Publikujemy wyniki badań z zakresu geografii komunikacji oraz opracowania z zakresu nauk pokrewnych do geografii społeczno-ekonomicznej, które dotyczą przestrzennego wymiaru funkcjonowania transportu, mobilności i dostępności transportowej.
Zobacz numery
Opis
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG to recenzowane, interdyscyplinarne czasopismo naukowe o otwartym dostępie, w którym publikowane są głównie opracowania z zakresu geografii komunikacji. Redakcja przyjmuje także opracowania z zakresu nauk pokrewnych do geografii społeczno-ekonomicznej, które odpowiadają linii tematycznej czasopisma, a więc w szczególności dotyczą przestrzennego wymiaru funkcjonowania transportu, mobilności i dostępności transportowej. Artykuły publikowane w czasopiśmie mogą mieć charakter zarówno teoretyczny, koncepcyjny jak i empiryczny, a także dotyczyć różnych skal przestrzennych, od lokalnej po międzynarodową.
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG to czasopismo, na łamach którego prezentowane są następujące tematy:
ISSN: 1426-5915
eISSN: 2543-859X
Punkty MNiSW: 70
UIC ID: 490933
DOI: 10.4467/2543859XPKG
Redakcja
Afiliacja
Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego
Data publikacji: 2023
Martyna Sydorów, Beata Chmiel, Sandra Żukowska
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 26 (1), 2023, s. 9-21
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.23.001.17398Celem artykułu jest zaprezentowanie koncepcji zrównoważonej mobilności miejskiej oraz przedstawienie jej umiejscowienia na tle europejskiej polityki miejskiej. Analizą objęto zakres związany z kwestią problematyki kształtowania zrównoważonego transportu w miastach. Szczególną uwagę poświęcono charakterystyce różnic pomiędzy zagadnieniami nowej kultury mobilności a klasycznym podejściem do polityki rozwoju transportu. Omówiono przykłady implementowania rozwiązań zrównoważonej mobilności w wybranych krajach zachodnioeuropejskich. Pogłębiona analiza jakościowa skupiła się jednak na dużych, polskich ośrodkach miejskich.
Arkadiusz Kołoś, Łukasz Fiedeń, Jakub Taczanowski, Adam R. Parol, Krzysztof Gwosdz, Robert Guzik, Jakub Łodziński
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 26 (1), 2023, s. 22-39
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.23.002.17399Transport activities are a significant factor in environmental pollution, especially in cities. Therefore, measures aimed at electrification of public transport are particularly important. The aim of the paper is to present the origins, status and development dynamics of electromobility in Polish cities, especially the second generation of electromobility, i.e. vehicles that do not require continuous connection to the energy source. In practice the second-generation electric vehicles can be identified with battery-powered vehicles, hydrogen and hybrid vehicles. The study was prepared on the basis of an analysis of literature, industry documents or development strategies. In addition, a database of information on zero- and low-emission vehicles in public transport (i.e. electric and hybrid buses) was compiled to analyse the phenomenon. The study shows that the implementation of electromobility in Poland has already emerged from the initial phase. The possibilities for developing battery technology vary in cities of different sizes. In 2021 in Poland, the share of low-emission buses in the public transport fleet was several times higher than that of electric vehicles among passenger vehicles. It is most likely that the Polish road to electromobility leads primarily through public transport. The following factors influencing the development of electromobility were identified: these were primarily EU and Polish legislation and regulations, the presence of manufacturers of rolling stock and electrotechnical equipment, and – at the local scale – organisational, economic and social issues.
On the Road to A Fare-Free Public Transport Policy: A Case Study of The Wroclaw Anarchist Federation
Daniel Štraub
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 26 (1), 2023, s. 40-51
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.23.003.17400“Climate Alarm”, a position of Wroclaw public authorities, is an official recognition of issues linked to global climate changes highlighting the position of urban transport development on the sustainable development agenda. Wroclaw Anarchists Federation (WAF) has entered the debate over the further trajectory of the city by proposing the fare-free public transport policy (FFPT) as an instrument supporting the new path presented with the “Climate Alarm.” As the FFPT is being implemented for various reasons, this study uses the content and discourse analyses to explore not only the framing of the FFPT campaign but also how the call for FFPT adoption is set in motion. The WAF sees the FFPT as sustainable transport innovation, and their campaign is suitable for explaining the ecological and social rationale of the FFPT. However, it is not enough to shift the public discourse and mobilize public authorities to consider the FFPT as an option.
Krzysztof Grzelec, Katarzyna Hebel, Romanika Okraszewska, Olgierd Wyszomirski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 26 (1), 2023, s. 52-68
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.23.004.17401This paper aims to assess changes in mobility and modal shift caused by COVID-19 travel restrictions among the residents of Gdańsk Bay Metropolis (Poland). Measurement’s moments were assumed in periods differing in the level of restrictions. The computer-assisted telephone interview (CATI) was carried out in November and December 2020. The results did not confirm the expected modal shift. However, significant changes in the number of trips between periods were observed. Restrictions in the first period of the pandemic resulted in a greater decrease in mobility than the restrictions at the end of the year. Moreover, significant associations were found between transport behaviour and place of residence. Nevertheless, possible negative changes in the modal split after the pandemic ends should be counteracted by improving the quality of public transport services. As the most important attributes of public transport attracting passengers after the pandemic respondents recognized: high frequency of vehicles, low cost of travel, not overcrowded vehicles. However, some residents declared they will not use public transport regardless of service improvements. Consequently, to meet the objectives of sustainable mobility policy, it can be necessary to increase the share in the modal split of other sustainable modes of travel.
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 26 (1), 2023, s. 69-87
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.23.005.17402Problematyka procesów dotyczących przedsiębiorstw PKS znajduje się w kręgu zainteresowań autora artykułu od wielu lat. Skupiał się on szczególnie na transformacji własnościowej, która ich dotykała. Komercjalizacja, prywatyzacja i komunalizacja tych podmiotów właściwie już się zakończyła. W ostatnich latach nasiliło się natomiast inne zjawisko – rosnąca liczba przedsiębiorstw, które kończyły obsługę rozkładowych przewozów pasażerskich. W dużej mierze odnosiło się to do tych, w których prywatyzacji uczestniczyli inwestorzy zagraniczni. Szczególnie widoczne było to w latach 2016-2019, kiedy z obsługi rozkładowych przewozów zrezygnowało łącznie aż 37 PKS-ów. Wzbudziło to słuszny niepokój ze strony nie tylko społeczeństwa, ale również czynników rządzących krajem. Ograniczanie oferty pozamiejskiego publicznego transportu zbiorowego, w tym przede wszystkim przedsiębiorstw PKS, doprowadziło do dyskusji o rosnącym problemie wykluczenia transportowego. Próbą odpowiedzi na to zjawisko było powołanie w 2019 r. Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych, którego środki miały powstrzymać upadek przede wszystkim dawnych państwowych przedsiębiorstw PKS, ale też innych przewoźników. Niestety pandemia spowodowana wirusem COVID-19 mocno odcisnęła swoje piętno szczególnie na podmiejskich liniach autobusowych, okresowo odcinając od usług publicznego transportu zbiorowego całe powiaty. Silnie rzutowało to zarazem na kondycję finansową przewoźników autobusowych. Nawet wzrost dofinansowania do przewozów nie spowodował niestety końca całkowitego wycofywania się kolejnych przedsiębiorstw PKS z obsługi kursów rozkładowych. Od początku 2020 r. do końca sierpnia 2022 r. z rynku ubyło osiem kolejnych podmiotów, zaś dalsze zamierzały to uczynić jeszcze w tym samym roku. Odnotowywany ostatnio wzrost cen paliw kopalnych oraz braki kadrowe przyczynić mogą się do dalszego pogłębienia opisywanych procesów.
The twilight or the end of the enterprises of the Polish state Motor Transport Company
The issue of processes concerning Polish state Motor Transport Company PKS enterprises has been of interest to the author of the article for many years, and he focused in particular on the ownership transformation that affected them. The commercialization, privatization and communalization of these entities has actually come to an end. In recent years, however, another phenomenon related to them has intensified – the growing number of companies that have terminated the service of scheduled passenger transport. To a large extent, this applied to those in which foreign investors participated in the privatization. This was particularly visible in 2016-2019, when a total of as many as 37 PKS’s resigned from servicing scheduled services. This aroused legitimate concern not only from the society, but also from the decision-makers governing the country. Limiting the offer of non-urban public public transport, including primarily PKS companies, has led to a discussion on the growing problem of transport based social exclusion. An attempt to respond to this phenomenon was the establishment of the Bus Transport Development Fund in 2019, the funds of which were intended to stop the collapse of, above all, the former state-owned PKS enterprises, but also other carriers. Unfortunately, the pandemic caused by the COVID-19 virus has left its mark, especially on suburban bus lines, periodically cutting off entire districts from public transport services. At the same time, it had a strong impact on the financial condition of bus carriers. Even the increase in funding for transport, unfortunately, did not end the complete withdrawal of subsequent PKS companies from serving scheduled routes – from the beginning of 2020 to the end of August 2022, eight more entities left the market, and the next ones intended to do so in the same year. Unfortunately, the recent increase in fossil fuel prices and staff shortages may contribute to the deepening of the described processes.
Keywords: Polish state Motor Transport Company, Bus Transport Development Fund, non-urban public collective transport, collapse of transport
Jakub Majewski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 26 (1), 2023, s. 88-98
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.23.006.17403Artykuł prezentuje, na przykładzie powiązań grupy miast pełniących rolę stolic regionów w Polsce i graniczących z nimi regionów zagranicznych, różnice pomiędzy powiązaniami infrastrukturalnymi a ofertą przewozową dostępną w transporcie kolejowym. Analiza poszczególnych relacji pozwala na porównanie potencjalnych i rzeczywistych możliwości realizacji podróży. Pierwsza część pracy opisuje metodę badań i wykorzystywane źródła oraz zawiera analizę potencjału infrastrukturalnego oraz rzeczywistej oferty przewozowej. Druga część przedstawia uporządkowane zestawienie parametrów połączeń realizowanych między miastami wojewódzkimi a stolicami sąsiadujących państw i regionów zagranicznych. W części trzeciej zaprezentowana została ocena i opis stopnia wykorzystania potencjału infrastrukturalnego. Całość zamyka podsumowanie, wskazujące na niską, w wielu przypadkach nieuzasadnioną uwarunkowaniami zewnętrznymi, jakość kolejowych powiązań międzynarodowych polskich regionów.
Rail passenger connections as an element of the network of international links of Polish regions
Using the example of links between a group of cities acting as regional capitals in Poland and bordering foreign regions, the article presents the differences between the infrastructure links and the transport offer available in rail transport. The analysis of individual relations allows for a comparison of potential and actual travel possibilities. The first part of the study describes the research method and sources used, and includes an analysis of the infrastructure potential and the actual transport offer. The second part presents a structured overview of the parameters of connections made between provincial cities and the capitals of neighbouring countries and foreign regions. The third part presents an assessment and description of the degree of utilisation of the infrastructure potential. The whole is concluded by a summary, indicating the low quality, in many cases unjustified by external conditions, of international railway connections of Polish regions.
Keywords: passenger rail, cross-border connections, interregional links
Martyna Sydorów, Beata Chmiel, Sandra Żukowska
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 26 (1), 2023, s. 9-21
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.23.001.17398Celem artykułu jest zaprezentowanie koncepcji zrównoważonej mobilności miejskiej oraz przedstawienie jej umiejscowienia na tle europejskiej polityki miejskiej. Analizą objęto zakres związany z kwestią problematyki kształtowania zrównoważonego transportu w miastach. Szczególną uwagę poświęcono charakterystyce różnic pomiędzy zagadnieniami nowej kultury mobilności a klasycznym podejściem do polityki rozwoju transportu. Omówiono przykłady implementowania rozwiązań zrównoważonej mobilności w wybranych krajach zachodnioeuropejskich. Pogłębiona analiza jakościowa skupiła się jednak na dużych, polskich ośrodkach miejskich.
Arkadiusz Kołoś, Łukasz Fiedeń, Jakub Taczanowski, Adam R. Parol, Krzysztof Gwosdz, Robert Guzik, Jakub Łodziński
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 26 (1), 2023, s. 22-39
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.23.002.17399Transport activities are a significant factor in environmental pollution, especially in cities. Therefore, measures aimed at electrification of public transport are particularly important. The aim of the paper is to present the origins, status and development dynamics of electromobility in Polish cities, especially the second generation of electromobility, i.e. vehicles that do not require continuous connection to the energy source. In practice the second-generation electric vehicles can be identified with battery-powered vehicles, hydrogen and hybrid vehicles. The study was prepared on the basis of an analysis of literature, industry documents or development strategies. In addition, a database of information on zero- and low-emission vehicles in public transport (i.e. electric and hybrid buses) was compiled to analyse the phenomenon. The study shows that the implementation of electromobility in Poland has already emerged from the initial phase. The possibilities for developing battery technology vary in cities of different sizes. In 2021 in Poland, the share of low-emission buses in the public transport fleet was several times higher than that of electric vehicles among passenger vehicles. It is most likely that the Polish road to electromobility leads primarily through public transport. The following factors influencing the development of electromobility were identified: these were primarily EU and Polish legislation and regulations, the presence of manufacturers of rolling stock and electrotechnical equipment, and – at the local scale – organisational, economic and social issues.
On the Road to A Fare-Free Public Transport Policy: A Case Study of The Wroclaw Anarchist Federation
Daniel Štraub
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 26 (1), 2023, s. 40-51
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.23.003.17400“Climate Alarm”, a position of Wroclaw public authorities, is an official recognition of issues linked to global climate changes highlighting the position of urban transport development on the sustainable development agenda. Wroclaw Anarchists Federation (WAF) has entered the debate over the further trajectory of the city by proposing the fare-free public transport policy (FFPT) as an instrument supporting the new path presented with the “Climate Alarm.” As the FFPT is being implemented for various reasons, this study uses the content and discourse analyses to explore not only the framing of the FFPT campaign but also how the call for FFPT adoption is set in motion. The WAF sees the FFPT as sustainable transport innovation, and their campaign is suitable for explaining the ecological and social rationale of the FFPT. However, it is not enough to shift the public discourse and mobilize public authorities to consider the FFPT as an option.
Krzysztof Grzelec, Katarzyna Hebel, Romanika Okraszewska, Olgierd Wyszomirski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 26 (1), 2023, s. 52-68
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.23.004.17401This paper aims to assess changes in mobility and modal shift caused by COVID-19 travel restrictions among the residents of Gdańsk Bay Metropolis (Poland). Measurement’s moments were assumed in periods differing in the level of restrictions. The computer-assisted telephone interview (CATI) was carried out in November and December 2020. The results did not confirm the expected modal shift. However, significant changes in the number of trips between periods were observed. Restrictions in the first period of the pandemic resulted in a greater decrease in mobility than the restrictions at the end of the year. Moreover, significant associations were found between transport behaviour and place of residence. Nevertheless, possible negative changes in the modal split after the pandemic ends should be counteracted by improving the quality of public transport services. As the most important attributes of public transport attracting passengers after the pandemic respondents recognized: high frequency of vehicles, low cost of travel, not overcrowded vehicles. However, some residents declared they will not use public transport regardless of service improvements. Consequently, to meet the objectives of sustainable mobility policy, it can be necessary to increase the share in the modal split of other sustainable modes of travel.
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 26 (1), 2023, s. 69-87
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.23.005.17402Problematyka procesów dotyczących przedsiębiorstw PKS znajduje się w kręgu zainteresowań autora artykułu od wielu lat. Skupiał się on szczególnie na transformacji własnościowej, która ich dotykała. Komercjalizacja, prywatyzacja i komunalizacja tych podmiotów właściwie już się zakończyła. W ostatnich latach nasiliło się natomiast inne zjawisko – rosnąca liczba przedsiębiorstw, które kończyły obsługę rozkładowych przewozów pasażerskich. W dużej mierze odnosiło się to do tych, w których prywatyzacji uczestniczyli inwestorzy zagraniczni. Szczególnie widoczne było to w latach 2016-2019, kiedy z obsługi rozkładowych przewozów zrezygnowało łącznie aż 37 PKS-ów. Wzbudziło to słuszny niepokój ze strony nie tylko społeczeństwa, ale również czynników rządzących krajem. Ograniczanie oferty pozamiejskiego publicznego transportu zbiorowego, w tym przede wszystkim przedsiębiorstw PKS, doprowadziło do dyskusji o rosnącym problemie wykluczenia transportowego. Próbą odpowiedzi na to zjawisko było powołanie w 2019 r. Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych, którego środki miały powstrzymać upadek przede wszystkim dawnych państwowych przedsiębiorstw PKS, ale też innych przewoźników. Niestety pandemia spowodowana wirusem COVID-19 mocno odcisnęła swoje piętno szczególnie na podmiejskich liniach autobusowych, okresowo odcinając od usług publicznego transportu zbiorowego całe powiaty. Silnie rzutowało to zarazem na kondycję finansową przewoźników autobusowych. Nawet wzrost dofinansowania do przewozów nie spowodował niestety końca całkowitego wycofywania się kolejnych przedsiębiorstw PKS z obsługi kursów rozkładowych. Od początku 2020 r. do końca sierpnia 2022 r. z rynku ubyło osiem kolejnych podmiotów, zaś dalsze zamierzały to uczynić jeszcze w tym samym roku. Odnotowywany ostatnio wzrost cen paliw kopalnych oraz braki kadrowe przyczynić mogą się do dalszego pogłębienia opisywanych procesów.
The twilight or the end of the enterprises of the Polish state Motor Transport Company
The issue of processes concerning Polish state Motor Transport Company PKS enterprises has been of interest to the author of the article for many years, and he focused in particular on the ownership transformation that affected them. The commercialization, privatization and communalization of these entities has actually come to an end. In recent years, however, another phenomenon related to them has intensified – the growing number of companies that have terminated the service of scheduled passenger transport. To a large extent, this applied to those in which foreign investors participated in the privatization. This was particularly visible in 2016-2019, when a total of as many as 37 PKS’s resigned from servicing scheduled services. This aroused legitimate concern not only from the society, but also from the decision-makers governing the country. Limiting the offer of non-urban public public transport, including primarily PKS companies, has led to a discussion on the growing problem of transport based social exclusion. An attempt to respond to this phenomenon was the establishment of the Bus Transport Development Fund in 2019, the funds of which were intended to stop the collapse of, above all, the former state-owned PKS enterprises, but also other carriers. Unfortunately, the pandemic caused by the COVID-19 virus has left its mark, especially on suburban bus lines, periodically cutting off entire districts from public transport services. At the same time, it had a strong impact on the financial condition of bus carriers. Even the increase in funding for transport, unfortunately, did not end the complete withdrawal of subsequent PKS companies from serving scheduled routes – from the beginning of 2020 to the end of August 2022, eight more entities left the market, and the next ones intended to do so in the same year. Unfortunately, the recent increase in fossil fuel prices and staff shortages may contribute to the deepening of the described processes.
Keywords: Polish state Motor Transport Company, Bus Transport Development Fund, non-urban public collective transport, collapse of transport
Jakub Majewski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 26 (1), 2023, s. 88-98
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.23.006.17403Artykuł prezentuje, na przykładzie powiązań grupy miast pełniących rolę stolic regionów w Polsce i graniczących z nimi regionów zagranicznych, różnice pomiędzy powiązaniami infrastrukturalnymi a ofertą przewozową dostępną w transporcie kolejowym. Analiza poszczególnych relacji pozwala na porównanie potencjalnych i rzeczywistych możliwości realizacji podróży. Pierwsza część pracy opisuje metodę badań i wykorzystywane źródła oraz zawiera analizę potencjału infrastrukturalnego oraz rzeczywistej oferty przewozowej. Druga część przedstawia uporządkowane zestawienie parametrów połączeń realizowanych między miastami wojewódzkimi a stolicami sąsiadujących państw i regionów zagranicznych. W części trzeciej zaprezentowana została ocena i opis stopnia wykorzystania potencjału infrastrukturalnego. Całość zamyka podsumowanie, wskazujące na niską, w wielu przypadkach nieuzasadnioną uwarunkowaniami zewnętrznymi, jakość kolejowych powiązań międzynarodowych polskich regionów.
Rail passenger connections as an element of the network of international links of Polish regions
Using the example of links between a group of cities acting as regional capitals in Poland and bordering foreign regions, the article presents the differences between the infrastructure links and the transport offer available in rail transport. The analysis of individual relations allows for a comparison of potential and actual travel possibilities. The first part of the study describes the research method and sources used, and includes an analysis of the infrastructure potential and the actual transport offer. The second part presents a structured overview of the parameters of connections made between provincial cities and the capitals of neighbouring countries and foreign regions. The third part presents an assessment and description of the degree of utilisation of the infrastructure potential. The whole is concluded by a summary, indicating the low quality, in many cases unjustified by external conditions, of international railway connections of Polish regions.
Keywords: passenger rail, cross-border connections, interregional links
Data publikacji: 2022
Michał Kowalski, Szymon Wiśniewski, Szymon Wiśniewski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (4), 2022, s. 5-6
Urszula Motowidlak
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (4), 2022, s. 7-25
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.018.17142The article concerns the analysis of trends and policies supporting the development of zero-emission mobility, in accordance with the assumptions of the European Green Deal. The aim of the study is to identify and assess the essential factors determining the level of sustainability of the electromobility system in relation to individual car transport in the European Union. he article reviews strategies for the development of climate-neutral mobility as outlined in strategic documents, the European Green Deal and the “Fit for 55” package. The current state of development of the electric vehicle market and charging infrastructure is shown, which implies a number of challenges in the pursuit of emission-free mobility. A review of the literature on the subject and the results of the expert analysis confirmed the importance of national and regional policies in the uptake of electric vehicles. Taking active measures to increase the level of sustainability of the electromobility system should first focus on the further development of charging infrastructure, the creation of an EV battery value chain and the uptake of cars. The main expectations for the development of electromobility are to reduce CO2 emissions, reduce dependence on the supply of fossil fuels, increase the competitiveness and innovation of the economy, and reduce the social costs generated by transportation.
Stanisław Mordwa
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (4), 2022, s. 26-39
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.019.17143Iryna Manczak, Natalia Muniak, Kamil Pawłowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (4), 2022, s. 40-47
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.020.17144Public transport services are an example of important category for the implementation of key activities by the local community. These services enable the movement of residents and guests visiting destinations and provide access to city elements of the settlement. The aim of the article is to identify the reasons for using public transport services in Cracow in the group of respondents. Selected characteristics of public transport are outlined on the basis of an analysis of the published literature. Particular attention was paid to the offer of Cracow’s public transport. The study presents the results of surveys conducted by an online diagnostic survey among users of the surveyed services. The aim of the research was to identify the reasons why the respondents use Cracow’s public transport services are: the lack of a car, a travel allowance and an attractive connection network turned out to be a group of key reasons for using the analyzed services. The results indicate the need to continuously improve the level of functioning of Cracow’s public transport by: information about vehicle delays, improving the operation of ticket vending machines, and by providing a regular number of conn.
Joanna Górniak
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (4), 2022, s. 48-58
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.021.17145Nowadays, technical and technological development is subject to many new concepts and challenges, such as sustainable development, smart city and electromobility. In order to improve the flow of people through cities, it is necessary to skillfully implement various types of solutions and tools. The article presents the essence and importance of information in urban transport. The considerations focus mainly on selected mobile applications, which are designed to provide travelers with information about traveling by public transport in Poland. Various classifications distinguishing information mobile applications in urban transport have been presented. The empirical part of the article presents the division into two groups of these tools, namely applications whose main functionality is the possibility of purchasing a ticket and planning the route. In the comparative analysis of mobile information applications in urban transport, parameters such as geographical coverage, payment, the need to log in and additional functionalities were taken into account.
Marcin Połom
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (4), 2022, s. 59-73
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.022.17146Urban transport in countries of East-Central Europe, including the Czech Republic, Poland and Slovakia, played an important role in the residents’ daily mobility. The underdevelopment of individual motorisation contributed to the lasting significant role of public transport. Due to the operating characteristics of electric vehicles, as well as emerging fuel crises, electric public transport played a key role, especially in large cities. Differences in the development of economies in the electrotechnical segment influenced the structure of public transport in the analysed countries. The higher level of development of the Czechoslovak transport sector contributed to a greater share of trams and trolleybuses in total transport. Despite many development plans in Poland, the process of developing traditional means of electric transport slowed down with the political change in 1989. The situation was slightly different in the Czech Republic and Slovakia, where, despite financial difficulties, the development of tramway and trolleybus networks continued. Modernisation of public transport began after joining the European Union. Technological development has led to the emergence of a new means of transport –electric buses. The apparent ease of putting them into service revolutionised the situation in Poland, thus popularising electric transport. The situation was different in the Czech Republic and Slovakia, where the main focus was on the development of tramway and trolleybus transport. The article reconstructs the development of urban electric transport after 1989 in the analysed countries and identifies factors that differentiate contemporary transport development policies in the Czech Republic, Poland and Slovakia.
Łukasz Lechowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (4), 2022, s. 74-93
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.023.17147In spatial accessibility studies based on market areas, such as floating catchment area (FCA) family methods, it is crucial to identify the point to which weights are assigned, both on the demand and supply side. Bearing in mind that it is not always possible to work on disaggregated data, the aim of this paper was to investigate which method of determining a point, minimises bias in the estimation of walking accessibility. The research used the G2SFCA method, introduced by Dai, which has been employed several times to model walking accessibility. Results clearly show that point location methods for area units, based on disaggregating data to buildings, perform better at the scale of statistical districts or cadastral precincts, compared to those based on the centrally weighted mean. They also show that positional measures such as the Euclidean centrally weighted median can improve the results of analyses in units that are heterogeneous in terms of settlement network pattern.
Mariusz Lamprecht
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (4), 2022, s. 94-105
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.024.17148The article contains the results of the analysis on the distribution of economic activities in modern Łódź conducted with the use of space syntax tools. The study encompassed selected street sections in the broadly-understood city centre (in total, approx. 30 km of streets, with more than 1300 recorded business locations). The analysis conducted has shown that the observed density of business activities in Łódź is connected to the spatial arrangement of the global street network integration. The configuration of the Łódź plan is a statistically important factor that influences the spatial patterns of economic activities. Depending on the location within the layout, individual street sections provide various conditions for the development of business activities, therefore they have varying significance to the shaping of the internal, economic image of the city area.
Michał Kowalski, Szymon Wiśniewski, Szymon Wiśniewski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (4), 2022, s. 5-6
Urszula Motowidlak
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (4), 2022, s. 7-25
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.018.17142The article concerns the analysis of trends and policies supporting the development of zero-emission mobility, in accordance with the assumptions of the European Green Deal. The aim of the study is to identify and assess the essential factors determining the level of sustainability of the electromobility system in relation to individual car transport in the European Union. he article reviews strategies for the development of climate-neutral mobility as outlined in strategic documents, the European Green Deal and the “Fit for 55” package. The current state of development of the electric vehicle market and charging infrastructure is shown, which implies a number of challenges in the pursuit of emission-free mobility. A review of the literature on the subject and the results of the expert analysis confirmed the importance of national and regional policies in the uptake of electric vehicles. Taking active measures to increase the level of sustainability of the electromobility system should first focus on the further development of charging infrastructure, the creation of an EV battery value chain and the uptake of cars. The main expectations for the development of electromobility are to reduce CO2 emissions, reduce dependence on the supply of fossil fuels, increase the competitiveness and innovation of the economy, and reduce the social costs generated by transportation.
Stanisław Mordwa
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (4), 2022, s. 26-39
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.019.17143Iryna Manczak, Natalia Muniak, Kamil Pawłowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (4), 2022, s. 40-47
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.020.17144Public transport services are an example of important category for the implementation of key activities by the local community. These services enable the movement of residents and guests visiting destinations and provide access to city elements of the settlement. The aim of the article is to identify the reasons for using public transport services in Cracow in the group of respondents. Selected characteristics of public transport are outlined on the basis of an analysis of the published literature. Particular attention was paid to the offer of Cracow’s public transport. The study presents the results of surveys conducted by an online diagnostic survey among users of the surveyed services. The aim of the research was to identify the reasons why the respondents use Cracow’s public transport services are: the lack of a car, a travel allowance and an attractive connection network turned out to be a group of key reasons for using the analyzed services. The results indicate the need to continuously improve the level of functioning of Cracow’s public transport by: information about vehicle delays, improving the operation of ticket vending machines, and by providing a regular number of conn.
