FAQ
Logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego

Ofiary – wyobcowane – sprawczynie. Kobiecy punkt widzenia na przemoc i wojnę we współczesnym dramacie i teatrze (post)jugosłowiańskim

Data publikacji: 20.12.2018

Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, 2018, Volume 13, Issue 4, s. 237 - 255

https://doi.org/10.4467/20843933ST.18.021.9474

Autorzy

,
Gabriela Abrasowicz
Uniwersytet Wrocławski
, Polska
Uniwersytet Śląski w Katowicach
ul. Bankowa 12, 40-007 Katowice, Polska
https://orcid.org/0000-0002-2977-4822 Orcid
Kontakt z autorem
Wszystkie publikacje autora →
Magdalena Koch
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Wieniawskiego 1, 61-712 Poznań, Poland
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Ofiary – wyobcowane – sprawczynie. Kobiecy punkt widzenia na przemoc i wojnę we współczesnym dramacie i teatrze (post)jugosłowiańskim

Abstrakt

The bloody conflicts accompanying the collapse of Yugoslavia in 1991–1995 have become one of the extremely interesting, recurrent subject in the (post)Yugoslav drama and theatre. The female artists and playwrights also leap at a chance to abreact the horrors of war. Their engaged art and writing defined by a syntagma: (anti)war female dramaturgy arises interest, because it is situated/placed in the opposition to the masculinist mode of describing armed conflicts, their side effects and consequences. The paper presents three categories of contemporary
(post)Yugoslav female drama heroines who represent three role models in war narratives: Victims – Alienated – Agents. The analytical part of a paper consists of three parts. Firstly, the problem of female victims of ethnic rapes is presented on an example of drama Maria’s Pictures (Slike Marijine, 1992) by Croatian playwright Lydia Scheuermann Hodak. Secondly, the category of alienated heroines is illustrated by a play Finger (Gishti, 2011) by Albanian author Doruntina Basha from Kosovo in which refugees problems and questions evoked by missing persons (husbands and sons) is thematised. Thirdly, there are presented three plays by Croatian author Ivana Sajko representing the figures of violence activism: a figure of avengeress (Archetype: Medea – monologue for a Women who Sometimes Speak, 2000), a female terrorist (Woman-Bomb, 2003) and an emperess-warrior (Europe – a monologue for Mother Courage and her Children, 2004). The stress is also put on the artvivism as well as on catharctic function of this artistic creativity.

Bibliografia

Abrasowicz G., Dramat ciała, ciało w dramacie. Twórczość serbskich i chorwackich dramatopisarek w latach 1990–2010,Wrocław 2016.

Abrasowicz G., Od kobiety-bomby do kobiety-orkiestry. Twórczość Ivany Sajko w kontekście zwrotu performatywnego [w:] Bałkany performatywne. Rytuał – dramat – sztuka w przestrzeni publicznej, red. M. Sztandara, G. Injac, W. Kuligowski, Opole 2013.

Arsenijević D., Odrodzić płeć kości: polityka pamięci w Bośni i Hercegowinie, tłum. M. Koch, K. Taczyńska, „Teksty Drugie” 2017, nr 2.

Basha D., Prst, prev. Q. Ondozi [w:] Zbirka savremene drame, ur. V. Bošković, Beograd 2012.

Bourdieu P., Męska dominacja, tłum. L. Kopciewicz, Warszawa 2004.

Čale Feldman L., Postoji li suvremeno hrvatsko dramsko žensko pismo?, „Republika” 1996, br. 3–4.

Caruth C., Trauma: Explorations in Memory, Baltimore 1995.

Giresunlu L.,Cyborg Goddesses: The Mainframe Revisited, „At the Interface/Probing the Boundaries” 2009, Vol. 56.

Goris Y., Hollander S.,Activism, Artivism and Beyond. Inspiring Initiatives of Civic Power, Partos 2017, https://www.partos.nl/fileadmin/files/Documents/Activism_Artivism_and_Beyond.pdf (dostęp: 8.01.2018).

Govedić N., Trauma apatije: dvije dramatičarske postjugoslavenske Nigdine (Ivana Sajko i Biljana. Srbljanović) [w:] Dramski tekst danas u Bosni i Hercegovini,
Hrvatskoj i Srbiji i Crnoj Gori
, ur. S. Anđelković, Novi Sad 2004.

Habarta M., Kobiety zbrodniarki. Na przekór bałkańskiemu patriarchalizmowi i stereotypom płci, „Znaczenia” 2014, nr 10, http://www.e-znaczenia.pl/?p=1095 (dostęp: 8.01.2018).

Haraway D., Manifest cyborgów: nauka, technologia i feminizm socjalistyczny lat osiemdziesiątych, tłum. S. Królak, E. Majewska, „Przegląd Filozoficzno-Literacki” 2003, nr 1.

JM, Cyborg [w:] The Routledge Companion to Critical Theory, ed. S. Malpas, P. Wake, London–New York 2006.

Kazaz E., Krvavi lom društva i poetički prevrati romana, „Sarajevske Sveske” 2006, br. 13, http://sveske.ba/en/content/krvavi-lom-drustva-i-poeticki-prevrati-romana (dostęp: 8.01.2018).

