Artykuł podejmuje kwestię śladów tradycyjnych wzorców kulturowych współistnienia żywych i umarłych we współczesnej prozie irańskiej. Analizując struktury heterotopii w dwóch powieściach napisanych przez kobiety, tj. Tubā va ma’nā-ye šab (Tuba i znaczenie nocy) autorstwa Šahrnuš Pārsipur i Kouli-ye kenār-e ātaš (Cyganka przy ogniu) pióra Moniru Ravānipur, wykazano wagę literackiego potencjału reprezentacji przestrzeni oraz metafor w tożsamościowym dyskursie kobiet i przepracowywaniu traumatycznych doświadczeń oraz innych problemów społeczeństwa w okresie przejścia od tradycyjnej struktury do nowoczesnego indywidualizmu.

Heterotopic Coexistence of the Living and the Dead in Contemporary Iranian Fiction
The paper addresses the issue of the traces of traditional cultural patterns of coexistence of the living and the dead in Iranian fiction by analyzing the structure of the heterotopies in two novels by female writers, namely Tuba and the Meaning of Night (Tubā va ma’nā-ye šab) by Šahrnuš Pārsipur and Gypsy by the Fire (Kouli-ye kenār-e ātaš) by Moniru Ravānipur. It also acknowledges the literary potential of spatial representation and metaphors in women’s identity discourse and the reframing of traumatizing experiences, as well as other problems of society in transition between the traditional social structure and modern individualism. 

Artykuł zawiera przekład z języka perskiego utworu Taʾdib al-redżāl, czyli Wychowania mężczyzn − satyrycznego traktatu, napisanego prawdopodobnie w 1886/1887 roku przez anonimową irańską arystokratkę związaną z dynastią Kadżarów − wraz z komentarzem tłumacza, interpretującym tekst jako dowód przemian społeczno-kulturowych w okresie późnokadżarskim, a także zwiastun dyskursu nowoczesności i ruchu wyzwolenia kobiet w Iranie.

The Education of Men (Ta’dib al-Rejāl): The Translator’s Commentary
This paper contains a translation, from Persian into Polish, of Taʾdib al-Rejāl or The Education of Men − a satirical treatise written probably in 1886/1887 by an anonymous woman associated with the Iranian Qajar dynasty – complemented with the translator’s commentary interpreting the text as evidence of the socio-cultural changes in the late Qajar era as well as the prelude of the discourse of modernity and women’s liberation movement in Iran.

Wpisując się w aktualny ruch prawniczy i literacki, artykuł skupia się na literackim przedstawieniu zmian w postępowaniu rozwodowym w dziewiętnastowiecznej Francji na podstawie powieści Guy de Maupassanta Bel-Ami. Napisana w 1885 roku książka w bardzo realis-tyczny sposób przedstawia proces rozwodowy oparty na winie, tak jak wyglądał on w momencie jej powstania. We wstępie pokrótce omawiam ewolucję francuskiego postępowaniarozwodowego w XVIII i XIX wieku i jego końcowy rezultat: legalizację rozwodu wprowadzoną w 1884 roku. Artykuł podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie, ta rewolucyjna zmiana prawa rozwodowego wpłynęła na treść powieści i sposób, w jaki Guy de Maupassant przedstawił zakończenie małżeństwa, a także próbę zweryfikowania, czy ten obraz odzwierciedla ówczesną rzeczywistość prawną.

Georges du Roy’s Divorce in Guy de Maupassant Novel Bel-Ami in the Context of French Divorce Legislation Changes in the Second Half of the 19th Century
Fitting into the current law and literature movement, the article focuses on the literary depiction of changes within divorce proceedings in nineteenth-century France based on Guy de Maupassant’s novel Bel-Ami. Written in 1885, the book depicts, in a highly realistic manner, fault-based divorce proceedings at the time of its creation. In the introduction, I briefly touch upon the evolution of the French divorce proceedings throughout the eighteenth and nineteenth centuries, and its final outcome: the legalisation of a dissolution of marriage in 1884. The article attempts to answer the question how that revolutionary change of the divorce law influenced the novel’s content and how Guy de Maupassant depicted the dissolution of marriage in his work, and to verify if this depiction reflects legal reality.

Artykuł dotyczy eksperymentu prozatorskiego Die Auswandernden austriackiego pisarza Petera Waterhouse’a i ilustratorki Nanne Meyer z 2016 roku. Książka zaliczana jest do kategorii tekstów literackich odzwierciedlających doświadczenia uchodźców i osób ubiegających się o status uchodźcy, które pojawiają się na niemieckim rynku wydawniczym od 2012 roku. Artykuł ma na celu opisanie strategii literackich stosowanych przez Waterhouse’a do przedstawienia sytuacji uchodźców. Bada ukryte wypowiedzi programowe autora, konstrukcję bohaterki jako postaci uchodźczyni i ubiegającej się o azyl oraz refleksje Waterhouse’a nad językiem, zwłaszcza językiem austriackiego sądownictwa.

The article focuses on the prose experiment Die Auswandernden by the Austrian writer Peter Waterhouse and the illustrator Nanne Meyer in 2016. The book falls in the category of literary texts reflecting refugee and asylum-seeker experiences1 that have appeared on the German book market since 2012. The paper aims to describe the literary strategies Waterhouse uses to represent the refugee condition. It explores the author’s implicit programmatic statements, the construction of the female protagonist as a refugee and asylum seeking figure and Waterhouse’s reflections on language, especially the language of Austrian judiciary system.

