The aim of the paper is to explore how the myth of Dunkirk is depicted in one of contemporary British historical novels, Lissa Evans’s Their Finest Hour and a Half (2009). With reference to relevant examples from the novel, it is asked if the myth is cultivated or debunked. The article poses the question whether the novel evokes nostalgia for national unity, conveys a hopeful message about more equal opportunities for women than before the war, or reassesses history in a tragicomic manner. Three aspects addressed in Their Finest Hour and a Half are taken into consideration, namely, first, women’s role in myth-making; second, soldiers’ attitude towards uplifting myths surrounding the evacuation of Dunkirk; third, the impact of propa­ganda films on those living in the 1940s and facing the harsh reality of the war.

Rekonstrukcja mitu Dunkierki w powieści Lissy Evans Their Finest Hour and a Half
Celem artykułu jest zbadanie, w jaki sposób mit Dunkierki został przedstawiony w jednej ze współczesnych brytyjskich powieści historycznych – Their Finest Hour and a Half (2009) Lissy Evans. Odwołując się do konkretnych przykładów z powieści, zadajemy sobie pytanie, czy mit jest nadal kultywowany, czy też kontestowany. Artykuł stawia pytanie, czy powieść wywołuje nostalgię za jednością narodową, niesie optymistyczne przesłanie o rów­niejszych szansach kobiet w trakcie wojny aniżeli przed nią, czy też w sposób tragikomiczny dokonuje ponownej oceny historii. Pod uwagę brane są trzy aspekty, o których traktuje Their Finest Hour and a Half, a mianowicie, po pierwsze, rola kobiet w tworzeniu mitów; po drugie, stosunek żołnierzy do podnoszących na duchu mitów związanych z ewakuacją Dunkierki; po trzecie, wpływ filmów propagandowych na ludzi żyjących w latach 40. XX wieku i zmagają­cych się z trudną rzeczywistością wojny.

The article discusses J.M. Coetzee’s Diary of a Bad Year to argue that although the main protagonist’s views upon social, ethical, political, and scientific matters may be described as rather pessimistic, the novel still portrays artistic creation as a source of solace, hope, and a motivation for improvement in human life. The validity of the protagonist’s despondent outlook upon human life is undermined by the tripartite composition of the narrative, in which his opinions are questioned when juxtaposed with the alternative views voiced by the other characters. It is argued in particular that the story narrated in the novel reinforces the image of the positive role of literature in human existence.

W poszukiwaniu nadziei w Diary of a Bad Year J.M. Coetzeego
Niniejszy artykuł omawia Diary of a Bad Year J.M. Coetzeego w celu wykazania, że chociaż poglądy głównego bohatera na kwestie społeczne, etyczne, polityczne i naukowe można określić jako dość pesymistyczne, powieść przedstawia jednak twórczość artystyczną jako źródło ukojenia, nadziei i motywację do doskonalenia w życiu człowieka. Zasadność posępnego spojrzenia głównego bohatera na życie ludzkie jest zakwestionowana przez trójdzielną kompozycję narracji, w której jego opinie są podważane w zestawieniu z alternatywnymi poglądami pozostałych postaci. Tekst w szczególności dowodzi, że ukazana w powieści historia bohaterów umacnia obraz pozytywnej roli literatury w ludzkim istnieniu.

By analyzing the depiction of androgyny in Marge Piercy’s science fiction novels in the context of gender performativity and constructionism, this article demonstrates that androgyny may be used as a tool for deconstructing gender roles. Arguably, Piercy proposes a new, non-essentialist vision of humankind through the creation of androgynous or agender human and cybernetic bodies. Moreover, the article substantiates how the images of utopian worlds, which present futuristic hope, are connected with the postgender idea of gender transcendence, while the dystopian ones seem to be strongly related to gender essentialism.

„Utopia jako nadzieja”: w stronę świata poza granicami płci
Poprzez analizę przedstawienia androginii w powieściach science fiction autorstwa Marge Piercy w kontekście performatywności płci i konstrukcjonizmu niniejszy artykuł pokazuje, że androginia może być wykorzystywana jako narzędzie dekonstrukcji ról płciowych. Piercy proponuje nową, nie esencjonalistyczną wizję ludzkości poprzez tworzenie androgynicznych lub agenderowych ludzkich i cybernetycznych ciał. Ponadto artykuł ukazuje, w jaki sposób obrazy utopijnych światów, które niosą z sobą futurystyczną nadzieję, wiążą się z postgenderową ideą transcendencji płci, podczas gdy dystopijne światy wydają się silnie powiązane z esencjalizmem płciowym.

The Category of Reticence and a Return to the Story in Jean-Philippe Toussaint’s Writing. An Introduction
The article presents the function of reticence in Jean-Philippe Toussaint’s writing in the context of the return to the story in francophone literature, initiated in the 80s of the 20th c. Jean-Philippe Toussaint is a contemporary Belgian writer, photographer and film-maker. He has written twelve novels and short stories, as well as authored films and installations. Belonging to the generation of minimalist writers, Toussaint sets his use of reticence in the context of the tendency to return to Genette’s category of story (récit). Since the publication of his novel La Réticence (1991) reticence has become the key category of his écriture. In his books, it shapes the form, the narration and the plot, the construction of characters, temporality, and space. Thus, its function in Toussaint’s writing enables us to observe idiosyncratic aspects of his “infinitesimalist” texts which play with the canonical, realistic model of the novel.