Joanna Górniak
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (4), 2022, s. 48-58
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.021.17145Nowadays, technical and technological development is subject to many new concepts and challenges, such as sustainable development, smart city and electromobility. In order to improve the flow of people through cities, it is necessary to skillfully implement various types of solutions and tools. The article presents the essence and importance of information in urban transport. The considerations focus mainly on selected mobile applications, which are designed to provide travelers with information about traveling by public transport in Poland. Various classifications distinguishing information mobile applications in urban transport have been presented. The empirical part of the article presents the division into two groups of these tools, namely applications whose main functionality is the possibility of purchasing a ticket and planning the route. In the comparative analysis of mobile information applications in urban transport, parameters such as geographical coverage, payment, the need to log in and additional functionalities were taken into account.
Marcin Połom
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (4), 2022, s. 59-73
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.022.17146Urban transport in countries of East-Central Europe, including the Czech Republic, Poland and Slovakia, played an important role in the residents’ daily mobility. The underdevelopment of individual motorisation contributed to the lasting significant role of public transport. Due to the operating characteristics of electric vehicles, as well as emerging fuel crises, electric public transport played a key role, especially in large cities. Differences in the development of economies in the electrotechnical segment influenced the structure of public transport in the analysed countries. The higher level of development of the Czechoslovak transport sector contributed to a greater share of trams and trolleybuses in total transport. Despite many development plans in Poland, the process of developing traditional means of electric transport slowed down with the political change in 1989. The situation was slightly different in the Czech Republic and Slovakia, where, despite financial difficulties, the development of tramway and trolleybus networks continued. Modernisation of public transport began after joining the European Union. Technological development has led to the emergence of a new means of transport –electric buses. The apparent ease of putting them into service revolutionised the situation in Poland, thus popularising electric transport. The situation was different in the Czech Republic and Slovakia, where the main focus was on the development of tramway and trolleybus transport. The article reconstructs the development of urban electric transport after 1989 in the analysed countries and identifies factors that differentiate contemporary transport development policies in the Czech Republic, Poland and Slovakia.
Łukasz Lechowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (4), 2022, s. 74-93
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.023.17147In spatial accessibility studies based on market areas, such as floating catchment area (FCA) family methods, it is crucial to identify the point to which weights are assigned, both on the demand and supply side. Bearing in mind that it is not always possible to work on disaggregated data, the aim of this paper was to investigate which method of determining a point, minimises bias in the estimation of walking accessibility. The research used the G2SFCA method, introduced by Dai, which has been employed several times to model walking accessibility. Results clearly show that point location methods for area units, based on disaggregating data to buildings, perform better at the scale of statistical districts or cadastral precincts, compared to those based on the centrally weighted mean. They also show that positional measures such as the Euclidean centrally weighted median can improve the results of analyses in units that are heterogeneous in terms of settlement network pattern.
Mariusz Lamprecht
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (4), 2022, s. 94-105
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.024.17148The article contains the results of the analysis on the distribution of economic activities in modern Łódź conducted with the use of space syntax tools. The study encompassed selected street sections in the broadly-understood city centre (in total, approx. 30 km of streets, with more than 1300 recorded business locations). The analysis conducted has shown that the observed density of business activities in Łódź is connected to the spatial arrangement of the global street network integration. The configuration of the Łódź plan is a statistically important factor that influences the spatial patterns of economic activities. Depending on the location within the layout, individual street sections provide various conditions for the development of business activities, therefore they have varying significance to the shaping of the internal, economic image of the city area.
Data publikacji: 2022
Wojciech Jurkowski, Mateusz Smolarski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (3), 2022, s. 5-6
Tadeusz Bocheński
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (3), 2022, s. 7-23
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.013.16607Publiczny transport zbiorowy stanowi najważniejszą usługę publiczną, a jego organizacja jest głównym przedmiotem współpracy w miejskich obszarach funkcjonalnych. Dotychczasowe badania w zakresie jego rozwoju w Polsce dotyczyły głównie największych miast, pomijając mniejsze ośrodki i ich zespoły. Przeprowadzona analiza ma częściowo uzupełnić tę lukę poznawczą. Celem badań było określenie zasięgu i ocena poziomu rozwoju systemów lokalnego transportu zbiorowego w zespołach osadniczych niezwiązanych z ośrodkami wojewódzkimi w Polsce. Interesująca była również odpowiedź na pytanie o zasięg współpracy międzygminnej w tym zakresie na tle wyznaczonych MOF i ZIT. Zidentyfikowano 23 zespoły osadnicze poza ośrodkami wojewódzkimi w Polsce, na terenie których transport miejski obsługiwał połączenia międzymiastowe. Transport miejski w tych zespołach obsługiwał łącznie 141 gmin, w tym 76 miast. Zamieszkiwało je łącznie 3,3 mln osób. Na ich terenie działało ogółem 28 operatorów transportu miejskiego uruchamiających 656 linii komunikacyjnych. Gminy te były w różnym stopniu pokryte siecią połączeń.
Inter-communal connections by municipal transport in settlement complexes outside voivodeship centers in Poland
Collective public transport is the most important public service and its organization is the main focus of cooperation in functional urban areas. So far, research on its development in Poland concerned mainly the largest cities, excluding smaller centers and their complexes. The conducted analysis is to partially fill this cognitive gap. The aim of the research was to determine the range and assessment of the level of development of local collective transport systems in settlement complexes unrelated to voivodeship centers in Poland. The answer to the question about the scope of inter-municipal cooperation in this respect in comparison to the designated FUAs and ITIes was also interesting. The 23 settlement complexes were identified outside voivodship centers in Poland, where urban transport served intercity connections. Urban transport in these complexes was serviced by a total of 141 communes, including 76 cities. They were inhabited by a total of 3,3 million people. There were a total of 28 public transport operators operating in their area, running 656 communication lines. These communes were covered with a network of connections to a different extent.
Keywords: intercommunal connections, local public transport, municipal transport, non-metropolitan centers, Poland
Iwona Kiniorska, Patryk Brambert
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (3), 2022, s. 24-40
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.014.16608Michał Adam Kwiatkowski, Łukasz Karbowiński
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (3), 2022, s. 41-55
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.015.16609Publiczny transport zbiorowy oraz transport rowerowy postrzegane są jako zrównoważone alternatywy dla miejskich podróży samochodem. Narzędziem do zwiększenia popularności tych form transportu jest ich integracja w modelu bike-and-ride, polegającym na łączeniu przejazdu rowerem i środkiem transportu zbiorowego w ramach tej samej podróży. Jednym z istotnych aspektów tego modelu jest możliwość przewozu roweru w pojeździe (autobus, tramwaj). Taki sposób przemieszczania się nie tylko zwiększa zasięg podróży, ale stanowi również ważne rozwiązanie w sytuacji awaryjnej potrzeby przewozu roweru, gdy rowerzysta z różnych przyczyn nie ma możliwości kontynuacji jazdy na rowerze. Kluczowe dla transferu rowerów w innych pojazdach są jednak zasady przewozowe stosowane przez lokalnych operatorów transportu zbiorowego. Za cel pracy przyjęto analizę zapisów regulaminów przewozowych transportu w zakresie możliwości przewozu rowerów w pojazdach (autobusach, trolejbusach, tramwajach lub metrze). W artykule przeanalizowano 55 miast, dokonując porównania między krajami Europy Zachodniej (Danią i Holandią) a krajami Europy Środkowo-Wschodniej (Polską, Czechami i Słowacją). W badaniu wykazano duże zróżnicowanie w zakresie kompletności i restrykcyjności zapisów umożliwiających przewóz rowerów w pojazdach transportu publicznego. Oceniono jednak, że w niektórych przypadkach zasady przewozu są bardziej surowe w Europie Zachodniej niż w Europie Środkowo-Wschodniej, co może wynikać z większego ruchu rowerowego w miastach tej części kontynentu i potrzeby wprowadzenia odpowiednich ograniczeń.
Bicycles in public transport vehicles – a study of transport policies in selected European cities
Public collective transport and cycling are seen as sustainable alternatives to urban car travel. A tool to increase the popularity of these forms of transport is their integration in the bike-and-ride model, consisting in combining cycling and public transport within the same journey. One important aspect of this model is the option to carry a bicycle on a public transport vehicle. Such a combination not only increases the range of journeys, but is also an important solution in an emergency situation when the cyclist is unable to continue cycling for various reasons. The transport rules applied by local public transport operators are crucial for the transfer of bikes on other vehicles. The aim of the study was to analyse the provisions of the public transport regulations concerning the possibility of carrying bikes on board the vehicles (buses, trolleybuses, trams, or underground). The article analysed the transport policies of 55 cities, making comparisons between Western European countries (Denmark and the Netherlands) and Central and Eastern European countries (Poland, the Czech Republic, and Slovakia). The study showed a wide variation in the completeness and restrictiveness of provisions allowing for the carriage of bicycles on public transport vehicles. However, it was assessed that in some cases, the carriage rules are stricter in Western Europe than in Central and Eastern Europe, which may be due to the higher cycling traffic in the cities in this part of the continent and the need for relevant restrictions.
Keywords: cycling policy, bicycle, public transport, bicycle on board, bike-and-ride
Adam R. Parol
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (3), 2022, s. 56-75
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.016.16610Opracowanie podejmuje tematykę ruchu rowerowego w położonym na Pomorzu ośrodku regionalnym – Słupsku – w ujęciu wieloaspektowym. Niniejszy artykuł jest kompleksowym studium przypadku. Badania oparto na komponencie organizacyjno-infrastrukturalnym, a więc na stanie obecnym oraz procesie rozwoju sieci dróg rowerowych w Słupsku, z uwzględnieniem ich przebiegu w strukturze urbanistycznej i przestrzeni miasta. Wykonano również analizę topologiczną sieci dróg rowerowych w mieście. Odniesiono się do działalności systemu roweru miejskiego oraz wypożyczalni rowerów cargo w 2021 r. Dodatkowo, wskazano szereg przykładów miejsc interesujących i newralgicznych z perspektywy praktyk mobilnościowych w ruchu rowerowym oraz interakcji z innymi uczestnikami ruchu. Badania zostały przeprowadzone na podstawie studiów literatury, analizy danych statystycznych oraz inwentaryzacji terenowej dokonanej przez autora. W końcowej części przedstawiono syntetyczne rekomendacje co do dalszego rozwoju systemu rowerowego Słupska, opierając się na postulatach znanych z literatury przedmiotu oraz środowiska eksperckiego, oficjalnych planach miasta oraz własnych obserwacjach.
Cycling in Słupsk – organizational, infrastructural and mobility conditions
The study deals with the subject of cycling in the regional centre located in Pomerania – Słupsk – in a multifaceted approach. This article is a comprehensive case study. The research was based on the organizational and infrastructural component, i.e. the current state and the process of development of the bicycle path network in Słupsk, taking into account their course in the urban structure and the city space. A topological analysis of the bicycle path network in the city was also performed. The author also referred to the activity of the city bike system and cargo bikes rental in 2021. In addition, a number of examples of interesting places from the perspective of mobility practices in cycling and in interaction with other road users were indicated by the author. The research was carried out on the basis of literature studies, statistical data analysis and field inventory. In the final part, synthetic recommendations for the further development of Słupsk cycling system are presented. They are based on the postulates taken from the literature and experts, official city plans and the author’s own observations.
Keywords: transport, mobility, bike, city bike, Słupsk
Wojciech Szymalski, Karolina Bukowicka
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (3), 2022, s. 76-87
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.017.16611W artykule przedstawiono metodę obliczenia emisji gazów cieplarnianych z transportu osobowego w Warszawie na podstawie wyników systematycznie prowadzonego badania ankietowego Barometr Warszawski. Uzyskane wyniki dla roku 2015 porównano do dwóch innych dostępnych oszacowań dla tego okresu. Sumaryczna emisja w przedstawionej metodzie jest bardzo zbliżona do wcześniejszych opracowań i wynosi niewiele ponad 1,4 mln kg CO2eq. Znaczne różnice ujawniają się jednak na poziomie rozbicia na środki transportu – transport indywidualny wydaje się być znacznie przeszacowany, zaś zbiorowy niedoszacowany. W artykule omówiono możliwe źródła różnic oraz przedstawiono rekomendacje mogące prowadzić do zwiększenia wiarygodności prezentowanej metody.
GHG emissions of pasanger transport in Warsaw based on the Warsaw Barometer data
This paper presents a method for calculating greenhouse gas emissions from passenger transport in Warsaw based on the results of the systematically conducted Warsaw Barometer survey. The results obtained for 2015 were compared to two other available estimates for this period. The total emissions in the presented method are very similar to previous studies and amount to just over 1.4 million kg CO2eq. However, significant differences emerge at the level of the breakdown by mode of transport – individual transport appears to be significantly overestimated, while collective transport appears to be underestimated. The article discusses the possible sources of the differences and makes recommendations that could lead to an increase in the reliability of the method presented.
Keywords: greenhouse gases emissions, means of transport, The Warsaw Barometer
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (3), 2022, s. 88-91
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (3), 2022, s. 92-94
Julia Wójcik
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (3), 2022, s. 95-96
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (3), 2022, s. 88-91
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (3), 2022, s. 92-94
Julia Wójcik
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (3), 2022, s. 95-96
Wojciech Jurkowski, Mateusz Smolarski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (3), 2022, s. 5-6
Tadeusz Bocheński
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (3), 2022, s. 7-23
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.013.16607Publiczny transport zbiorowy stanowi najważniejszą usługę publiczną, a jego organizacja jest głównym przedmiotem współpracy w miejskich obszarach funkcjonalnych. Dotychczasowe badania w zakresie jego rozwoju w Polsce dotyczyły głównie największych miast, pomijając mniejsze ośrodki i ich zespoły. Przeprowadzona analiza ma częściowo uzupełnić tę lukę poznawczą. Celem badań było określenie zasięgu i ocena poziomu rozwoju systemów lokalnego transportu zbiorowego w zespołach osadniczych niezwiązanych z ośrodkami wojewódzkimi w Polsce. Interesująca była również odpowiedź na pytanie o zasięg współpracy międzygminnej w tym zakresie na tle wyznaczonych MOF i ZIT. Zidentyfikowano 23 zespoły osadnicze poza ośrodkami wojewódzkimi w Polsce, na terenie których transport miejski obsługiwał połączenia międzymiastowe. Transport miejski w tych zespołach obsługiwał łącznie 141 gmin, w tym 76 miast. Zamieszkiwało je łącznie 3,3 mln osób. Na ich terenie działało ogółem 28 operatorów transportu miejskiego uruchamiających 656 linii komunikacyjnych. Gminy te były w różnym stopniu pokryte siecią połączeń.
Inter-communal connections by municipal transport in settlement complexes outside voivodeship centers in Poland
Collective public transport is the most important public service and its organization is the main focus of cooperation in functional urban areas. So far, research on its development in Poland concerned mainly the largest cities, excluding smaller centers and their complexes. The conducted analysis is to partially fill this cognitive gap. The aim of the research was to determine the range and assessment of the level of development of local collective transport systems in settlement complexes unrelated to voivodeship centers in Poland. The answer to the question about the scope of inter-municipal cooperation in this respect in comparison to the designated FUAs and ITIes was also interesting. The 23 settlement complexes were identified outside voivodship centers in Poland, where urban transport served intercity connections. Urban transport in these complexes was serviced by a total of 141 communes, including 76 cities. They were inhabited by a total of 3,3 million people. There were a total of 28 public transport operators operating in their area, running 656 communication lines. These communes were covered with a network of connections to a different extent.
Keywords: intercommunal connections, local public transport, municipal transport, non-metropolitan centers, Poland
Iwona Kiniorska, Patryk Brambert
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (3), 2022, s. 24-40
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.014.16608Michał Adam Kwiatkowski, Łukasz Karbowiński
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (3), 2022, s. 41-55
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.015.16609Publiczny transport zbiorowy oraz transport rowerowy postrzegane są jako zrównoważone alternatywy dla miejskich podróży samochodem. Narzędziem do zwiększenia popularności tych form transportu jest ich integracja w modelu bike-and-ride, polegającym na łączeniu przejazdu rowerem i środkiem transportu zbiorowego w ramach tej samej podróży. Jednym z istotnych aspektów tego modelu jest możliwość przewozu roweru w pojeździe (autobus, tramwaj). Taki sposób przemieszczania się nie tylko zwiększa zasięg podróży, ale stanowi również ważne rozwiązanie w sytuacji awaryjnej potrzeby przewozu roweru, gdy rowerzysta z różnych przyczyn nie ma możliwości kontynuacji jazdy na rowerze. Kluczowe dla transferu rowerów w innych pojazdach są jednak zasady przewozowe stosowane przez lokalnych operatorów transportu zbiorowego. Za cel pracy przyjęto analizę zapisów regulaminów przewozowych transportu w zakresie możliwości przewozu rowerów w pojazdach (autobusach, trolejbusach, tramwajach lub metrze). W artykule przeanalizowano 55 miast, dokonując porównania między krajami Europy Zachodniej (Danią i Holandią) a krajami Europy Środkowo-Wschodniej (Polską, Czechami i Słowacją). W badaniu wykazano duże zróżnicowanie w zakresie kompletności i restrykcyjności zapisów umożliwiających przewóz rowerów w pojazdach transportu publicznego. Oceniono jednak, że w niektórych przypadkach zasady przewozu są bardziej surowe w Europie Zachodniej niż w Europie Środkowo-Wschodniej, co może wynikać z większego ruchu rowerowego w miastach tej części kontynentu i potrzeby wprowadzenia odpowiednich ograniczeń.
Bicycles in public transport vehicles – a study of transport policies in selected European cities
Public collective transport and cycling are seen as sustainable alternatives to urban car travel. A tool to increase the popularity of these forms of transport is their integration in the bike-and-ride model, consisting in combining cycling and public transport within the same journey. One important aspect of this model is the option to carry a bicycle on a public transport vehicle. Such a combination not only increases the range of journeys, but is also an important solution in an emergency situation when the cyclist is unable to continue cycling for various reasons. The transport rules applied by local public transport operators are crucial for the transfer of bikes on other vehicles. The aim of the study was to analyse the provisions of the public transport regulations concerning the possibility of carrying bikes on board the vehicles (buses, trolleybuses, trams, or underground). The article analysed the transport policies of 55 cities, making comparisons between Western European countries (Denmark and the Netherlands) and Central and Eastern European countries (Poland, the Czech Republic, and Slovakia). The study showed a wide variation in the completeness and restrictiveness of provisions allowing for the carriage of bicycles on public transport vehicles. However, it was assessed that in some cases, the carriage rules are stricter in Western Europe than in Central and Eastern Europe, which may be due to the higher cycling traffic in the cities in this part of the continent and the need for relevant restrictions.
Keywords: cycling policy, bicycle, public transport, bicycle on board, bike-and-ride
Adam R. Parol
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (3), 2022, s. 56-75
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.016.16610Opracowanie podejmuje tematykę ruchu rowerowego w położonym na Pomorzu ośrodku regionalnym – Słupsku – w ujęciu wieloaspektowym. Niniejszy artykuł jest kompleksowym studium przypadku. Badania oparto na komponencie organizacyjno-infrastrukturalnym, a więc na stanie obecnym oraz procesie rozwoju sieci dróg rowerowych w Słupsku, z uwzględnieniem ich przebiegu w strukturze urbanistycznej i przestrzeni miasta. Wykonano również analizę topologiczną sieci dróg rowerowych w mieście. Odniesiono się do działalności systemu roweru miejskiego oraz wypożyczalni rowerów cargo w 2021 r. Dodatkowo, wskazano szereg przykładów miejsc interesujących i newralgicznych z perspektywy praktyk mobilnościowych w ruchu rowerowym oraz interakcji z innymi uczestnikami ruchu. Badania zostały przeprowadzone na podstawie studiów literatury, analizy danych statystycznych oraz inwentaryzacji terenowej dokonanej przez autora. W końcowej części przedstawiono syntetyczne rekomendacje co do dalszego rozwoju systemu rowerowego Słupska, opierając się na postulatach znanych z literatury przedmiotu oraz środowiska eksperckiego, oficjalnych planach miasta oraz własnych obserwacjach.
Cycling in Słupsk – organizational, infrastructural and mobility conditions
The study deals with the subject of cycling in the regional centre located in Pomerania – Słupsk – in a multifaceted approach. This article is a comprehensive case study. The research was based on the organizational and infrastructural component, i.e. the current state and the process of development of the bicycle path network in Słupsk, taking into account their course in the urban structure and the city space. A topological analysis of the bicycle path network in the city was also performed. The author also referred to the activity of the city bike system and cargo bikes rental in 2021. In addition, a number of examples of interesting places from the perspective of mobility practices in cycling and in interaction with other road users were indicated by the author. The research was carried out on the basis of literature studies, statistical data analysis and field inventory. In the final part, synthetic recommendations for the further development of Słupsk cycling system are presented. They are based on the postulates taken from the literature and experts, official city plans and the author’s own observations.
Keywords: transport, mobility, bike, city bike, Słupsk
Wojciech Szymalski, Karolina Bukowicka
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (3), 2022, s. 76-87
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.017.16611W artykule przedstawiono metodę obliczenia emisji gazów cieplarnianych z transportu osobowego w Warszawie na podstawie wyników systematycznie prowadzonego badania ankietowego Barometr Warszawski. Uzyskane wyniki dla roku 2015 porównano do dwóch innych dostępnych oszacowań dla tego okresu. Sumaryczna emisja w przedstawionej metodzie jest bardzo zbliżona do wcześniejszych opracowań i wynosi niewiele ponad 1,4 mln kg CO2eq. Znaczne różnice ujawniają się jednak na poziomie rozbicia na środki transportu – transport indywidualny wydaje się być znacznie przeszacowany, zaś zbiorowy niedoszacowany. W artykule omówiono możliwe źródła różnic oraz przedstawiono rekomendacje mogące prowadzić do zwiększenia wiarygodności prezentowanej metody.
GHG emissions of pasanger transport in Warsaw based on the Warsaw Barometer data
This paper presents a method for calculating greenhouse gas emissions from passenger transport in Warsaw based on the results of the systematically conducted Warsaw Barometer survey. The results obtained for 2015 were compared to two other available estimates for this period. The total emissions in the presented method are very similar to previous studies and amount to just over 1.4 million kg CO2eq. However, significant differences emerge at the level of the breakdown by mode of transport – individual transport appears to be significantly overestimated, while collective transport appears to be underestimated. The article discusses the possible sources of the differences and makes recommendations that could lead to an increase in the reliability of the method presented.
Keywords: greenhouse gases emissions, means of transport, The Warsaw Barometer
Data publikacji: 2022
Oleksandr Radchenko, Aleksander Kuczabski, Alina Boychuk, Serhiy Klimovych
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (2), 2022, s. 7-17
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.009.16267Miroslava Trembošová, Samuel Kohutiar
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (2), 2022, s. 18-26
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.007.16265The accessibility of regional centers by public transport in a defined area is a very specific problem. Depending on the organization of public transport, there is a potentially related phenomenon – social transport exclusion. The aim of the study is to express the existence of a relationship between public transport and regional development in the rural self-governing region Trnava. At the same time, we identify municipalities – more precisely areas – with reduced transport accessibility in relation to their regional development and we determine the most advantageous means of public transport for the population who does not have the possibility to use a car. The procedure was to use an electronic database of train and bus timetables to obtain information about the studied characteristics for the return journey during the 24 hours of working days (Tuesday). We found that rail and combined transport have better quality in about half of the region’s municipalities. The Pearson correlation coefficient of product of moments indicated that the value of the correlation between the number of points for public transport and points for regional development is only 0.36, and therefore there is no strong connection between them. However, the individual extreme and average values of these indicators and especially their sub-components have shown us that there is a certain dependence between these values. The results show that despite a lower impact on public transport on regional development, it has a more decisive influence, leading to the strengthening of public transport.
Sławomir Goliszek, Julia Wójcik, Patryk Duma
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (2), 2022, s. 27-41
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.010.16268The analysis presented herein is aimed at indicating disparities in accessibility to some selected travel destinations by means of private and public transport in the city of Szczecin. Accessibility is a simple measure of potential interactions between two points in space. For the purpose of the study, an original model of an individual transportation system has been developed using Google Maps API data. In order to do so, some GTFS and pedestrian-related data have been downloaded. To calculate source-destination travel times at certain times of the day for four different parameters of pedestrian motion speed, ArcGIS Network Analyst software has been used. Five research methods have been applied: the proximity measure, the population percentage measure, the cumulative accessibility measure, the potential accessibility index and the potential accessibility quotient. In order to develop an ultimate accessibility rating for housing estates in Szczecin, a synthetic accessibility measure has been developed. The synthetic accessibility measure consists of 9 standardised components/values for both public and private (car) transport. The potential accessibility to the population is part of the synthetic accessibility sub-measure. The isochrones have been drawn in order to analyse the workplaces and secondary schools. Moreover, data concerning accessibility to the nearest kindergarten, primary school, hospital, cinema, shopping centre and indoor swimming pool have also been taken into consideration when calculating the synthetic measure. In the case of potential accessibility measures, it is usually the highest in the city centre. Obviously, the nearer a particular facility, the higher its accessibility measure is. The only disparities between the measures for public and private transport are observed in areas which are not covered by the public transportation network.
Roman Panov
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (2), 2022, s. 42-51
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.008.16266One of the main transportation problems of biggest modern cities is the excessively high load on ground transport, which is why the development of subway networks is of particular importance. This article analyzes the development of the spatial structure of subway networks in China. Currently China shows an intensive growth of existing networks and massive openings of new networks, which makes it the most suitable object for studying the evolution of subway networks. The methodology developed by K. Kansky and S. A. Tarkhov was used as the theoretical basis of this study. The study was conducted by analyzing the dynamics of the main quantitative and topomorphological indicators of subway networks during their passage through the stages of spatial evolution. The following indicators were used: the number of subways, the total length of the network, the number of cycles in the network, the number of topological layers and the number of cycles in each of them, the number of branching tiers, the area of topological layers and their share in the cyclic core of the network, the distribution of the length between the elements of the network structure, average cycle size, topological limit, cyclization index and circuity index. We identified the patterns for passing the stages of evolutionary development by the networks of Chinese subways; also, we found common features that define the “Chinese” type of subway, we identified a new subtype of networks.
Hasan Huseyin Coban, Wojciech Lewicki
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (2), 2022, s. 52-62
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.011.16269The aim of this study is to investigate how the daily electricity demand from road transport related to the implementation of an electric road system on the eight roads with the highest traffic flow connecting the seven largest cities in Turkey varies according to time and location. Intercity highway route O-7, O-5, O-21, D715, D687, E96, and E87 in Western Turkey was used as a case study. The daily electricity demand on the eight roads working on the full electrification of the existing traffic flow can be increased by 3.7% in the case of the reference point. However, if all roads in Turkey are converted to an electric road system and all land vehicles use this system, the corresponding peak power increase will be 100%. The daily electricity demand along the roads is derived from the available measuring points for the daily road traffic volumes. The study also compares the CO₂ reduction potentials and energy demands of the electrified road system with the use of fossil fuels to achieve the same transportation volume. The results show that an electric road system application on eight Turkish roads with considerable traffic flow can reduce 18.8 million tons of CO₂ emissions from the road transport sector. The research can find practical application in assessing the validity of developing a strategy for the development of electromobility on highways in Turkey.
