FAQ
Logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego

Roman Ingarden’s Ontology and Non-anthropocentric Humanities: On (Non-)Obvious Relationships

Data publikacji: 11.2024

Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, 2024, Volume 19, Issue 1, s. 49 - 58

https://doi.org/10.4467/20843933ST.24.005.20372

Autorzy

Monika Cyzman-Eid
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
ul. Jurija Gagarina 11, 87-100 Toruń, Polska
https://orcid.org/0000-0002-5530-2351 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Roman Ingarden’s Ontology and Non-anthropocentric Humanities: On (Non-)Obvious Relationships

Abstrakt

The discourse on non-anthropocentric humanities has an essentializing and ontologizing character, allowing connections to be made with Roman Ingardens own ontology. The problems considered by researchers such as Bjørnar Olsen and Graham Harman appear to allign with those of the Polish philosopher. Concepts problematized in both non-anthropocentric discourse and Ingardens theory include self-containedness, autonomy and independence of the object from the cognizing subject, together with the manner in which the object itself is endowed as a subject with its own merits. Although functional questions (how things act as non-human actors in reality and what relations they form with human actors) seem to be the most important for modern researchers, the essential points they raise allow for a better understanding of what conditions objects require for their action and even causality. Introducing the discourse of non-anthropocentric humanities into the context of Ingardens ontology could allow, among other things, for the clarification of certain concepts. In this way, the return to things, a subject hitherto lacking its own vocabulary, can be perceived as a significant new discourse within contemporary humanities.

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Domańska, Ewa. 2006. Historie niekonwencjonalne. Refleksja o przeszłości w nowej humanistyce. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.

Domańska, Ewa. 2008. Humanistyka nie-antropocentryczna a studia nad rzeczami. Warszawa,http://ewa.home.amu.edu.pl/Domanska,%20Humanistyka%20nieantropocentryczna%20a%20studia%20nad%20rzeczami.pdf [dostęp: 10.03.2023].

Domańska, Ewa, Olsen, Bjørnar. 2010. Wszyscy jesteśmy konstruktywistami. In Rzeczy i ludzie. Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki. Antologia, ed. Ewa Domańska. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.

Droit, Roger-Pol. 2005. 51 zabaw (z) rzeczami. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Fleck, Ludwik. 1986. Powstanie i rozwój faktu naukowego. Wprowadzenie do nauki o stylu myślowym i kolektywie myślowym, transl. Maria Tuszkiewicz. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.

Harman, Graham. 2018. Object-Oriented Ontology. A New Theory of Everything. United Kingdom: Penguin Random House.

Harman, Graham. 2013. Traktat o przedmiotach, transl. Marcin Rychter. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Hoły-Łuczaj, Magdalena. 2018. Radykalny nonantropocentryzm. Martin Heidegger i ekologia głęboka. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

Ingarden, Roman. 1960. O dziele literackim. Badania z pogranicza ontologii, teorii języka i filozofii literatury. transl. Maria Turowicz. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Ingarden, Roman. 1987a. Książeczka o człowieku. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Ingarden, Roman. 1987b. Spór o istnienie świata, transl. Danuta Gierulanka, vol. 1, 2, 3ed edition. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Kamieński, Łukasz. 2022. Mimowolne cyborgi. Mózg i wojna przyszłości. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.

Latour, Bruno. 2011. Nigdy nie byliśmy nowocześni. Studium z antropologii symetrycznej, transl. Maciej Gdula. Warszawa: Oficyna Naukowa.

Latour, Bruno. 2010. Przedmioty także posiadają sprawczość, transl. Aleksandra Derra. In Rzeczy i ludzie. Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki. Antologia, ed. Ewa Domańska, 519553. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.

Olsen, Bjørnar. 2013. W obronie rzeczy. Archeologia i ontologia przedmiotów, transl. Bożena Shallcross. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN.

Informacje

Informacje: Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, 2024, Volume 19, Issue 1, s. 49 - 58

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Angielski:
Roman Ingarden’s Ontology and Non-anthropocentric Humanities: On (Non-)Obvious Relationships

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-5530-2351

Monika Cyzman-Eid
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
ul. Jurija Gagarina 11, 87-100 Toruń, Polska
https://orcid.org/0000-0002-5530-2351 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
ul. Jurija Gagarina 11, 87-100 Toruń, Polska

Publikacja: 11.2024

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Monika Cyzman-Eid (Autor) - 100%

Informacje o autorze:

Marzenna Cyzman-Eid, dr hab., prof. UMK pracowniczka Wydziału Humanistycznego UMK w Toruniu, autorka prac z zakresu filozofii języka i filozofii literatury (m.in. ontologia fikcji, semantyka nazw własnych), poetyki dyskursu i koncepcji interpretacji, badaczka literatury, teoretyczka i praktyczka nauczania języków, zwłaszcza języka polskiego jako obcego.

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Angielski