843933ST.11.009.0307On disglossia in literature: example of Salvatore Satta’s Il giorno del giudizio
Salvatore Satta’s Il giorno del giudizio is an interesting example of a bilingual novel where co-exist Italian as a dominant or high language and nuorese dialect commonly considered a low language. Sardian language appears in special communicative contests in which Italian results inadequate, despite all its richness and cultural heritage. In the novel relatively few and repetitive words of foreign origin are inserted, and the author involves himself in almost simultaneous translation. Translated words reveal the real possibilities or incapacities of Italian: circumlocutions and synonyms of apparently similar meanings result to be only Platonic shadows, poor reflection of ideal linguistic reality inaccessible for those who use a language different from nuorese. The hierarchy of high-low language is subjected to inversion - a minor, or low language is suitable to express more when it refers to the notions existing only in its particular reality. Any attempt directed to find adequate linguistic analogies between the phenomena of a given social group in a different language results in failure.
Maria Maślanka-Soro
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 6, Issue 1, 2011, s. 131-142
https://doi.org/10.4467/20843933ST.11.010.0308Dante’s Ovid in the context of the medieval literary tradition
The aim of this paper is to present the position and role of the poetry of Ovid, primarily the Metamorphoses, the product of a great poetic talent (ingenium) and an equally great poetic art (ars), in the work of Dante. The author’s point of departure in an analytical and interpretative approach is a synthetic overview of the Ovidian literary tradition in the medieval Romanic culture. The original and creative allusions Dante makes to Ovid in The Divine Comedy, which is the main focus of this paper’s intertextual analysis, stand out more clearly against this background. A distinct evolution may be observed in the way Dante assimilated the work of Ovid. In his early work, the Rime and Vita Nuova, Dante treated Ovid as an authority and referred to him to corroborate his own ideas, or tended to imitate the Ovidian style in his erotic lyrics. In the spirit of his times Dante resorted to the allegorical potential of the Metamorphoses in his prose treatises such as the Convivio. But it was not until the Divina Commedia that he embarked on an intertextual dialogue with his mentor, occasionally adopting a polemical stance and endeavouring to stress the superiority of his own ideas. The paper employs the motif of metamorphosis to illustrate the aspect of aemulatio which superseded Dante’s earlier imitatio approach to Ovid.
Magdalena Ochniak
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 6, Issue 1, 2011, s. 143-155
https://doi.org/10.4467/20843933ST.11.011.0309Literary Onomastics in Interpretative and Translatological Context (Sasha Dvanov as the Character of the Chevengur Novel by Andrei Platonov)
By focusing on Sasha Dvanov – the main character in the Chevengur novel by Andrei Platonov – the author points to possible interpretations and connotations of his name, patronym and surname. Thereby, she proves that the writer was choosing meaningful names and surnames for his characters, thus trying to underline their function, their role in the storyline or emboss their destiny. And even though the translation of the character’s surname into Polish was not very difficult for the translators, due to the proximity of the languages and lexical convergence, the wide association context of the surname may be difficult to understand for a statistical reader.
Beata Piątek
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 6, Issue 1, 2011, s. 157-167
https://doi.org/10.4467/20843933ST.11.012.0310Irish History in the Novels of Sebastian Barry
Critics of contemporary Irish literature note a surprising omnipresence of historical themes in the novels of a country whose present day is so eventful. Such prominent writers like, Roddy Doyle, Patrick McCabe or Sebastian Barry seem to be immersed in Irish twentieth-century history and the national myth. Barry’s theatre plays and novels usually question the official, heroic version of history by focusing on the forgotten and the marginalised: loyalist Catholics, single women, children. The present article analyses two of his novels: The Whereabouts of Eneas McNulty (1998) and The Secret Scripture (2008), which share some of the characters and are both set in Sligo in the first half of the twentieth century. The present article claims that in the ten years that separates the publication of these novels, Barry’s attitude to history visibly changed. Contrary to the opinion of most critics, Barry’s approach evolved from the uncompromising revisionism of the earlier novel to considerable scepticism about the possibility of objective history and historical truth in the later work. The article also suggests that tracing this process allows the reader to appreciate the writer’s motivation as an attempt to deal with the taboos of the past before embarking on the problems of the present.
Przemysław Szczur
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 6, Issue 1, 2011, s. 169-175
https://doi.org/10.4467/20843933ST.11.013.0311Gide with Said. On a case of the (neo)paederastic Orientalism
The article offers an interpretation of André Gide "L immoraliste" novel by combining the views of the gender and gay and lesbian studies with Edward Said theory of Orientalism. The analysis opens with the summary of the cultural context of late 1800s, hostile to men and women engaging in emotional and sexual relations with people of the same sex. It then goes on to argue that a reference to the ancient paederasty presented a positive alternative to the prevailing attitude of that time towards same sex relations, regarding them as medical pathology. The interpretation of Gide novel demonstrates that the paederastic model based on polarized gender roles is transferred into the new cultural context through the Orientalist ideology. Michael (the main character) (neo)paederastic relations with Arab boys are founded on the dichotomous and hierarchical opposition between the people of the Orient and those of the West. Yet the very Orientalist ideology transforms the (neo)paederastic model into its exact opposite: an Arab boy, enclosed in his otherness, passes his own difference on to his European partner, the (neo)paederast thus beginning to resemble the homosexual who was in turn also enclosed in his alleged radical "otherness" by psychiatrists of the 19th century.
Elżbieta Żurawska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 6, Issue 1, 2011, s. 177-196
https://doi.org/10.4467/20843933ST.11.014.0312Skaz in short stories of Stig Dagerman
In this paper I investigate the narrative techniques in short stories by Stig Dagerman, one of the leading Swedish writers of the 1940s.
I focus on the auctorial narrative situation, in which the narrator exposes his presence in the literary text, taking a position between fiction and reality outside the literature. My observation is that this phenomenon is characteristic for Dagerman’s short stories and that it can be further examined through the perspective of skaz, the oral form of narration.
In the first part of my article I briefly discuss different concepts of skaz presented by different scholars, e.g., Eikhenbaum, Vinogradov and Bakhtin, and I point out their limitations. In my analysis I use Titunik’s model of skaz, which makes it possible for me to describe this narrative device in the most complex way with different kinds of determinants, namely grammatical, situative, expressive, allocutive, dialectical and semantic ones. In the second part of my article I show how these determinants manifest themselves in Dagerman’s short stories. The third section of the article includes my conclusions from the analysis.