Oleksandr Radchenko, Aleksander Kuczabski, Alina Boychuk, Serhiy Klimovych
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (2), 2022, s. 7-17
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.009.16267Miroslava Trembošová, Samuel Kohutiar
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (2), 2022, s. 18-26
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.007.16265The accessibility of regional centers by public transport in a defined area is a very specific problem. Depending on the organization of public transport, there is a potentially related phenomenon – social transport exclusion. The aim of the study is to express the existence of a relationship between public transport and regional development in the rural self-governing region Trnava. At the same time, we identify municipalities – more precisely areas – with reduced transport accessibility in relation to their regional development and we determine the most advantageous means of public transport for the population who does not have the possibility to use a car. The procedure was to use an electronic database of train and bus timetables to obtain information about the studied characteristics for the return journey during the 24 hours of working days (Tuesday). We found that rail and combined transport have better quality in about half of the region’s municipalities. The Pearson correlation coefficient of product of moments indicated that the value of the correlation between the number of points for public transport and points for regional development is only 0.36, and therefore there is no strong connection between them. However, the individual extreme and average values of these indicators and especially their sub-components have shown us that there is a certain dependence between these values. The results show that despite a lower impact on public transport on regional development, it has a more decisive influence, leading to the strengthening of public transport.
Sławomir Goliszek, Julia Wójcik, Patryk Duma
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (2), 2022, s. 27-41
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.010.16268The analysis presented herein is aimed at indicating disparities in accessibility to some selected travel destinations by means of private and public transport in the city of Szczecin. Accessibility is a simple measure of potential interactions between two points in space. For the purpose of the study, an original model of an individual transportation system has been developed using Google Maps API data. In order to do so, some GTFS and pedestrian-related data have been downloaded. To calculate source-destination travel times at certain times of the day for four different parameters of pedestrian motion speed, ArcGIS Network Analyst software has been used. Five research methods have been applied: the proximity measure, the population percentage measure, the cumulative accessibility measure, the potential accessibility index and the potential accessibility quotient. In order to develop an ultimate accessibility rating for housing estates in Szczecin, a synthetic accessibility measure has been developed. The synthetic accessibility measure consists of 9 standardised components/values for both public and private (car) transport. The potential accessibility to the population is part of the synthetic accessibility sub-measure. The isochrones have been drawn in order to analyse the workplaces and secondary schools. Moreover, data concerning accessibility to the nearest kindergarten, primary school, hospital, cinema, shopping centre and indoor swimming pool have also been taken into consideration when calculating the synthetic measure. In the case of potential accessibility measures, it is usually the highest in the city centre. Obviously, the nearer a particular facility, the higher its accessibility measure is. The only disparities between the measures for public and private transport are observed in areas which are not covered by the public transportation network.
Roman Panov
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (2), 2022, s. 42-51
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.008.16266One of the main transportation problems of biggest modern cities is the excessively high load on ground transport, which is why the development of subway networks is of particular importance. This article analyzes the development of the spatial structure of subway networks in China. Currently China shows an intensive growth of existing networks and massive openings of new networks, which makes it the most suitable object for studying the evolution of subway networks. The methodology developed by K. Kansky and S. A. Tarkhov was used as the theoretical basis of this study. The study was conducted by analyzing the dynamics of the main quantitative and topomorphological indicators of subway networks during their passage through the stages of spatial evolution. The following indicators were used: the number of subways, the total length of the network, the number of cycles in the network, the number of topological layers and the number of cycles in each of them, the number of branching tiers, the area of topological layers and their share in the cyclic core of the network, the distribution of the length between the elements of the network structure, average cycle size, topological limit, cyclization index and circuity index. We identified the patterns for passing the stages of evolutionary development by the networks of Chinese subways; also, we found common features that define the “Chinese” type of subway, we identified a new subtype of networks.
Hasan Huseyin Coban, Wojciech Lewicki
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (2), 2022, s. 52-62
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.011.16269The aim of this study is to investigate how the daily electricity demand from road transport related to the implementation of an electric road system on the eight roads with the highest traffic flow connecting the seven largest cities in Turkey varies according to time and location. Intercity highway route O-7, O-5, O-21, D715, D687, E96, and E87 in Western Turkey was used as a case study. The daily electricity demand on the eight roads working on the full electrification of the existing traffic flow can be increased by 3.7% in the case of the reference point. However, if all roads in Turkey are converted to an electric road system and all land vehicles use this system, the corresponding peak power increase will be 100%. The daily electricity demand along the roads is derived from the available measuring points for the daily road traffic volumes. The study also compares the CO₂ reduction potentials and energy demands of the electrified road system with the use of fossil fuels to achieve the same transportation volume. The results show that an electric road system application on eight Turkish roads with considerable traffic flow can reduce 18.8 million tons of CO₂ emissions from the road transport sector. The research can find practical application in assessing the validity of developing a strategy for the development of electromobility on highways in Turkey.
Data publikacji: 2022
Julia Kuźma, Marcin Połom, Sandra Żukowska
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (1), 2022, s. 7-22
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.003.15963Problematyka badania obejmuje rozwój mobilności współdzielonej w Polsce. Analizie poddano zarówno determinanty rozwoju polityk mobilnościowych w kraju, jak i za granicą. Wyznaczono również bariery oraz tendencje rozwojowe. W opracowaniu wykorzystano następujące metody badawcze: przegląd i krytyczną analizę literatury przedmiotu i opracowań branżowych, analizę statystyczną oraz analizy GIS. Przeprowadzone analizy wskazują jednoznacznie na to, że transport współdzielony systematycznie zyskuje popularność. Uwarunkowane jest to m.in. zmianą podejścia decydentów do rozwoju ośrodków miejskich, obierając w swoich działaniach rozwojowych bardziej zrównoważony kierunek. Transformacja ta zachodzi również w podejściu do rozwoju przestrzenno-funkcjonalnego miast. Obejmuje ona odejście od tradycyjnego modelu projektowania z nastawieniem na użytkowanie samochodów do zwrócenia większej uwagi na potrzeby mieszkańców. Wynika to również ze zmiany postaw i świadomości użytkowników miejskich, którzy dostrzegają negatywny wpływ środowiskowy, wynikający z ich preferencji transportowych. Opracowano i poddano analizie zestawienia statystyczne w krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Wyniki wskazują na to, że Polska jest liderem w zakresie wolumenu zainteresowania użytkowników korzystaniem z transportu współdzielonego. Wykorzystano również studium przypadku Trójmiasta do zbadania atrakcyjności usług transportu współdzielonego na jego terenie. Wyznaczono zarówno obszary koncentracji usług współdzielonych, jak i obszary, w których transport publiczny jest niedostatecznie rozwinięty, a mobilność współdzielona może tę lukę uzupełnić.
The development of shared mobility in Poland against the background of European trends
The problem of the study includes the development of shared mobility in Poland. The determinants of mobility policies development in the country and abroad were analyzed. Barriers and development tendencies were also determined. The study uses the following research methods: review and critical analysis of the literature on the subject and industry studies, statistical and GIS analysis. The conducted analyses clearly indicate that shared transport is systematically gaining popularity. It is conditioned, among others, by a change in the approach of decision makers to the development of urban centers, taking a more sustainable direction in their development activities. This transformation is also taking place in the approach to spatial-functional development of cities. It includes a shift from the traditional design model of focusing on car use to paying more attention to the needs of residents. It also results from a change in attitudes and awareness of urban users who recognize the negative environmental impacts resulting from their use. Statistical summaries in Central and Eastern European countries have been compiled and analysed. The results show that Poland is the leader in terms of the volume of users’ interest in using shared transport. A case study of Tricity was also used to investigate the attractiveness of shared transport services in its area. Both areas of concentration of shared services and areas where public transport is underdeveloped were identified, where it was pointed out that shared mobility can fill this gap.
Keywords: shared mobility, sustainable transport, car sharing, bike sharing, e-scooters, transport policy
Sławomir Dorocki
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (1), 2022, s. 23-40
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.004.15964Problematyka mikromobilności i transportu osobistego jest coraz częściej podejmowana w pracach badawczych nad zrównoważonym transportem w miastach. Wynika to głównie z rosnących problemów komunikacyjnych na terenach zurbanizowanych, jak i poszukiwania alternatywnych form transportu dla samochodów osobowych. Dodatkowo pandemia Covid-19 wpłynęła na spadek popularności transportu publicznego. Kraków jest jednym z miast Polski borykających się z dużymi problemami komunikacyjnymi. Dlatego od lat próbuje się w nim ograniczyć liczbę samochodów i rozwijać inne formy transportu. Do przejawów tego procesu należy kreowanie przez władze miasta transportu rowerowego. Powstała infrastruktura rowerowa jest obecnie wykorzystywana również przez hulajnogi elektryczne. Celem artykułu jest analiza dostępności oraz użytkowania dwóch najbardziej popularnych wśród mieszkańców Krakowa alternatywnych form transportu osobistego – rowerów i hulajnóg elektrycznych. Przeprowadzone badania dowiodły, że wykorzystanie hulajnóg elektrycznych staje się coraz bardziej popularne w dojazdach na małe odległości, głównie wśród ludzi młodych. Rozwój tego rodzaju transportu uzależniony jest od zasięgu udostępniana tych pojazdów przez prywatne wypożyczalnie.
Determinants for the use of electric bicycles and e-scooters in Krakow
The issue of micromobility and personal transport is more and more often undertaken in research on sustainable transport in cities. This is mainly due to the growing communication problems in urban areas, as well as the search for alternative forms of transport for cars. In addition, the Covid-19 pandemic contributed to a decline in the popularity of public transport. Krakow is one of the Polish cities struggling with major communication problems. Therefore, for years, this city has been trying to reduce the number of cars and develop other forms of transport. One of the manifestations of this process is the creation of bicycle transport by the city authorities. The resulting bicycle infrastructure is now also used by electric scooters. The aim of the article is to analyze the accessibility and use of the two most popular alternative forms of personal transport among the inhabitants of Krakow – bicycles and electric scooters. The conducted research proved that the use of electric scooters is becoming more and more popular, mainly among young people, for short-distance commuting. The development of this type of transport depends on the range of these vehicles made available by private rentals.
Keywords: electric scooter, Krakow, city, micromobility, electric bicycle
Damian Banaś
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (1), 2022, s. 41-57
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.005.15965W artykule przedstawiono zróżnicowanie przestrzenne oraz zmienność liczby znaczących wypadków (z podziałem na kolizje, wykolejenia, wypadki na przejazdach kolejowo-drogowych i przejściach, wypadki z udziałem osób i poruszających się pojazdów kolejowych oraz pożary) w odniesieniu do pracy eksploatacyjnej w wybranych krajach Europy w latach 2010-2017, przy wykorzystaniu wskaźników CSI. Wskaźniki CSI (Common Safety Indicators, wspólne wskaźniki bezpieczeństwa) to informacje statystyczne odnoszące się do bezpieczeństwa kolei, gromadzone i udostępniane przez Agencję Kolejową Unii Europejskiej (European Union Agency for Railways, EUAR), która pozyskuje je od państw członkowskich Unii Europejskiej, jak również od Norwegii i Szwajcarii. Analiza wykazała obecność dużej dysproporcji w liczbie wypadków pomiędzy krajami Europy Zachodniej i Wschodniej, przy generalnym spadku ich liczby pomiędzy 2010 a 2017 r. w obu grupach. Zbadano także strukturę znaczących wypadków – większość stanowiły wypadki z udziałem osób i poruszających się pojazdów kolejowych, a dużym udziałem charakteryzowały się także wypadki na przejazdach kolejowo-drogowych i przejściach, co sugeruje, że na wypadkowość kolei w badanym okresie w dużej mierze oddziaływały czynniki zewnętrzne (znajdujące się poza systemem kolejowym). Szczególną uwagę poświęcono w artykule Polsce, która na początku badanego okresu negatywnie wyróżniała się pod względem liczby znaczących wypadków, liczby wykolejeń oraz liczby wypadków z udziałem osób i poruszających się pojazdów kolejowych nie tylko na tle krajów Europy Zachodniej, ale także krajów Europy Wschodniej, by pod koniec okresu w każdej z kategorii osiągnąć niższe wartości wskaźnika niż ta druga grupa krajów.
Rail traffic safety in Poland against the European background in 2010-2017 according to Common Safety Indicators (CSIs)
This paper presents the spatial differentiation and the variation in the number of significant accidents (divided into: collisions, derailments, level-crossing accidents, accidents to persons caused by rolling stock in motion and fires) in relation to operation work in selected European countries from 2010 to 2017, using CSIs. CSIs (Common Safety Indicators) are statistical information relating to rail safety collected and made available by the European Union Agency for Railways (EUAR), which obtains them from European Union member states as well as from Norway and Switzerland. The analysis revealed the presence of a large disproportion in the number of accidents between Western and Eastern European countries, with a general decrease between 2010 and 2017 in both groups. The structure of significant accidents was also examined – accidents to persons caused by rolling stock in motion accounted for the majority, while level-crossing accidents also had a high proportion, suggesting that external factors (outside the railway system) largely influenced railway accident rates during the studied period. Particular attention was paid in the article to Poland, which at the beginning of the period under study was negatively distinguished in terms of the number of significant accidents, the number of derailments and the number of accidents to persons caused by rolling stock in motion not only in comparison with Western European countries, but also Eastern European countries, and at the end of the period in each category reached lower values than the latter group of countries.
Keywords: rail transport, railway accidents, common safety indicators, Poland, Europe
Tadeusz Bocheński
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (1), 2022, s. 58-72
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.001.15961Niniejsze badania opierają się na analizie niepublikowanych danych o średniodobowym ruchu pociągów towarowych po sieci kolejowej zarządzanej przez PKP Polskie Linie Kolejowe i PKP Linię Hutniczą Szerokotorową. Przedstawiono także zmiany, jakie zaszły w tym czasie na rynku kolejowych przewozów towarowych w Polsce, dotyczące wielkości i struktury towarowej przewozów, liczby przewoźników i ich udziału w rynku. Dekada 2010-2020 charakteryzowała się nasileniem inwestycji na sieci kolejowej w Polsce, a także dynamicznym rozwojem rynku przewoźników i wewnętrznej konkurencji między nimi. Zmiany te nie przyczyniły się jednak do zwiększenia roli kolei w strukturze gałęziowej transportu. Ruch kolejowy wykazywał tendencję do coraz większej koncentracji na głównych szlakach. Niezmiennie od wielu lat największym ruchem towarowym charakteryzowała się magistrala CE65 łącząca porty Trójmiasta z Górnym Śląskiem i granicą z Czechami. Wpływ na rozkład ruchu kolejowego miały aktualnie prowadzone inwestycje i związane z nimi zamknięcia torowe i trasowanie pociągów objazdami.
Spatial distribution of freight train traffic in Poland against the background of changes in the rail market in 2010-2020
This research is based on the analysis of unpublished data on the average daily traffic of freight trains on the railway network managed by PKP Polish Railway Lines and Broad Gauge Metallurgical Railway Line. The changes that took place at that time on the rail freight market in Poland were also presented in terms of the volume and structure of freight transport, the number of carriers, and their market share. The 2010-2020 decade was characterized by increased investments in the railway network in Poland, as well as the dynamic development of the carrier market and internal competition between them. However, these changes did not contribute to increasing the role of railways in the branch structure of transport. Rail traffic tended to be increasingly concentrated on the main routes. Invariably, for many years, the largest freight traffic was characterized by the CE65 main, connecting the ports of the Tri-City with Upper Silesia and the border with the Czech Republic. The current investments and the related track closures and routing trains by detours had an impact on the railway traffic distribution.
Keywords: railway, freight transport, train traffic, Poland
Krzysztof Janc, Wojciech Jurkowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (1), 2022, s. 73-84
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.002.15962W obecnych czasach społeczeństwo staje się coraz bardziej uzależnione nie tylko od samego dostępu do Internetu, ale również od jego jakości, ocenianej przez pryzmat prędkości przesyłania danych. Stąd też rozpoznanie prawidłowości w tym zakresie, szczególnie w ujęciu przestrzennym staje się istotną kwestią zarówno z punktu widzenia poznawczego jak i aplikacyjnego. Celem opracowania jest identyfikacja przestrzennego zróżnicowania jakości Internetu w skali lokalnej w Polsce. Zjawisko to rozpatrywane jest w kontekście wykluczenia cyfrowego, na dwóch płaszczyznach interpretacji: symetryczności dostępu do Internetu oraz jego substytucji. Podstawowym źródłem wykorzystanym w badaniu są dane pozyskiwane od użytkowników Internetu na drodze crowdsourcingu przy użyciu narzędzia Speedtest firmy Ookla. Umożliwiają one określenie realnej – odczuwalnej przez użytkowników prędkości łącza. W wyniku analizy opracowanej typologii dla gmin wskazano kilka prawidłowości odnośnie zjawiska wykluczenia cyfrowego. Po pierwsze, w przypadku jakości Internetu, wymiar rdzeń–peryferie nie jest uniwersalny i oczywisty, gdyż silnie zaznaczają się układy regionalne. Po drugie, postrzeganie wykluczenia cyfrowego głównie przez pryzmat dostępu do Internetu jest zdecydowanie niewystarczającym podejściem w tego typu badaniach.
Spatial differentiation of the Internet quality in terms of digital divide in Poland
Nowadays society is becoming increasingly dependent not only on access to the Internet, but also on its quality, assessed by the speed of data transfer. Therefore, identify regularities in this regard particularly in spatial terms is an important issue both from cognitive and application point of view. The aim of the study is to identify the spatial differentiation of the Internet quality on a local scale in Poland. This phenomenon is considered in the context of digital divide, on two levels of interpretation: symmetry of Internet access and its substitution. The basic source of data used in the study is crowdsourcing data generated by Internet users via Ookla’s Speedtest tool. The data allow to determine the real – experienced by the users – speed of the Internet. As a result of the analysis of the typologies for municipalities prepared in the study, several regularities were identified with regard to the digital divide. Firstly, in the case of the Internet performance, the core-periphery dimension is not universal and obvious, as regional patterns are strongly visible. Secondly, looking at digital divide mainly through the lens of Internet access is definitely an insufficient approach in this research area.
Keywords: digital divide, Internet speed, Poland
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (1), 2022, s. 85-94
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.006.15966Pierwsze dwudziestolecie XXI w., a zwłaszcza jego druga dekada, to okres dynamicznego przyrostu liczby geografów transportu posiadających stopień doktora. Znacznie gorzej wyglądała sytuacja z samodzielnymi pracownikami naukowymi. W kontekście tej grupy nie było widać tak silnej dynamiki rozwoju nowych kadr, jak w przypadku zakończonych procedur doktoryzacji. Spośród osób awansowanych w badanym okresie na doktorów habilitowanych obecnie tylko jedna pracuje na stanowisku profesora nadzwyczajnego, jedna opuściła polską naukę, a pozostali sukcesywnie uzyskiwali tytuły profesorskie. Widoczna była także silna polaryzacja przestrzenna miejsc, gdzie prowadzono procedury awansowe. Doktoryzowaniem zajmowało się 11 instytucji, jednak blisko 4/5 doktoratów obroniono przed radami naukowymi sześciu z nich. Jednocześnie prawie 1/3 promocji doktorskich miała miejsce w Instytucie Geografii i Gospodarki Przestrzennej Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi UJ oraz w Instytucie Geografii i Zagospodarowania Przestrzennego PAN. W tej ostatniej jednostce odbyły się wszystkie procedury habilitacyjne z zakresu geografii transportu. W artykule zwraca się uwagę, że obecna struktura wiekowa badaczy omawianej subdyscypliny jest dość korzystna, niepokoi natomiast jej wymiar pod względem stopni i tytułów naukowych. Małoliczna jest zwłaszcza grupa doktorów habilitowanych, co znacznie zniekształca kształt piramidy ją odzwierciadlającej. W przyszłości może to zaowocować problemami następstwa pokoleń.
Scientists’ promotions in Polish transport geography in 2001-2021
The first twenty years of the 21st century, especially its second decade, was a period of dynamic growth in the number of transport geographers PhD promotions. The situation with independent academics (in Polish scientific system habilitated doctors and professors) was much worse. There was no such strong dynamics of the development of new staff as in the case of completed PhD procedures. Only one of habilitated doctors promoted in the analysed period is currently working as an associate professor, next one has quit Polish science, but the others have successively obtained professorships. A strong spatial polarization of the places where promotion procedures were carried out was also visible. The PhD processes were carried out by 11 institutions, but nearly 4/5 of them took place before the scientific councils of six of them. At the same time, almost 1/3 of the promotion took place at the Institute of Geography and Spatial Management of the Faculty of Biology and Earth Sciences of the Jagiellonian University and the Institute of Geography and Spatial Organisation of the Polish Academy of Sciences (IGSO PAS). Additionally all habilitation procedures in the field of transport geography were completed in IGSO PAS I. The article points out that the current age structure of researchers of the sub-discipline is quite favourable, while its distortion in terms of research degrees and titles is worrying, where the group of habilitated doctors is disturbingly small, which means that a significant distortion of the pyramid reflecting it is visible. In the future, this may result in problems of the succession of generations.
Keywords: Polish transport geographers, scientific promotions, scienceometry
Julia Kuźma, Marcin Połom, Sandra Żukowska
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (1), 2022, s. 7-22
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.003.15963Problematyka badania obejmuje rozwój mobilności współdzielonej w Polsce. Analizie poddano zarówno determinanty rozwoju polityk mobilnościowych w kraju, jak i za granicą. Wyznaczono również bariery oraz tendencje rozwojowe. W opracowaniu wykorzystano następujące metody badawcze: przegląd i krytyczną analizę literatury przedmiotu i opracowań branżowych, analizę statystyczną oraz analizy GIS. Przeprowadzone analizy wskazują jednoznacznie na to, że transport współdzielony systematycznie zyskuje popularność. Uwarunkowane jest to m.in. zmianą podejścia decydentów do rozwoju ośrodków miejskich, obierając w swoich działaniach rozwojowych bardziej zrównoważony kierunek. Transformacja ta zachodzi również w podejściu do rozwoju przestrzenno-funkcjonalnego miast. Obejmuje ona odejście od tradycyjnego modelu projektowania z nastawieniem na użytkowanie samochodów do zwrócenia większej uwagi na potrzeby mieszkańców. Wynika to również ze zmiany postaw i świadomości użytkowników miejskich, którzy dostrzegają negatywny wpływ środowiskowy, wynikający z ich preferencji transportowych. Opracowano i poddano analizie zestawienia statystyczne w krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Wyniki wskazują na to, że Polska jest liderem w zakresie wolumenu zainteresowania użytkowników korzystaniem z transportu współdzielonego. Wykorzystano również studium przypadku Trójmiasta do zbadania atrakcyjności usług transportu współdzielonego na jego terenie. Wyznaczono zarówno obszary koncentracji usług współdzielonych, jak i obszary, w których transport publiczny jest niedostatecznie rozwinięty, a mobilność współdzielona może tę lukę uzupełnić.
The development of shared mobility in Poland against the background of European trends
The problem of the study includes the development of shared mobility in Poland. The determinants of mobility policies development in the country and abroad were analyzed. Barriers and development tendencies were also determined. The study uses the following research methods: review and critical analysis of the literature on the subject and industry studies, statistical and GIS analysis. The conducted analyses clearly indicate that shared transport is systematically gaining popularity. It is conditioned, among others, by a change in the approach of decision makers to the development of urban centers, taking a more sustainable direction in their development activities. This transformation is also taking place in the approach to spatial-functional development of cities. It includes a shift from the traditional design model of focusing on car use to paying more attention to the needs of residents. It also results from a change in attitudes and awareness of urban users who recognize the negative environmental impacts resulting from their use. Statistical summaries in Central and Eastern European countries have been compiled and analysed. The results show that Poland is the leader in terms of the volume of users’ interest in using shared transport. A case study of Tricity was also used to investigate the attractiveness of shared transport services in its area. Both areas of concentration of shared services and areas where public transport is underdeveloped were identified, where it was pointed out that shared mobility can fill this gap.
Keywords: shared mobility, sustainable transport, car sharing, bike sharing, e-scooters, transport policy
Sławomir Dorocki
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (1), 2022, s. 23-40
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.004.15964Problematyka mikromobilności i transportu osobistego jest coraz częściej podejmowana w pracach badawczych nad zrównoważonym transportem w miastach. Wynika to głównie z rosnących problemów komunikacyjnych na terenach zurbanizowanych, jak i poszukiwania alternatywnych form transportu dla samochodów osobowych. Dodatkowo pandemia Covid-19 wpłynęła na spadek popularności transportu publicznego. Kraków jest jednym z miast Polski borykających się z dużymi problemami komunikacyjnymi. Dlatego od lat próbuje się w nim ograniczyć liczbę samochodów i rozwijać inne formy transportu. Do przejawów tego procesu należy kreowanie przez władze miasta transportu rowerowego. Powstała infrastruktura rowerowa jest obecnie wykorzystywana również przez hulajnogi elektryczne. Celem artykułu jest analiza dostępności oraz użytkowania dwóch najbardziej popularnych wśród mieszkańców Krakowa alternatywnych form transportu osobistego – rowerów i hulajnóg elektrycznych. Przeprowadzone badania dowiodły, że wykorzystanie hulajnóg elektrycznych staje się coraz bardziej popularne w dojazdach na małe odległości, głównie wśród ludzi młodych. Rozwój tego rodzaju transportu uzależniony jest od zasięgu udostępniana tych pojazdów przez prywatne wypożyczalnie.
Determinants for the use of electric bicycles and e-scooters in Krakow
The issue of micromobility and personal transport is more and more often undertaken in research on sustainable transport in cities. This is mainly due to the growing communication problems in urban areas, as well as the search for alternative forms of transport for cars. In addition, the Covid-19 pandemic contributed to a decline in the popularity of public transport. Krakow is one of the Polish cities struggling with major communication problems. Therefore, for years, this city has been trying to reduce the number of cars and develop other forms of transport. One of the manifestations of this process is the creation of bicycle transport by the city authorities. The resulting bicycle infrastructure is now also used by electric scooters. The aim of the article is to analyze the accessibility and use of the two most popular alternative forms of personal transport among the inhabitants of Krakow – bicycles and electric scooters. The conducted research proved that the use of electric scooters is becoming more and more popular, mainly among young people, for short-distance commuting. The development of this type of transport depends on the range of these vehicles made available by private rentals.
Keywords: electric scooter, Krakow, city, micromobility, electric bicycle
Damian Banaś
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (1), 2022, s. 41-57
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.005.15965W artykule przedstawiono zróżnicowanie przestrzenne oraz zmienność liczby znaczących wypadków (z podziałem na kolizje, wykolejenia, wypadki na przejazdach kolejowo-drogowych i przejściach, wypadki z udziałem osób i poruszających się pojazdów kolejowych oraz pożary) w odniesieniu do pracy eksploatacyjnej w wybranych krajach Europy w latach 2010-2017, przy wykorzystaniu wskaźników CSI. Wskaźniki CSI (Common Safety Indicators, wspólne wskaźniki bezpieczeństwa) to informacje statystyczne odnoszące się do bezpieczeństwa kolei, gromadzone i udostępniane przez Agencję Kolejową Unii Europejskiej (European Union Agency for Railways, EUAR), która pozyskuje je od państw członkowskich Unii Europejskiej, jak również od Norwegii i Szwajcarii. Analiza wykazała obecność dużej dysproporcji w liczbie wypadków pomiędzy krajami Europy Zachodniej i Wschodniej, przy generalnym spadku ich liczby pomiędzy 2010 a 2017 r. w obu grupach. Zbadano także strukturę znaczących wypadków – większość stanowiły wypadki z udziałem osób i poruszających się pojazdów kolejowych, a dużym udziałem charakteryzowały się także wypadki na przejazdach kolejowo-drogowych i przejściach, co sugeruje, że na wypadkowość kolei w badanym okresie w dużej mierze oddziaływały czynniki zewnętrzne (znajdujące się poza systemem kolejowym). Szczególną uwagę poświęcono w artykule Polsce, która na początku badanego okresu negatywnie wyróżniała się pod względem liczby znaczących wypadków, liczby wykolejeń oraz liczby wypadków z udziałem osób i poruszających się pojazdów kolejowych nie tylko na tle krajów Europy Zachodniej, ale także krajów Europy Wschodniej, by pod koniec okresu w każdej z kategorii osiągnąć niższe wartości wskaźnika niż ta druga grupa krajów.
