FAQ
T_LOGIN Zaloguj się

Nie masz jeszcze konta?

T_REGISTER Zarejestruj się

Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis

Logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego

Wyniki wyszukiwania

wyszukiwarka prosta

szukaj np. “cognitive architectures” AND 1993-200 NOT Urban
wyszukiwanie zaawansowane
np. 1234-6789
np. 10.4467/16890027AP.16.022.6009
np. Uniwersytet Jagielloński

Volume 4, Issue 1

Udostępnij udostępnij __T_ARROW_DOWN

2009 Następne

Data publikacji: 2008

Licencja: Żadna

Redakcja

Redaktor naczelny Regina Bochenek-Franczakowa

Zawartość numeru

Roswitha Badry

Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 4, Issue 1, 2009, s. 7-20

Artykuł jest poświęcony wspomnieniom pięciu egipskich autorów, znanych odbiorcom w krajach muzułmańskich z działalności religijnej i politycznej. Poddano analizie formę, styl, najważniejszą problematykę i przesłanie wspomnień. Ukazało to, z jednej strony, w jakim stopniu narratorzy łączą tradycję z nowoczesną (auto)biografi ą, a z drugiej strony, w jakiej mierze problematyka ta i jej wymiar zależą od ich relacji społecznych, drogi zawodowej i implikowanego odbiorcy ich publikacji. Chociaż autobiograficzne teksty mogą być traktowane jako literatura, dla ich zagorzałych zwolenników stanowią religijny i polityczny testament ich bohatera.
Czytaj więcej Następne

Hans Esselborn

Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 4, Issue 1, 2009, s. 21-32

Od lat sześćdziesiątych XX wieku z jednej strony stwierdza się silny wpływ literackich wzorców A. Rimbauda, F. Hölderlina i Novalisa na Georga Trakla, z drugiej strony W. Killy podkreśla w odniesieniu do wydania krytycznego oscylowanie tekstu w procesie powstawania między różnymi i sprzecznymi wersjami. Dopiero nowa linia badań nad intertekstualnością zezwala jednak na to, by połączyć z sobą oba fenomeny i zrozumieć ich oddziaływania. Na podstawie Biblii, stanowiącej istotny i wielostronny pre-tekst, łączony w wierszach Trakla z nawiązaniami mitologicznymi i literackimi, w artykule wykazano, w jaki sposób montaż różnych odniesień nie tylko pociąga za sobą ambiwalencję ocen, lecz także jak stwarza otwartość znaczeń, charakterystyczną dla nowoczesnego dzieła sztuki, dzięki której czytelnik odgrywa ważną rolę. (Por. U. Eco, Das offene Kunstwerk, Frankfurt nad Menem 1973.)
Czytaj więcej Następne

Marek Hermann

Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 4, Issue 1, 2009, s. 33-47

Czytaj więcej Następne

Béla Horváth

Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 4, Issue 1, 2009, s. 49-61

Czytaj więcej Następne

Agnieszka Liszka

Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 4, Issue 1, 2009, s. 63-74

Czytaj więcej Następne

Justyna Łukaszewska-Haberkowa

Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 4, Issue 1, 2009, s. 75-93

Czytaj więcej Następne

Alicja Raczyńska

Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 4, Issue 1, 2009, s. 97-109