Dagerman uses the technique of skaz in his short stories frequently and intentionally, both in homodiegetic and in the heterodiegetic narration. He applies all determinants of skaz from Titunik’s model, a number of different ones at the same time. He uses dialectical determinants of skaz at the lowest pitch, he rather concentrates on expressive and allocutive ones. The narrator does not only mark his position in the literary text, but he also draws the attention to the presence of the narratee. In this way the very act of communication is stressed in Dagerman’s short stories. The analysis of skaz can therefore make an interesting contribution to the studies of communication strategies in Dagerman’s short stories.
Data publikacji: 2009
Redaktor naczelny: Regina Bochenek-Franczakowa
Sekretarz redakcji: Monika Gurgul
Regina Bochenek-Franczakowa
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 5, Issue 1, 2010, s. 7-24
Fryderyk Chopin and George Sand in the Eyes of Polish Biographers and Literary Critics
The Polish composer Fryderyk Chopin and the French writer Aurore Dudevant (pen name George Sand) have spent several years in a close relationship, which has become the source of one of those tales about famous lovers, tales that with time acquire various interpretations and begin their own independent life. The present article offers the picture of this relationship gleaned from essays, biographies and literary works written and published in Polish from 1840 until today. The most interesting discovery of the research is a change in the image of George Sand, who had been first seen as a great writer, and only then gradually became no more than Chopin’s lover. Also, the attitude towards George Sand, in spite of numerous objective interpretations by Polish biographers, is still hostile, which distorts the complex character of their relationship.
Fabio Boni
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 5, Issue 1, 2010, s. 25-36
«VII: foetorem in lecto». A Reading of I donneschi difetti by Giuseppe Passi Ravennate
This article analyses the treatise I donneschi difetti, written by the scholar Giuseppe Passi in 1599. The first part of the article presents the architecture of the treatise and the author’s way ofarguing. The second introduces a few examples of female defects related to the sexual sphere and tries to demonstrate how, under the stigmatization of these defects, the author cannot hide his attraction and fear for women. The last part tries to explain the reason for this work, which could be interpreted as a stance by the author himself against the new phenomenon which was taking place at the time in Italian culture: that is, the figure of the female writer.
Katarzyna Dybeł
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 5, Issue 1, 2010, s. 37-45
The Desert in the Roman d’Alexandre of Alexandre de Paris (12th century)
The desert is a favourite setting for adventures in the Roman d’Alexandre composed by Alexandre de Paris, around 1188. The space of anxiety, of fear, of transgression, of initiation into the mysteries of life and death, it all belongs to one of the most important parts of the medieval imagination, fed by myths and tales of exotic travels, inherited from oriental and occidental Antiquity. There are many things going on in this area, such as quests, conquests, victories, defeats, friendships, love, hardships, death and treason.
The motif of a desert becomes a dream carrier, expressing the protagonists will of surpassing themselves, the will which could be shared with the public to whom the text was addressed. Instead of being a simple element of oriental decoration, it expresses a certain vision of the world, as it transforms itself from a simple geographic and climatic space into a mythic Le désert dans le Roman d’Alexandre d’Alexandre de Paris (XIIe sičcle) space. Its representation, connected with the omnipresence of marvels, echoes the images of the Orient, as they were perceived by the medieval Occident. The marvels of the desert, seen as projections of desires, dreams, and occidental traumatisms and nightmares, create a complex figure of a mysterious Elsewhere – dangerous, disturbing, fascinating and irresistibly attractive.
Monika Gurgul
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 5, Issue 1, 2010, s. 47-52
A Futurist Travel towards the Absolute. Vulcano of Filippo Tommaso Marinetti
Italian futurists, eulogists of movement and velocity, avail themselves of the theme of travel, which frequently becomes a travel towards the Absolute and is based on such philosophical foundations as Bergsonism and occultism. This topic also appears a few times in Marinetti’s dramaturgy. His protagonists always begin their journey hoping that it will bring them closer to the stars, but inevitably fail to achieve their target. Marinetti’s drama Vulcano, analyzed in this paper, is both a rich source of futurist leitmotifs associated with the spiritual ascent and an interesting example of the unexpected pessimism of the founder of that bellicose movement.
Jakub Kornhauser
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 5, Issue 1, 2010, s. 53-66
The Incendiary Traveller and Vasco da Gama of Gellu Naum. Surrealist Hero in statu nascendi
The paper presents the early poetic works of Gellu Naum, leading representative of the Romanian surrealism. The point of departure for considerations becomes the theoretical background of Naum’s aesthetic premises. On that basis, surrealism is being reconsidered as a special type of sensibility reclined on an unruly imagination rather than anarchical doctrin. With a starting glimpse of Naum’s debut (The Incendiary Traveller, 1936), surrealism in Romania has earned a lot of consciousness, confirmed by several volumes (particularly Naum’s Vasco da Gama, 1940). The new lease of life brought to the movement by the Romanian group was incontestable.
The principal part of the paper is devoted exclusively to the analysis of Gellu Naum’s early masterpieces – The Incendiary Traveller (1936) and Vasco da Gama (1940). The main aim is to reconstruct Naum’s imaginary areas full of unseen things that underlie the surfaces of the quotidian and consciousness. The Romanian poet concentrates on the liberation of the subject or a person from the necessity of identity. The Surrealist hero (both Vasco da Gama and The Incendiary Traveller) has to be at the same time a textual construct, only a toy in the demonically animated inorganic things’ hands, an inert object, and, at least, the poet’s alter ego, exploratory of the irrational and marvellous, a grand voyager over the devouring sea of objects (sea of bones), a platform build on the basis of free imagination. The goal of the Gellu Naum’s textual representative is to move between worlds, to participate in a fluid series of magical changes in the permanent process of seeking for a secret identity.
Robert Kusek
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 5, Issue 1, 2010, s. 67-82
Reterytorializacja Republiki Południowej Afryki. Alegoria polityczna w Mistrzu z Petersburga J.M. Coetzeego
Jednym z najważniejszych terminów w krytyce twórczości J.M. Coetzeego jest alegoria. Kontrowersje wokół prób literalnego i symbolicznego odczytania twórczości tego południowoafrykańskiego pisarza zdominowały dyskurs naukowy na temat jego twórczości, poczynając od uznania alegorii za podstawową metodę recepcji dzieła literackiego (zwłaszcza w ujęciu takich badaczy jak Dominic Head czy Teresa Dovey), a kończąc na odrzuceniu symbolicznej próby odczytania powieści noblisty (prace Dereka Attridge’a). Niniejszy artykuł dokonuje alegorycznej interpretacji powieści Mistrz z Petersburga z roku 1994, będącej fikcyjną biografią Fiodora Dostojewskiego, a jednocześnie, jak twierdzi autor, zakamuflowaną opowieścią o Republice Południowej Afryki w ostatnich latach apartheidu.
