Funkcja tańca w sztukach Szekspira, podobnie jak w całej kulturze renesansu, ma swoje korzenie w starożytności, w której taniec symbolizował zgodę i harmonię odzwierciedlającą kosmiczne ruchy ciał niebieskich. W tym kontekście znaczenie tańca w scenie balowej na początku Romea i Julii jawi się jako fascynujący materiał do przestudiowania pod kątem teatralnego potencjału tekstu tego dramatu. W analizowanej scenie muzyka i taniec pełnią funkcję symboliczną, której celem jest podkreślenie dramatycznej ironii realizowanej przez połączenie języka retoryki i choreografii z bogatym, sformalizowanym językiem poetyckim i sytuacją balową jako kluczowymi elementami fabuły. Takie połączenie otwiera wiele możliwych interpretacji teatralnych, a każda decyzja ma duży wpływ na znaczenie tego epizodu dramatu. W artykule scena balu została przeanalizowana z perspektywy literackiej, dramatycznej i historycznej. Realizację jej teatralnego potencjału ilustrują wybrane interpretacje sceniczne, które świadczą o kluczowej roli tej sceny w proponowaniu możliwych interpretacji całej tragedii.

Byron twierdził, że Manfred nie był przeznaczony na scenę, ale jego poemat dramatyczny był sporadycznie wystawiany w dziewiętnastowiecznym teatrze. W 1848 roku Robert Schumann zaadaptował poemat do wykonania scenicznego, skomponował uwerturę i muzykę incydentalną. Manfreda w wersji Schumanna wystawiono w warszawskim Teatrze Wielkim z Józefem Kotarbińskim, znanym aktorem, kierownikiem teatru i krytykiem, w roli głównej. Po realizacji rozgorzała gorąca debata w prasie. Główny spór dotyczył tego, czy „dramat metafizyczny” Byrona nadaje się na scenę i czy jest istotny dla polskiej publiczności końca XIX wieku. Celem niniejszego artykułu jest zbadanie głównych kwestii podejmowanych w tej debacie poprzez analizę recenzji tej realizacji w prasie warszawskiej. Ponieważ recenzje są z natury subiektywne, ich badanie ujawnia znacznie więcej preferencji literackich i teatral Manfred, Byron, Robert Schumann, Józef Kotarbiński, Teatr Wielki, krytyka teatralna, recepcja Byrona w Polscnych ich autorów niż informacji o samym spektaklu i daje wgląd we wczesne etapy rozwoju tzw. Młodej Polski, z naciskiem na indywidualizm i podmiotowość, zainteresowanie metafizyką i dominację liryzmu. Warszawskiego Manfreda z 1892 roku można więc uznać za próbę wprowadzenia do teatru wielkiej poezji romantycznej, torującej drogę teatralnym inscenizacjom polskiego dramatu romantycznego, który Kotarbiński miał wystawić jako dyrektor Teatru Miejskiego w Krakowie. Artykuł wpisuje się także w historię recepcji Byrona w Polsce.

Artykuł analizuje powstania serbskie przeciw Turkom jako proces przejścia ku nowoczesności. Szczególną uwagę poświęcono ideologicznym i kulturowym zmianom w Serbii w XIX wieku. Autor wyjaśnia, jak obalenie władzy tureckiej umożliwiło zapoczątkowanie procesu tworzenia nowoczesnego serbskiego państwa, narodu i kultury. W tekście poddano analizie wybrane teksty serbskich autorów i działaczy: Dositeja Obradovicia, Vuka Stefanovicia Karadžicia i Svetozara Markovicia, którzy swoją działalnością w sferze przede wszystkim kulturalnej i ideowej znacznie przyczynili się do udanej z perspektywy czasu serbskiej transformacji. Konkluzją artykułu jest stwierdzenie, że „rewolucja serbska” stworzyła model politycznego i społecznego postępu na Bałkanach.

Dyskurs postkolonialny we współczesnej literaturze rosyjskiej jest uwarunkowany specyfiką rosyjskiej kolonizacji, którą najciekawiej scharakteryzował Alexander Etkind w swojej koncepcji kolonizacji „wewnętrznej” i „zewnętrznej”. Koncepcja ta stanowi podstawę przedstawionych w artykule analiz powieści Spiaszczije ot pieczali [Śpiący ze smutku] Very Galaktionovej. Akcja powieści rozgrywa się w małej wiosce w północnym Kazachstanie, zamieszkanej głównie przez Rosjan. Percepcja powieści oparta na koncepcji kolonizacji „wewnętrznej” i „zewnętrznej” pozwala wyjaśnić związek postkolonialnej traumy z kryzysem moralnym i religijnym, który dotyka nie tylko mniejszość rosyjską w byłych republikach sowieckich, ale również Rosjan w samej Rosji.

Dorobek literacki Pauli von Preradović stanowią głównie wiersze, w tym teksty do hymnu narodowego Austrii Land der Berge, Land am Strome (1946/1947), pisarka ma też na koncie kilka nowel, szkice autobiograficzne, drobne utwory sceniczne i teksty publicystyczne, a także jedną powieść. Niniejszy artykuł bada koncepcję świętości w noweli Preradović Die Versuchung des Columba. Święty Kolumban, bohater noweli, był irlandzkim opatem i misjonarzem. Dziś jest pamiętany jako katolicki święty i jeden z Dwunastu Apostołów Irlandii. Niniejsza analiza koncentruje się na charakterze Kolumbana, jego zachowaniu, działaniach, rozwoju oraz etapach psychologicznych, przez jakie przeszedł. Preradović tłumaczy swoją koncepcję świętości na przykładzie życia Kolumbana. Nie definiuje świętości jako nieomylności, ale przede wszystkim jako integralność i poczucie odpowiedzialności za bliźnich. Autorka opisuje ją jako cnotę, dzięki której wszystkie swoje czyny podporządkowuje się Bogu. Zalicza ją do natchnionych cnót moralnych.

Celem niniejszego artykułu jest analiza reprezentacji krajobrazu w powieści Oczy z Rigela (2017) norweskiego pisarza Roya Jacobsena z perspektywy geopoetyki, w tym literackiej geografii sensorycznej, która akcentuje geograficzne warunki percepcji poprzez wykorzystanie ustaleń geografii i antropologii zmysłów. Bohaterka powieści mieszka na małej wyspie u północnych wybrzeży Norwegii i wyrusza w kilkutygodniową podróż, kierując się na południe, od morza w głąb kraju. W powieści Jacobsena zmysłowy krajobraz stałego lądu kształtują głównie doświadczenia słuchowe, dotykowe, węchowe, smakowe i wizualne, a rodzinna wyspa bohaterki pozostaje dla nich punktem odniesienia.