Rozważania na temat prehumanizmu Dantego w świetle poglądów Jacoba Burckhardta
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTERozważania na temat prehumanizmu Dantego w świetle poglądów Jacoba Burckhardta
Wybierz format
RIS BIB ENDNOTEData publikacji: 2009
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, 2009, Volume 4, Issue 1, s. 97-109
Autorzy
Riflessioni sul preumanesimo Dantesco alla luce del pensiero di Jacob Burckhardt
Jacob Burckhardt, autor Kultury Odrodzenia we Włoszech, widzi w Dantem człowieka renesansu. Wysuwa między innymi następujące argumenty: Dante jest przykładem uomo universale, czyli eksperta w wielu dziedzinach, kosmopolitą i poetą pragnącym nowoczesnej sławy. Ponadto Vita nova może być uznane za przykład biografii, a De vulgari eloquentia jest pierwszym traktatem na temat norm języka włoskiego (volgare illustre). Podążając za Burckhardtem, można wskazać pewne ślady humanizmu w twórczości Dantego. Przede wszystkim świat antyczny stanowi istotną część Boskiej Komedii, a słynna pieśń IV Piekła wyraża wielki podziw włoskiego poety dla starożytnych. Ponadto na kartach poematu można odnaleźć piękne, bogate opisy krajobrazu oraz ludzkich uczuć. Zdaniem Waltera Ullmana, traktat De monarchia jest najlepszym przykładem humanizmu dantejskiego, ponieważ poeta wskrzesza w nim ideę Cesarstwa Rzymskiego, w którym widzi przykład monarchii uniwersalnej.
Dante jednakże ma wiele cech człowieka średniowiecza. Między innymi jest zmuszony potępić starożytnych, ponieważ byli oni zamknięci na prawdziwą wiarę. Ponadto motyw metamorfozy pojawiający się w Komedii odpowiada średniowiecznej mutatio moralis, czyli metamorfozie degradującej, która jest metaforą grzechu, w jaki popada dusza ludzka. Wreszcie Dante był ganiony przez swoich komentatorów i humanistów za zbyt mało pogłębioną wiedzę na temat antyku i brak zamiłowania filologicznego.
Należy także wspomnieć o słabych punktach Kultury Odrodzenia we Włoszech Burckhardta. Uczony z Bazylei, czerpiąc inspirację ze Stendhala i z Micheleta, przedstawia wyidealizowany obraz renesansu jako epoki, w której nastąpiło „odkrycie świata i człowieka”, i pomija dorobek średniowiecza (rozwój intelektualny i żywe zainteresowanie starożytnością). Dlatego widzi w Dantem humanistę, chociaż ten włoski poeta jest bardziej przykładem średniowiecznego intelektualisty niż człowieka renesansu.
Aligheri, D., Commedia, a cura di A.M. Chiavacci Leonardi, Milano 2006.
Alighieri, D., La Divina Commedia, a cura di U. Bosco e G. Reggio, Milano 1993.
Alighierii Dantis, “De vulgari eloquentia libri II”, rec. L. Bertalot, Leo S. Olschki, Firenze 1920.
Arystoteles, Etyka nikomachejska, trad. pol. di D. Gromska, Warszawa 1956.
Balducci, M.A., Classicismo Dantesco. Miti e simboli della morte e della vita nella Divina Commedia di Dante, Firenze 2004.
Benvenuti de Rambaldis de Imola “Comentum super Dantis Aldigherii Comoediam”, curante J.Ph. Lacaita, Florentiae MDCCCLXXXVII, IV.
Boccaccio, G., La Fiammetta, Biblioteca Romanica, Biblioteca Italiana, Strasburgo s.d.
Bruni, L., Ad Petrum Paulum Istrum Dialogus, I [in:] Klette, Beitrage zur Geschichte Und Literatur der Italianischen Gelehrtenrenaissance, II, Greiswald 1889, [in:] E. Garin, Rinascimento italiano, Documenti di storia e di pensiero politico, Collezione diretta da Gioacchino Volpe, Istituto per gli Studi di Politica Internazionale, Milano 1941.
Burckhardt, J., Kultura Odrodzenia we Włoszech, trad. pol. di M. Kreczowska, intr. M. Brahmer, Warszawa 1991.
Curtius, E.R., Literatura europejska i średniowiecze łacińskie, trad. pol. di A. Borowski, Kraków 1997.
Goff, J. Le, Inteligencja w wiekach średnich, trad. pol. di E. Bąkowska, Warszawa 1966.
Guthmuller, B., Trasformatio moralis e trasformatio supernaturalis nella Commedia di Dante [in:] Il pensiero filosofi co e teologico di Dante Alighieri, a cura di A. Ghisalberti, Milano 2001, p. 61–77.
Kristeller, P.O., Man and his Universe in Medieval and in Renaissance Philosophy [in:] idem, Studies in Renaissance Thought and Letters, Roma 1996, t. IV, p. 129–154.
Locati, S., La nascita del genere tragico nel medioevo. L’Ecerinis di Albertino Mussato, Firenze 2006.
Łempicki, Z., Renesans 1. Renesansyzm [in:] A. Borowski, Renesans, Warszawa 1992.
Marcozzi, L. , La Biblioteca di Febo. Mitologia e allegoria in Petrarca, Firenze 2002.
Maślanka-Soro, M., “Taccia Lucano... taccia Ovidio”. Dante i “piękna szkoła” Homera [in:] Aemulatio & Imitatio. Powrót pisarzy starożytnych w epoce renesansu, a cura di K. Rzepkowski, Warszawa 2009.
Maślanka-Soro, M., Tragizm w „Komedii” Dantego, Krakow 2005.
Padoan, G., Il Pio Enea, l’empio Ulisse. Tradizione classica e intendimento medievale in Dante, Ravenna 1977.
Padoan, G., Il pio Enea, l’empio Ulisse. Tradizione classica e intendimento medievale in Dante, Ravenna 1977.
Piccone, M., Dante and the classics, Toronto–Buffalo–London 1997.
Pontano, G., Tumulus Ielseminae puellae in fl orem versae, vv. 13–20 [in:] An Anthology of Neo-Latin Poetry, edited and translated by F.J. Nichols, New Haven–London 1979.
Santagata, M., Petrarca: il Canzoniere in Manuale di letteratura italiana. Storia per Negeri e problemi, a cura di F. Brioschi e C. Di Girolamo, Vol. I: Dalle origini alla fi ne del Quattrocento, Torino 1993.
Ullmann, W., Średniowieczne korzenie renesansowego humanizmu, trad. pol. di J. Mach, Łódź 1985.
Ziomek, J., Renesans, Warszawa 2002.
Informacje: Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, 2009, Volume 4, Issue 1, s. 97-109
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Polska
Publikacja: 2009
Status artykułu: Otwarte
Licencja: Żadna
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
WłoskiLiczba wyświetleń: 1392
Liczba pobrań: 0