Rail traffic safety in Poland against the European background in 2010-2017 according to Common Safety Indicators (CSIs)
This paper presents the spatial differentiation and the variation in the number of significant accidents (divided into: collisions, derailments, level-crossing accidents, accidents to persons caused by rolling stock in motion and fires) in relation to operation work in selected European countries from 2010 to 2017, using CSIs. CSIs (Common Safety Indicators) are statistical information relating to rail safety collected and made available by the European Union Agency for Railways (EUAR), which obtains them from European Union member states as well as from Norway and Switzerland. The analysis revealed the presence of a large disproportion in the number of accidents between Western and Eastern European countries, with a general decrease between 2010 and 2017 in both groups. The structure of significant accidents was also examined – accidents to persons caused by rolling stock in motion accounted for the majority, while level-crossing accidents also had a high proportion, suggesting that external factors (outside the railway system) largely influenced railway accident rates during the studied period. Particular attention was paid in the article to Poland, which at the beginning of the period under study was negatively distinguished in terms of the number of significant accidents, the number of derailments and the number of accidents to persons caused by rolling stock in motion not only in comparison with Western European countries, but also Eastern European countries, and at the end of the period in each category reached lower values than the latter group of countries.
Keywords: rail transport, railway accidents, common safety indicators, Poland, Europe
Tadeusz Bocheński
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (1), 2022, s. 58-72
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.001.15961Niniejsze badania opierają się na analizie niepublikowanych danych o średniodobowym ruchu pociągów towarowych po sieci kolejowej zarządzanej przez PKP Polskie Linie Kolejowe i PKP Linię Hutniczą Szerokotorową. Przedstawiono także zmiany, jakie zaszły w tym czasie na rynku kolejowych przewozów towarowych w Polsce, dotyczące wielkości i struktury towarowej przewozów, liczby przewoźników i ich udziału w rynku. Dekada 2010-2020 charakteryzowała się nasileniem inwestycji na sieci kolejowej w Polsce, a także dynamicznym rozwojem rynku przewoźników i wewnętrznej konkurencji między nimi. Zmiany te nie przyczyniły się jednak do zwiększenia roli kolei w strukturze gałęziowej transportu. Ruch kolejowy wykazywał tendencję do coraz większej koncentracji na głównych szlakach. Niezmiennie od wielu lat największym ruchem towarowym charakteryzowała się magistrala CE65 łącząca porty Trójmiasta z Górnym Śląskiem i granicą z Czechami. Wpływ na rozkład ruchu kolejowego miały aktualnie prowadzone inwestycje i związane z nimi zamknięcia torowe i trasowanie pociągów objazdami.
Spatial distribution of freight train traffic in Poland against the background of changes in the rail market in 2010-2020
This research is based on the analysis of unpublished data on the average daily traffic of freight trains on the railway network managed by PKP Polish Railway Lines and Broad Gauge Metallurgical Railway Line. The changes that took place at that time on the rail freight market in Poland were also presented in terms of the volume and structure of freight transport, the number of carriers, and their market share. The 2010-2020 decade was characterized by increased investments in the railway network in Poland, as well as the dynamic development of the carrier market and internal competition between them. However, these changes did not contribute to increasing the role of railways in the branch structure of transport. Rail traffic tended to be increasingly concentrated on the main routes. Invariably, for many years, the largest freight traffic was characterized by the CE65 main, connecting the ports of the Tri-City with Upper Silesia and the border with the Czech Republic. The current investments and the related track closures and routing trains by detours had an impact on the railway traffic distribution.
Keywords: railway, freight transport, train traffic, Poland
Krzysztof Janc, Wojciech Jurkowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (1), 2022, s. 73-84
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.002.15962W obecnych czasach społeczeństwo staje się coraz bardziej uzależnione nie tylko od samego dostępu do Internetu, ale również od jego jakości, ocenianej przez pryzmat prędkości przesyłania danych. Stąd też rozpoznanie prawidłowości w tym zakresie, szczególnie w ujęciu przestrzennym staje się istotną kwestią zarówno z punktu widzenia poznawczego jak i aplikacyjnego. Celem opracowania jest identyfikacja przestrzennego zróżnicowania jakości Internetu w skali lokalnej w Polsce. Zjawisko to rozpatrywane jest w kontekście wykluczenia cyfrowego, na dwóch płaszczyznach interpretacji: symetryczności dostępu do Internetu oraz jego substytucji. Podstawowym źródłem wykorzystanym w badaniu są dane pozyskiwane od użytkowników Internetu na drodze crowdsourcingu przy użyciu narzędzia Speedtest firmy Ookla. Umożliwiają one określenie realnej – odczuwalnej przez użytkowników prędkości łącza. W wyniku analizy opracowanej typologii dla gmin wskazano kilka prawidłowości odnośnie zjawiska wykluczenia cyfrowego. Po pierwsze, w przypadku jakości Internetu, wymiar rdzeń–peryferie nie jest uniwersalny i oczywisty, gdyż silnie zaznaczają się układy regionalne. Po drugie, postrzeganie wykluczenia cyfrowego głównie przez pryzmat dostępu do Internetu jest zdecydowanie niewystarczającym podejściem w tego typu badaniach.
Spatial differentiation of the Internet quality in terms of digital divide in Poland
Nowadays society is becoming increasingly dependent not only on access to the Internet, but also on its quality, assessed by the speed of data transfer. Therefore, identify regularities in this regard particularly in spatial terms is an important issue both from cognitive and application point of view. The aim of the study is to identify the spatial differentiation of the Internet quality on a local scale in Poland. This phenomenon is considered in the context of digital divide, on two levels of interpretation: symmetry of Internet access and its substitution. The basic source of data used in the study is crowdsourcing data generated by Internet users via Ookla’s Speedtest tool. The data allow to determine the real – experienced by the users – speed of the Internet. As a result of the analysis of the typologies for municipalities prepared in the study, several regularities were identified with regard to the digital divide. Firstly, in the case of the Internet performance, the core-periphery dimension is not universal and obvious, as regional patterns are strongly visible. Secondly, looking at digital divide mainly through the lens of Internet access is definitely an insufficient approach in this research area.
Keywords: digital divide, Internet speed, Poland
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 25 (1), 2022, s. 85-94
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.22.006.15966Pierwsze dwudziestolecie XXI w., a zwłaszcza jego druga dekada, to okres dynamicznego przyrostu liczby geografów transportu posiadających stopień doktora. Znacznie gorzej wyglądała sytuacja z samodzielnymi pracownikami naukowymi. W kontekście tej grupy nie było widać tak silnej dynamiki rozwoju nowych kadr, jak w przypadku zakończonych procedur doktoryzacji. Spośród osób awansowanych w badanym okresie na doktorów habilitowanych obecnie tylko jedna pracuje na stanowisku profesora nadzwyczajnego, jedna opuściła polską naukę, a pozostali sukcesywnie uzyskiwali tytuły profesorskie. Widoczna była także silna polaryzacja przestrzenna miejsc, gdzie prowadzono procedury awansowe. Doktoryzowaniem zajmowało się 11 instytucji, jednak blisko 4/5 doktoratów obroniono przed radami naukowymi sześciu z nich. Jednocześnie prawie 1/3 promocji doktorskich miała miejsce w Instytucie Geografii i Gospodarki Przestrzennej Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi UJ oraz w Instytucie Geografii i Zagospodarowania Przestrzennego PAN. W tej ostatniej jednostce odbyły się wszystkie procedury habilitacyjne z zakresu geografii transportu. W artykule zwraca się uwagę, że obecna struktura wiekowa badaczy omawianej subdyscypliny jest dość korzystna, niepokoi natomiast jej wymiar pod względem stopni i tytułów naukowych. Małoliczna jest zwłaszcza grupa doktorów habilitowanych, co znacznie zniekształca kształt piramidy ją odzwierciadlającej. W przyszłości może to zaowocować problemami następstwa pokoleń.
Scientists’ promotions in Polish transport geography in 2001-2021
The first twenty years of the 21st century, especially its second decade, was a period of dynamic growth in the number of transport geographers PhD promotions. The situation with independent academics (in Polish scientific system habilitated doctors and professors) was much worse. There was no such strong dynamics of the development of new staff as in the case of completed PhD procedures. Only one of habilitated doctors promoted in the analysed period is currently working as an associate professor, next one has quit Polish science, but the others have successively obtained professorships. A strong spatial polarization of the places where promotion procedures were carried out was also visible. The PhD processes were carried out by 11 institutions, but nearly 4/5 of them took place before the scientific councils of six of them. At the same time, almost 1/3 of the promotion took place at the Institute of Geography and Spatial Management of the Faculty of Biology and Earth Sciences of the Jagiellonian University and the Institute of Geography and Spatial Organisation of the Polish Academy of Sciences (IGSO PAS). Additionally all habilitation procedures in the field of transport geography were completed in IGSO PAS I. The article points out that the current age structure of researchers of the sub-discipline is quite favourable, while its distortion in terms of research degrees and titles is worrying, where the group of habilitated doctors is disturbingly small, which means that a significant distortion of the pyramid reflecting it is visible. In the future, this may result in problems of the succession of generations.
Keywords: Polish transport geographers, scientific promotions, scienceometry
Data publikacji: 30.12.2021
Paulina Kurzyk, Paulina Sapińska
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (4), 2021, s. 7-19
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.021.15737O liniach kolei dużych prędkości (KDP) w Polsce mówi się od początku lat 90. ubiegłego wieku. Na świecie KDP funkcjonuje znacznie dłużej, bo już w latach 60. XX w. w Japonii zaczęto eksploatować pierwsze pociągi, które mogły poruszać się osiągając prędkość powyżej 200 km/h. W poniższej pracy za cel główny przyjęto określenie zmian dostępności w indywidualnym transporcie samochodowym na skutek budowy KDP w województwie łódzkim. Na potrzeby oszacowania zmian dostępności potencjałowej gmin przed i po oddaniu do użytku nowych lub zmodernizowanych odcinków linii kolejowych niezbędne było wygenerowanie punktów centralnych gmin w województwie i przypisanie im liczby mieszkańców. Otrzymane wyniki dowodzą, że każdy z siedmiu wariantów przebiegu tras przyczyni się do spadku dostępności potencjałowej w województwie łódzkim.
The impact of the construction of high speed railways on accessibility changes in individual road transport in the Łódź Province
There have been talk of high-speed rail (HSR) lines in Poland since the beginning of the 1990s. High-speed railways have been in operation in the world for much longer, because already in the 1960s in Japan the first trains that could move at speeds above 200 km / h began to be operated. In the study below, the main goal was to determine the changes in accessibility in individual car transport as a result of the construction of high-speed rail in the Łódź Province. In order to estimate changes in the potential accessibility of settlement units before and after the commissioning of new or modernized sections of railway lines, it was necessary to generate focal points of communes in the voivodship and assign them the number of inhabitants. The obtained results prove that each of the seven variants will contribute to a decrease in potential accessibility in the Łódź Province.
Keywords: railway, Łódź Province, potential accessibility, commuting, transport geography
Jan A. Wendt
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (4), 2021, s. 20-29
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.024.15740The work deals with the changes in the railway network in Romania in the years 1990-2020. As in other countries, it is characterized by regress, but to a lesser extent than in the countries of the region. The aim of the study is to indicate the size of the changes taking place in terms of four spatial levels: country, macroregions, development regions and Romanian counties. Another goal of the analysis undertaken is to assess changes in the quality of the railway network in the analyzed period. Two research hypotheses were put forward, the first one with a small impact of the EU funds on the development of the rail network, the second about the lack of impact of EU funding on changes in the quality of rail transport in Romania. In the research and data analysis, the official Romanian statistical databases on changes in the length of railway lines in individual spatial ranges for the analyzed period were used, as well as data from the „Ranking railroad, The Global economy” portal to assess quality changes in rail transport. Statistical methods and rankings were used in the analysis. The method of comparisons with other countries in the region was used to assess the quality changes. In the study, the literature on the subject was widely used, both concerning the studied country and other countries in the regions of Central Europe and the Balkans. The thesis about the low impact of EU funds on changes in the railway network, which has been positively verified, has been verified. The result of the study is an indication of a much smaller regress in rail transport in Romania than in other countries of the region. The greatest increase in the length of railway lines took place in the eastern regions of the country and in border counties, especially on the border with Hungary. In the analyzed period of time, the quality in rail transport did not improve significantly in practice.
Keywords: infrastructure, quality, railway network, regress, Romania
Zmiany w sieci kolejowej w Rumunii przed i po akcesji do UE (1990-2020)
W pracy podjęto tematykę zmian w sieci kolejowej w Rumunii w latach 1990-2020. Podobnie jak w innych krajach cechuje ją regres, jednak w mniejszym stopniu niż w innych krajach regionu. Celem pracy jest wskazanie wielkości zachodzących zmian w ujęciu czterech poziomów przestrzennych: kraju, makroregionów, regionów rozwoju oraz rumuńskich województw. Kolejnym celem podjętej analizy jest ocena zmian jakości sieci kolejowej w badanym okresie. Postawiono dwie hipotezy badawcze – pierwszą o niewielkim wpływie funduszy UE na rozwój sieci kolejowej, drugą o braku wpływu finansowania z UE na zmiany jakości w transporcie kolejowym w Rumunii. W badaniach i analizie danych wykorzystano oficjalne, rumuńskie bazy statystyczne w zakresie zmian długości linii kolejowych w poszczególnych zakresach przestrzennych dla badanego okresu oraz dane z portalu „Ranking railroad, The Global economy” do oceny zmian jakości w transporcie kolejowym. W analizie zastosowano metody statystyczne i rankingi. Dla oceny zmian jakości wykorzystano metodę porównań z innymi krajami regionu. W pracy wykorzystano w szerokim zakresie literaturę przedmiotu, zarówno dotycząca badanego kraju jak i innych państw w regionach Europie Środkowej i Bałkanów. Podjęto weryfikację tezy o niewielkim wpływie funduszy UE na zmiany w sieci kolejowej, która została pozytywnie zweryfikowana. Wynikiem pracy jest wskazanie na zdecydowanie mniejszy regres w transporcie kolejowym w Rumunii, niż miał miejsce w innych krajach regionu. Największy wzrost długości linii kolejowych odnotowano we wschodnich regionach kraju oraz województwach przygranicznych, zwłaszcza na granicy z Węgrami. W analizowanym okresie jakość w transporcie kolejowym w praktyce nie uległa znaczącemu polepszeniu.
Adeniyi Olufemi Oluwakoya, Seun David Ogundipe
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (4), 2021, s. 30-40
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.020.15736Rail transport offers a huge benefit to Nigeria’s socio-economic activities because of its capacity to pull huge volumes of freight and convey large numbers of passengers. Despite these, commerce and socio-economic cohesion have been badly affected as road transport still dominates in overland transport. The revitalization of the rail mode towards economy recovery has suffered greatly since the 1970s. This study examines the spatiotemporal development of the railways in Nigeria. The methodology comprises longitudinal research design spanning over 30 years, from 1970 to 2016. The study reveals the spatiotemporal influence of rail transportation on the spatial development of localities and cities by attracting passengers, cargoes, and revenue receipts. The findings reveals also that rail transportation is experiencing a remarkable transition but has not attained the optimal level in rail development and performance across the country. Therefore more investment and better management are still needed.
Maciej Tarkowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (4), 2021, s. 41-56
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.022.15738Nurt badań nad ścieżkami tranzycji w kierunku rozwoju zrównoważonego – fundamentalnej zmiany systemów społeczno-technologicznych polegającej na zwiększeniu stopnia samopodtrzymywalności procesów produkcji i konsumpcji – zyskał w drugiej dekadzie XXI w. znaczącą dynamikę, przejawiającą się rozrostem i integracją społeczności badaczy oraz intensyfikacją badań i publikacji ich wyników. Znaczącą rolę odgrywają w nim studia nad geograficznymi czynnikami tranzycji mierzące się z pytaniami o przyczyny przestrzennego zróżnicowania ścieżek tranzycji oraz o miejscową specyfikę źródeł sukcesów i porażek. Głównym celem artykułu jest zarysowanie społeczno-technologicznej perspektywy geograficznych badań zrównoważonej mobilności miejskiej i umiejscowienie w jej ramach dorobku badawczego, którego przedmiotem były polskie miasta. Studia literaturowe prowadzono w dwóch kierunkach: (i) identyfikacji możliwych zastosowań i korzyści, jakich badaniom mobilności w polskich miastach dostarcza koncepcja ścieżek tranzycji w kierunku rozwoju zrównoważonego, (ii) analizy recenzowanych artykułów naukowych opublikowanych w Pracach Komisji Geografii Komunikacji PTG, dotyczących miejskiej mobilności w kontekście zidentyfikowanych geograficznych czynników tranzycji. Rezultaty wykazały dominację problematyki przesunięcia struktury pracy przewozowej w kontekście formalnych wizji, strategii i polityk rozwojowych, wynikającą z rangi transportu publicznego w badaniach geografii komunikacji oraz zależności funkcjonowania jego gałęzi od władz samorządowych. Umiejscowienie analizowanego dorobku w ramach perspektywy wielopoziomowej uwidoczniło, że zdecydowana większość prac dotyczyła funkcjonowania reżimów technologiczno-społecznych zakorzenionych w strukturach miast. Marginalne potraktowanie poziomu makro (krajobraz społeczno-technologiczny) oraz mikro (innowacje w niszach) i skupienie się na wybranych prawidłowościach funkcjonowania reżimów, skutkowało zawężeniem czasowej pespektywy badań. Szczególnym wyzwaniem dla badań geografii komunikacji wydaje się być zagadnienie redukcji potrzeb transportowych oraz jego wpływu na strukturę przestrzenną i funkcjonowanie systemów transportu miejskiego oraz wzorców mobilności. Rozległość problematyki ścieżek tranzycji w kierunku zrównoważonej mobilności wydaje się sprzyjać integracji nowej, administracyjnie wydzielonej dyscypliny naukowej jaką jest geografia społeczno-ekonomiczna i gospodarka przestrzenna. W wymiarze praktycznym dostarcza inspiracji dla terytorializacji polityk rozwojowych.
Sustainable mobility transitions agenda in the scientific research of Polish urban areas
The research on the sustainability transitions – a fundamental change in socio-technological systems consisting in increasing the degree of sustainability of production and consumption processes – gained significant dynamics in the second decade of the 21st century, manifested by the expansion and integration of the research community and the growth of article numbers. As part of this trend, the geography of sustainability transitions has emerged. It explains how and why transitions are similar or different across locations. The article’s main aim is to outline the socio-technological perspective of the geographical research on sustainable urban mobility and place within it the achievements of research on Polish cities. Literature studies were bidirectional: (i) identifying possible applications and benefits that the concept of sustainability transitions provides to mobility research in Polish cities, (ii) analysing of peer-reviewed scientific articles published in the Transport Geography Papers of Polish Geographical Society on urban mobility in the context of the identified geographic factors of transitions. The study outcomes showed the dominance of the shift in modal split framed by formal visions, strategies and development policies. The significance of this issue resulted from the importance of public transport in research on transport geography and the dependence of transportation branches on local authorities. The insertion of the analysed achievements within the framework of the multi-level perspective showed that the vast majority of the works concerned the functioning of socio-technological regimes rooted in the structures of cities. The marginal treatment of the macro-level (socio-technological landscape) and the micro-level (innovation in niches) and focusing on selected regularities in the functioning of regimes resulted in a narrowing of the time perspective of the research. A particular challenge for the study of transport geography seems to be the issue of reducing transport needs and its impact on the spatial structure and the functioning of urban transport systems and mobility patterns. The breadth of the issues of transition paths towards sustainable mobility seems to favour the integration of a new, administratively separated scientific discipline, which is socio-economic geography and spatial management. In practical terms, it inspires the territorialisation of development policies.
Keywords: sustainable mobility, sustainable development, transition studies, geographies of transition, urban area, Poland
Jakub Taczanowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (4), 2021, s. 57-74
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.023.15739Włochy, charakteryzujące się bardzo dobrze rozwiniętą, policentryczną siecią miast, a przy tym znajdujące się w czołówce najbardziej zmotoryzowanych krajów w Europie, posiadają bardzo wysoki potencjał do budowy nowych systemów miejskiej komunikacji szynowej. Jakkolwiek nigdy nie zlikwidowano tu całkowicie komunikacji tramwajowej, to jednak zadecydowana większość sieci została zamknięta po II wojnie światowej. W 2003 r. rozpoczęto budowę nowych systemów tramwajowych. Do dziś powstało ich osiem: w Bergamo, Cagliari, Florencji, Messynie, Padwie, Palermo, Sassari i Wenecji o łącznej długość 101,8 km. Uruchomione sieci są krótkie, jedynie w Wenecji, Palermo i Florencji powstały systemy długości ponad 15 km. Wybudowano zarówno linie tramwaju klasycznego, szybkiego, jak i dwusystemowego. Z racji dość niewielkiej długości i ograniczonej obsługi centrów miast wpływ nowych sieci tramwajowych na funkcjonowanie transportu w miastach jest w większości przypadków umiarkowany. Szczególnie linie o dobrze dobranym przebiegu, łączące centrum aglomeracji z ośrodkami satelickimi lub przecinające całe miasto z przejściem przez ścisłe śródmieście odniosły niewątpliwy sukces, przyciągając w skali roku miliony pasażerów wcześniej korzystających z transportu indywidualnego z niewątpliwą korzyścią dla środowiska naturalnego i bezpieczeństwa ruchu na drogach. Na uwagę zasługuje także zaprzęgnięcie tramwaju do procesu rewitalizacji miast, szczególnie przestrzeni publicznych, które przywraca się pieszym i rowerzystom. Nowe włoskie systemy tramwajowe znajdują się ciągle jeszcze na początkowym etapie rozwoju, stąd też jest zbyt wcześnie, by stwierdzić ich szersze oddziaływanie na podział zadań przewozowych i współczynnik motoryzacji w skali całego miasta, a tym bardziej kraju. O znacznym potencjale włoskich miast pod względem dalszego rozwoju komunikacji tramwajowej świadczą jednak ambitne plany rozbudowy większości istniejących sieci, a także zamierzenia realizacji całkowicie nowych systemów.
New tram networks in Italy as a response to transport challenges in cities
Italy, characterised by a very well developed polycentric urban network and being among the most motorised countries in Europe, has a very high potential for the development of new light rail systems. Although tram networks have never been completely dismantled there, the vast majority of them was closed after the Second World War. In 2003, the construction of new tram systems began. To date, eight networks have been built: in Bergamo, Cagliari, Florence, Messina, Padua, Palermo, Sassari and Venice with a total length of 101.8 km. The networks are rather short – only the systems in Venice, Palermo and Florence have more than 15 km of track. Both classic and fast tram as well as tram-train lines were built. Due to their rather short length and limited service of city centres, their impact on urban transport is mostly moderate. It should be stressed, however, that especially lines with a well-chosen route, connecting the city with satellite centres or crossing the entire city with a passage through the centre, are undoubtedly successful, attracting millions of passengers a year who used to use individual transport which results in an unquestionable benefit for the environment and traffic safety. Also the important role of new tram systems as catalysers of urban regeneration should be highlighted. It applies in particular to public spaces that are being given back to pedestrians and cyclists. Italy’s new tram systems are still in their infancy, so it is too early to evaluate their wider impact on modal share and motorisation rates across the city, let alone in the country. Nevertheless, the considerable potential of Italian cities for the further development of light rail systems is demonstrated by ambitious expansion plans for most existing networks, as well as the intention to implement completely new systems.
Keywords: tram, light rail, public transport, cities, Italy
Łukasz Fiedeń
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (4), 2021, s. 75-76
Paulina Kurzyk, Paulina Sapińska
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (4), 2021, s. 7-19
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.021.15737O liniach kolei dużych prędkości (KDP) w Polsce mówi się od początku lat 90. ubiegłego wieku. Na świecie KDP funkcjonuje znacznie dłużej, bo już w latach 60. XX w. w Japonii zaczęto eksploatować pierwsze pociągi, które mogły poruszać się osiągając prędkość powyżej 200 km/h. W poniższej pracy za cel główny przyjęto określenie zmian dostępności w indywidualnym transporcie samochodowym na skutek budowy KDP w województwie łódzkim. Na potrzeby oszacowania zmian dostępności potencjałowej gmin przed i po oddaniu do użytku nowych lub zmodernizowanych odcinków linii kolejowych niezbędne było wygenerowanie punktów centralnych gmin w województwie i przypisanie im liczby mieszkańców. Otrzymane wyniki dowodzą, że każdy z siedmiu wariantów przebiegu tras przyczyni się do spadku dostępności potencjałowej w województwie łódzkim.
The impact of the construction of high speed railways on accessibility changes in individual road transport in the Łódź Province
There have been talk of high-speed rail (HSR) lines in Poland since the beginning of the 1990s. High-speed railways have been in operation in the world for much longer, because already in the 1960s in Japan the first trains that could move at speeds above 200 km / h began to be operated. In the study below, the main goal was to determine the changes in accessibility in individual car transport as a result of the construction of high-speed rail in the Łódź Province. In order to estimate changes in the potential accessibility of settlement units before and after the commissioning of new or modernized sections of railway lines, it was necessary to generate focal points of communes in the voivodship and assign them the number of inhabitants. The obtained results prove that each of the seven variants will contribute to a decrease in potential accessibility in the Łódź Province.
Keywords: railway, Łódź Province, potential accessibility, commuting, transport geography
Jan A. Wendt
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (4), 2021, s. 20-29
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.024.15740The work deals with the changes in the railway network in Romania in the years 1990-2020. As in other countries, it is characterized by regress, but to a lesser extent than in the countries of the region. The aim of the study is to indicate the size of the changes taking place in terms of four spatial levels: country, macroregions, development regions and Romanian counties. Another goal of the analysis undertaken is to assess changes in the quality of the railway network in the analyzed period. Two research hypotheses were put forward, the first one with a small impact of the EU funds on the development of the rail network, the second about the lack of impact of EU funding on changes in the quality of rail transport in Romania. In the research and data analysis, the official Romanian statistical databases on changes in the length of railway lines in individual spatial ranges for the analyzed period were used, as well as data from the „Ranking railroad, The Global economy” portal to assess quality changes in rail transport. Statistical methods and rankings were used in the analysis. The method of comparisons with other countries in the region was used to assess the quality changes. In the study, the literature on the subject was widely used, both concerning the studied country and other countries in the regions of Central Europe and the Balkans. The thesis about the low impact of EU funds on changes in the railway network, which has been positively verified, has been verified. The result of the study is an indication of a much smaller regress in rail transport in Romania than in other countries of the region. The greatest increase in the length of railway lines took place in the eastern regions of the country and in border counties, especially on the border with Hungary. In the analyzed period of time, the quality in rail transport did not improve significantly in practice.
Keywords: infrastructure, quality, railway network, regress, Romania
Zmiany w sieci kolejowej w Rumunii przed i po akcesji do UE (1990-2020)
W pracy podjęto tematykę zmian w sieci kolejowej w Rumunii w latach 1990-2020. Podobnie jak w innych krajach cechuje ją regres, jednak w mniejszym stopniu niż w innych krajach regionu. Celem pracy jest wskazanie wielkości zachodzących zmian w ujęciu czterech poziomów przestrzennych: kraju, makroregionów, regionów rozwoju oraz rumuńskich województw. Kolejnym celem podjętej analizy jest ocena zmian jakości sieci kolejowej w badanym okresie. Postawiono dwie hipotezy badawcze – pierwszą o niewielkim wpływie funduszy UE na rozwój sieci kolejowej, drugą o braku wpływu finansowania z UE na zmiany jakości w transporcie kolejowym w Rumunii. W badaniach i analizie danych wykorzystano oficjalne, rumuńskie bazy statystyczne w zakresie zmian długości linii kolejowych w poszczególnych zakresach przestrzennych dla badanego okresu oraz dane z portalu „Ranking railroad, The Global economy” do oceny zmian jakości w transporcie kolejowym. W analizie zastosowano metody statystyczne i rankingi. Dla oceny zmian jakości wykorzystano metodę porównań z innymi krajami regionu. W pracy wykorzystano w szerokim zakresie literaturę przedmiotu, zarówno dotycząca badanego kraju jak i innych państw w regionach Europie Środkowej i Bałkanów. Podjęto weryfikację tezy o niewielkim wpływie funduszy UE na zmiany w sieci kolejowej, która została pozytywnie zweryfikowana. Wynikiem pracy jest wskazanie na zdecydowanie mniejszy regres w transporcie kolejowym w Rumunii, niż miał miejsce w innych krajach regionu. Największy wzrost długości linii kolejowych odnotowano we wschodnich regionach kraju oraz województwach przygranicznych, zwłaszcza na granicy z Węgrami. W analizowanym okresie jakość w transporcie kolejowym w praktyce nie uległa znaczącemu polepszeniu.