Ewa Nawrocka
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 5, Issue 1, 2010, s. 83-93
The image of house in El Obsceno Pájaro De La Noche by José Donoso
The topic of the article is the symbolism of house in El obsceno pájaro de la noche, a novel by José Donoso. There are three images of house (home of Humberto Peñaloza, Rinconada and Casa de Ejercicios Espirituales) are discussed in the article, primarily relating to the symbolic meaning of the “house” in the interpretation of Gaston Bachelard and also to opinions of the author himself, drawn from his journals developed by Pilar Donoso. The analysis of these images enables to percieve the strict relationship between the composition of space and the composition of characters. It also shows how the vision of the “house” understood as a space structure, fits into the symbolism of “imbunche” and the symbolism of the mask, both dominant in the novel. The metaphorical conception of space, typical for the “novela del lenguaje”, in “El obsceno pájaro de la noche” becomes the key to the interpretation of the represented world of the text in the sense of apocalypse. The very figure of the house with its symbolical and metaphorical contexts shows in the fullest way the progressive destruction of the main character, the deep crisis of ethical values, social system and also the crisis of the novel as a genre.
Marta Rey-Radlińska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 5, Issue 1, 2010, s. 95-110
Auðunar þáttr vestfi rzka jako fi kcja paraboliczna
Średniowieczna opowieść o Auðunie z Zachodnich Fiordów to przykład staronordyckiego opowiadania z grupy þættir. Jest historią ubogiego Islandczyka, który wyrusza w podróż, w wyniku której zdobywa sławę i bogactwo. Kompozycja utworu jest skoncentrowana wokół podróży i spotkań bohatera z królami Norwegii i Danii, a motywem przewodnim jest pragnienie przekazania kosztownego daru jednemu z nich. Struktura narracyjna zbliża to opowiadanie do fi kcji parabolicznej w rozumieniu Michała Głowińskiego, otwierając możliwości interpretacji. W niniejszym artykule przedstawiam je w nowej, komunikacyjnej perspektywie, prezentując ten utwór jako przykład szczególnego rodzaju fi kcji narracyjnej.
Robert Samek
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 5, Issue 1, 2010, s. 111-121
The Principle of Inversion. Some Mynona Grotesques
Grotesque art is inconceivable without reference to the mimetic. It must always reflect a realistic template. The grotesque should be seen as the antithesis of the mimetic, and human imagination, whatever it is creating, constantly draws on familiar aspects of reality. The processes which the mimetic undergoes in grotesque art are inversion, distortion and blending. This article explores the creative work of Salomo Friedlaender/Mynona, with particular focus on inversion. Mynona’s literary oeuvre is generally considered as grotesque. To a considerable extent this is due to the fact that he described himself as a grotesque writer and his short works, for which he is known, simply as grotesques. According to Peter Fuss, inversion is a mimesis which imitates certain elements and relationships of its models but effects changes in direction and hierarchical sequence. Mynona uses the whole range of grotesque devices, including inversion. With the exception of one of the texts, the grotesques by Mynona which are analysed and interpreted here are taken from Rosa, die schone Schutzmannsfrau und andere Grotesken.
Katarzyna Syska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 5, Issue 1, 2010, s. 123-132
Sentimentality Today: Idyllic, Elegiac and Comic
Since the late 1980’s literary critics have noticed a renaissance of sentimental trends in Russian literature. The so-called „new sentimentality” or „new sincerity” seems to be one of the most essential phenomena in contemporary literature in Russia and at the same time one of the less investigated, as the concept of sentimentality itself is not well-defined. In this paper I attempt to present actual possibilities of conceptualizing the sentimentality beyond the framework of historical sentimentalism and develop my own idea, based on the theory of aesthetic modes: idyllic, elegiac and comic ones.
Aleksandra Szramek
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 5, Issue 1, 2010, s. 131-151
Dramma per musica of the Early 20th Century – the Theme of Music in Master and Margarita by Mikhail Bulgakov with Reference to Theodor Adorno’s Philosophy of Modern Music
The aim of the article is to present how musical themes create the artistic space in the novel Master and Margarita by Mikhail Bulgakov. The question „music in literature” became a significant part of discussion in modern literary and tendencies like intertextuality and intersemiotics. With the support of above-mentioned theories and with reference to postulates proposed by representative of New Hermeneutics in music, Theodor Adorno (1903–1969), I aim at proving that music theme not only „beautifies” artistic space (what concerns especially motives of folk and national songs and dances), or co-creates and supplements the plot, but can also imply deep philosophical and historiosophical meaning. According to Adorno, art never can be independent of historical and social changes. Consequently, a quality of an art reflects a moral condition of society. In the novel Master and Margarita especially music themes vividly allude to reality which is devoid of freedom (as if reality in which Bulgakov indeed lived) and also to humankind losing morality at a critical historic moment. „Grotesque” steps, improvisation and deconstruction of time in „forbidden music” (in Soviet times the term included particularly jazz and fokstrot) are the elements of musical composition which enrich novel’s semantics. On the one hand, they correspond with perversion and chaos of new times. On the other hand, they reveal a human desire for freedom.
Apart from historical aspects, the music themes in the text appear together with the names of composers (the most significant among characters-composers are Berlioz and doctor Stravinsky), titles of works or their theme. Music is suggested by structural elements: polyphony, variation, depersonalization, dodecaphony, also by philosophical laugh, crying, gesture and shock. Due to dynamics and expressionism, an atmosphere of the end of old world is created and the lunacy of upcoming one is shown. Meanwhile, a famous new music’s chaos is closed by the revaluation and orderliness. In accordance with the main novel’s truth – „everything will be like it should be, that is how a world is constructed” – sacrum and profanum would finally find its’ place. Suggestive reflection of that truth can be found in metaphor of symphony proposed in the article.
Since the late 1980’s literary critics have noticed a renaissance of sentimental trends in Russian literature. The so-called „new sentimentality” or „new sincerity” seems to be one of the most essential phenomena in contemporary literature in Russia and at the same time one of the less investigated, as the concept of sentimentality itself is not well-defined. In this paper I attempt to present actual possibilities of conceptualizing the sentimentality beyond the framework of historical sentimentalism and develop my own idea, based on the theory of aesthetic modes: idyllic, elegiac and comic ones.
Regina Bochenek-Franczakowa
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 5, Issue 1, 2010, s. 7-24
Fryderyk Chopin and George Sand in the Eyes of Polish Biographers and Literary Critics
The Polish composer Fryderyk Chopin and the French writer Aurore Dudevant (pen name George Sand) have spent several years in a close relationship, which has become the source of one of those tales about famous lovers, tales that with time acquire various interpretations and begin their own independent life. The present article offers the picture of this relationship gleaned from essays, biographies and literary works written and published in Polish from 1840 until today. The most interesting discovery of the research is a change in the image of George Sand, who had been first seen as a great writer, and only then gradually became no more than Chopin’s lover. Also, the attitude towards George Sand, in spite of numerous objective interpretations by Polish biographers, is still hostile, which distorts the complex character of their relationship.