Kategoria „powściągliwości” (réticence) i powrót do opowieści w pisarstwie Jeana-Philippe’a Toussainta. Wprowadzenie
Artykuł stanowi próbę omówienia kategorii powściągliwości (fr. réticence) w prozie Jeana-Philippe’a Toussainta w kontekście powrotu do opowieści w literaturze frankofońskiej, zapoczątkowanego w latach 80. XX wieku. Jean-Philippe Toussaint to współczesny belgijski pisarz, fotograf i filmowiec. Napisał m.in. dwanaście powieści i kilka zbiorów krótkich form, jest także autorem filmów i instalacji. Jako przedstawiciel pokolenia pisarzy minimalistycznych Toussaint osadza wykorzystanie powściągliwości w kontekście zjawiska powrotu do genette’owskiej kategorii opowiadania (fr. récit). Od czasu publikacji powieści La Réticence (1991) powściągliwość stała się kluczową kategorią Toussaintowskiego pisarstwa. W jego utworach kształtuje formę, narrację i fabułę, ale także konstrukcję postaci, czasowość i przestrzeń. W ten sposób status omawianej kategorii w twórczości Toussainta umożliwia analizę poszczególnych, a zarazem charakterystycznych dla tego twórcy aspektów textes infinitésimalistes, które podejmują grę z modelem balzakowskiej powieści realistycznej.

Geography of Russian Queer Poetry: Poland as Space Where Tradition and Scandal Meet
The article focuses on the issue of Poland as a specific artistic space in queer poetry in Russia of the 90s and 2000s. Drawing on the creative work of Alexandr Anashevich, Yaroslav Mogutin, Alexandr Ilyanen and Ilya Danishevskiy, it reveals the connection between traditional narratives present in the Soviet official and unofficial, underground literature and new perceptions of gender. While partly sharing in “gender anxiety,” Poland is, nevertheless, considered a commonplace setting in queer poetry practices and performances on account of its unreliable, limitrophe, “threshold” nature for Russian-speaking recipients.

Geografia rosyjskiej poezji queer: Polska jako miejsce spotkań skandalu i tradycji
Streszczenie: Artykuł koncentruje się na problematyce Polski jako specyficznej przestrzeni artystycznej w poezji, wpisującej się w dyskurs gay i queer w Rosji lat 90. i pierwszej dekady XXI wieku. Na materiale pracy twórczej Aleksandra Anaszewicza, Jarosława Mogutina, Aleksandra Ilianena i Ilii Daniszewskiego został ujawniony związek między tradycyjnymi narracjami radzieckiej oficjalnej i nieoficjalnej literatury oraz nowe postrzeganie pojęcia płci w kontekście geopoetyki. Polska, choć częściowo podzielająca poczucie „lęku przed płcią”, uważana jest za popularne miejsce w queerowych praktykach i przedstawieniach poetyckich z powodu jej istotnej niewiarygodnej, „progowej”, „granicznej” natury dla rosyjskojęzycznych odbiorców.

“German Kazan”: Imagological Analysis of Guzel Yakhina’s Literary Works|
The capital of the Republic of Tatarstan is a multicultural city. It is a combination of “Russian,” “Tatar” and, not least, “German elements”. The writer Guzel Yakhina has repeatedly addressed this cultural diversity in her literary works. In them a native of Kazan explores the past and present of the city. Excellent knowledge of German language and culture allows her to study in detail the “German trace” in the history of the capital of Tatarstan to determine its status. The article offers a brief imagological analysis of the images of “German Kazan” presented in the novel Zuleikha and the essay Garden on the Border, or the Garden “Russian Switzerland”. The imagological study conducted at the macro-, meso- and micro-levels shows that in Yakhina’s literary works the images of “German Kazan” are equivalent to the images of “Russian Kazan” or “Tatar Kazan.” The “German elements” are firmly rooted inthe texture of the city and have been an integral part of its cultural code for several centuries. At the same time, following the novel and the essay, they do not have the status of an exotic “foreign,” but a familiar “other.”

 „Niemiecki Kazań”: imagologiczna analiza utworów Guzel Jachiny
Stolica Republiki Tatarstanu to miasto wielokulturowe. To połączenie „rosyjskiego”, „tatarskiego” i, co nie mniej ważne, „niemieckiego” pierwiastka. Pisarka Guzel Jachina wielokrotnie odnosiła się do tej różnorodności kulturowej w swoich tekstach literackich. Rdzenny mieszkaniec Kazania odkrywa w nich przeszłość i teraźniejszość miasta. Doskonała znajomość języka i kultury niemieckiej pozwala autorce na szczegółowe zbadanie „niemieckiego śladu” w historii stolicy Tatarstanu w celu określenia jego statusu. Artykuł zawiera krótką analizę imagologiczną obrazów „niemieckiego Kazania”, przedstawionych w powieści Zulejkaotwiera oczy i eseju Ogród na granicy, czyli Ogród „Rosyjska Szwajcaria”. Badania imago-logiczne, przeprowadzone na poziomach makro-, mezo- i mikro-, pokazują, że w dziełach literackich Jachiny obrazy „niemieckiego Kazania” są równoważne obrazom „rosyjskiego Kazania” czy „tatarskiego Kazania”. „Elementy niemieckie” są mocno zakorzenione w strukturze miasta i od kilku stuleci stanowią integralną część jego kodu kulturowego. Jednocześnie, w powieści i eseju, nie mają one statusu egzotycznego Obcego, ale znajomego Innego.