Literature does not need to be solely confined to text, but can be accompanied by moving images, animation, sound, music, as well as a multi-linear narrative, which has become easier to integrate due to the use of hypertext and augmented reality (AR) technology. One author who readily uses such innovations is Stu Campbell, more widely known by his alias, Sutu. Aside from being a writer, Campbell is also an interactive designer and illustrator who combines art and technology in order to produce unique and experimental works. Campbell is inspired by multiple genres and formats through which he addresses poignant themes, such as memory and its loss, the imminent passage of time, as well as the meaning of identity and reality in our increasingly digital and fast-paced environment. Therefore, this paper discusses the selected works of Stu Campbell in the context of their experimental and technological nature drawing on Paola Trimarco’s discussion of “affordances,” a term originally derived from psychologist James L. Gibson, denoting the opportunities and limitations in certain environments. The works discussed are the following: Modern Polaxis, a multilinear comic in the form of a private journal which depends on AR technology to advance its narrative, Nawlz, a cyberpunk webcomic created on a horizontal interactive digital canvas, and These Memories Won’t Last, a semi-autobiographical webcomic which incorporates music, sound and animation.

 Eksperymentalna twórczość Stu Campbella. Użycie nowych mediów w tworzeniu komiksów online

Literatura nie musi ograniczać się wyłącznie do tekstu, ale może towarzyszyć jej ruchomy obraz, animacja, dźwięk, muzyka, a także wieloliniowa narracja, która stała się łatwiejsza do zintegrowania dzięki wykorzystaniu hipertekstu i technologii rozszerzonej rzeczywistości (AR). Jednym z autorów, który chętnie korzysta z takich innowacji, jest Stu Campbell, szerzej znany pod pseudonimem Sutu. Oprócz bycia pisarzem Campbell jest także projektantem interaktywnych aplikacji i ilustratorem, który łączy sztukę i technologię, tworząc unikalne, eksperymentalne utwory. Campbell inspiruje się wieloma gatunkami i formatami o poruszającej tematyce, takiej jak pamięć i jej utrata, nieuchronny upływ czasu, a także znaczenie tożsamości i rzeczywistości w naszym, coraz bardziej cyfrowym i narzucającym szybkie tempo, środowisku. Dlatego w niniejszym artykule omówiono wybrane prace Stu Campbella w kontekście ich eksperymentalnego i technologicznego charakteru, odwołując się do refleksji Paoli Trimarco na temat „afordancji”, terminu wywodzącego się z dorobku psychologa Jamesa L. Gibsona, a oznaczającego możliwości i ograniczenia w określonych środowiskach. Artykuł omawia Modern Polaxis, wielowierszowy komiks w formie prywatnego dziennika, którego narracja opiera się na technologii AR, Nawlz, cyberpunkowy komiks internetowy stworzony na płaskim, interaktywnym, cyfrowym „płótnie”, oraz These Memories Won’t Last, na wpół autobiograficzny komiks internetowy, zawierający muzykę, dźwięk i animację.

Funkcja tańca w sztukach Szekspira, jak w całej kulturze renesansu, ma swoje korzenie w starożytności, w której taniec symbolizował zgodę i harmonię odzwierciedlającą kosmiczne ruchy ciał niebieskich. W tym kontekście znaczenie tańca w scenie balowej na początku Romea i Julii jawi się jako fascynujący materiał do przestudiowania pod kątem teatralnego potencjału tekstu tego dramatu. W analizowanej scenie muzyka i taniec pełnią funkcję symboliczną, której celem jest podkreślenie dramatycznej ironii, realizowanej przez połączenie języka retoryki i choreografii z bogatym, sformalizowanym językiem poetyckim i sytuacją balową jako kluczowymi elementami fabuły. Takie połączenie otwiera szereg możliwych interpretacji teatralnych, a każda decyzja ma duży wpływ na znaczenie tego epizodu dramatu. W artykule scena balu została przeanalizowana z perspektywy literackiej, dramatycznej i historycznej. Realizację jej teatralnego potencjału ilustrują wybrane interpretacje sceniczne, które świadczą o kluczowej roli tej sceny w proponowaniu możliwych interpretacji całej tragedii.

Dancing Words. Theatrical Potential of the Ball Scene in Shakespeare’s Romeo and Juliet. Part I

The function of dance in Shakespeare’s plays, as in all Renaissance culture, has its roots in antiquity, in which dance symbolized concord and harmony that reflected the cosmic movements of celestial bodies. In this context the significance of dance in the ball scene at the beginning of Romeo and Juliet presents itself as a fascinating material to be studied from the perspective of the theatrical potential of the dramatic text. In this scene, music and dance play a symbolical role the aim of which is to highlight the dramatic irony realized by the fusion of rhetorical language and choreography, with the rich formalized poetic language and the ball situation as the key elements of the plot. This fusion opens a range of possible theatrical interpretations, each decision having a major influence on the meaning of this episode. In the article the ball scene is analyzed from the literary, dramatic and historical perspective. The realization of its theatrical potential is illustrated with chosen stage interpretations which prove this scene’s crucial role in suggesting possible interpretations of the whole tragedy.