Jacob Burckhardt, autor Kultury Odrodzenia we Włoszech, widzi w Dantem człowieka renesansu. Wysuwa między innymi następujące argumenty: Dante jest przykładem uomo universale, czyli eksperta w wielu dziedzinach, kosmopolitą i poetą pragnącym nowoczesnej sławy. Ponadto Vita nova może być uznane za przykład biografii, a De vulgari eloquentia jest pierwszym traktatem na temat norm języka włoskiego (volgare illustre). Podążając za Burckhardtem, można wskazać pewne ślady humanizmu w twórczości Dantego. Przede wszystkim świat antyczny stanowi istotną część Boskiej Komedii, a słynna pieśń IV Piekła wyraża wielki podziw włoskiego poety dla starożytnych. Ponadto na kartach poematu można odnaleźć piękne, bogate opisy krajobrazu oraz ludzkich uczuć. Zdaniem Waltera Ullmana, traktat De monarchia jest najlepszym przykładem humanizmu dantejskiego, ponieważ poeta wskrzesza w nim ideę Cesarstwa Rzymskiego, w którym widzi przykład monarchii uniwersalnej.
Dante jednakże ma wiele cech człowieka średniowiecza. Między innymi jest zmuszony potępić starożytnych, ponieważ byli oni zamknięci na prawdziwą wiarę. Ponadto motyw metamorfozy pojawiający się w Komedii odpowiada średniowiecznej mutatio moralis, czyli metamorfozie degradującej, która jest metaforą grzechu, w jaki popada dusza ludzka. Wreszcie Dante był ganiony przez swoich komentatorów i humanistów za zbyt mało pogłębioną wiedzę na temat antyku i brak zamiłowania filologicznego.
Należy także wspomnieć o słabych punktach Kultury Odrodzenia we Włoszech Burckhardta. Uczony z Bazylei, czerpiąc inspirację ze Stendhala i z Micheleta, przedstawia wyidealizowany obraz renesansu jako epoki, w której nastąpiło „odkrycie świata i człowieka”, i pomija dorobek średniowiecza (rozwój intelektualny i żywe zainteresowanie starożytnością). Dlatego widzi w Dantem humanistę, chociaż ten włoski poeta jest bardziej przykładem średniowiecznego intelektualisty niż człowieka renesansu.
Czytaj więcej Następne

Agnieszka Romanowska

Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 4, Issue 1, 2009, s. 111-128

Czytaj więcej Następne

Barbara Sosień

Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 4, Issue 1, 2009, s. 129-145

W powieści Théophile’a Gautiera Le Capitaine Fracasse (1863) zamek i teatr decydują o organizacji przestrzeni, w której sytuuje się fabuła utworu. Główny bohater opuszcza swój popadający w ruinę zamek, by wstąpić do trupy wędrownych aktorów i wraz z nimi przemierzać Francję, zanim powróci do rodowej siedziby. Zamek symbolizuje trwałość i niezmienność bytu; teatr, zwłaszcza wędrowny, wydaje się jego przeciwieństwem. Podobnie bohater: jako baron de Sigognac powinien znać swoją pozycję w świecie, jako komediant – może swojego miejsca nieustannie poszukiwać, przyjmując rozmaite role i godząc się na odmiany losu. Analiza sposobu, w jaki Gautier konstruuje świat przedstawiony powieści, a zwłaszcza postać eponimicznego bohatera, pozwala dostrzec niejednoznaczność opozycji: zamek – teatr. Funkcje tych znaków przestrzennych są wobec siebie komplementarne lub nawzajem się wykluczają. Melancholia dostrzegalna jest w zarówno w sferze zamku, jak i w sferze teatru, a dotyczy nie tylko protagonisty, lecz także wielu innych postaci, elementów krajobrazu, architektury, zjawisk atmosferycznych itd. Wyobrażana jest w sposób jawny lub utajony na przestrzeni całego tekstu; wolno uznać, iż Capitaine Fracasse w sposób oryginalny tematyzuje wpisanie melancholii w tkankę powieści.
Czytaj więcej Następne

Krystyna Stamirowska

Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 4, Issue 1, 2009, s. 147-158

W konfesyjnych powieściach Kazuo Ishiguro tematyczną dominantę stanowią procesy autoanalizy wynikające z poczucia winy i współwystępujące z nimi mechanizmy zaprzeczania, względnie wypierania. Te wątki rozwijają się na dwu wzajemnie związanych poziomach: na poziomie mimetycznym oraz w sferze symboliczno-etycznej, ukazanej z perspektywy narratora pierwszoosobowego, który porusza się na płaszczyźnie łączącej teraźniejszość i przeszłość, doświadczenie i pamięć oraz fantazję i rzeczywistość. Punktem wyjścia każdej z sześciu narracji jest konkretna, wyraźnie dookreślona sytuacja, której rezultatem jest ujawnienie ukrytej traumy rzucającej cień na teraźniejszość bohatera, a związanej z poczuciem winy czy zaniechania. Artykuł jest propozycją odczytania kolejnych narracji w kategoriach realizmu psychologicznego i traktowania ich jako różnych literackich wersji procesu wymazywania przeszłości, który z jednej strony polega na ustaleniu stopnia odpowiedzialności wobec siebie i innych, a z drugiej na jednoczesnym uwalnianiu się od wyrzutów sumienia.
Czytaj więcej Następne

Dagmara Zając

Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, Volume 4, Issue 1, 2009, s. 159-167

Czytaj więcej Następne