Adeniyi Olufemi Oluwakoya, Seun David Ogundipe
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (4), 2021, s. 30-40
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.020.15736Rail transport offers a huge benefit to Nigeria’s socio-economic activities because of its capacity to pull huge volumes of freight and convey large numbers of passengers. Despite these, commerce and socio-economic cohesion have been badly affected as road transport still dominates in overland transport. The revitalization of the rail mode towards economy recovery has suffered greatly since the 1970s. This study examines the spatiotemporal development of the railways in Nigeria. The methodology comprises longitudinal research design spanning over 30 years, from 1970 to 2016. The study reveals the spatiotemporal influence of rail transportation on the spatial development of localities and cities by attracting passengers, cargoes, and revenue receipts. The findings reveals also that rail transportation is experiencing a remarkable transition but has not attained the optimal level in rail development and performance across the country. Therefore more investment and better management are still needed.
Maciej Tarkowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (4), 2021, s. 41-56
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.022.15738Nurt badań nad ścieżkami tranzycji w kierunku rozwoju zrównoważonego – fundamentalnej zmiany systemów społeczno-technologicznych polegającej na zwiększeniu stopnia samopodtrzymywalności procesów produkcji i konsumpcji – zyskał w drugiej dekadzie XXI w. znaczącą dynamikę, przejawiającą się rozrostem i integracją społeczności badaczy oraz intensyfikacją badań i publikacji ich wyników. Znaczącą rolę odgrywają w nim studia nad geograficznymi czynnikami tranzycji mierzące się z pytaniami o przyczyny przestrzennego zróżnicowania ścieżek tranzycji oraz o miejscową specyfikę źródeł sukcesów i porażek. Głównym celem artykułu jest zarysowanie społeczno-technologicznej perspektywy geograficznych badań zrównoważonej mobilności miejskiej i umiejscowienie w jej ramach dorobku badawczego, którego przedmiotem były polskie miasta. Studia literaturowe prowadzono w dwóch kierunkach: (i) identyfikacji możliwych zastosowań i korzyści, jakich badaniom mobilności w polskich miastach dostarcza koncepcja ścieżek tranzycji w kierunku rozwoju zrównoważonego, (ii) analizy recenzowanych artykułów naukowych opublikowanych w Pracach Komisji Geografii Komunikacji PTG, dotyczących miejskiej mobilności w kontekście zidentyfikowanych geograficznych czynników tranzycji. Rezultaty wykazały dominację problematyki przesunięcia struktury pracy przewozowej w kontekście formalnych wizji, strategii i polityk rozwojowych, wynikającą z rangi transportu publicznego w badaniach geografii komunikacji oraz zależności funkcjonowania jego gałęzi od władz samorządowych. Umiejscowienie analizowanego dorobku w ramach perspektywy wielopoziomowej uwidoczniło, że zdecydowana większość prac dotyczyła funkcjonowania reżimów technologiczno-społecznych zakorzenionych w strukturach miast. Marginalne potraktowanie poziomu makro (krajobraz społeczno-technologiczny) oraz mikro (innowacje w niszach) i skupienie się na wybranych prawidłowościach funkcjonowania reżimów, skutkowało zawężeniem czasowej pespektywy badań. Szczególnym wyzwaniem dla badań geografii komunikacji wydaje się być zagadnienie redukcji potrzeb transportowych oraz jego wpływu na strukturę przestrzenną i funkcjonowanie systemów transportu miejskiego oraz wzorców mobilności. Rozległość problematyki ścieżek tranzycji w kierunku zrównoważonej mobilności wydaje się sprzyjać integracji nowej, administracyjnie wydzielonej dyscypliny naukowej jaką jest geografia społeczno-ekonomiczna i gospodarka przestrzenna. W wymiarze praktycznym dostarcza inspiracji dla terytorializacji polityk rozwojowych.
Sustainable mobility transitions agenda in the scientific research of Polish urban areas
The research on the sustainability transitions – a fundamental change in socio-technological systems consisting in increasing the degree of sustainability of production and consumption processes – gained significant dynamics in the second decade of the 21st century, manifested by the expansion and integration of the research community and the growth of article numbers. As part of this trend, the geography of sustainability transitions has emerged. It explains how and why transitions are similar or different across locations. The article’s main aim is to outline the socio-technological perspective of the geographical research on sustainable urban mobility and place within it the achievements of research on Polish cities. Literature studies were bidirectional: (i) identifying possible applications and benefits that the concept of sustainability transitions provides to mobility research in Polish cities, (ii) analysing of peer-reviewed scientific articles published in the Transport Geography Papers of Polish Geographical Society on urban mobility in the context of the identified geographic factors of transitions. The study outcomes showed the dominance of the shift in modal split framed by formal visions, strategies and development policies. The significance of this issue resulted from the importance of public transport in research on transport geography and the dependence of transportation branches on local authorities. The insertion of the analysed achievements within the framework of the multi-level perspective showed that the vast majority of the works concerned the functioning of socio-technological regimes rooted in the structures of cities. The marginal treatment of the macro-level (socio-technological landscape) and the micro-level (innovation in niches) and focusing on selected regularities in the functioning of regimes resulted in a narrowing of the time perspective of the research. A particular challenge for the study of transport geography seems to be the issue of reducing transport needs and its impact on the spatial structure and the functioning of urban transport systems and mobility patterns. The breadth of the issues of transition paths towards sustainable mobility seems to favour the integration of a new, administratively separated scientific discipline, which is socio-economic geography and spatial management. In practical terms, it inspires the territorialisation of development policies.
Keywords: sustainable mobility, sustainable development, transition studies, geographies of transition, urban area, Poland
Jakub Taczanowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (4), 2021, s. 57-74
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.023.15739Włochy, charakteryzujące się bardzo dobrze rozwiniętą, policentryczną siecią miast, a przy tym znajdujące się w czołówce najbardziej zmotoryzowanych krajów w Europie, posiadają bardzo wysoki potencjał do budowy nowych systemów miejskiej komunikacji szynowej. Jakkolwiek nigdy nie zlikwidowano tu całkowicie komunikacji tramwajowej, to jednak zadecydowana większość sieci została zamknięta po II wojnie światowej. W 2003 r. rozpoczęto budowę nowych systemów tramwajowych. Do dziś powstało ich osiem: w Bergamo, Cagliari, Florencji, Messynie, Padwie, Palermo, Sassari i Wenecji o łącznej długość 101,8 km. Uruchomione sieci są krótkie, jedynie w Wenecji, Palermo i Florencji powstały systemy długości ponad 15 km. Wybudowano zarówno linie tramwaju klasycznego, szybkiego, jak i dwusystemowego. Z racji dość niewielkiej długości i ograniczonej obsługi centrów miast wpływ nowych sieci tramwajowych na funkcjonowanie transportu w miastach jest w większości przypadków umiarkowany. Szczególnie linie o dobrze dobranym przebiegu, łączące centrum aglomeracji z ośrodkami satelickimi lub przecinające całe miasto z przejściem przez ścisłe śródmieście odniosły niewątpliwy sukces, przyciągając w skali roku miliony pasażerów wcześniej korzystających z transportu indywidualnego z niewątpliwą korzyścią dla środowiska naturalnego i bezpieczeństwa ruchu na drogach. Na uwagę zasługuje także zaprzęgnięcie tramwaju do procesu rewitalizacji miast, szczególnie przestrzeni publicznych, które przywraca się pieszym i rowerzystom. Nowe włoskie systemy tramwajowe znajdują się ciągle jeszcze na początkowym etapie rozwoju, stąd też jest zbyt wcześnie, by stwierdzić ich szersze oddziaływanie na podział zadań przewozowych i współczynnik motoryzacji w skali całego miasta, a tym bardziej kraju. O znacznym potencjale włoskich miast pod względem dalszego rozwoju komunikacji tramwajowej świadczą jednak ambitne plany rozbudowy większości istniejących sieci, a także zamierzenia realizacji całkowicie nowych systemów.
New tram networks in Italy as a response to transport challenges in cities
Italy, characterised by a very well developed polycentric urban network and being among the most motorised countries in Europe, has a very high potential for the development of new light rail systems. Although tram networks have never been completely dismantled there, the vast majority of them was closed after the Second World War. In 2003, the construction of new tram systems began. To date, eight networks have been built: in Bergamo, Cagliari, Florence, Messina, Padua, Palermo, Sassari and Venice with a total length of 101.8 km. The networks are rather short – only the systems in Venice, Palermo and Florence have more than 15 km of track. Both classic and fast tram as well as tram-train lines were built. Due to their rather short length and limited service of city centres, their impact on urban transport is mostly moderate. It should be stressed, however, that especially lines with a well-chosen route, connecting the city with satellite centres or crossing the entire city with a passage through the centre, are undoubtedly successful, attracting millions of passengers a year who used to use individual transport which results in an unquestionable benefit for the environment and traffic safety. Also the important role of new tram systems as catalysers of urban regeneration should be highlighted. It applies in particular to public spaces that are being given back to pedestrians and cyclists. Italy’s new tram systems are still in their infancy, so it is too early to evaluate their wider impact on modal share and motorisation rates across the city, let alone in the country. Nevertheless, the considerable potential of Italian cities for the further development of light rail systems is demonstrated by ambitious expansion plans for most existing networks, as well as the intention to implement completely new systems.
Keywords: tram, light rail, public transport, cities, Italy
Łukasz Fiedeń
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (4), 2021, s. 75-76
Data publikacji: 29.09.2021
Jakub Majewski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (3), 2021, s. 7-18
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.015.15042Celem niniejszego artykułu jest prezentacja miejsca infrastruktury transportowej w programowaniu rozwoju społeczno-gospodarczego oraz analiza charakteru i roli tego czynnika w wybranych teoriach rozwoju regionalnego. Pierwsza część pracy opisuje metodę badań oraz wykorzystywane źródła. Część druga zawiera syntetyczny przegląd literatury z zakresu ekonomiki transportu i wskazuje na elementy kluczowe z punktu widzenia rozwoju społeczno-gospodarczego oraz, co za tym idzie, zainteresowania władz publicznych. W części trzeciej opisana jest dyskusja tocząca się wokół oczekiwanej roli inwestycji infrastrukturalnych oraz ich miejsca w wybranych koncepcjach rozwoju regionalnego. Koncentruje się ona wokół dylematu „wyprzedzającego”, bądź „wtórnego” modelu rozbudowy infrastruktury, a także roli tego zagadnienia na tle innych czynników rozwoju regionalnego. Całość zamyka podsumowanie, które zawiera wnioski na temat roli sfery transportu we wspieraniu rozwoju regionów oraz konkluzję, zgodnie z którą infrastruktura transportu stanowi element niezbędny do kreowania dostępności i równolegle wewnętrznego potencjału regionów.
The role of transport infrastructure as one of the regional development indicators
The aim of this paper is to present the place of transport infrastructure in socio-economic development programming and to analyse the nature and role of this factor in selected theories of regional development. The first part of the paper describes the research method and sources used. The second part contains a synthetic review of the literature on transport economics and indicates the key elements from the point of view of socio-economic development and, consequently, the interest of public authorities. The third part describes the discussion on the expected role of infrastructure investments and their place in selected concepts of regional development. It focuses on the dilemma of the “anticipatory” or “secondary” model of infrastructure development and the role of this issue against the background of other regional development factors. The book closes with a conclusion on the role of the transport sphere in supporting regional development and the conclusion that transport infrastructure is an indispensable element in creating accessibility and, in parallel, the internal potential of regions.
Keywords: infrastructure, transport policy, regional development
Adam R. Parol
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (3), 2021, s. 19-35
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.016.15043Michał Adam Kwiatkowski, Grzegorz Pawlikowski, Donata Wysocka, Jadwiga Biegańska
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (3), 2021, s. 36-48
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.017.15044Sandra Żukowska, Tadeusz Palmowski, Marcin Połom
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (3), 2021, s. 49-63
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.018.15045Keywords: green port, sustainable development, seaport, sustainable port, csr
Tomasz Michalski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (3), 2021, s. 64-75
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.019.15046Jakub Majewski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (3), 2021, s. 7-18
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.015.15042Celem niniejszego artykułu jest prezentacja miejsca infrastruktury transportowej w programowaniu rozwoju społeczno-gospodarczego oraz analiza charakteru i roli tego czynnika w wybranych teoriach rozwoju regionalnego. Pierwsza część pracy opisuje metodę badań oraz wykorzystywane źródła. Część druga zawiera syntetyczny przegląd literatury z zakresu ekonomiki transportu i wskazuje na elementy kluczowe z punktu widzenia rozwoju społeczno-gospodarczego oraz, co za tym idzie, zainteresowania władz publicznych. W części trzeciej opisana jest dyskusja tocząca się wokół oczekiwanej roli inwestycji infrastrukturalnych oraz ich miejsca w wybranych koncepcjach rozwoju regionalnego. Koncentruje się ona wokół dylematu „wyprzedzającego”, bądź „wtórnego” modelu rozbudowy infrastruktury, a także roli tego zagadnienia na tle innych czynników rozwoju regionalnego. Całość zamyka podsumowanie, które zawiera wnioski na temat roli sfery transportu we wspieraniu rozwoju regionów oraz konkluzję, zgodnie z którą infrastruktura transportu stanowi element niezbędny do kreowania dostępności i równolegle wewnętrznego potencjału regionów.
The role of transport infrastructure as one of the regional development indicators
The aim of this paper is to present the place of transport infrastructure in socio-economic development programming and to analyse the nature and role of this factor in selected theories of regional development. The first part of the paper describes the research method and sources used. The second part contains a synthetic review of the literature on transport economics and indicates the key elements from the point of view of socio-economic development and, consequently, the interest of public authorities. The third part describes the discussion on the expected role of infrastructure investments and their place in selected concepts of regional development. It focuses on the dilemma of the “anticipatory” or “secondary” model of infrastructure development and the role of this issue against the background of other regional development factors. The book closes with a conclusion on the role of the transport sphere in supporting regional development and the conclusion that transport infrastructure is an indispensable element in creating accessibility and, in parallel, the internal potential of regions.
Keywords: infrastructure, transport policy, regional development
Adam R. Parol
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (3), 2021, s. 19-35
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.016.15043Michał Adam Kwiatkowski, Grzegorz Pawlikowski, Donata Wysocka, Jadwiga Biegańska
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (3), 2021, s. 36-48
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.017.15044Sandra Żukowska, Tadeusz Palmowski, Marcin Połom
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (3), 2021, s. 49-63
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.018.15045Keywords: green port, sustainable development, seaport, sustainable port, csr
Tomasz Michalski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (3), 2021, s. 64-75
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.019.15046Data publikacji: 29.06.2021
Railway atlases: bibliography of the cartographic products published worldwide between 1945 and 2021
Karol Kowalczyk
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (2), 2021, s. 1-1
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.010.14953The objective of this paper is to present the results of a study compiling a bibliography of railway atlases published worldwide between 1945 and 2021. The atlases are a specific kind of product that supports cartographic communication of information regarding the current or former state of the railway network in a certain area. They are used in professional activities, for travel planning, or as a historical source. The research identified 253 unique titles forming 348 separate volumes. The bibliographic data are presented in tables corresponding to particular geographic regions. The lists are preceded by a descriptive part devoted to the origins of railway cartography, research methods, and a brief overview of selected items.
Keywords: railway maps, geographic atlases, rail transport, cartographic products after 1945
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (2), 2021, s. 7-17
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.008.14951Sergey Tarkhov
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (2), 2021, s. 18-39
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.009.14952Decline types of passenger turnover of 517 airports worldwide in 2020 compared to 2019, caused by COVID-19, are analyzed. This decay was uneven in space, as well as in individual countries, areas, poles, centers and cores. The strongest decline in 2020 occurred at airports of Europe (especially in the UK, Spain, Germany, and Italy) and Asia (particularly in India and Malaysia), medium – in the countries of America (the USA, Mexico, Brazil) and Norway, moderate – in Russia, weak – in China. 48% of all airports covered by the study showed a strong decline in passenger turnover (from 65 to 85%), 32% – medium (45 to 65%), 10% – moderate (30 to 45%). A catastrophic decline (over 85%) was recorded at 14 airports (2.7%), weak (15-30%) – in 26 (5%), insignificant (3-15%) – in 9 (1.7%). Stagnation (from -3% to + 3%) was noted only in 1 airport, and growth (more than + 3%) – in 3. The largest international airports with a high proportion of international transit passengers and airports with a narrow resort and tourist specialization were most affected by the covid crisis; less – airports with a dominance of domestic traffic. The pandemic has deformed the persistent territorial structure of world air traffic, which has formed over the past 60 years, and also violated the already established hierarchy of the largest and large airports not only around the world, but also within individual mega-regions and countries with big territories and populations.
Key words: COVID-19, air transportation, air passenger flows, airports, passenger turnover, decline dynamics, decline types, Europe, world
Zróżnicowanie geograficzne spadku ruchu pasażerskiego na lotniskach świata w 2020 r. spowodowane pandemią COVID-19
W artykule poddano analizie rodzaje spadków ruchu pasażerów na lotniskach spowodowanych skutkami pandemii COVID-19. Badanie przeprowadzono dla 517 portów lotniczych świata porównując zmiany jakie zaszły 2020 r. w stosunku do poprzedniego 2019 r. Obserwowane było niezwykle nierównomierne rozmieszczenie tego zjawiska w przestrzeni, a także w skali poszczególnych krajów, obszarów, biegunów, centrów i rdzeni. Największy spadek liczby obsługiwanych pasażerów wystąpił w 2020 r. na lotniskach Europy (szczególnie w Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Niemczech i Włoszech) oraz Azji (szczególnie 19 w Indiach i Malezji). Średnie nasilenie tego procesu wystąpiło w krajach obu Ameryk (USA, Meksyk, Brazylia) oraz w Norwegii. Natomiast w Rosji spadek liczby obsługiwanych pasażerów miał charakter umiarkowany, a w przypadku Chin wręcz słaby. 48% wszystkich portów lotniczych objętych badaniem było dotkniętych silnymi spadkami (od 65 do 85%), 32% – średnimi (od 45 do 65%), 10% – umiarkowanymi (30 do 45%). Katastrofalne zmniejszenie się ruchu pasażerów (ponad 85%) odnotowano na 14 lotniskach (2,7%), słabe (15-30%) – w 26 (5%), nieznaczny (3-15%) – w 9 (1,7%). Brak zmiany (od -3% do +3%) miał miejsce tylko na jednym lotnisku, a wzrost (ponad +3%) – w trzech innych portach lotniczych. Największe międzynarodowe porty lotnicze z wysokim odsetkiem pasażerów w tranzycie międzynarodowym oraz porty lotnicze o wąskiej specjalizacji uzdrowiskowej i turystycznej najbardziej ucierpiały w wyniku kryzysu pandemicznego – mniej natomiast lotniska z przewagą ruchu krajowego. Pandemia zdeformowała stabilną strukturę terytorialną światowego ruchu lotniczego, która ukształtowała się w ciągu ostatnich 60 lat, a także naruszyła ustanowioną już hierarchię największych i większych lotnisk nie tylko na całym świecie, ale także w obrębie poszczególnych megaregionów i krajów z dużymi terytoriami i populacjami.
Tadeusz Bocheński
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (2), 2021, s. 69-82
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.011.14954Analiza porównawcza ruchu pociągów pasażerskich w Polsce w latach 2010 i 2020, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24(2), 69-82. Streszczenie: Celem artykułu było zbadanie obciążenia sieci kolejowej w Polsce ruchem pociągów pasażerskich, według stanu na początku 2020 r. i jego porównanie z początkiem 2010 r. Lata 2010-2020 to okres intensywnych inwestycji kolejowych i rozwoju rynku przewoźników regionalnych. Jednocześnie długość sieci kolejowej została skrócona. Nastąpił jednak wzrost wielkości przewozów pasażerskich i natężenia ruchu pociągów, szczególnie w ruchu regionalnym. Inwestycje infrastrukturalne i zaangażowanie samorządów wpłynęły na poprawę oferty kolei. Poprawa ta nie dotyczyła jednak obszaru całego kraju. Najbardziej widoczna była ona na terenie aglomeracji warszawskiej, wrocławskiej i poznańskiej, zaś najsłabiej w północno-wschodniej Polsce. Niekorzystnie pod tym względem wypada również pogranicze województw śląskiego i małopolskiego.
Comparative analysis of passenger train traffic in Poland in 2010 and 2020
The aim of the article was to examine the load on the railway network in Poland with passenger train traffic as at the beginning of 2020 and its comparison with the beginning of 2010. The years 2010-2020 are a period of intense railway investments and the development of regional carriers market. At the same time, the length of the railway network has been shortened. However, the volume of passenger transport and the intensity of train traffic increased, especially in regional traffic. Infrastructural investments and the involvement of local governments improved the railway offers. However, this improvement did not apply to the entire country. It was most visible in the areas of the Warsaw, Wrocław, and Poznań agglomerations, and the weakest in north-eastern Poland. The border of the voivodeship is also unfavorable in this respect. Silesia and Lesser Poland.
Keywords: railway, passenger transport, train traffic, Poland
Mateusz Smolarski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (2), 2021, s. 83-93
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.012.14955Regionalny kolejowy transport pasażerski w ostatnich latach dotknięty był zmianami w kontekście organizacji przewozów. Dotyczy to kwestii zarządzania oraz zasięgu obsługiwanej sieci kolejowej. Zauważalne są tendencje do reaktywacji połączeń oraz tworzenia nowych powiązań komunikacyjnych. Jest to związane zarówno z obsługą aglomeracji miejskich, jak i transportu regionalnego. Proces kreowania nowego układu komunikacji kolejowej oparty może być na reaktywacji nieczynnych tras albo budowie nowych połączeń. Procedura przejmowania niewykorzystywanych linii przez samorząd województwa jest elementem odtwarzania pierwotnego systemu kolejowego. Z jednej strony pozwala to na zachowanie infrastruktury, a z drugiej może być rozwiązaniem służącym poprawie dostępności transportowej. Przyczynić się może do zmniejszenia zjawiska wykluczenia transportowego. Dodatkowym działaniem może być wykorzystanie transportu autobusowego jako pełniącego funkcję dowozową do linii kolejowych. Przeprowadzone badanie wykazało, że na terenie województwa dolnośląskiego przejęto 16 linii, a kolejnych pięć jest planowane do włączenia do systemu kolejowego. Większość tras ma charakter krótkich odcinków łącznikowych. Badanie wykazało brak umiejscowienia większości z nich w głównych dokumentach planistycznych (m.in. plan transportowy województwa). W ujęciu przestrzennym największa koncentracja przejętych tras występuje w południowej części województwa oraz w obrębie aglomeracji wrocławskiej. Całość działania samorządu powinna mieć charakter kompleksowy, a efektem powinien być wojewódzki system regionalnego transportu publicznego.
Problems of taking over of the railway infrastructure by local governments – an example of dolnośląskie voivodeship
Regional passenger rail transport has been affected by changes in the organisation of transport in recent years. This concerns both management issues and the extent of the railway network served. There are noticeable tendencies to reactivate rail connections and to create new transport links. This is related both to service of urban agglomerations and regional transport. The process of creating new railway communication system can be based on: reactivation of inactive tracks or building new connections. The procedure of taking over unused lines by voivodeship self-government is an element of restoring the original railway system. On the one hand it allows to preserve the infrastructure, and on the other hand it may be a solution for improving transport accessibility. It may contribute to reducing the phenomenon of transport exclusion. An additional measure may be the use of bus transport as a feeder to the railway line. The survey carried out has shown that in Dolnośląskie voivodeship 16 sections of railway lines have been taken over and another 5 are planned to be connected to the rail system. Most of the routes are short connecting sections. The study showed that most of the routes are not located in the main planning documents (including the voivodeship transport plan). From the spatial point of view the highest concentration of routes takes place in the southern part of the voivodeship and within the Wrocław agglomeration. The entirety of the local government’s activities should be of a comprehensive nature, and the voivodeship’s regional public transportation system should be the result.
Keywords: regional public transport, rail transport, provincial government, taking over of railway lines, Lower Silesia
Sandra Żukowska, Tadeusz Palmowski, Marcin Połom
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (2), 2021, s. 94-105
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.013.14956W artykule zaprezentowano wybrane zagadnienia rozwoju przestrzennego portu morskiego w Gdyni, w szczególności kwestie dotyczące jego uwarunkowań rozwojowych. Wskazano także na relacje między portem a miastem. Port morski i miasto Gdynia są wyjątkowym przypadkiem rozwoju jednostki portowo-miejskiej, w której odwrotnie niż w innych przypadkach najpierw powstał port, a następnie przy nim zaczęło rozwijać się miasto. Uwarunkowania te miały znaczący wpływ na rozwój struktury przestrzenno-gospodarczej zespołu portowo-miejskiego. Opracowanie uzupełniono syntetyczną analizą perspektyw oraz barier rozwojowych Portu Gdynia.
Spatial development of the seaport on the example of Gdynia
The article presents selected issues of the spatial development of the seaport in Gdynia, in particular its development conditions, as well as the relationship between the port and the city. The seaport and the city of Gdynia are a unique case of development of a port-city unit where, contrary to other cases, the port was created first and then the city started to develop. These conditions had a significant impact on the development of the spatial and economic structure of the port-city complex. The study was supplemented with a synthetic analysis of perspectives and barriers to development of the Port of Gdynia.
Keywords: seaport, sustainable development, spatial development, port city, port–city relations, Gdynia
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (2), 2021, s. 106-119
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.014.14957W artykule autor powraca do klasycznych niegdyś w geografii transportu metod grafowych. Wykorzystując podstawowe wskaźniki, takie jak liczba cyklomatyczna μ, wskaźnik α Kansky’ego, wskaźnik γ Kansky’ego i wskaźnik Gns opracowany przez A. Ciechańskiego analizuje zmiany sieci pozamiejskiego autobusowego publicznego transportu zbiorowego na obszarze Beskidu Niskiego i Bieszczad. Testuje też wskaźnik Gns dla bardziej rozbudowanych grafów o skomplikowanej strukturze, w tym również często z bardzo licznymi izolowanymi wierzchołkami. Niestety w przeciwieństwie do prostych i niespójnych sieci transportowych, dla których został on skonstruowany, w przypadku dużych sieci transportowych, zawierających liczne cykle jego czułość wykazuje znacznie gorszy poziom, a otrzymane wyniki są znacznie mniej jednoznaczne niż w przypadku gdy izolowane podgrafy są mniej liczne, za to o bardziej rozbudowanej strukturze. Słowa kluczowe: metody grafowe, wskaźnik Gns, zmiany sieci pozamiejskiego publicznego transportu zbiorowego, Beskid Niski, Bieszczady
Changes in the network of the non-urban public bus transport in Bieszczady and Beskid Niski mountains – a topological approach
In the article, the author returns to the graph methods which were once classic in the transport geography. Using basic indicators such as the cyclomatic number μ, the α Kansky index, the γ Kansky index and the Gns index developed by A. Ciechański, he analyzes the changes in the network of non-urban public bus transport in the area of the Beskid Niski and the Bieszczady Mountains. He also tests the Gns indicator for more complex graphs with a complicated structure, including often very numerous isolated vertices. Unfortunately, unlike the simple and inconsistent transport networks for which it was created, in the case of large transport networks containing many cycles its sensitivity shows a much worse level and the obtained results are much less unambiguous than in the case when the isolated subgraphs are less numerous, but with the more elaborate structure.
