%0 Journal Article
%T Historia wiersza, historia w wierszu. Analiza i prawdopodobne losy utworu al-Ḥayquṭāna z traktaktu al-Ğāḥiẓa Kitāb faḫr as-Sūdān calā al-Biḍān
%A Ostafin, Barbara
%J Studia Litteraria Universitatis Iagellonicae Cracoviensis
%V 2023
%R 10.4467/20843933ST.23.016.18186
%N Volume 18, Issue 2
%P 163-178
%K : al-Ḥayquṭān, al-Ğāḥiẓ, Kitāb faḫr as-Sūdān c
alā al-Biḍān, ciemnoskórzy
mieszkańcy średniowiecznego kalifatu
%@ 1897-3035
%D 2023
%U https://ejournals.eu/czasopismo/studia-litteraria-uic/artykul/historia-wiersza-historia-w-wierszu-analiza-i-prawdopodobne-losy-utworu-al-hayqutana-z-traktaktu-al-gahiza-kitab-fahr-as-sudan-cala-al-bidan
%X W swoim traktacie Kitāb faḫr as-Sūdān calā al-Biḍān, którego tytuł w klasycznym już polskim opracowaniu o literaturze arabskiej został przełożony jako Wyższość czarnych nad białymi (Bielawski 1968, 150, 501) lub Traktat o wyższości czarnych nad białymi (Bielawski 1995, 134, 318)1 autor dzieła, al-Ğāḥiẓ (zm. 869), wymieniając postacie czarnoskórych mieszkańców kalifatu, wspomina sylwetkę al-Ḥayquṭāna, którego przedstawia jako poetę i mówcę pochodzenia abisyńskiego. Cytuje także jego wiersz, będący peanem sławiącym odwagę i męstwo Abisyńczyków, odwołującym się do ważnych wydarzeń, jakie zaszły na Półwyspie Arabskim tuż przed narodzinami proroka Muḥammada. Współcześnie wiersz al-Ḥayquṭāna w popularnych publikacjach i na forach internetowych jest wykorzystywany jako historyczny przykład reakcji na przejawy rasizmu oraz powód do dumy z czynów świadczących o odwadze czarnoskórych bohaterów utworu, a także osiągnięć literackich mieszkańców kalifatu pochodzenia afrykańskiego.
Celem niniejszego artykułu jest odniesienie się do wydarzeń historycznych wspomnianych w utworze czarnoskórego poety, przedstawienie jego postaci w świetle bardzo nielicznych zachowanych źródeł arabskich, przybliżenie potencjalnych okoliczności powstania dzieła oraz refleksja nad realnością opisanych przez al-Ğāḥiẓa okoliczności powstania utworu.