Fabio Boni
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 5, Issue 1, 2010, s. 25-36
«VII: foetorem in lecto». A Reading of I donneschi difetti by Giuseppe Passi Ravennate
This article analyses the treatise I donneschi difetti, written by the scholar Giuseppe Passi in 1599. The first part of the article presents the architecture of the treatise and the author’s way ofarguing. The second introduces a few examples of female defects related to the sexual sphere and tries to demonstrate how, under the stigmatization of these defects, the author cannot hide his attraction and fear for women. The last part tries to explain the reason for this work, which could be interpreted as a stance by the author himself against the new phenomenon which was taking place at the time in Italian culture: that is, the figure of the female writer.
Katarzyna Dybeł
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 5, Issue 1, 2010, s. 37-45
The Desert in the Roman d’Alexandre of Alexandre de Paris (12th century)
The desert is a favourite setting for adventures in the Roman d’Alexandre composed by Alexandre de Paris, around 1188. The space of anxiety, of fear, of transgression, of initiation into the mysteries of life and death, it all belongs to one of the most important parts of the medieval imagination, fed by myths and tales of exotic travels, inherited from oriental and occidental Antiquity. There are many things going on in this area, such as quests, conquests, victories, defeats, friendships, love, hardships, death and treason.
The motif of a desert becomes a dream carrier, expressing the protagonists will of surpassing themselves, the will which could be shared with the public to whom the text was addressed. Instead of being a simple element of oriental decoration, it expresses a certain vision of the world, as it transforms itself from a simple geographic and climatic space into a mythic Le désert dans le Roman d’Alexandre d’Alexandre de Paris (XIIe sičcle) space. Its representation, connected with the omnipresence of marvels, echoes the images of the Orient, as they were perceived by the medieval Occident. The marvels of the desert, seen as projections of desires, dreams, and occidental traumatisms and nightmares, create a complex figure of a mysterious Elsewhere – dangerous, disturbing, fascinating and irresistibly attractive.
Monika Gurgul
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 5, Issue 1, 2010, s. 47-52
A Futurist Travel towards the Absolute. Vulcano of Filippo Tommaso Marinetti
Italian futurists, eulogists of movement and velocity, avail themselves of the theme of travel, which frequently becomes a travel towards the Absolute and is based on such philosophical foundations as Bergsonism and occultism. This topic also appears a few times in Marinetti’s dramaturgy. His protagonists always begin their journey hoping that it will bring them closer to the stars, but inevitably fail to achieve their target. Marinetti’s drama Vulcano, analyzed in this paper, is both a rich source of futurist leitmotifs associated with the spiritual ascent and an interesting example of the unexpected pessimism of the founder of that bellicose movement.
Jakub Kornhauser
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 5, Issue 1, 2010, s. 53-66
The Incendiary Traveller and Vasco da Gama of Gellu Naum. Surrealist Hero in statu nascendi
The paper presents the early poetic works of Gellu Naum, leading representative of the Romanian surrealism. The point of departure for considerations becomes the theoretical background of Naum’s aesthetic premises. On that basis, surrealism is being reconsidered as a special type of sensibility reclined on an unruly imagination rather than anarchical doctrin. With a starting glimpse of Naum’s debut (The Incendiary Traveller, 1936), surrealism in Romania has earned a lot of consciousness, confirmed by several volumes (particularly Naum’s Vasco da Gama, 1940). The new lease of life brought to the movement by the Romanian group was incontestable.
The principal part of the paper is devoted exclusively to the analysis of Gellu Naum’s early masterpieces – The Incendiary Traveller (1936) and Vasco da Gama (1940). The main aim is to reconstruct Naum’s imaginary areas full of unseen things that underlie the surfaces of the quotidian and consciousness. The Romanian poet concentrates on the liberation of the subject or a person from the necessity of identity. The Surrealist hero (both Vasco da Gama and The Incendiary Traveller) has to be at the same time a textual construct, only a toy in the demonically animated inorganic things’ hands, an inert object, and, at least, the poet’s alter ego, exploratory of the irrational and marvellous, a grand voyager over the devouring sea of objects (sea of bones), a platform build on the basis of free imagination. The goal of the Gellu Naum’s textual representative is to move between worlds, to participate in a fluid series of magical changes in the permanent process of seeking for a secret identity.
Robert Kusek
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 5, Issue 1, 2010, s. 67-82
Reterytorializacja Republiki Południowej Afryki. Alegoria polityczna w Mistrzu z Petersburga J.M. Coetzeego
Jednym z najważniejszych terminów w krytyce twórczości J.M. Coetzeego jest alegoria. Kontrowersje wokół prób literalnego i symbolicznego odczytania twórczości tego południowoafrykańskiego pisarza zdominowały dyskurs naukowy na temat jego twórczości, poczynając od uznania alegorii za podstawową metodę recepcji dzieła literackiego (zwłaszcza w ujęciu takich badaczy jak Dominic Head czy Teresa Dovey), a kończąc na odrzuceniu symbolicznej próby odczytania powieści noblisty (prace Dereka Attridge’a). Niniejszy artykuł dokonuje alegorycznej interpretacji powieści Mistrz z Petersburga z roku 1994, będącej fikcyjną biografią Fiodora Dostojewskiego, a jednocześnie, jak twierdzi autor, zakamuflowaną opowieścią o Republice Południowej Afryki w ostatnich latach apartheidu.
Ewa Nawrocka
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 5, Issue 1, 2010, s. 83-93
The image of house in El Obsceno Pájaro De La Noche by José Donoso
The topic of the article is the symbolism of house in El obsceno pájaro de la noche, a novel by José Donoso. There are three images of house (home of Humberto Peñaloza, Rinconada and Casa de Ejercicios Espirituales) are discussed in the article, primarily relating to the symbolic meaning of the “house” in the interpretation of Gaston Bachelard and also to opinions of the author himself, drawn from his journals developed by Pilar Donoso. The analysis of these images enables to percieve the strict relationship between the composition of space and the composition of characters. It also shows how the vision of the “house” understood as a space structure, fits into the symbolism of “imbunche” and the symbolism of the mask, both dominant in the novel. The metaphorical conception of space, typical for the “novela del lenguaje”, in “El obsceno pájaro de la noche” becomes the key to the interpretation of the represented world of the text in the sense of apocalypse. The very figure of the house with its symbolical and metaphorical contexts shows in the fullest way the progressive destruction of the main character, the deep crisis of ethical values, social system and also the crisis of the novel as a genre.