Keywords: graph methods, Gns index, changes in the network of extra-urban public transport, Beskid Niski, Bieszczady
Railway atlases: bibliography of the cartographic products published worldwide between 1945 and 2021
Karol Kowalczyk
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (2), 2021, s. 1-1
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.010.14953The objective of this paper is to present the results of a study compiling a bibliography of railway atlases published worldwide between 1945 and 2021. The atlases are a specific kind of product that supports cartographic communication of information regarding the current or former state of the railway network in a certain area. They are used in professional activities, for travel planning, or as a historical source. The research identified 253 unique titles forming 348 separate volumes. The bibliographic data are presented in tables corresponding to particular geographic regions. The lists are preceded by a descriptive part devoted to the origins of railway cartography, research methods, and a brief overview of selected items.
Keywords: railway maps, geographic atlases, rail transport, cartographic products after 1945
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (2), 2021, s. 7-17
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.008.14951Sergey Tarkhov
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (2), 2021, s. 18-39
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.009.14952Decline types of passenger turnover of 517 airports worldwide in 2020 compared to 2019, caused by COVID-19, are analyzed. This decay was uneven in space, as well as in individual countries, areas, poles, centers and cores. The strongest decline in 2020 occurred at airports of Europe (especially in the UK, Spain, Germany, and Italy) and Asia (particularly in India and Malaysia), medium – in the countries of America (the USA, Mexico, Brazil) and Norway, moderate – in Russia, weak – in China. 48% of all airports covered by the study showed a strong decline in passenger turnover (from 65 to 85%), 32% – medium (45 to 65%), 10% – moderate (30 to 45%). A catastrophic decline (over 85%) was recorded at 14 airports (2.7%), weak (15-30%) – in 26 (5%), insignificant (3-15%) – in 9 (1.7%). Stagnation (from -3% to + 3%) was noted only in 1 airport, and growth (more than + 3%) – in 3. The largest international airports with a high proportion of international transit passengers and airports with a narrow resort and tourist specialization were most affected by the covid crisis; less – airports with a dominance of domestic traffic. The pandemic has deformed the persistent territorial structure of world air traffic, which has formed over the past 60 years, and also violated the already established hierarchy of the largest and large airports not only around the world, but also within individual mega-regions and countries with big territories and populations.
Key words: COVID-19, air transportation, air passenger flows, airports, passenger turnover, decline dynamics, decline types, Europe, world
Zróżnicowanie geograficzne spadku ruchu pasażerskiego na lotniskach świata w 2020 r. spowodowane pandemią COVID-19
W artykule poddano analizie rodzaje spadków ruchu pasażerów na lotniskach spowodowanych skutkami pandemii COVID-19. Badanie przeprowadzono dla 517 portów lotniczych świata porównując zmiany jakie zaszły 2020 r. w stosunku do poprzedniego 2019 r. Obserwowane było niezwykle nierównomierne rozmieszczenie tego zjawiska w przestrzeni, a także w skali poszczególnych krajów, obszarów, biegunów, centrów i rdzeni. Największy spadek liczby obsługiwanych pasażerów wystąpił w 2020 r. na lotniskach Europy (szczególnie w Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Niemczech i Włoszech) oraz Azji (szczególnie 19 w Indiach i Malezji). Średnie nasilenie tego procesu wystąpiło w krajach obu Ameryk (USA, Meksyk, Brazylia) oraz w Norwegii. Natomiast w Rosji spadek liczby obsługiwanych pasażerów miał charakter umiarkowany, a w przypadku Chin wręcz słaby. 48% wszystkich portów lotniczych objętych badaniem było dotkniętych silnymi spadkami (od 65 do 85%), 32% – średnimi (od 45 do 65%), 10% – umiarkowanymi (30 do 45%). Katastrofalne zmniejszenie się ruchu pasażerów (ponad 85%) odnotowano na 14 lotniskach (2,7%), słabe (15-30%) – w 26 (5%), nieznaczny (3-15%) – w 9 (1,7%). Brak zmiany (od -3% do +3%) miał miejsce tylko na jednym lotnisku, a wzrost (ponad +3%) – w trzech innych portach lotniczych. Największe międzynarodowe porty lotnicze z wysokim odsetkiem pasażerów w tranzycie międzynarodowym oraz porty lotnicze o wąskiej specjalizacji uzdrowiskowej i turystycznej najbardziej ucierpiały w wyniku kryzysu pandemicznego – mniej natomiast lotniska z przewagą ruchu krajowego. Pandemia zdeformowała stabilną strukturę terytorialną światowego ruchu lotniczego, która ukształtowała się w ciągu ostatnich 60 lat, a także naruszyła ustanowioną już hierarchię największych i większych lotnisk nie tylko na całym świecie, ale także w obrębie poszczególnych megaregionów i krajów z dużymi terytoriami i populacjami.
Tadeusz Bocheński
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (2), 2021, s. 69-82
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.011.14954Analiza porównawcza ruchu pociągów pasażerskich w Polsce w latach 2010 i 2020, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24(2), 69-82. Streszczenie: Celem artykułu było zbadanie obciążenia sieci kolejowej w Polsce ruchem pociągów pasażerskich, według stanu na początku 2020 r. i jego porównanie z początkiem 2010 r. Lata 2010-2020 to okres intensywnych inwestycji kolejowych i rozwoju rynku przewoźników regionalnych. Jednocześnie długość sieci kolejowej została skrócona. Nastąpił jednak wzrost wielkości przewozów pasażerskich i natężenia ruchu pociągów, szczególnie w ruchu regionalnym. Inwestycje infrastrukturalne i zaangażowanie samorządów wpłynęły na poprawę oferty kolei. Poprawa ta nie dotyczyła jednak obszaru całego kraju. Najbardziej widoczna była ona na terenie aglomeracji warszawskiej, wrocławskiej i poznańskiej, zaś najsłabiej w północno-wschodniej Polsce. Niekorzystnie pod tym względem wypada również pogranicze województw śląskiego i małopolskiego.
Comparative analysis of passenger train traffic in Poland in 2010 and 2020
The aim of the article was to examine the load on the railway network in Poland with passenger train traffic as at the beginning of 2020 and its comparison with the beginning of 2010. The years 2010-2020 are a period of intense railway investments and the development of regional carriers market. At the same time, the length of the railway network has been shortened. However, the volume of passenger transport and the intensity of train traffic increased, especially in regional traffic. Infrastructural investments and the involvement of local governments improved the railway offers. However, this improvement did not apply to the entire country. It was most visible in the areas of the Warsaw, Wrocław, and Poznań agglomerations, and the weakest in north-eastern Poland. The border of the voivodeship is also unfavorable in this respect. Silesia and Lesser Poland.
Keywords: railway, passenger transport, train traffic, Poland
Mateusz Smolarski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (2), 2021, s. 83-93
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.012.14955Regionalny kolejowy transport pasażerski w ostatnich latach dotknięty był zmianami w kontekście organizacji przewozów. Dotyczy to kwestii zarządzania oraz zasięgu obsługiwanej sieci kolejowej. Zauważalne są tendencje do reaktywacji połączeń oraz tworzenia nowych powiązań komunikacyjnych. Jest to związane zarówno z obsługą aglomeracji miejskich, jak i transportu regionalnego. Proces kreowania nowego układu komunikacji kolejowej oparty może być na reaktywacji nieczynnych tras albo budowie nowych połączeń. Procedura przejmowania niewykorzystywanych linii przez samorząd województwa jest elementem odtwarzania pierwotnego systemu kolejowego. Z jednej strony pozwala to na zachowanie infrastruktury, a z drugiej może być rozwiązaniem służącym poprawie dostępności transportowej. Przyczynić się może do zmniejszenia zjawiska wykluczenia transportowego. Dodatkowym działaniem może być wykorzystanie transportu autobusowego jako pełniącego funkcję dowozową do linii kolejowych. Przeprowadzone badanie wykazało, że na terenie województwa dolnośląskiego przejęto 16 linii, a kolejnych pięć jest planowane do włączenia do systemu kolejowego. Większość tras ma charakter krótkich odcinków łącznikowych. Badanie wykazało brak umiejscowienia większości z nich w głównych dokumentach planistycznych (m.in. plan transportowy województwa). W ujęciu przestrzennym największa koncentracja przejętych tras występuje w południowej części województwa oraz w obrębie aglomeracji wrocławskiej. Całość działania samorządu powinna mieć charakter kompleksowy, a efektem powinien być wojewódzki system regionalnego transportu publicznego.
Problems of taking over of the railway infrastructure by local governments – an example of dolnośląskie voivodeship
Regional passenger rail transport has been affected by changes in the organisation of transport in recent years. This concerns both management issues and the extent of the railway network served. There are noticeable tendencies to reactivate rail connections and to create new transport links. This is related both to service of urban agglomerations and regional transport. The process of creating new railway communication system can be based on: reactivation of inactive tracks or building new connections. The procedure of taking over unused lines by voivodeship self-government is an element of restoring the original railway system. On the one hand it allows to preserve the infrastructure, and on the other hand it may be a solution for improving transport accessibility. It may contribute to reducing the phenomenon of transport exclusion. An additional measure may be the use of bus transport as a feeder to the railway line. The survey carried out has shown that in Dolnośląskie voivodeship 16 sections of railway lines have been taken over and another 5 are planned to be connected to the rail system. Most of the routes are short connecting sections. The study showed that most of the routes are not located in the main planning documents (including the voivodeship transport plan). From the spatial point of view the highest concentration of routes takes place in the southern part of the voivodeship and within the Wrocław agglomeration. The entirety of the local government’s activities should be of a comprehensive nature, and the voivodeship’s regional public transportation system should be the result.
Keywords: regional public transport, rail transport, provincial government, taking over of railway lines, Lower Silesia
Sandra Żukowska, Tadeusz Palmowski, Marcin Połom
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (2), 2021, s. 94-105
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.013.14956W artykule zaprezentowano wybrane zagadnienia rozwoju przestrzennego portu morskiego w Gdyni, w szczególności kwestie dotyczące jego uwarunkowań rozwojowych. Wskazano także na relacje między portem a miastem. Port morski i miasto Gdynia są wyjątkowym przypadkiem rozwoju jednostki portowo-miejskiej, w której odwrotnie niż w innych przypadkach najpierw powstał port, a następnie przy nim zaczęło rozwijać się miasto. Uwarunkowania te miały znaczący wpływ na rozwój struktury przestrzenno-gospodarczej zespołu portowo-miejskiego. Opracowanie uzupełniono syntetyczną analizą perspektyw oraz barier rozwojowych Portu Gdynia.
Spatial development of the seaport on the example of Gdynia
The article presents selected issues of the spatial development of the seaport in Gdynia, in particular its development conditions, as well as the relationship between the port and the city. The seaport and the city of Gdynia are a unique case of development of a port-city unit where, contrary to other cases, the port was created first and then the city started to develop. These conditions had a significant impact on the development of the spatial and economic structure of the port-city complex. The study was supplemented with a synthetic analysis of perspectives and barriers to development of the Port of Gdynia.
Keywords: seaport, sustainable development, spatial development, port city, port–city relations, Gdynia
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (2), 2021, s. 106-119
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.014.14957W artykule autor powraca do klasycznych niegdyś w geografii transportu metod grafowych. Wykorzystując podstawowe wskaźniki, takie jak liczba cyklomatyczna μ, wskaźnik α Kansky’ego, wskaźnik γ Kansky’ego i wskaźnik Gns opracowany przez A. Ciechańskiego analizuje zmiany sieci pozamiejskiego autobusowego publicznego transportu zbiorowego na obszarze Beskidu Niskiego i Bieszczad. Testuje też wskaźnik Gns dla bardziej rozbudowanych grafów o skomplikowanej strukturze, w tym również często z bardzo licznymi izolowanymi wierzchołkami. Niestety w przeciwieństwie do prostych i niespójnych sieci transportowych, dla których został on skonstruowany, w przypadku dużych sieci transportowych, zawierających liczne cykle jego czułość wykazuje znacznie gorszy poziom, a otrzymane wyniki są znacznie mniej jednoznaczne niż w przypadku gdy izolowane podgrafy są mniej liczne, za to o bardziej rozbudowanej strukturze. Słowa kluczowe: metody grafowe, wskaźnik Gns, zmiany sieci pozamiejskiego publicznego transportu zbiorowego, Beskid Niski, Bieszczady
Changes in the network of the non-urban public bus transport in Bieszczady and Beskid Niski mountains – a topological approach
In the article, the author returns to the graph methods which were once classic in the transport geography. Using basic indicators such as the cyclomatic number μ, the α Kansky index, the γ Kansky index and the Gns index developed by A. Ciechański, he analyzes the changes in the network of non-urban public bus transport in the area of the Beskid Niski and the Bieszczady Mountains. He also tests the Gns indicator for more complex graphs with a complicated structure, including often very numerous isolated vertices. Unfortunately, unlike the simple and inconsistent transport networks for which it was created, in the case of large transport networks containing many cycles its sensitivity shows a much worse level and the obtained results are much less unambiguous than in the case when the isolated subgraphs are less numerous, but with the more elaborate structure.
Keywords: graph methods, Gns index, changes in the network of extra-urban public transport, Beskid Niski, Bieszczady
Data publikacji: 29.06.2021
Michał Beim, Radosław Bul
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (1), 2021, s. 5-6
Marta Borowska-Stefańska, Michał Kowalski, Paulina Kurzyk, Miroslava Mikušová, Szymon Wiśniewski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (1), 2021, s. 7-30
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.001.14944This article contains results of studies on the applicability of data from Intelligent Transportation Systems (ITS) for the purposes of geographical studies regarding the spatial mobility of inhabitants within a big city. The article focuses on the option of applying two types of sub-systems – induction loops and automatic number-plate recognition (ANPR) – and includes examples of analyses based on the resulting data, which can serve as a basis for mobility studies. The area on the example of which the capabilities of application of ITS data have been presented is Lodz – a large city in central Poland. The conducted research shows that ITS systems offer an enormous potential in providing data for spatial mobility studies. In order to fully exploit its worth, however, it is imperative to expand the research procedure by including, for instance, the results of qualitative research. Also, the interpretation of results obtained on the basis of ITS data ought to be performed with an awareness of numerous significant preliminary and simplifying assumptions.
Samuel Olorunfemi
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (1), 2021, s. 31-43
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.002.14945Road infrastructure has been identified as a major factor in the development of a nation and where is lacking or inadequate usually creates a memorable hardship for road users. To this end, this study assessed the state of road infrastructure in selected urban centres in Kogi State, Nigeria. Structured questionnaire cum field observation were deployed to collect the required data for the study. The structure questionnaire were administered to one thousand, two hundred and fifteen (1,215) household heads in the selected urban centres to elicit information on the perception of the urban dwellers with the state of road infrastructure. More importantly, Z-Score technique was utilized to show variation in the distribution of road infrastructure in the selected urban centres in Kogi State. Findings revealed that disparity exists in the provision of road infrastructure across the selected urban centres in the study area with the highest Z-Score value of 3.85 in Lokoja and a least Z-Score value of -0.28 in Mopa-Amuro. Findings also indicated that that the respondents (urban dwellers) were dissatisfied with the condition of road network and fairly satisfied with the state of bridge and drainage system, lay-by and walk way, street light, traffic/road sign and parking spaces available in the study area. Having revealed the level of satisfaction of respondents with the physical state of existing road infrastructures and their serviceability, the study recommends that Kogi State government should made concerted efforts to develop and implement standard road infrastructure capacity framework for road construction, rehabilitation and maintenance across the urban centres in Kogi State.
Beniamin Stoica-Fuchs, Bogdan-Andrei Michai, Ionuț Săvulescu, Robert Dobre
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (1), 2021, s. 44-56
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.003.14946Cost-suitability land modeling is one of the mandatory conditions for the proposal of new transport development projects, in order to achieve optimal costs of design and construction. In the present study, we intend to present a model for assessing land suitability for current and proposed transport infrastructure along the Orient-East Med TEN-T Corridor, in the mountainous region of the Timiș-Cerna Corridor (Romania). The relevant factors for our analysis were outsourced from various thematic data sets and refer to lithology, morphological and morphometrical properties of landforms, soil characteristics and climatic setting of the study area. Conservation of natural environment and human habitat was also taken into consideration by means of analyzing land use patterns and spatial distribution of protected areas. The methodology is based on the principles of cartographic algebra and vector overlay analysis, currently implemented in various GIS applications. The results of our study aim for the identification of critical sectors along the current and proposed transport infrastructure, which intersect areas with high development cost and low suitability. Starting from our observations, specialists in transport networks and spatial planning could make use of dedicated computation algorithms to identify and describe optimal routes for future infrastructure projects that would connect the southern and western parts of the country.
Michał Beim
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (1), 2021, s. 57-63
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.005.14948Artykuł stanowi omówienie koncepcji miasta piętnastominutowego. Immobilność i izolacja społeczna wywołana sytuacją pandemiczną była impulsem do poszukiwania nowych zasad organizacji przestrzeni i kierunków rozwoju miast. Jedną z odpowiedzi była koncepcja miasta piętnastominutowego, która zyskała dużą popularność dzięki wskazaniu jej przez władze Paryża. Miasto piętnastominutowe ma stanowić nie tylko najlepszą odpowiedź na wyzwania zrównoważonego rozwoju, ale również w optymalny sposób zapewniać odporność. Artykuł prezentuje ewolucję od idei zaprezentowanej przez w debacie publicznej do koncepcji badawczej. Miasto piętnastominutowe prezentowane jest także w odniesieniu do innych koncepcji urbanistycznych.
Słowa kluczowe: planowanie przestrzenne, polityka transportowa, miasto piętnastominutowe, dostępność piesza
Theoretical foundations of the concept of a fifteen-minute city in the context of the debate on the relationship between spatial planning and transport policy
The paper discusses the concept of a 15-minute city. The immobility and social isolation caused by the pandemic situation was an impulse to search for new rules of space organization and directions of urban development. One of the answers was the concept of the fifteen-minute city, which gained great popularity due to being adopted by the Paris authorities. A 15-minute city has been seen not only to be the best response to the challenges of sustainable development, but also to be an optimal resilience. The paper presents the evolution of 15-minute city: from the idea presented in the public debate to the research concept. A 15-minute city is also presented in relation to other concepts of urban development.
Keywords: urban planning, transport policy, 15-minute city, walkability
Paulina Kurzyk
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (1), 2021, s. 64-77
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.006.14949Jednym z najważniejszych wydarzeń międzynarodowych, które pozwalają na daleko idącą promocję kraju, miejsca czy regionu są wystawy światowe zwane Expo. Celem poniższego artykułu jest ocena zmian dostępności transportowej terenów, na których ma odbyć się wystawa Expo Horticultural w Łodzi, na podstawie analizy systemu transportowego i liczby ludności przed i w trakcie organizacji imprezy. Analizowany obszar jest warty uwagi, ponieważ stanowi pierwsze z miast gospodarzy, które zdecydowało się na organizację tego typu wydarzenia niemal w centrum miasta, co jest wyzwaniem dla całego systemu transportowego. W pracy posłużono się analizami sieciowymi. Poniższe wyniki badań dowodzą, że wybrana lokalizacja wystawy spowoduje pogorszenie dostępności transportowej tego obszaru.
Changes in transport accessibility of city residents in the face of the organization of world exhibitions on the example of Expo Horticultura in Łódź
One of the most important international events that allow for far-reaching promotion of a country, place or region are world exhibitions called Expo. The purpose of the article below is to assess the changes in transport accessibility of the areas where the Expo Horticultural exhibition in Łódź is to be held, based on the analysis of the transport system and the number of people before and during the organization of the event. The analyzed area is noteworthy because it is the first host city that decided to organize such an event almost in the city center, which is a challenge for the entire transport system. Network analyzes were used in the work. The research results below prove that the chosen exhibition location will deteriorate the transport accessibility of this area.
Keywords: transport accessibility, changes in transport accessibility, Expo, world exhibition, Łódź
Jakub Łodziński
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (1), 2021, s. 78-95
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.007.14950W pracy przedstawiono funkcjonowanie infrastruktury służącej do odprawy pasażerskiej, zarówno miejsc odjazdów autobusów PKS, jak i przewoźników prywatnych, w małych miastach województwa podkarpackiego: Leżajsku, Lubaczowie, Łańcucie oraz Przeworsku. Położenie dworców w przestrzeni miejskiej, forma ich organizacji oraz komfort zapewniany pasażerom cechują się znacznym zróżnicowaniem. Przyczyną dzisiejszego stanu są przemiany własnościowe i organizacyjne, jakie zaszły w ostatnich dekadach, zarówno w całej branży przewozów autobusowych, jak i indywidualnie w przypadkach konkretnych obiektów dworcowych. Przy pomocy autorskiego wskaźnika określono rozmieszczenie dworców względem najważniejszych obiektów infrastruktury publicznej; zidentyfikowano także zagospodarowanie funkcjonalne najbliższego otoczenia. W rozpatrywanej próbie dominują negatywne przykłady przemian infrastruktury. Większość miejsc odprawy pasażerskiej nie zapewnia pasażerom podstawowych udogodnień – jedynie trzy obiekty posiadają wszystkie wymagane prawem podstawowe elementy dworca.
Location and operation of bus stations in selected small towns in Podkarpackie Voivodeship
The paper presents the functioning of the infrastructure used for passenger check-in, both for PKS bus departure points and private carriers, in small towns in the Podkarpackie Voivodeship: Leżajsk, Lubaczów, Łańcut and Przeworsk. The location of the stations in urban space, the form of their organisation and the comfort provided to passengers vary greatly between stations. Among the reason for their current state are organizational transformations and ownership changes that have taken place over the last decades, both in the whole bus transport industry and individually in the case of specific stations. The custom indicator has been used to determine the distribution of stations in relation to the most important public infrastructure facilities; functional development of the nearest surroundings has also been identified. Negative examples of infrastructure transformation prevail in analysed sample. Most check-in places do not provide passengers with basic amenities – only three objects have all the basic elements of a station required by law.
Keywords: public transport, bus station, small towns, Podkarpackie Voivodeship
Michał Beim, Radosław Bul
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (1), 2021, s. 96-100
Daniel Štraub
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (1), 2021, s. 101-102
Maciej Tarkowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (1), 2021, s. 103-105
Daniel Štraub
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (1), 2021, s. 101-102
Maciej Tarkowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (1), 2021, s. 103-105
Michał Beim, Radosław Bul
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (1), 2021, s. 5-6
Marta Borowska-Stefańska, Michał Kowalski, Paulina Kurzyk, Miroslava Mikušová, Szymon Wiśniewski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (1), 2021, s. 7-30
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.001.14944This article contains results of studies on the applicability of data from Intelligent Transportation Systems (ITS) for the purposes of geographical studies regarding the spatial mobility of inhabitants within a big city. The article focuses on the option of applying two types of sub-systems – induction loops and automatic number-plate recognition (ANPR) – and includes examples of analyses based on the resulting data, which can serve as a basis for mobility studies. The area on the example of which the capabilities of application of ITS data have been presented is Lodz – a large city in central Poland. The conducted research shows that ITS systems offer an enormous potential in providing data for spatial mobility studies. In order to fully exploit its worth, however, it is imperative to expand the research procedure by including, for instance, the results of qualitative research. Also, the interpretation of results obtained on the basis of ITS data ought to be performed with an awareness of numerous significant preliminary and simplifying assumptions.
Samuel Olorunfemi
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (1), 2021, s. 31-43
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.002.14945Road infrastructure has been identified as a major factor in the development of a nation and where is lacking or inadequate usually creates a memorable hardship for road users. To this end, this study assessed the state of road infrastructure in selected urban centres in Kogi State, Nigeria. Structured questionnaire cum field observation were deployed to collect the required data for the study. The structure questionnaire were administered to one thousand, two hundred and fifteen (1,215) household heads in the selected urban centres to elicit information on the perception of the urban dwellers with the state of road infrastructure. More importantly, Z-Score technique was utilized to show variation in the distribution of road infrastructure in the selected urban centres in Kogi State. Findings revealed that disparity exists in the provision of road infrastructure across the selected urban centres in the study area with the highest Z-Score value of 3.85 in Lokoja and a least Z-Score value of -0.28 in Mopa-Amuro. Findings also indicated that that the respondents (urban dwellers) were dissatisfied with the condition of road network and fairly satisfied with the state of bridge and drainage system, lay-by and walk way, street light, traffic/road sign and parking spaces available in the study area. Having revealed the level of satisfaction of respondents with the physical state of existing road infrastructures and their serviceability, the study recommends that Kogi State government should made concerted efforts to develop and implement standard road infrastructure capacity framework for road construction, rehabilitation and maintenance across the urban centres in Kogi State.
Beniamin Stoica-Fuchs, Bogdan-Andrei Michai, Ionuț Săvulescu, Robert Dobre
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (1), 2021, s. 44-56
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.003.14946Cost-suitability land modeling is one of the mandatory conditions for the proposal of new transport development projects, in order to achieve optimal costs of design and construction. In the present study, we intend to present a model for assessing land suitability for current and proposed transport infrastructure along the Orient-East Med TEN-T Corridor, in the mountainous region of the Timiș-Cerna Corridor (Romania). The relevant factors for our analysis were outsourced from various thematic data sets and refer to lithology, morphological and morphometrical properties of landforms, soil characteristics and climatic setting of the study area. Conservation of natural environment and human habitat was also taken into consideration by means of analyzing land use patterns and spatial distribution of protected areas. The methodology is based on the principles of cartographic algebra and vector overlay analysis, currently implemented in various GIS applications. The results of our study aim for the identification of critical sectors along the current and proposed transport infrastructure, which intersect areas with high development cost and low suitability. Starting from our observations, specialists in transport networks and spatial planning could make use of dedicated computation algorithms to identify and describe optimal routes for future infrastructure projects that would connect the southern and western parts of the country.
Michał Beim
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (1), 2021, s. 57-63
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.005.14948Artykuł stanowi omówienie koncepcji miasta piętnastominutowego. Immobilność i izolacja społeczna wywołana sytuacją pandemiczną była impulsem do poszukiwania nowych zasad organizacji przestrzeni i kierunków rozwoju miast. Jedną z odpowiedzi była koncepcja miasta piętnastominutowego, która zyskała dużą popularność dzięki wskazaniu jej przez władze Paryża. Miasto piętnastominutowe ma stanowić nie tylko najlepszą odpowiedź na wyzwania zrównoważonego rozwoju, ale również w optymalny sposób zapewniać odporność. Artykuł prezentuje ewolucję od idei zaprezentowanej przez w debacie publicznej do koncepcji badawczej. Miasto piętnastominutowe prezentowane jest także w odniesieniu do innych koncepcji urbanistycznych.
Słowa kluczowe: planowanie przestrzenne, polityka transportowa, miasto piętnastominutowe, dostępność piesza
Theoretical foundations of the concept of a fifteen-minute city in the context of the debate on the relationship between spatial planning and transport policy
The paper discusses the concept of a 15-minute city. The immobility and social isolation caused by the pandemic situation was an impulse to search for new rules of space organization and directions of urban development. One of the answers was the concept of the fifteen-minute city, which gained great popularity due to being adopted by the Paris authorities. A 15-minute city has been seen not only to be the best response to the challenges of sustainable development, but also to be an optimal resilience. The paper presents the evolution of 15-minute city: from the idea presented in the public debate to the research concept. A 15-minute city is also presented in relation to other concepts of urban development.
Keywords: urban planning, transport policy, 15-minute city, walkability
Paulina Kurzyk
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (1), 2021, s. 64-77
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.006.14949Jednym z najważniejszych wydarzeń międzynarodowych, które pozwalają na daleko idącą promocję kraju, miejsca czy regionu są wystawy światowe zwane Expo. Celem poniższego artykułu jest ocena zmian dostępności transportowej terenów, na których ma odbyć się wystawa Expo Horticultural w Łodzi, na podstawie analizy systemu transportowego i liczby ludności przed i w trakcie organizacji imprezy. Analizowany obszar jest warty uwagi, ponieważ stanowi pierwsze z miast gospodarzy, które zdecydowało się na organizację tego typu wydarzenia niemal w centrum miasta, co jest wyzwaniem dla całego systemu transportowego. W pracy posłużono się analizami sieciowymi. Poniższe wyniki badań dowodzą, że wybrana lokalizacja wystawy spowoduje pogorszenie dostępności transportowej tego obszaru.
Changes in transport accessibility of city residents in the face of the organization of world exhibitions on the example of Expo Horticultura in Łódź
One of the most important international events that allow for far-reaching promotion of a country, place or region are world exhibitions called Expo. The purpose of the article below is to assess the changes in transport accessibility of the areas where the Expo Horticultural exhibition in Łódź is to be held, based on the analysis of the transport system and the number of people before and during the organization of the event. The analyzed area is noteworthy because it is the first host city that decided to organize such an event almost in the city center, which is a challenge for the entire transport system. Network analyzes were used in the work. The research results below prove that the chosen exhibition location will deteriorate the transport accessibility of this area.
Keywords: transport accessibility, changes in transport accessibility, Expo, world exhibition, Łódź
Jakub Łodziński
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (1), 2021, s. 78-95
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.21.007.14950W pracy przedstawiono funkcjonowanie infrastruktury służącej do odprawy pasażerskiej, zarówno miejsc odjazdów autobusów PKS, jak i przewoźników prywatnych, w małych miastach województwa podkarpackiego: Leżajsku, Lubaczowie, Łańcucie oraz Przeworsku. Położenie dworców w przestrzeni miejskiej, forma ich organizacji oraz komfort zapewniany pasażerom cechują się znacznym zróżnicowaniem. Przyczyną dzisiejszego stanu są przemiany własnościowe i organizacyjne, jakie zaszły w ostatnich dekadach, zarówno w całej branży przewozów autobusowych, jak i indywidualnie w przypadkach konkretnych obiektów dworcowych. Przy pomocy autorskiego wskaźnika określono rozmieszczenie dworców względem najważniejszych obiektów infrastruktury publicznej; zidentyfikowano także zagospodarowanie funkcjonalne najbliższego otoczenia. W rozpatrywanej próbie dominują negatywne przykłady przemian infrastruktury. Większość miejsc odprawy pasażerskiej nie zapewnia pasażerom podstawowych udogodnień – jedynie trzy obiekty posiadają wszystkie wymagane prawem podstawowe elementy dworca.
Location and operation of bus stations in selected small towns in Podkarpackie Voivodeship
The paper presents the functioning of the infrastructure used for passenger check-in, both for PKS bus departure points and private carriers, in small towns in the Podkarpackie Voivodeship: Leżajsk, Lubaczów, Łańcut and Przeworsk. The location of the stations in urban space, the form of their organisation and the comfort provided to passengers vary greatly between stations. Among the reason for their current state are organizational transformations and ownership changes that have taken place over the last decades, both in the whole bus transport industry and individually in the case of specific stations. The custom indicator has been used to determine the distribution of stations in relation to the most important public infrastructure facilities; functional development of the nearest surroundings has also been identified. Negative examples of infrastructure transformation prevail in analysed sample. Most check-in places do not provide passengers with basic amenities – only three objects have all the basic elements of a station required by law.
Keywords: public transport, bus station, small towns, Podkarpackie Voivodeship
Michał Beim, Radosław Bul
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 24 (1), 2021, s. 96-100
Data publikacji: 30.12.2020
Redaktor naczelny: Marcin Połom
Marcin Połom, Jakub Taczanowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (5), 2020, s. 5-6
Aleksandra Koźlak
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (5), 2020, s. 7-17
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.028.13245Mobility-as-a-Service (MaaS) jest innowacyjną koncepcją, której zastosowanie wnosi znaczny wkład w integrację transportu. Koncepcja ta ukształtowała się w następstwie pojawienia się nowych rodzajów usług transportowych oraz postępu technologicznego, zwłaszcza technologii ICT i mobilnych. MaaS ma potencjał, aby poprawić wykorzystanie zasobów i przyczynić się do zmniejszenia liczby samochodów osobowych w zatłoczonych miastach. Celem artykułu jest synteza obecnego stanu wiedzy na temat koncepcji Mobility-as-a-Service, ocena stopnia zaawansowania wdrożenia systemów MaaS w Europie, dyskusja wyników badań dotyczących korzyści z zastosowania tych rozwiązań, jak również wykazanie, iż wdrożenie MaaS pogłębia integrację transportu. Metody badawcze obejmują przegląd literatury oraz dedukcyjną metodę badawczą. Badanie wykazało, że nie osiągnięto konsensusu co do zakresu systemu MaaS, chociaż sugestia jest taka, aby zaliczać do nich rozwiązania, które mają co najmniej zintegrowany moduł zamawiania usług i dokonywania płatności, oczywiście poza możliwością zaplanowania podróży różnymi środkami transportu. Nie ma obecnie jeszcze wystarczających danych na temat kosztów i korzyści systemów MaaS, ani kompleksowych analiz, jak wpływają one na wzorce podróżowania i zachowania użytkowników. Natomiast pierwsze fragmentaryczne badania pilotażowych wdrożeń MaaS potwierdzają występowanie korzyści dla różnych grup interesariuszy. Analiza poziomów i zakresu integracji w systemach MaaS wykazała, iż przyczyniają się one do pogłębienia integracji usług transportowych. Wyniki badań zaprezentowanych w tym artykule mogą stanowić przyczynek do pogłębionych badań na istotą i efektami zastosowania Mobility-as-a-Service.
Mobility-as-a Service as a progress in transport integration
Mobility-as-a-Service (MaaS) is an innovative concept that makes a significant contribution to transport integration. This concept has developed following the emergence of new types of transport services and technological advances, in particular ICT and mobile technology. MaaS has the potential to improve the use of assets and contributes to a reduction in the number of passenger cars in congested cities. The aim of the article is to synthesise the current state of knowledge on the Mobility-as-a-Service concept, to assess the degree of the implementation of MaaS systems in Europe, to discuss the results of research on the benefits of using these solutions, as well as to show the role of MaaS in transport integration. The research methodology includes a literature review and a deductive research method. The research has shown that any consensus has been reached on the scope of the MaaS system, although the suggestion is that they should include solutions that have at least an integrated module for booking services and payments, in addition to the possibility of planning a journey by different transport means. Currently there are neither sufficient data on the costs and benefits of MaaS systems, nor comprehensive analyses how they affect travel patterns and user behaviour. However, the first fragmented studies of MaaS pilot implementations confirm the existence of benefits for different stakeholder groups. The analysis of levels and the scope of the integration in MaaS systems confirmed that they contribute to the deepening of the integration of transport services. The results of the research presented in this article can be a reason for in-depth research into the essence and effects of Mobility-as-a-Service applications.
Anna Mercik
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (5), 2020, s. 18-33
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.029.13246Idea zrównoważonej mobilności jest jedną z kluczowych koncepcji odpowiadających na potrzebę ograniczenia negatywnych skutków przemieszczeń, szczególnie na obszarach miejskich. Dokumenty Unii Europejskiej wskazują szereg działań, które mogą sprzyjać równoważeniu mobilności. Wśród nich istotne miejsce zajmuje koncepcja zwiększania efektywności energetycznej procesów transportowych poprzez stosowanie niskoemisyjnych źródeł zasilania pojazdów, w tym elektryfikację środków transportu.
Celem opracowania jest ustalenie czy działania podejmowane przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię, działającą od 2017 r. w centralnej części województwa śląskiego, w zakresie elektryfikacji organizowanego przez nią transportu autobusowego można uznać za działania realizujące cele polityki zrównoważonej mobilności.
Artykuł zawiera: przegląd aktualnych badań dotyczących polityki zrównoważonej mobilności, próbę zdefiniowania pojęcia elektromobilności, wskazanie możliwości jej zastosowania w publicznym transporcie autobusowym, identyfikację uwarunkowań prawnych wdrażania elektromobilności w publicznym transporcie zbiorowym w Polsce, uwarunkowania działalności Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii w roli organizatora publicznego transportu zbiorowego oraz podmiotu odpowiedzialnego za realizację polityki zrównoważonej mobilności, a także analizę działań podejmowanych przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię i działających na jej rzecz operatorów w zakresie elektryfikacji taboru autobusowego.
Wyniki badania oparte są m.in. na analizie krajowej i zagranicznej literatury przedmiotu, aktów prawa wspólnotowego i krajowego, dokumentów strategicznych i operacyjnych podmiotów różnych szczebli administracji oraz danych źródłowych pozyskanych w trakcie wywiadów bezpośrednich z pracownikami największego organizatora publicznego transportu zbiorowego w województwie śląskim. W badaniu wykorzystano również wyniki obserwacji uczestniczącej autora opracowania.
Electromobility in bus public transport organised by the GZM Metropolis as a tool of sustainable mobility implementation
The idea of sustainable mobility is one of the key concepts responding to the need to reduce the negative effects of transport, particularly in urban areas. European Union documents indicate a number of actions which can help to balance mobility. Among them, the concept of increasing the energy efficiency of transport processes through the use of low-emission sources of vehicle power, including electrification of vehicles, occupies an important place.
The aim of the study is to determine whether the actions taken by the GZM Metropolis, operating since 2017 in the central part of the Silesian Voivodship, in the field of electrification of the bus transport it organises can be considered as actions implementing the objectives of sustainable mobility policy.
The article contains: a review of current research on sustainable mobility policy, an attempt to define the concept of electromobility, an indication of the possibility of its application in public bus transport, identification of legal conditions for the implementation of electromobility in public transport in Poland, conditions for the activity of the GZM Metropolis as a public transport authority and an entity responsible for the implementation of sustainable mobility policy, as well as an analysis of actions taken by the Metropolis GZM and its operators in the field of bus fleet electrification.
The results of the study are based, among other things, on an analysis of national and foreign literature on the subject, acts of the European Community and national law, strategic and operational documents of entities at various levels of administration and source data obtained during direct interviews with employees of the largest public transport organiser in the Silesian Voivodeship. The results of the participant observation of the author of the study were also used in the research.
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (5), 2020, s. 34-52
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.030.13247W końcu czerwca 2017 r. na terenie powiatów obsługiwanych przez sanocki i brzozowski oddziały firmy Arriva Bus Transport Polska (dawniej PKS Brzozów i PKS Sanok), doszło do niespotykanego dotąd wycofania się ważnego przewoźnika obsługującego obszar kilku powiatów. W przeciwieństwie do wielu innych likwidowanych dawnych przedsiębiorstw PKS miał on jednak wciąż dominującą, a w części powiatów wręcz monopolistyczną, pozycję na rynku.
W ramach szerszego badania dotyczącego problematyki wykluczenia transportowego zostały zidentyfikowane zmiany w sieci publicznego transportu zbiorowego na badanym obszarze. To posłużyło do wskazania terenów najbardziej narażonych na ten niekorzystny proces. Jedną z takich jednostek podziału administracyjnego jest gmina Komańcza. Dlatego tu dodatkowo przeprowadzono badanie dotyczące aktualnych problemów transportowych osób dorosłych. Wykazało ono, że nie korzystają one z transportu publicznego, a wiele z nich było zmuszonych zakupić samochód z powodu niewystarczającej oferty przewoźników kolejowych i autobusowych.
Barrriers in adults moving in transport based social excluded areas – an example from Komańcza area
At the end of June 2017, in the poviats served by the Sanok and Brzozów branches of Arriva Bus Transport Polska (formerly PKS Brzozów and PKS Sanok), an important carrier serving the area of several poviats withdrew unprecedentedly its services. Unlike many other former PKS enterprises that were being closed down, it still had a dominant, and even monopolistic, position on the market.
As part of a broader study on the issue of transport based social exclusion, changes in the collective public transport network in the studied area, were identified. This was used to indicate the areas most exposed to this unfavorable process. One of such administrative division units is the Komańcza commune. Therefore, an additional study was conducted on the current transport problems of adults. It showed that they did not use public transport, and many were forced to buy a car due to insufficient offer of rail and bus operators.
Beata Gierczak-Korzeniowska
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (5), 2020, s. 53-60
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.031.13248Artykuł omawia znaczenie inwestycji w infrastrukturze kolejowej dla poprawy dostępności transportowej aglomeracji rzeszowskiej. W przypadku intensywnie rozwijającej się i poszerzającej swoje granice aglomeracji rzeszowskiej, dostępność odgrywa kluczową rolę nie tylko w określaniu wartości nieruchomości zarówno mieszkaniowych, jak i komercyjnych, ale przede wszystkim w realizowaniu potrzeb związanych z przemieszczaniem się mieszkańców regionu z jednego miejsca do drugiego (do pracy, szkoły itp.). Dostępność transportowa jest więc ważnym elementem organizacji przestrzeni i ma istotny wpływ na poziom oraz tempo rozwoju społeczno-gospodarczego regionu. Publikacja składa się z części teoretycznej i studium przypadku w postaci charakterystyki kilku projektów inwestycyjnych w infrastrukturze transportu kolejowego. Celem pracy jest przedstawienie wpływu planowanych i realizowanych inwestycji w transporcie kolejowym na poprawę dostępności transportowej, a tym samym na poziom i jakość życia mieszkańców aglomeracji rzeszowskiej. Rozważania uzupełniono próbą oceny obecnej dostępności transportowej regionu oraz zmian, jakie nastąpią w wyniku zrealizowanych inwestycji.
Transport accessibility of the Rzeszów agglomeration in the context of ongoing and planned investments in railway infrastructure
The article discusses the importance of investments in railway infrastructure for improving the transport accessibility of the Rzeszów agglomeration. For an intensively developing and expanding Rzeszów agglomeration, accessibility plays a key role not only in determining the value of residential and commercial real estate but, above all, in meeting the needs related to the mobility of the region’s inhabitants from one place to another (e.g. to work or school). Therefore, transport accessibility is an important element of spatial organization and has a significant impact on the level and pace of the socio-economic development in the region. The paper consists of a theoretical part and a case study characterising several investment projects in the railway transport infrastructure. The aim of the article is to present the impact planned and implemented investments in rail transport to improvement of accessibility, and thus the level and quality of life of the inhabitants of the Rzeszów agglomeration. The considerations were supplemented with an attempt to assess the current transport accessibility in the region and the changes that will occur as a result of the implemented investments.
Tomasz Michalski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (5), 2020, s. 61-72
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.032.13249Celem artykułu jest pokazanie, jak zanikają ważne dotychczas funkcje małych polskich portów i przystani morskich. Dokonano tego poprzez analizę wielkości obrotów ładunkowych, liczby pasażerów międzynarodowych oraz pojemności brutto (GT) kutrów. Analiza obejmuje lata 1996-2018. Stwierdzono, że przy wzroście przeładunków w Gdańsku, Gdyni i Świnoujściu, spadają one w Szczecinie i małych portach. Międzynarodowy ruch pasażerski (po maksimum w latach 1997-2001 w niektórych z nich) jest obecnie na minimalnym poziomie. Także po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej znacznie spadła pojemność brutto (GT) floty kutrowej. Zatem ewidentnie widać, że polskie małe porty i przystanie morskie powinny szukać nowych funkcji, które w przyszłości być może staną się dla nich czynnikami rozwoju. Jedną z takich funkcji powinna stać się turystyka, w tym jachtowa.
Is there a regress in small Polish sea ports and marinas?
The aim of the article is to show how the hitherto important functions of small Polish ports and marinas are disappearing. This was done by analyzing the volume of cargo turnover, the number of international passengers and the gross tonnage (GT) of cutters. The analysis covers the years 1996-2018. It was found that the transhipments increased in Gdańsk, Gdynia and Świnoujście while decrease was observed in Szczecin and small ports. International passenger traffic (after a peak in 1997-2001 in some of them) is currently at a minimal level. Also after Poland’s accession into the European Union, the gross tonnage (GT) of the cutter fleet significantly decreased. Therefore, it is evident that Polish small seaports and marinas should look for new functions that may become their development factors in the future. Tourism, including yacht tourism, should become one of such functions.
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (5), 2020, s. 73-74
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (5), 2020, s. 75-77
Jakub Taczanowski, Arkadiusz Kołoś
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (5), 2020, s. 78-79
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (5), 2020, s. 75-77
Jakub Taczanowski, Arkadiusz Kołoś
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (5), 2020, s. 78-79
Marcin Połom, Jakub Taczanowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (5), 2020, s. 5-6
Aleksandra Koźlak
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (5), 2020, s. 7-17
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.028.13245Mobility-as-a-Service (MaaS) jest innowacyjną koncepcją, której zastosowanie wnosi znaczny wkład w integrację transportu. Koncepcja ta ukształtowała się w następstwie pojawienia się nowych rodzajów usług transportowych oraz postępu technologicznego, zwłaszcza technologii ICT i mobilnych. MaaS ma potencjał, aby poprawić wykorzystanie zasobów i przyczynić się do zmniejszenia liczby samochodów osobowych w zatłoczonych miastach. Celem artykułu jest synteza obecnego stanu wiedzy na temat koncepcji Mobility-as-a-Service, ocena stopnia zaawansowania wdrożenia systemów MaaS w Europie, dyskusja wyników badań dotyczących korzyści z zastosowania tych rozwiązań, jak również wykazanie, iż wdrożenie MaaS pogłębia integrację transportu. Metody badawcze obejmują przegląd literatury oraz dedukcyjną metodę badawczą. Badanie wykazało, że nie osiągnięto konsensusu co do zakresu systemu MaaS, chociaż sugestia jest taka, aby zaliczać do nich rozwiązania, które mają co najmniej zintegrowany moduł zamawiania usług i dokonywania płatności, oczywiście poza możliwością zaplanowania podróży różnymi środkami transportu. Nie ma obecnie jeszcze wystarczających danych na temat kosztów i korzyści systemów MaaS, ani kompleksowych analiz, jak wpływają one na wzorce podróżowania i zachowania użytkowników. Natomiast pierwsze fragmentaryczne badania pilotażowych wdrożeń MaaS potwierdzają występowanie korzyści dla różnych grup interesariuszy. Analiza poziomów i zakresu integracji w systemach MaaS wykazała, iż przyczyniają się one do pogłębienia integracji usług transportowych. Wyniki badań zaprezentowanych w tym artykule mogą stanowić przyczynek do pogłębionych badań na istotą i efektami zastosowania Mobility-as-a-Service.
Mobility-as-a Service as a progress in transport integration
Mobility-as-a-Service (MaaS) is an innovative concept that makes a significant contribution to transport integration. This concept has developed following the emergence of new types of transport services and technological advances, in particular ICT and mobile technology. MaaS has the potential to improve the use of assets and contributes to a reduction in the number of passenger cars in congested cities. The aim of the article is to synthesise the current state of knowledge on the Mobility-as-a-Service concept, to assess the degree of the implementation of MaaS systems in Europe, to discuss the results of research on the benefits of using these solutions, as well as to show the role of MaaS in transport integration. The research methodology includes a literature review and a deductive research method. The research has shown that any consensus has been reached on the scope of the MaaS system, although the suggestion is that they should include solutions that have at least an integrated module for booking services and payments, in addition to the possibility of planning a journey by different transport means. Currently there are neither sufficient data on the costs and benefits of MaaS systems, nor comprehensive analyses how they affect travel patterns and user behaviour. However, the first fragmented studies of MaaS pilot implementations confirm the existence of benefits for different stakeholder groups. The analysis of levels and the scope of the integration in MaaS systems confirmed that they contribute to the deepening of the integration of transport services. The results of the research presented in this article can be a reason for in-depth research into the essence and effects of Mobility-as-a-Service applications.
Anna Mercik
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (5), 2020, s. 18-33
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.029.13246Idea zrównoważonej mobilności jest jedną z kluczowych koncepcji odpowiadających na potrzebę ograniczenia negatywnych skutków przemieszczeń, szczególnie na obszarach miejskich. Dokumenty Unii Europejskiej wskazują szereg działań, które mogą sprzyjać równoważeniu mobilności. Wśród nich istotne miejsce zajmuje koncepcja zwiększania efektywności energetycznej procesów transportowych poprzez stosowanie niskoemisyjnych źródeł zasilania pojazdów, w tym elektryfikację środków transportu.
Celem opracowania jest ustalenie czy działania podejmowane przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię, działającą od 2017 r. w centralnej części województwa śląskiego, w zakresie elektryfikacji organizowanego przez nią transportu autobusowego można uznać za działania realizujące cele polityki zrównoważonej mobilności.
Artykuł zawiera: przegląd aktualnych badań dotyczących polityki zrównoważonej mobilności, próbę zdefiniowania pojęcia elektromobilności, wskazanie możliwości jej zastosowania w publicznym transporcie autobusowym, identyfikację uwarunkowań prawnych wdrażania elektromobilności w publicznym transporcie zbiorowym w Polsce, uwarunkowania działalności Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii w roli organizatora publicznego transportu zbiorowego oraz podmiotu odpowiedzialnego za realizację polityki zrównoważonej mobilności, a także analizę działań podejmowanych przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię i działających na jej rzecz operatorów w zakresie elektryfikacji taboru autobusowego.
Wyniki badania oparte są m.in. na analizie krajowej i zagranicznej literatury przedmiotu, aktów prawa wspólnotowego i krajowego, dokumentów strategicznych i operacyjnych podmiotów różnych szczebli administracji oraz danych źródłowych pozyskanych w trakcie wywiadów bezpośrednich z pracownikami największego organizatora publicznego transportu zbiorowego w województwie śląskim. W badaniu wykorzystano również wyniki obserwacji uczestniczącej autora opracowania.
Electromobility in bus public transport organised by the GZM Metropolis as a tool of sustainable mobility implementation
The idea of sustainable mobility is one of the key concepts responding to the need to reduce the negative effects of transport, particularly in urban areas. European Union documents indicate a number of actions which can help to balance mobility. Among them, the concept of increasing the energy efficiency of transport processes through the use of low-emission sources of vehicle power, including electrification of vehicles, occupies an important place.
The aim of the study is to determine whether the actions taken by the GZM Metropolis, operating since 2017 in the central part of the Silesian Voivodship, in the field of electrification of the bus transport it organises can be considered as actions implementing the objectives of sustainable mobility policy.
The article contains: a review of current research on sustainable mobility policy, an attempt to define the concept of electromobility, an indication of the possibility of its application in public bus transport, identification of legal conditions for the implementation of electromobility in public transport in Poland, conditions for the activity of the GZM Metropolis as a public transport authority and an entity responsible for the implementation of sustainable mobility policy, as well as an analysis of actions taken by the Metropolis GZM and its operators in the field of bus fleet electrification.
The results of the study are based, among other things, on an analysis of national and foreign literature on the subject, acts of the European Community and national law, strategic and operational documents of entities at various levels of administration and source data obtained during direct interviews with employees of the largest public transport organiser in the Silesian Voivodeship. The results of the participant observation of the author of the study were also used in the research.
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (5), 2020, s. 34-52
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.030.13247W końcu czerwca 2017 r. na terenie powiatów obsługiwanych przez sanocki i brzozowski oddziały firmy Arriva Bus Transport Polska (dawniej PKS Brzozów i PKS Sanok), doszło do niespotykanego dotąd wycofania się ważnego przewoźnika obsługującego obszar kilku powiatów. W przeciwieństwie do wielu innych likwidowanych dawnych przedsiębiorstw PKS miał on jednak wciąż dominującą, a w części powiatów wręcz monopolistyczną, pozycję na rynku.
W ramach szerszego badania dotyczącego problematyki wykluczenia transportowego zostały zidentyfikowane zmiany w sieci publicznego transportu zbiorowego na badanym obszarze. To posłużyło do wskazania terenów najbardziej narażonych na ten niekorzystny proces. Jedną z takich jednostek podziału administracyjnego jest gmina Komańcza. Dlatego tu dodatkowo przeprowadzono badanie dotyczące aktualnych problemów transportowych osób dorosłych. Wykazało ono, że nie korzystają one z transportu publicznego, a wiele z nich było zmuszonych zakupić samochód z powodu niewystarczającej oferty przewoźników kolejowych i autobusowych.
Barrriers in adults moving in transport based social excluded areas – an example from Komańcza area
At the end of June 2017, in the poviats served by the Sanok and Brzozów branches of Arriva Bus Transport Polska (formerly PKS Brzozów and PKS Sanok), an important carrier serving the area of several poviats withdrew unprecedentedly its services. Unlike many other former PKS enterprises that were being closed down, it still had a dominant, and even monopolistic, position on the market.
As part of a broader study on the issue of transport based social exclusion, changes in the collective public transport network in the studied area, were identified. This was used to indicate the areas most exposed to this unfavorable process. One of such administrative division units is the Komańcza commune. Therefore, an additional study was conducted on the current transport problems of adults. It showed that they did not use public transport, and many were forced to buy a car due to insufficient offer of rail and bus operators.
Beata Gierczak-Korzeniowska
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (5), 2020, s. 53-60
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.031.13248Artykuł omawia znaczenie inwestycji w infrastrukturze kolejowej dla poprawy dostępności transportowej aglomeracji rzeszowskiej. W przypadku intensywnie rozwijającej się i poszerzającej swoje granice aglomeracji rzeszowskiej, dostępność odgrywa kluczową rolę nie tylko w określaniu wartości nieruchomości zarówno mieszkaniowych, jak i komercyjnych, ale przede wszystkim w realizowaniu potrzeb związanych z przemieszczaniem się mieszkańców regionu z jednego miejsca do drugiego (do pracy, szkoły itp.). Dostępność transportowa jest więc ważnym elementem organizacji przestrzeni i ma istotny wpływ na poziom oraz tempo rozwoju społeczno-gospodarczego regionu. Publikacja składa się z części teoretycznej i studium przypadku w postaci charakterystyki kilku projektów inwestycyjnych w infrastrukturze transportu kolejowego. Celem pracy jest przedstawienie wpływu planowanych i realizowanych inwestycji w transporcie kolejowym na poprawę dostępności transportowej, a tym samym na poziom i jakość życia mieszkańców aglomeracji rzeszowskiej. Rozważania uzupełniono próbą oceny obecnej dostępności transportowej regionu oraz zmian, jakie nastąpią w wyniku zrealizowanych inwestycji.
Transport accessibility of the Rzeszów agglomeration in the context of ongoing and planned investments in railway infrastructure
The article discusses the importance of investments in railway infrastructure for improving the transport accessibility of the Rzeszów agglomeration. For an intensively developing and expanding Rzeszów agglomeration, accessibility plays a key role not only in determining the value of residential and commercial real estate but, above all, in meeting the needs related to the mobility of the region’s inhabitants from one place to another (e.g. to work or school). Therefore, transport accessibility is an important element of spatial organization and has a significant impact on the level and pace of the socio-economic development in the region. The paper consists of a theoretical part and a case study characterising several investment projects in the railway transport infrastructure. The aim of the article is to present the impact planned and implemented investments in rail transport to improvement of accessibility, and thus the level and quality of life of the inhabitants of the Rzeszów agglomeration. The considerations were supplemented with an attempt to assess the current transport accessibility in the region and the changes that will occur as a result of the implemented investments.
Tomasz Michalski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (5), 2020, s. 61-72
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.032.13249Celem artykułu jest pokazanie, jak zanikają ważne dotychczas funkcje małych polskich portów i przystani morskich. Dokonano tego poprzez analizę wielkości obrotów ładunkowych, liczby pasażerów międzynarodowych oraz pojemności brutto (GT) kutrów. Analiza obejmuje lata 1996-2018. Stwierdzono, że przy wzroście przeładunków w Gdańsku, Gdyni i Świnoujściu, spadają one w Szczecinie i małych portach. Międzynarodowy ruch pasażerski (po maksimum w latach 1997-2001 w niektórych z nich) jest obecnie na minimalnym poziomie. Także po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej znacznie spadła pojemność brutto (GT) floty kutrowej. Zatem ewidentnie widać, że polskie małe porty i przystanie morskie powinny szukać nowych funkcji, które w przyszłości być może staną się dla nich czynnikami rozwoju. Jedną z takich funkcji powinna stać się turystyka, w tym jachtowa.