Kazaz E., Prizori uhodanog užasa, „Sarajevske Sveske” 2004, br. 5, http://www.sveske.ba/bs/content/prizori-uhodanog-uzasa (dostęp: 8.01.2018).

Koch M., Abrasowicz G., Ciało kobiece jako współczesna scena społecznego spektaklu. Tematy medyczne w postjugosłowiańskim dramacie i teatrze kobiecego autorstwa [w:] Medycyna w teatrze, red. M. Ganczar, K. Rutkowski, Warszawa 2017.

Koch M., Abrasowicz G., Re-wizje Europy we współczesnym dramacie chorwackim („Europa – monolog dla Matki Courage i jej dzieci” Ivany Sajko), „Miscellanea Posttotalitariana Wratislaviensia”, t. 2: Postkolonializm – tożsamość – gender. Europa Środkowa, Wschodnia i Południowo-Wschodnia, red. A. Matusiak, Wrocław 2014.

Lukić D., Ženski pogled na mušku stvar. Ratna tematika u suvremenih hrvatskih dramatičarki s jednom muškom iznimkom [w:] Govor drame. Govor glume. Zbornik radova sa simpozijuma „Dramski tekst danas u Bosni i Hercegovini, Hrvatskoj i Srbiji i Crnoj Gori”, ur. S. Anđelković, B. Senker, Zagreb 2007.

Nahoum-Grappe V., Gwałt jako broń wojenna, tłum.K. Bartkiewicz [w:] Czarna księga kobiet, red. C. Ockrent, S. Treiner, tłum.K. Bartkiewicz i in., Warszawa 2007.

Nikčević S., Kako prikazati ljudske rane na sceni. Ratne teme u hrvatskoj, bosanskoj i angloameričkoj drami, Zagreb 2016.

Nikčević S., Lydia Scheuermann Hodak ili dramski pisac izvan trendova [w:] L. Scheuermann Hodak, Žene, ljubav i ratovi, Osijek 2009.

Podlaszewska K., Anioł czy Hetera. Demistyfikacja kobiecej natury i nadchodząca ginokracja, „Odra” 2004, nr 11.

Poljak-Rehlicki J., Ključ za preživljavanje: ženska ratna trauma u monodrami „Slike Marijine” [w:] Size zero/mala mjera 2. Ženski lik u književnom tekstu, ur. A. Nikčević-Batrićević, Podgorica 2011.

Rafolt L., Priučen na tumačenje deset čitanja, Zagreb 2011.

Rafolt L., Uvod [w:] Odbrojavanje: antologija suvremene hrvatske drame, ur. L. Rafolt, Zagreb 2007.

Franklin S., Cyborg, Kember S., Cyborg feminism [w:] Encyclopedia of Feminist Theories, ed. L. Code, London–New York 2006.

Sablić-Tomić H., Gola u snu. O ženskom književnom identitetu, Zagreb 2005.

Sajko I., Žena-bomba, Zagreb 2004.

Scheuermann Hodak L., Slike Marijine [w:] eadem, Žene, ljubav i ratovi, Osijek 2009.

Shalhoub-Kevorkian N., Liberating Voices: The Political Implications of Palestinian Mothers Narrating Their Loss, „Women Studies International Forum” 2003, Vol. 26, Issue 5.

Tepavčević N., Prikaz knjige „Prema ludilu (i revoluciji) – čitanje”, http://www.tkhgenerator.net/openedsource/ivana-sajko-prema-ludilu-i-revoluciji-citanje (dostęp: 8.01.2018).

Yuval-Davis N., Nacionalističkiprojekti i rodni odnosi, „Treća” 2003, br. 1–2 (V).

Zabilježene Žene i javni život Bosne i Hercegovine u 20. vijeku. Drugo, dopunjeno i izmijenjeno izdanje, ur. J. Čaušević,Sarajevo 2014, https://pl.scribd.com/doc/258137781/Zabiljezene-Zene-i-Javni-Zivot-Bosne-i-Hercegovine (dostęp: 7.11.2017).

Zërat, Voices, Glasovi, ur. J. Neziraj, A. Zadel, Priština 2006.

Zlatar A., Tekst, tijelo, trauma: ogledi o suvremenoj ženskoj književnosti, Zagreb 2004.

Informacje

Informacje: Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, 2018, Volume 13, Issue 4, s. 237 - 255

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:
Ofiary – wyobcowane – sprawczynie. Kobiecy punkt widzenia na przemoc i wojnę we współczesnym dramacie i teatrze (post)jugosłowiańskim
Angielski:
Victims – Alienated – Agents. The Women’s Point of View on Violence and War in the Contemporary (Post)Yugoslav Drama and Theatre

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-2977-4822

Gabriela Abrasowicz
Uniwersytet Wrocławski
, Polska
Uniwersytet Śląski w Katowicach
ul. Bankowa 12, 40-007 Katowice, Polska
https://orcid.org/0000-0002-2977-4822 Orcid
Kontakt z autorem
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Wrocławski
Polska

Uniwersytet Śląski w Katowicach
ul. Bankowa 12, 40-007 Katowice, Polska

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Wieniawskiego 1, 61-712 Poznań, Poland

Publikacja: 20.12.2018

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Gabriela Abrasowicz (Autor) - 50%
Magdalena Koch (Autor) - 50%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski