Historia wiersza, historia w wierszu. Analiza i prawdopodobne losy utworu al-Ḥayquṭāna z traktaktu al-Ğāḥiẓa Kitāb faḫr as-Sūdān calā al-Biḍān
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTE
Historia wiersza, historia w wierszu. Analiza i prawdopodobne losy utworu al-Ḥayquṭāna z traktaktu al-Ğāḥiẓa Kitāb faḫr as-Sūdān calā al-Biḍān
Wybierz format
RIS BIB ENDNOTEHistoria wiersza, historia w wierszu. Analiza i prawdopodobne losy utworu al-Ḥayquṭāna z traktaktu al-Ğāḥiẓa Kitāb faḫr as-Sūdān calā al-Biḍān
Data publikacji: 2023
Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, 2023, Volume 18, Issue 2, s. 163-178
https://doi.org/10.4467/20843933ST.23.016.18186Autorzy
Historia wiersza, historia w wierszu. Analiza i prawdopodobne losy utworu al-Ḥayquṭāna z traktaktu al-Ğāḥiẓa Kitāb faḫr as-Sūdān calā al-Biḍān
W swoim traktacie Kitāb faḫr as-Sūdān calā al-Biḍān, którego tytuł w klasycznym już polskim opracowaniu o literaturze arabskiej został przełożony jako Wyższość czarnych nad białymi (Bielawski 1968, 150, 501) lub Traktat o wyższości czarnych nad białymi (Bielawski 1995, 134, 318)1 autor dzieła, al-Ğāḥiẓ (zm. 869), wymieniając postacie czarnoskórych mieszkańców kalifatu, wspomina sylwetkę al-Ḥayquṭāna, którego przedstawia jako poetę i mówcę pochodzenia abisyńskiego. Cytuje także jego wiersz, będący peanem sławiącym odwagę i męstwo Abisyńczyków, odwołującym się do ważnych wydarzeń, jakie zaszły na Półwyspie Arabskim tuż przed narodzinami proroka Muḥammada. Współcześnie wiersz al-Ḥayquṭāna w popularnych publikacjach i na forach internetowych jest wykorzystywany jako historyczny przykład reakcji na przejawy rasizmu oraz powód do dumy z czynów świadczących o odwadze czarnoskórych bohaterów utworu, a także osiągnięć literackich mieszkańców kalifatu pochodzenia afrykańskiego.
Celem niniejszego artykułu jest odniesienie się do wydarzeń historycznych wspomnianych w utworze czarnoskórego poety, przedstawienie jego postaci w świetle bardzo nielicznych zachowanych źródeł arabskich, przybliżenie potencjalnych okoliczności powstania dzieła oraz refleksja nad realnością opisanych przez al-Ğāḥiẓa okoliczności powstania utworu.
Al-Ğāḥiẓ. 1998. Kitāb al-bayān wa-t-tabyīn, red. cAbd al-Salām M. Hārūn. Al-Qāhira: Maktabat al-Ḥānğī.
Al-Ğāḥiẓ. 1979. Rasā’il al-Ğāḥiẓ, red. cAbd as-Salām M. Hārūn. Al-Qāhira: Maktabat al-Ḥānğī.
Ğarīr. 1986. Dīwān Ğarīr, red. M. bin Ḥabīb. Seria Daḥā’ir al-cArab 43. Al-Qāhira: Dār al-Macārif.
Al-Ibšihī. 2008. Al-Mustaṭraf fī kull fann al-mustaẓraf, red. M. Ḫayr Ṭaumah al-Ḥalabī. Bayrūt: Dār al-Macrifa.
Ibn Isḥāq. 2004. The Life of Muhammad, red. i przekł. A. Guillame. Oxford: Oxford University Press.
Ibn Manẓūr, 1301 A.H. Lisān al-cArab. Būlāq Miṣr.
Jan Malalas. 1940. Chronicle of John Malalas, Books VIII‒XVIII, przeł. M. Spinka. Chicago: The University of Chicago Press.
Jan Malalas. 1986. The Chronicle of John Malalas, przeł. E. Jeffreys, M. Jeffreys, M. Scott. Seria Bizantina Australiensia 4. Melbourne: Austarlian Associasion for Bizantine Studies.
The Naqāiḍ of Jarīr and al-Farazdaḳ, 1905‒1907, red. A. A. Bevan, Leiden: Brill.
Prokopiusz z Cezarei. 2013. Historia wojen, przekł. i kom. D. Brodka. Kraków: Historia Iagellonica.
Aṭ-Ṭabarī. 1988. The History of al-Ṭabarī; Muḥammad at Mecca, t. VI, red. i przekł. W. Montgomery Watt, M.V. McDonald. New York: State University of New York Press.
Aṭ-Ṭabarī. 1999. The History of al-Ṭabarī; The Sāsānids, the Byzantines, the Lakhmids, and Yemen, t. V, red. i przekł. C.E. Bosworth. New York: State University of New York Press.
Aṭ-Ṭabarī. 1997. The History of al-Ṭabarī; The Victory of Islam, t. VIII, red. i przekł. M. Fishbein. New York, State University of New York Press.
Yāqūt. 1866. Mucğam al-buldan=Jacut’s Geographisches Wörterbuch, red. F. Wüstenfeld, Leipzig.
Abbot, Nabia. 1967. Studies in Arabic Literary Papyri, t. II, Qurā’nic Commentary and Tradition. Chicago: The University of Chicago Press.
Akande, Habeeb. 2012. Illuminating the Darkness; Blacks and North Africans in Islam. London: Ta-Ha Publishers Ltd.
Beeston, Alfred F.L. 1986. „Abraha”. W The Encyclopaedia of Islam, t. I, 102‒103. Leiden: Brill.
Bielawski, Józef. 1968. Historia literatury arabskiej. Zarys. Wrocław‒Warszawa‒Kraków: Ossolineum.
Bielawski, Józef. 1995. Klasyczna literatura arabska. Warszawa: Dialog.
Goldziher, Ignatz. 2017. Muslim Studies, t. I, red. S.M. Stern. London–New York: Routledge.
Heller, Bernat, Stillman, Norman A. 1986. “Luḳmān”, W The Encyclopaedia of Islam, t. V, 811‒813. Leiden, Brill.
Henze, Paul B. 2000. Layers of Time. A History of Ethiopia. New York: Palgrave.
Kindermann, Hans. 1995. „Rabīca and Muḍar”, W The Encyclopaedia of Islam, t. VIII, 352–354. Leiden: Brill.
Kister, Meir J. 1983 „The Sīrah literature”. W The Cambridge History of Arabic Literature, Arabic Literature to the End of Umayyad Period, red. A.L. Beeston, T.M. Johnstone, R.B. Serjeant, 352‒374. Cambridge: Cambridge University Press.
Kudus, Amuni O. 2015. „Al-Hayqutan’s riposte to Jarir’s caustic tongue: Issues in African response to racism in Arabic poetry”. Journal of Oriental and African Studies 24: 115-122.
Lane, Edward W. 1863‒1893. Arabic-English Lexicon. London: Edinburgh.
Munro-Hay, Stuart C. 1991, Aksum: An African Civilization of Late Antiquity. Edinburgh: Edinburgh University Press.
Norris, Harry T. 1983. „Fables and legends in pre-Islamic and early Islamic times”. W The Cambridge History of Arabic Literature. Arabic Literature to the End of the Umayyad Period, red. A.L. Beeston, T.M. Johnstone, R.B. Serjeant, 374‒386. Cambridge: Cambridge University Press.
Tasseron, Ella L. 2010. „Arabia”. W The New Cambridge History of Islam, t. I, The Formation of the Islamic World Sixth to Eleventh Centuries, red. Ch.F. Robinson, 397‒446. Cambridge: Cambridge University Press.
Walther, Wiebke. 2008. Historia literatury arabskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Fatihah Dua Shariah, https://www:(fatihahduashariah.com/abu%20al%20jahiz.pdf).
Informacje: Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, 2023, Volume 18, Issue 2, s. 163-178
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Historia wiersza, historia w wierszu. Analiza i prawdopodobne losy utworu al-Ḥayquṭāna z traktaktu al-Ğāḥiẓa Kitāb faḫr as-Sūdān calā al-Biḍān
The History of the Poem, the History in the Poem. Analysis and Probable History of al-Ḥayquṭān’s Work from the Treatise of al-Ğāḥiẓ Kitāb Faḫr al-Sūdān calā al-Biḍān
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
Publikacja: 2023
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 241
Liczba pobrań: 217
Sugerowane cytowania: Chicago