Marta Rey-Radlińska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 5, Issue 1, 2010, s. 95-110
Auðunar þáttr vestfi rzka jako fi kcja paraboliczna
Średniowieczna opowieść o Auðunie z Zachodnich Fiordów to przykład staronordyckiego opowiadania z grupy þættir. Jest historią ubogiego Islandczyka, który wyrusza w podróż, w wyniku której zdobywa sławę i bogactwo. Kompozycja utworu jest skoncentrowana wokół podróży i spotkań bohatera z królami Norwegii i Danii, a motywem przewodnim jest pragnienie przekazania kosztownego daru jednemu z nich. Struktura narracyjna zbliża to opowiadanie do fi kcji parabolicznej w rozumieniu Michała Głowińskiego, otwierając możliwości interpretacji. W niniejszym artykule przedstawiam je w nowej, komunikacyjnej perspektywie, prezentując ten utwór jako przykład szczególnego rodzaju fi kcji narracyjnej.
Robert Samek
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 5, Issue 1, 2010, s. 111-121
The Principle of Inversion. Some Mynona Grotesques
Grotesque art is inconceivable without reference to the mimetic. It must always reflect a realistic template. The grotesque should be seen as the antithesis of the mimetic, and human imagination, whatever it is creating, constantly draws on familiar aspects of reality. The processes which the mimetic undergoes in grotesque art are inversion, distortion and blending. This article explores the creative work of Salomo Friedlaender/Mynona, with particular focus on inversion. Mynona’s literary oeuvre is generally considered as grotesque. To a considerable extent this is due to the fact that he described himself as a grotesque writer and his short works, for which he is known, simply as grotesques. According to Peter Fuss, inversion is a mimesis which imitates certain elements and relationships of its models but effects changes in direction and hierarchical sequence. Mynona uses the whole range of grotesque devices, including inversion. With the exception of one of the texts, the grotesques by Mynona which are analysed and interpreted here are taken from Rosa, die schone Schutzmannsfrau und andere Grotesken.
Katarzyna Syska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 5, Issue 1, 2010, s. 123-132
Sentimentality Today: Idyllic, Elegiac and Comic
Since the late 1980’s literary critics have noticed a renaissance of sentimental trends in Russian literature. The so-called „new sentimentality” or „new sincerity” seems to be one of the most essential phenomena in contemporary literature in Russia and at the same time one of the less investigated, as the concept of sentimentality itself is not well-defined. In this paper I attempt to present actual possibilities of conceptualizing the sentimentality beyond the framework of historical sentimentalism and develop my own idea, based on the theory of aesthetic modes: idyllic, elegiac and comic ones.
Aleksandra Szramek
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 5, Issue 1, 2010, s. 131-151
Dramma per musica of the Early 20th Century – the Theme of Music in Master and Margarita by Mikhail Bulgakov with Reference to Theodor Adorno’s Philosophy of Modern Music
The aim of the article is to present how musical themes create the artistic space in the novel Master and Margarita by Mikhail Bulgakov. The question „music in literature” became a significant part of discussion in modern literary and tendencies like intertextuality and intersemiotics. With the support of above-mentioned theories and with reference to postulates proposed by representative of New Hermeneutics in music, Theodor Adorno (1903–1969), I aim at proving that music theme not only „beautifies” artistic space (what concerns especially motives of folk and national songs and dances), or co-creates and supplements the plot, but can also imply deep philosophical and historiosophical meaning. According to Adorno, art never can be independent of historical and social changes. Consequently, a quality of an art reflects a moral condition of society. In the novel Master and Margarita especially music themes vividly allude to reality which is devoid of freedom (as if reality in which Bulgakov indeed lived) and also to humankind losing morality at a critical historic moment. „Grotesque” steps, improvisation and deconstruction of time in „forbidden music” (in Soviet times the term included particularly jazz and fokstrot) are the elements of musical composition which enrich novel’s semantics. On the one hand, they correspond with perversion and chaos of new times. On the other hand, they reveal a human desire for freedom.
Apart from historical aspects, the music themes in the text appear together with the names of composers (the most significant among characters-composers are Berlioz and doctor Stravinsky), titles of works or their theme. Music is suggested by structural elements: polyphony, variation, depersonalization, dodecaphony, also by philosophical laugh, crying, gesture and shock. Due to dynamics and expressionism, an atmosphere of the end of old world is created and the lunacy of upcoming one is shown. Meanwhile, a famous new music’s chaos is closed by the revaluation and orderliness. In accordance with the main novel’s truth – „everything will be like it should be, that is how a world is constructed” – sacrum and profanum would finally find its’ place. Suggestive reflection of that truth can be found in metaphor of symphony proposed in the article.
Since the late 1980’s literary critics have noticed a renaissance of sentimental trends in Russian literature. The so-called „new sentimentality” or „new sincerity” seems to be one of the most essential phenomena in contemporary literature in Russia and at the same time one of the less investigated, as the concept of sentimentality itself is not well-defined. In this paper I attempt to present actual possibilities of conceptualizing the sentimentality beyond the framework of historical sentimentalism and develop my own idea, based on the theory of aesthetic modes: idyllic, elegiac and comic ones.
Data publikacji: 2008
Redaktor naczelny: Regina Bochenek-Franczakowa
Roswitha Badry
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 4, Issue 1, 2009, s. 7-20
Artykuł jest poświęcony wspomnieniom pięciu egipskich autorów, znanych odbiorcom w krajach
muzułmańskich z działalności religijnej i politycznej. Poddano analizie formę, styl, najważniejszą
problematykę i przesłanie wspomnień. Ukazało to, z jednej strony, w jakim stopniu
narratorzy łączą tradycję z nowoczesną (auto)biografi ą, a z drugiej strony, w jakiej mierze problematyka
ta i jej wymiar zależą od ich relacji społecznych, drogi zawodowej i implikowanego
odbiorcy ich publikacji. Chociaż autobiografi czne teksty mogą być traktowane jako literatura,
dla ich zagorzałych zwolenników stanowią religijny i polityczny testament ich bohatera.
Hans Esselborn
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 4, Issue 1, 2009, s. 21-32
Od lat sześćdziesiątych XX wieku z jednej strony stwierdza się silny wpływ literackich wzorców
A. Rimbauda, F. Hölderlina i Novalisa na Georga Trakla, z drugiej strony W. Killy podkreśla
w odniesieniu do wydania krytycznego oscylowanie tekstu w procesie powstawania między
różnymi i sprzecznymi wersjami. Dopiero nowa linia badań nad intertekstualnością zezwala
jednak na to, by połączyć z sobą oba fenomeny i zrozumieć ich oddziaływania. Na podstawie
Biblii, stanowiącej istotny i wielostronny pre-tekst, łączony w wierszach Trakla z nawiązaniami
mitologicznymi i literackimi, w artykule wykazano, w jaki sposób montaż różnych odniesień
nie tylko pociąga za sobą ambiwalencję ocen, lecz także jak stwarza otwartość znaczeń,
charakterystyczną dla nowoczesnego dzieła sztuki, dzięki której czytelnik odgrywa ważną rolę.
(Por. U. Eco, Das offene Kunstwerk, Frankfurt nad Menem 1973.)
Marek Hermann
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 4, Issue 1, 2009, s. 33-47
Die rhetorischen Fragen in exordium und narratio in Ciceros Rede Pro sexto Roscio Amerino
In dem vorliegenden Beitrag sind die rhetorischen Fragen in exordium und narratio der frühe-ren Ciceros Rede Pro Sexto Roscio Amerino behandelt geworden. Diese Fragen, die zu den Denkfi guren gezählt werden, spielten in der Strategie des Redners eine sehr wichtige Rolle: sie bauten die Spannung auf, beeinfl ussten, wie im Fall der dubitatio, die Gefühle der Hörer, erfüll-ten vor allem die pathetische Funktion, doch ab und zu, wie im Fall der subiectio oder ratioci-natio, überzeugten sie durch die Logik der Argumente, übten also eine logisch-argumentative Funktion aus. Die von uns analisierten Fragen waren oft mit anderen rhetorischen Figuren ver-bunden, wie Paronomasie, Anapher, obsecratio, auf diese Weise wirkte ihre Überzeugungskraft viel effektiver. Die meisterhafte Ausnutzung der rhetorischen Fragen, die nicht nur am An-fang der Rede gebraucht wurden, beeinfl usste mit Sicherheit die Richterentscheidung (Roscius wurde freigelassen), und der von Cicero bei Roscius’ Verteidigung erzielte Erfolg bildete den Anfang seiner bedeutenden gerichtlichen und politischen Laufbahn. Pytania retoryczne w exordium i narratio mowy Cycerona Pro Sexto Roscio Amerino
Béla Horváth
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 4, Issue 1, 2009, s. 49-61
Agnieszka Liszka
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 4, Issue 1, 2009, s. 63-74
Basileus: il potere e le sue manifestazioni in Calderón di Pier Paolo Pasolini
Il presente articolo ha come obiettivo presentare il tema del potere sviluppato da Pier Paolo Pasolini nel suo dramma Calderón. Nella mia analisi mi concentro soprattutto sulle diverse forme che il potere assume nel testo pasoliniano. Mi occupo delle relazioni tra diversi personaggi presentati e cerco di stabilire quale sia la fonte del potere nei singoli casi nonché in che modo esso si manifesti. La mia attenzione va soprattutto al personaggio di Basilio che accentra nelle sue mani diversi tipi del potere: quello del Padre, del Marito e del Re. Questo personaggio rispecchia diversi livelli su cui si manifesta il potere – dalla famiglia allo Stato. Un altro problema che viene da me esaminato è legato al corpo come strumento di controllo da parte del potere e alla lingua vista come l’ordine simbolico in cui esso si manifesta. Finalmente analizzo l’aspetto politico del testo di Pasolini e della sua visione dei cambiamenti del potere nel contesto dei mutamenti avvenuti nella realtà sociale e politica degli anni Sessanta
Justyna Łukaszewska-Haberkowa
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 4, Issue 1, 2009, s. 75-93
First Book of Scivias of Hildegard of Bingen. The written text and illustrations
The fi rst book of Scivias of Hildegard of Bingen is composed of six visions which recount the author’s revelation. The visions were written by Hildegard’s secretary, and at the same time illuminations were painted to illustrate the written text. The fi rst book of Scivias shows the creation of the world. In the fi rst vision one can read about the Creator. The second, very extensive, vision describes the fall of Lucifer and its consequence – the original sin of Adam and Eve. The third vision in turn shows the cosmic egg, which symbolizes the Universe. The fourth one consists of three parts and concerns the human body and soul as well as a relationship between them. Synagogue as a „mother of incarnation” and the mother-in-law of the Church is described in the fi fth vision. The last part of the book shows the characteristics of angels’ choruses. All elements that appear in visions, apart from their literary sense, also have a symbolic meaning. In some cases it is related to the real form of the person, thing or phenomenon. In the present paper these elements of cosmos are described according to their function and artistic representation.
Alicja Raczyńska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 4, Issue 1, 2009, s. 97-109
Agnieszka Romanowska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 4, Issue 1, 2009, s. 111-128
Czesław Miłosz’s Shakespeare
Czesław Miłosz translated only one play by Shakespeare, As You Like It, and the fi rst two acts of Othello. Both „Shakespearean episodes” by this otherwise prolifi c translator took place at the time of dramatic circumstances that were heavily affecting Miłosz’s life and work. The task of translating As You Like It was commissioned by the Polish Underground Theatre Board in 1943. The attempt at translating Othello had been undertaken just before the poet emigrated to France as a political refugee in 1951. The paper focuses on some of the areas of interest that the case of Miłosz’s Shakespeare opens for historico-literary analysis: the aims and conditions of Miłosz’s translation of Shakespeare marked by the extreme extra-textual conditions; Miłosz’s poetry about the Nazi occupied Warsaw vis-a-vis his artistic, intellectual and political involvement in translating As You Like It; the translated texts’ literary and theatrical reception versus the poet’s initial aims and his low opinion about his rendition; Miłosz’s decision to give up Othello in the face of the growing isolation from his homeland. The presented analysis highlights the position of translation within the wider context of Miłosz’s creative work as poet-translator.
Barbara Sosień
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 4, Issue 1, 2009, s. 129-145
W powieści Théophile’a Gautiera Le Capitaine Fracasse (1863) zamek i teatr decydują o organizacji przestrzeni, w której sytuuje się fabuła utworu. Główny bohater opuszcza swój popadający w ruinę zamek, by wstąpić do trupy wędrownych aktorów i wraz z nimi przemierzać Francję, zanim powróci do rodowej siedziby. Zamek symbolizuje trwałość i niezmienność bytu; teatr, zwłaszcza wędrowny, wydaje się jego przeciwieństwem. Podobnie bohater: jako baron de Sigognac powinien znać swoją pozycję w świecie, jako komediant – może swojego miejsca nieustannie poszukiwać, przyjmując rozmaite role i godząc się na odmiany losu. Analiza sposobu, w jaki Gautier konstruuje świat przedstawiony powieści, a zwłaszcza postać eponimicznego bohatera, pozwala dostrzec niejednoznaczność opozycji: zamek – teatr. Funkcje tych znaków przestrzennych są wobec siebie komplementarne lub nawzajem się wykluczają. Melancholia dostrzegalna jest w zarówno w sferze zamku, jak i w sferze teatru, a dotyczy nie tylko protagonisty, lecz także wielu innych postaci, elementów krajobrazu, architektury, zjawisk atmosferycznych itd. Wyobrażana jest w sposób jawny lub utajony na przestrzeni całego tekstu; wolno uznać, iż Capitaine Fracasse w sposób oryginalny tematyzuje wpisanie melancholii w tkankę powieści.
Krystyna Stamirowska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 4, Issue 1, 2009, s. 147-158
W konfesyjnych powieściach Kazuo Ishiguro tematyczną dominantę stanowią procesy autoanalizy wynikające z poczucia winy i współwystępujące z nimi mechanizmy zaprzeczania, względnie wypierania. Te wątki rozwijają się na dwu wzajemnie związanych poziomach: na poziomie mimetycznym oraz w sferze symboliczno-etycznej, ukazanej z perspektywy narratora pierwszoosobowego, który porusza się na płaszczyźnie łączącej teraźniejszość i przeszłość, doświadczenie i pamięć oraz fantazję i rzeczywistość. Punktem wyjścia każdej z sześciu narracji jest konkretna, wyraźnie dookreślona sytuacja, której rezultatem jest ujawnienie ukrytej traumy rzucającej cień na teraźniejszość bohatera, a związanej z poczuciem winy czy zaniechania. Artykuł jest propozycją odczytania kolejnych narracji w kategoriach realizmu psychologicznego i traktowania ich jako różnych literackich wersji procesu wymazywania przeszłości, który z jednej strony polega na ustaleniu stopnia odpowiedzialności wobec siebie i innych, a z drugiej na jednoczesnym uwalnianiu się od wyrzutów sumienia.
Dagmara Zając
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 4, Issue 1, 2009, s. 159-167
Chaos and Genology: American Horror Fiction after 1835
The article aims at presenting the problems of defi nition concerning American horror fi ction after Edgar Allan Poe. The general confusion and lack of consistency, characterizing the discussion of horror fi ction in terms of genre, is identifi ed as a problem in contemporary critical debates. Readers and critics alike describe works by Stephen King or Richard Matheson as ghost stories, horror/terror novels, supernatural thriller, or even Gothic. Still, satisfactory explanations for applying the names are seldom provided. The article attempts to identify some of the reasons for this genological disorder while various suggested defi nitions are being discussed.
Roswitha Badry
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 4, Issue 1, 2009, s. 7-20
Artykuł jest poświęcony wspomnieniom pięciu egipskich autorów, znanych odbiorcom w krajach
muzułmańskich z działalności religijnej i politycznej. Poddano analizie formę, styl, najważniejszą
problematykę i przesłanie wspomnień. Ukazało to, z jednej strony, w jakim stopniu
narratorzy łączą tradycję z nowoczesną (auto)biografi ą, a z drugiej strony, w jakiej mierze problematyka
ta i jej wymiar zależą od ich relacji społecznych, drogi zawodowej i implikowanego
odbiorcy ich publikacji. Chociaż autobiografi czne teksty mogą być traktowane jako literatura,
dla ich zagorzałych zwolenników stanowią religijny i polityczny testament ich bohatera.
Hans Esselborn
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 4, Issue 1, 2009, s. 21-32
Od lat sześćdziesiątych XX wieku z jednej strony stwierdza się silny wpływ literackich wzorców
A. Rimbauda, F. Hölderlina i Novalisa na Georga Trakla, z drugiej strony W. Killy podkreśla
w odniesieniu do wydania krytycznego oscylowanie tekstu w procesie powstawania między
różnymi i sprzecznymi wersjami. Dopiero nowa linia badań nad intertekstualnością zezwala
jednak na to, by połączyć z sobą oba fenomeny i zrozumieć ich oddziaływania. Na podstawie
Biblii, stanowiącej istotny i wielostronny pre-tekst, łączony w wierszach Trakla z nawiązaniami
mitologicznymi i literackimi, w artykule wykazano, w jaki sposób montaż różnych odniesień
nie tylko pociąga za sobą ambiwalencję ocen, lecz także jak stwarza otwartość znaczeń,
charakterystyczną dla nowoczesnego dzieła sztuki, dzięki której czytelnik odgrywa ważną rolę.
(Por. U. Eco, Das offene Kunstwerk, Frankfurt nad Menem 1973.)
Marek Hermann
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 4, Issue 1, 2009, s. 33-47
Die rhetorischen Fragen in exordium und narratio in Ciceros Rede Pro sexto Roscio Amerino
In dem vorliegenden Beitrag sind die rhetorischen Fragen in exordium und narratio der frühe-ren Ciceros Rede Pro Sexto Roscio Amerino behandelt geworden. Diese Fragen, die zu den Denkfi guren gezählt werden, spielten in der Strategie des Redners eine sehr wichtige Rolle: sie bauten die Spannung auf, beeinfl ussten, wie im Fall der dubitatio, die Gefühle der Hörer, erfüll-ten vor allem die pathetische Funktion, doch ab und zu, wie im Fall der subiectio oder ratioci-natio, überzeugten sie durch die Logik der Argumente, übten also eine logisch-argumentative Funktion aus. Die von uns analisierten Fragen waren oft mit anderen rhetorischen Figuren ver-bunden, wie Paronomasie, Anapher, obsecratio, auf diese Weise wirkte ihre Überzeugungskraft viel effektiver. Die meisterhafte Ausnutzung der rhetorischen Fragen, die nicht nur am An-fang der Rede gebraucht wurden, beeinfl usste mit Sicherheit die Richterentscheidung (Roscius wurde freigelassen), und der von Cicero bei Roscius’ Verteidigung erzielte Erfolg bildete den Anfang seiner bedeutenden gerichtlichen und politischen Laufbahn. Pytania retoryczne w exordium i narratio mowy Cycerona Pro Sexto Roscio Amerino
Béla Horváth
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 4, Issue 1, 2009, s. 49-61
Agnieszka Liszka
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 4, Issue 1, 2009, s. 63-74
Basileus: il potere e le sue manifestazioni in Calderón di Pier Paolo Pasolini
Il presente articolo ha come obiettivo presentare il tema del potere sviluppato da Pier Paolo Pasolini nel suo dramma Calderón. Nella mia analisi mi concentro soprattutto sulle diverse forme che il potere assume nel testo pasoliniano. Mi occupo delle relazioni tra diversi personaggi presentati e cerco di stabilire quale sia la fonte del potere nei singoli casi nonché in che modo esso si manifesti. La mia attenzione va soprattutto al personaggio di Basilio che accentra nelle sue mani diversi tipi del potere: quello del Padre, del Marito e del Re. Questo personaggio rispecchia diversi livelli su cui si manifesta il potere – dalla famiglia allo Stato. Un altro problema che viene da me esaminato è legato al corpo come strumento di controllo da parte del potere e alla lingua vista come l’ordine simbolico in cui esso si manifesta. Finalmente analizzo l’aspetto politico del testo di Pasolini e della sua visione dei cambiamenti del potere nel contesto dei mutamenti avvenuti nella realtà sociale e politica degli anni Sessanta
Justyna Łukaszewska-Haberkowa
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 4, Issue 1, 2009, s. 75-93
First Book of Scivias of Hildegard of Bingen. The written text and illustrations
The fi rst book of Scivias of Hildegard of Bingen is composed of six visions which recount the author’s revelation. The visions were written by Hildegard’s secretary, and at the same time illuminations were painted to illustrate the written text. The fi rst book of Scivias shows the creation of the world. In the fi rst vision one can read about the Creator. The second, very extensive, vision describes the fall of Lucifer and its consequence – the original sin of Adam and Eve. The third vision in turn shows the cosmic egg, which symbolizes the Universe. The fourth one consists of three parts and concerns the human body and soul as well as a relationship between them. Synagogue as a „mother of incarnation” and the mother-in-law of the Church is described in the fi fth vision. The last part of the book shows the characteristics of angels’ choruses. All elements that appear in visions, apart from their literary sense, also have a symbolic meaning. In some cases it is related to the real form of the person, thing or phenomenon. In the present paper these elements of cosmos are described according to their function and artistic representation.
