Morbus melancholicus: uwagi wstępne (Pseudo-Arystoteles, Marsilio Ficino, AndréDu Laurens)

Od czasów Hipokratesa aż do XVIII wieku lekarze uważali melancholię za przewlekłą chorobę spowodowaną nadmiarem czarnej żółci (atra bilis), mitycznego „humoru”, którego istnienie obaliła medycyna naukowa. Artykuł opisuje etiologię, nozografię i terapię tej choroby przedstawione w traktacie André Du Laurensa Second discours auquel est traicté des maladies melancoliques et des moyens de les guerir (1597), a także koncepcje Marsilia Ficina wyrażone w De vita triplici (1489). Odwołując się do idei zawartych w Problemie XXX, przypisywanym Arystotelesowi, florencki filozof rozwija ideę związku między melancholijną predyspozycj ąhumoralną a geniuszem twórczym. Ficino proponuje zamianę szkodliwej siły melaina chole w twórczą energię – melancholia generosa. „Kapłani Muz” mogą uciec przed złym wpływem swojego patrona Saturna poprzez aktywność intelektualną i artystyczną. 

ABSTRACT

Morbus melancholicus: A Preliminary Overview (Pseudo-Aristotle, Marsilio Ficino, AndréDu Laurens)

Since Hippocrates until the 18th century, physicians considered melancholy a chronic disease caused by the overabundance of black bile (atra bilis), mythical ‘humour’ whose existence is refuted by scientific medicine. The article describes the aetiology, nosography, and therapy of this disease, presented in André Du Laurens’ treatise Second discours auquel est traictédes maladies melancoliques et des moyens de les guerir (1597), as well as the conceptions of Marsilio Ficino expressed in De vita triplici (1489). Referring to the ideas contained in Problem XXX attributed to Aristotle, the Florentine philosopher develops the idea of the relationship between the melancholic humoral predisposition and the creative genius. Ficino proposes the conversion of the harmful force of melaina chole into creative energy: melancholia generosa. The ‘priests of the Muses’ can escape the evil influence of their patron Saturn through intellectual and artistic activity.

Since Hippocrates until the 18th century, physicians considered melancholy a chronic disease caused by the overabundance of black bile (atra bilis), mythical ‘humour’ whose existence is refuted by scientific medicine. The article describes the aetiology, nosography, and therapy of this disease, presented in André Du Laurens’ treatise Second discours auquel est traicté des maladies melancoliques et des moyens de les guerir (1597), as well as the conceptions of Marsilio Ficino expressed in De vita triplici (1489). Referring to the ideas contained in Problem XXX attributed to Aristotle, the Florentine philosopher develops the idea of the relationship between the melancholic humoral predisposition and the creative genius. Ficino proposes the conversion of the harmful force of melaina chole into creative energy: melancholia generosa. The ‘priests of the Muses’ can escape the evil influence of their patron Saturn through intellectual and artistic activity.