Alicja Raczyńska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 4, Issue 1, 2009, s. 97-109
Agnieszka Romanowska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 4, Issue 1, 2009, s. 111-128
Czesław Miłosz’s Shakespeare
Czesław Miłosz translated only one play by Shakespeare, As You Like It, and the fi rst two acts of Othello. Both „Shakespearean episodes” by this otherwise prolifi c translator took place at the time of dramatic circumstances that were heavily affecting Miłosz’s life and work. The task of translating As You Like It was commissioned by the Polish Underground Theatre Board in 1943. The attempt at translating Othello had been undertaken just before the poet emigrated to France as a political refugee in 1951. The paper focuses on some of the areas of interest that the case of Miłosz’s Shakespeare opens for historico-literary analysis: the aims and conditions of Miłosz’s translation of Shakespeare marked by the extreme extra-textual conditions; Miłosz’s poetry about the Nazi occupied Warsaw vis-a-vis his artistic, intellectual and political involvement in translating As You Like It; the translated texts’ literary and theatrical reception versus the poet’s initial aims and his low opinion about his rendition; Miłosz’s decision to give up Othello in the face of the growing isolation from his homeland. The presented analysis highlights the position of translation within the wider context of Miłosz’s creative work as poet-translator.
Barbara Sosień
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 4, Issue 1, 2009, s. 129-145
W powieści Théophile’a Gautiera Le Capitaine Fracasse (1863) zamek i teatr decydują o organizacji przestrzeni, w której sytuuje się fabuła utworu. Główny bohater opuszcza swój popadający w ruinę zamek, by wstąpić do trupy wędrownych aktorów i wraz z nimi przemierzać Francję, zanim powróci do rodowej siedziby. Zamek symbolizuje trwałość i niezmienność bytu; teatr, zwłaszcza wędrowny, wydaje się jego przeciwieństwem. Podobnie bohater: jako baron de Sigognac powinien znać swoją pozycję w świecie, jako komediant – może swojego miejsca nieustannie poszukiwać, przyjmując rozmaite role i godząc się na odmiany losu. Analiza sposobu, w jaki Gautier konstruuje świat przedstawiony powieści, a zwłaszcza postać eponimicznego bohatera, pozwala dostrzec niejednoznaczność opozycji: zamek – teatr. Funkcje tych znaków przestrzennych są wobec siebie komplementarne lub nawzajem się wykluczają. Melancholia dostrzegalna jest w zarówno w sferze zamku, jak i w sferze teatru, a dotyczy nie tylko protagonisty, lecz także wielu innych postaci, elementów krajobrazu, architektury, zjawisk atmosferycznych itd. Wyobrażana jest w sposób jawny lub utajony na przestrzeni całego tekstu; wolno uznać, iż Capitaine Fracasse w sposób oryginalny tematyzuje wpisanie melancholii w tkankę powieści.
Krystyna Stamirowska
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 4, Issue 1, 2009, s. 147-158
W konfesyjnych powieściach Kazuo Ishiguro tematyczną dominantę stanowią procesy autoanalizy wynikające z poczucia winy i współwystępujące z nimi mechanizmy zaprzeczania, względnie wypierania. Te wątki rozwijają się na dwu wzajemnie związanych poziomach: na poziomie mimetycznym oraz w sferze symboliczno-etycznej, ukazanej z perspektywy narratora pierwszoosobowego, który porusza się na płaszczyźnie łączącej teraźniejszość i przeszłość, doświadczenie i pamięć oraz fantazję i rzeczywistość. Punktem wyjścia każdej z sześciu narracji jest konkretna, wyraźnie dookreślona sytuacja, której rezultatem jest ujawnienie ukrytej traumy rzucającej cień na teraźniejszość bohatera, a związanej z poczuciem winy czy zaniechania. Artykuł jest propozycją odczytania kolejnych narracji w kategoriach realizmu psychologicznego i traktowania ich jako różnych literackich wersji procesu wymazywania przeszłości, który z jednej strony polega na ustaleniu stopnia odpowiedzialności wobec siebie i innych, a z drugiej na jednoczesnym uwalnianiu się od wyrzutów sumienia.
Dagmara Zając
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 4, Issue 1, 2009, s. 159-167
Chaos and Genology: American Horror Fiction after 1835
The article aims at presenting the problems of defi nition concerning American horror fi ction after Edgar Allan Poe. The general confusion and lack of consistency, characterizing the discussion of horror fi ction in terms of genre, is identifi ed as a problem in contemporary critical debates. Readers and critics alike describe works by Stephen King or Richard Matheson as ghost stories, horror/terror novels, supernatural thriller, or even Gothic. Still, satisfactory explanations for applying the names are seldom provided. The article attempts to identify some of the reasons for this genological disorder while various suggested defi nitions are being discussed.