Is there a regress in small Polish sea ports and marinas?
The aim of the article is to show how the hitherto important functions of small Polish ports and marinas are disappearing. This was done by analyzing the volume of cargo turnover, the number of international passengers and the gross tonnage (GT) of cutters. The analysis covers the years 1996-2018. It was found that the transhipments increased in Gdańsk, Gdynia and Świnoujście while decrease was observed in Szczecin and small ports. International passenger traffic (after a peak in 1997-2001 in some of them) is currently at a minimal level. Also after Poland’s accession into the European Union, the gross tonnage (GT) of the cutter fleet significantly decreased. Therefore, it is evident that Polish small seaports and marinas should look for new functions that may become their development factors in the future. Tourism, including yacht tourism, should become one of such functions.
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (5), 2020, s. 73-74
Data publikacji: 29.09.2020
Redaktor naczelny: Marcin Połom
Michał Dzięcielski, Marcin Woźniak, Adam Radzimski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (4), 2020, s. 7-18
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.023.13125In recent years, numerous Polish cities and municipalities have become involved in the creation of bike-sharing systems. Although the contribution of bike-sharing to creating sustainable transport caused some controversy in the literature, the positive role of cycling in promoting low-emission mobility and a healthy lifestyle is widely acknowledged. As part of the European Union’s sustainable transport agenda, some Polish local governments have obtained funding from structural funds for the implementation of bicycle-sharing schemes. This article presents an overview of selected systems, as well as a preliminary analysis of their users’ activity based on data obtained through a Web API. Although the scope of the data was limited in time due to the shutdown of the systems caused by the COVID-19 pandemic shortly after their spring reactivation, some patterns could be observed. In particular, users activity was more evenly distributed over time in larger cities (over 300 thousand of residents), whereas in smaller cities alternating periods of high and low activity was observed.
Funding: This work was supported by the National Science Centre, Poland (grant number UMO-2017/27/B/HS4/00099).
Renata Anisiewicz
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (4), 2020, s. 19-31
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.024.13126The article is to show tourist assets of the cross-border railway line Brest–Chełm, which is disrupted by a state border and the lack of a bridge on the Bug River barring access to Brest–Włodawa line section on the Belarus side and to Włodawa–Chełm section on the Polish side. The locally operating sections, built in the eighties of the twentieth century, of the strategic railway linking the Warsaw–Terespol line with the Vistula River Railroad (Nadwiślańska) have a great potential for the development of railway tourism. The line runs along prized nature areas of the macro-regions West Polesie and Wołyńskie Polesie. Sundry landscapes of the border countryside and their biological diversity are decisive in enjoying the highly valued scenery along the line on the Polish side. The attractiveness of the Belarus side – in practice accessible to foreigners following the introduction of the tourist and recreation zone ‘Brest’ in 2018 – is usually associated with the uncommon rules of travelling by train in the Belarus cross-border region. Both fragments of the line Brest–Chełm lead to and run through interesting tourist localities and cross-border culture sites. The article also touches on the present restrictions for railway tourism along this route, and the chances of reviving regular traffic in the Polish section in view of the governmental programme Kolej+.
Martin Bárta, Jan Masopust
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (4), 2020, s. 32-41
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.025.13127This study deals with the synthesis of selected attributes of public transport accessibility. The aim is to present a new method of multi-criteria analysis. As the research area, the city of Cracow has been chosen. The GTFS (General Transit Feed Specification) system has been used to obtain traffic data for buses and trams within the city‘s transport company (MPK Krakow). The analysis itself consists of 4 main accessibility indicators (walking time to each stop, number of lines, directions, and connections from each stop). The problem of exceeding the stops accessibility beyond the administrative border of Cracow has been solved by using a 500 m wide buffer zone around the city. To connect the individual layers of indicators into a multicriteria analysis, the Voronoi diagram function has been applied. The results of the method are presented in the form of synthetic maps of transport accessibility for each bus and tram stop in Cracow. Together with the synthetic accessibility maps, an index of a stop importance has been created as well, which consists of the sum of the mean percentages from 3 indicators (number of lines, directions, connections). The synthetic method used and acquired detailed values not only for the city of Cracow as a whole, but also its individual parts make it possible to provide a comprehensive picture of accessibility by public transport. This multicriteria analysis can also be extended for a comparative study of selected cities.
Maria Matusiewicz
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (4), 2020, s. 42-48
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.026.13128Sustainable growth is now the foundation of economic growth, especially if the 2020 pandemic prompts the conclusion that the over-exploitation of planet’s goods is ultimately turning against humanity. Despite the climate crisis, Poles are reluctant to give up cars, and city authorities in Poland do not increase the quality and efficiency of public transport. Young people around the world are seen as hope for changing trends. The aim of the article is to verify the hypothesis about greater awareness of young people in Poland about climate change, manifested by mobility habits, compared to the older generation. The hypothesis was verified by a study onducted on a group of 67 students commuting to the university at the age of 21-23 and a group of 45 commuters aged 25-65. The Sustainable Mobility Indicator (SMI) was created for the purposes of the article. The SMI considers daily travels of residents of a large Polish city. With the use of the created indicator, the hypothesis was rejected.
Joanna Kos-Łabędowicz
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (4), 2020, s. 49-60
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.027.13129The ageing society and the necessity to meet the needs (including transport ones) of elderly people are a challenge for an increasing number of countries, including the EU Member States and Poland. Different types of modern ICT solutions are being proposed as a way of improving the meeting of the needs of elderly people in order to prevent their social exclusion. The growing popularity of solutions and services that use information and communication technologies (mainly the Internet and mobile applications) can also be observed in transport services and is perceived as a means to better meet transport needs. The aim of the article is to examine the extent to which seniors use ICT solutions to meet their transport needs when, for example, obtaining access to a car or car ride. A literature review, statistical data analysis and results of primary survey studies carried out on a sample of U3A students were used. The results of the analysis do not allow generalization on the entire population of elderly people but point to some interesting conclusions. For instance, at least one of the considered solutions (e.g. sharing travel by car as a driver or passenger) was used by almost two-thirds of those that responded using the Internet. Also, the solutions given were rated rather positively by the respondents in terms of their usefulness and ease of use. Those findings, apart from indicating further directions of research, allow for a cautious statement that these types of solutions can actually serve to better meet the transport needs of seniors.
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (4), 2020, s. 61-62
Michał Dzięcielski, Marcin Woźniak, Adam Radzimski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (4), 2020, s. 7-18
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.023.13125In recent years, numerous Polish cities and municipalities have become involved in the creation of bike-sharing systems. Although the contribution of bike-sharing to creating sustainable transport caused some controversy in the literature, the positive role of cycling in promoting low-emission mobility and a healthy lifestyle is widely acknowledged. As part of the European Union’s sustainable transport agenda, some Polish local governments have obtained funding from structural funds for the implementation of bicycle-sharing schemes. This article presents an overview of selected systems, as well as a preliminary analysis of their users’ activity based on data obtained through a Web API. Although the scope of the data was limited in time due to the shutdown of the systems caused by the COVID-19 pandemic shortly after their spring reactivation, some patterns could be observed. In particular, users activity was more evenly distributed over time in larger cities (over 300 thousand of residents), whereas in smaller cities alternating periods of high and low activity was observed.
Funding: This work was supported by the National Science Centre, Poland (grant number UMO-2017/27/B/HS4/00099).
Renata Anisiewicz
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (4), 2020, s. 19-31
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.024.13126The article is to show tourist assets of the cross-border railway line Brest–Chełm, which is disrupted by a state border and the lack of a bridge on the Bug River barring access to Brest–Włodawa line section on the Belarus side and to Włodawa–Chełm section on the Polish side. The locally operating sections, built in the eighties of the twentieth century, of the strategic railway linking the Warsaw–Terespol line with the Vistula River Railroad (Nadwiślańska) have a great potential for the development of railway tourism. The line runs along prized nature areas of the macro-regions West Polesie and Wołyńskie Polesie. Sundry landscapes of the border countryside and their biological diversity are decisive in enjoying the highly valued scenery along the line on the Polish side. The attractiveness of the Belarus side – in practice accessible to foreigners following the introduction of the tourist and recreation zone ‘Brest’ in 2018 – is usually associated with the uncommon rules of travelling by train in the Belarus cross-border region. Both fragments of the line Brest–Chełm lead to and run through interesting tourist localities and cross-border culture sites. The article also touches on the present restrictions for railway tourism along this route, and the chances of reviving regular traffic in the Polish section in view of the governmental programme Kolej+.
Martin Bárta, Jan Masopust
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (4), 2020, s. 32-41
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.025.13127This study deals with the synthesis of selected attributes of public transport accessibility. The aim is to present a new method of multi-criteria analysis. As the research area, the city of Cracow has been chosen. The GTFS (General Transit Feed Specification) system has been used to obtain traffic data for buses and trams within the city‘s transport company (MPK Krakow). The analysis itself consists of 4 main accessibility indicators (walking time to each stop, number of lines, directions, and connections from each stop). The problem of exceeding the stops accessibility beyond the administrative border of Cracow has been solved by using a 500 m wide buffer zone around the city. To connect the individual layers of indicators into a multicriteria analysis, the Voronoi diagram function has been applied. The results of the method are presented in the form of synthetic maps of transport accessibility for each bus and tram stop in Cracow. Together with the synthetic accessibility maps, an index of a stop importance has been created as well, which consists of the sum of the mean percentages from 3 indicators (number of lines, directions, connections). The synthetic method used and acquired detailed values not only for the city of Cracow as a whole, but also its individual parts make it possible to provide a comprehensive picture of accessibility by public transport. This multicriteria analysis can also be extended for a comparative study of selected cities.
Maria Matusiewicz
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (4), 2020, s. 42-48
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.026.13128Sustainable growth is now the foundation of economic growth, especially if the 2020 pandemic prompts the conclusion that the over-exploitation of planet’s goods is ultimately turning against humanity. Despite the climate crisis, Poles are reluctant to give up cars, and city authorities in Poland do not increase the quality and efficiency of public transport. Young people around the world are seen as hope for changing trends. The aim of the article is to verify the hypothesis about greater awareness of young people in Poland about climate change, manifested by mobility habits, compared to the older generation. The hypothesis was verified by a study onducted on a group of 67 students commuting to the university at the age of 21-23 and a group of 45 commuters aged 25-65. The Sustainable Mobility Indicator (SMI) was created for the purposes of the article. The SMI considers daily travels of residents of a large Polish city. With the use of the created indicator, the hypothesis was rejected.
Joanna Kos-Łabędowicz
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (4), 2020, s. 49-60
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.027.13129The ageing society and the necessity to meet the needs (including transport ones) of elderly people are a challenge for an increasing number of countries, including the EU Member States and Poland. Different types of modern ICT solutions are being proposed as a way of improving the meeting of the needs of elderly people in order to prevent their social exclusion. The growing popularity of solutions and services that use information and communication technologies (mainly the Internet and mobile applications) can also be observed in transport services and is perceived as a means to better meet transport needs. The aim of the article is to examine the extent to which seniors use ICT solutions to meet their transport needs when, for example, obtaining access to a car or car ride. A literature review, statistical data analysis and results of primary survey studies carried out on a sample of U3A students were used. The results of the analysis do not allow generalization on the entire population of elderly people but point to some interesting conclusions. For instance, at least one of the considered solutions (e.g. sharing travel by car as a driver or passenger) was used by almost two-thirds of those that responded using the Internet. Also, the solutions given were rated rather positively by the respondents in terms of their usefulness and ease of use. Those findings, apart from indicating further directions of research, allow for a cautious statement that these types of solutions can actually serve to better meet the transport needs of seniors.
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (4), 2020, s. 61-62
Data publikacji: 14.06.2020
Redaktor naczelny: Marcin Połom
Marcin Połom, Tomasz Wiskulski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (2) Numer specjalny, 2020, s. 5-6
Vilmos Oszter
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (2) Numer specjalny, 2020, s. 7-13
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.001.12099The spread of the novel Coronavirus (COVID-19) has urged to take special actions to limit the level of contagion. The unprecedented scale of measures declared by the national governments in nearly every country ot the world would have a huge impact on public transport services and in general, on the citizens travel behaviours. This paper endeavours to give an overview of the emerged epidemic situation caused by COVID-19 in Hungary and some of its neighbouring Central and South-East European countries. It identifies the most important public transport service changes together with their interrelated impacts on the mobility patterns. The responses vary country per country so an overall comparison shows novel findings on emergency transport management policies.
Jakub Taczanowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (2) Numer specjalny, 2020, s. 14-19
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.002.12100The objective of the article is to present the influence of COVID-19 on international and long distance passenger rail transport in Italy and Poland. Despite differences in the development of the pandemic the decision to put limits on long-distance rail services was taken in both countries at the very same time. On 23 March 2020 the last large-scale cancellations so far were introduced both in Italy and Poland. The entire rail transport in the two countries has been stopped to a very large extent. The only remaining international trains in Italy and Poland are cross-border regional trains operated by some railway companies from the neighbouring countries – France and Switzerland in the case of Italy and Germany in the case of Poland. As far as long-distance rail traffic is concerned, in Italy over 90% of all trains of this kind have been cancelled whereas in Poland the figure is 43%. A similar characteristic is the fact that almost all prestigious high speed trains have been cancelled. This is probably connected with the fact that their main target are business trips which in the time of pandemic have come almost to a complete stop.
Edyta Pijet-Migoń
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (2) Numer specjalny, 2020, s. 20-27
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.003.12101The development of the SARS-CoV-2 virus epidemic and the associated restrictions on mobility have affected many sectors of the economy, but one of the first to suffer especially was passenger air transport. None of the previous crises in the aviation industry had been so significant and so global. At the beginning of April 2020, air passenger traffic decreased by around 70% globally and by around 90% in Europe compared to 2019. At some European airports, very few air operations were carried out, or they were even completely suspended. The loss of revenues by entities from the aviation sector caused their significant financial problems, which cannot be solved without external support. After lifting the travel restrictions, a reduction in demand for travel by air can be expected. Most likely, the carrier market will consolidate, and the connection network will be reduced, which may aggravate the problems of some already unprofitable airports.
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (2) Numer specjalny, 2020, s. 28-34
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.004.12102Mid-March 2020 surprised societies of many countries with restrictions resulting from a need to curb the spread of a pandemic caused by a new type of coronavirus. Poland joined this group very quickly. The growing isolation of society also had an impact on non-urban public transport, especially one that was operated at the carriers’ own risk. The author of the article had a database, current as of spring 2019, with the number of bus connections in the area of six counties covering the ranges of the Low Beskids and the Bieszczady Mountains. This was an ideal starting point for trying to answer the question what the situation is like almost exactly a year later. Based on a study conducted in early April 2020, a catastrophic picture of public transport in the area has emerged. In the case of Bieszczady and Lesko Counties, there was a total lack of local bus connections. In Sanok, Krosno, Jasło and Gorlice Counties, the network of connections serving mainly the capitals of these units of administrative division has been severely limited. One of the main reasons for the observed process is suspension of school activities. This is also accompanied by a reduction in adult mobility resulting from a fear of a serious disease and a greater tendency to use other means of transport, as well as resignation from commuting by people working in jobs where remote work is possible or in companies that suspended their activity. Maintaining this situation poses a threat of huge economic problems for carriers. If it continues for many months, it may result in difficulties in traveling to schools that may appear after the holidays.
Tomasz Wiskulski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (2) Numer specjalny, 2020, s. 35-39
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.005.12103Despite widespread information about COVID-19 disease in the media, the world did not want to acknowledge that the epidemic could get out of hand and reach Europe in a short time. This shortly led to an almost complete halt in the tourism market. Administrative decisions, whose rapid implementation was aimed to be pre-emptive action for the development of the epidemic, were not without significance for the sector of tourist services. Steps taken in Poland were perceived by many people as too drastic. This is proved, in consistence with the Senbeto and Hon model (2020), by the fact that part of the society did not obey the restrictions, taking previously planned tourist trips. The article presents actions taken at the national level and restrictions resulting from actions taken with regard to mobility related to the implementation of tourist objectives. An attempt was also made to present the consequences of the pandemic for the tourist traffic in national terms.
Jakub Taczanowski, Arkadiusz Kołoś
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (2) Numer specjalny, 2020, s. 40-45
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.006.12104The aim of the paper is to compare the scale of regional train cancellation in Italy and Poland in the aftermath of COVID-19 pandemic and to answer the question whether different approaches to public transport limitation can be observed at national and regional scales in different European countries. The article is a preliminary study and as such contains the first observations and initial conclusions. From the analysis it results that the influence of COVID-19 on regional railway transport in both Italy and Poland is strong but much different. In Italy the scale of cancellation is generally larger and so are the differences between the regions. In both analysed countries the lines which have turned out to be mostly affected by suspension are urban and suburban connections with dense train traffic. It would seem that in Italy exactly as in Poland the train cancellations are more the result of the character of the operated rail system, the different approaches to regional rail transport and of the tendency to cut costs than of the actual epidemic situation in the regions.
Maciej Tarkowski, Krystian Puzdrakiewicz, Joanna Jaczewska, Marcin Połom
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (2) Numer specjalny, 2020, s. 46-55
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.007.12105As no effective treatment or vaccine have yet been developed, the only way to prevent the spread of SARS-Cov-2 is to introduce social distancing measures. Scientific discussion regarding their actual effectiveness and socio-economic consequences has only just begun. Both declining mobility and changes in mobility patterns are obvious effects of social distancing. The main objective of this article is to present spatial diversity of changes in regional and local mobility in Poland with the use of data gathered and provided by Google LCC. As for the regional dimension, the mobility has declined steadily in most of the analysed areas. The regional changes were more visible only in the case of the following categories of areas: grocery & pharmacy and parks. The initial correlation analysis has shown that distribution of those changes more or less reflects spatial voting patterns. Both historical and cultural factors may explain such results, including ingrained habits, collective attitudes towards politics and group values. In the local context, illustrated by the analysis of changes in travel time from housing areas in Gdańsk, Gdynia and Sopot to the business and science centre in Gdańsk-Oliwa, a noticeable yet spatially diversified decrease in drive time (by private car) has been observed. The most significant reduction in travel time was recorded in peripheral areas accessible by high-speed roads which are normally jammed during peak hours. The mobility constraints have led to highly reduced traffic congestion, and consequently, shortened the travel time.
Mateusz Smolarski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (2) Numer specjalny, 2020, s. 56-61
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.009.12107The beginning of 2020 was associated with the appearance of the global coronavirus pandemic (COVID-19). The spread of the epidemic caused the introduction of an epidemiological emergency in Poland in early March (on March 12). This resulted in reduced public transport, including regional rail transport. In Lower Silesia, this concerned regional and fast connections. The conducted analysis concerns regional connections and is based on exploration of the spatial and the quantitative aspect of these changes. The transport offer before and after the announcing of the epidemic was analysed. The results showed that most of the transport restrictions concerned the peripheries of the voivodeship (local routes). Agglomeration routes were much less affected by the restrictions. On some lines a decrease to less than 5 pairs of connections per day was recorded. Once the restrictions are removed, it may be a challenge to encourage passengers to use railways again. Despite the low number of connections on many routes, rail transport can still be considered as the basis of the transport system. This is due to the lack of an alternative bus service.
Marcin Połom, Tomasz Wiskulski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (2) Numer specjalny, 2020, s. 5-6
Vilmos Oszter
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (2) Numer specjalny, 2020, s. 7-13
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.001.12099The spread of the novel Coronavirus (COVID-19) has urged to take special actions to limit the level of contagion. The unprecedented scale of measures declared by the national governments in nearly every country ot the world would have a huge impact on public transport services and in general, on the citizens travel behaviours. This paper endeavours to give an overview of the emerged epidemic situation caused by COVID-19 in Hungary and some of its neighbouring Central and South-East European countries. It identifies the most important public transport service changes together with their interrelated impacts on the mobility patterns. The responses vary country per country so an overall comparison shows novel findings on emergency transport management policies.
Jakub Taczanowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (2) Numer specjalny, 2020, s. 14-19
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.002.12100The objective of the article is to present the influence of COVID-19 on international and long distance passenger rail transport in Italy and Poland. Despite differences in the development of the pandemic the decision to put limits on long-distance rail services was taken in both countries at the very same time. On 23 March 2020 the last large-scale cancellations so far were introduced both in Italy and Poland. The entire rail transport in the two countries has been stopped to a very large extent. The only remaining international trains in Italy and Poland are cross-border regional trains operated by some railway companies from the neighbouring countries – France and Switzerland in the case of Italy and Germany in the case of Poland. As far as long-distance rail traffic is concerned, in Italy over 90% of all trains of this kind have been cancelled whereas in Poland the figure is 43%. A similar characteristic is the fact that almost all prestigious high speed trains have been cancelled. This is probably connected with the fact that their main target are business trips which in the time of pandemic have come almost to a complete stop.
Edyta Pijet-Migoń
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (2) Numer specjalny, 2020, s. 20-27
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.003.12101The development of the SARS-CoV-2 virus epidemic and the associated restrictions on mobility have affected many sectors of the economy, but one of the first to suffer especially was passenger air transport. None of the previous crises in the aviation industry had been so significant and so global. At the beginning of April 2020, air passenger traffic decreased by around 70% globally and by around 90% in Europe compared to 2019. At some European airports, very few air operations were carried out, or they were even completely suspended. The loss of revenues by entities from the aviation sector caused their significant financial problems, which cannot be solved without external support. After lifting the travel restrictions, a reduction in demand for travel by air can be expected. Most likely, the carrier market will consolidate, and the connection network will be reduced, which may aggravate the problems of some already unprofitable airports.
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (2) Numer specjalny, 2020, s. 28-34
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.004.12102Mid-March 2020 surprised societies of many countries with restrictions resulting from a need to curb the spread of a pandemic caused by a new type of coronavirus. Poland joined this group very quickly. The growing isolation of society also had an impact on non-urban public transport, especially one that was operated at the carriers’ own risk. The author of the article had a database, current as of spring 2019, with the number of bus connections in the area of six counties covering the ranges of the Low Beskids and the Bieszczady Mountains. This was an ideal starting point for trying to answer the question what the situation is like almost exactly a year later. Based on a study conducted in early April 2020, a catastrophic picture of public transport in the area has emerged. In the case of Bieszczady and Lesko Counties, there was a total lack of local bus connections. In Sanok, Krosno, Jasło and Gorlice Counties, the network of connections serving mainly the capitals of these units of administrative division has been severely limited. One of the main reasons for the observed process is suspension of school activities. This is also accompanied by a reduction in adult mobility resulting from a fear of a serious disease and a greater tendency to use other means of transport, as well as resignation from commuting by people working in jobs where remote work is possible or in companies that suspended their activity. Maintaining this situation poses a threat of huge economic problems for carriers. If it continues for many months, it may result in difficulties in traveling to schools that may appear after the holidays.
Tomasz Wiskulski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (2) Numer specjalny, 2020, s. 35-39
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.005.12103Despite widespread information about COVID-19 disease in the media, the world did not want to acknowledge that the epidemic could get out of hand and reach Europe in a short time. This shortly led to an almost complete halt in the tourism market. Administrative decisions, whose rapid implementation was aimed to be pre-emptive action for the development of the epidemic, were not without significance for the sector of tourist services. Steps taken in Poland were perceived by many people as too drastic. This is proved, in consistence with the Senbeto and Hon model (2020), by the fact that part of the society did not obey the restrictions, taking previously planned tourist trips. The article presents actions taken at the national level and restrictions resulting from actions taken with regard to mobility related to the implementation of tourist objectives. An attempt was also made to present the consequences of the pandemic for the tourist traffic in national terms.
Jakub Taczanowski, Arkadiusz Kołoś
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (2) Numer specjalny, 2020, s. 40-45
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.006.12104The aim of the paper is to compare the scale of regional train cancellation in Italy and Poland in the aftermath of COVID-19 pandemic and to answer the question whether different approaches to public transport limitation can be observed at national and regional scales in different European countries. The article is a preliminary study and as such contains the first observations and initial conclusions. From the analysis it results that the influence of COVID-19 on regional railway transport in both Italy and Poland is strong but much different. In Italy the scale of cancellation is generally larger and so are the differences between the regions. In both analysed countries the lines which have turned out to be mostly affected by suspension are urban and suburban connections with dense train traffic. It would seem that in Italy exactly as in Poland the train cancellations are more the result of the character of the operated rail system, the different approaches to regional rail transport and of the tendency to cut costs than of the actual epidemic situation in the regions.
Maciej Tarkowski, Krystian Puzdrakiewicz, Joanna Jaczewska, Marcin Połom
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (2) Numer specjalny, 2020, s. 46-55
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.007.12105As no effective treatment or vaccine have yet been developed, the only way to prevent the spread of SARS-Cov-2 is to introduce social distancing measures. Scientific discussion regarding their actual effectiveness and socio-economic consequences has only just begun. Both declining mobility and changes in mobility patterns are obvious effects of social distancing. The main objective of this article is to present spatial diversity of changes in regional and local mobility in Poland with the use of data gathered and provided by Google LCC. As for the regional dimension, the mobility has declined steadily in most of the analysed areas. The regional changes were more visible only in the case of the following categories of areas: grocery & pharmacy and parks. The initial correlation analysis has shown that distribution of those changes more or less reflects spatial voting patterns. Both historical and cultural factors may explain such results, including ingrained habits, collective attitudes towards politics and group values. In the local context, illustrated by the analysis of changes in travel time from housing areas in Gdańsk, Gdynia and Sopot to the business and science centre in Gdańsk-Oliwa, a noticeable yet spatially diversified decrease in drive time (by private car) has been observed. The most significant reduction in travel time was recorded in peripheral areas accessible by high-speed roads which are normally jammed during peak hours. The mobility constraints have led to highly reduced traffic congestion, and consequently, shortened the travel time.
Mateusz Smolarski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (2) Numer specjalny, 2020, s. 56-61
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.009.12107The beginning of 2020 was associated with the appearance of the global coronavirus pandemic (COVID-19). The spread of the epidemic caused the introduction of an epidemiological emergency in Poland in early March (on March 12). This resulted in reduced public transport, including regional rail transport. In Lower Silesia, this concerned regional and fast connections. The conducted analysis concerns regional connections and is based on exploration of the spatial and the quantitative aspect of these changes. The transport offer before and after the announcing of the epidemic was analysed. The results showed that most of the transport restrictions concerned the peripheries of the voivodeship (local routes). Agglomeration routes were much less affected by the restrictions. On some lines a decrease to less than 5 pairs of connections per day was recorded. Once the restrictions are removed, it may be a challenge to encourage passengers to use railways again. Despite the low number of connections on many routes, rail transport can still be considered as the basis of the transport system. This is due to the lack of an alternative bus service.
Data publikacji: 29.06.2020
Redaktor naczelny: Marcin Połom
Martin Bárta
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (3), 2020, s. 7-14
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.016.12784A properly functioning public transport is one of the most important components of urban mobility for the population. Due to spatial inhomogeneity and overall socio-economic differences within a city, there are often considerable disproportions in the quality of transport services within its districts. Also, the city of Krakow is no exception in this case. For a comparison of public transport accessibility in 18 Krakow districts, 7 major quantitative and 5 minor indicators were created. These indicators include the most important characteristics of transport services such as accessibility, frequency, connectivity of connections, and ratios of tram public transport subsystem. The resulting values give a fairly comprehensive picture of the quality of the transport services. Overall higher values for most indicators occur in the central districts of the city. However, due to the complexity of the observed characteristics, it is possible to discover significant differences in the structure of individual indicators. Peripheral districts reach higher amplitudes, which means that in some aspect they have even better transport services than the city center. Yet, at the same time, we also find opposite extremes here, highly below-average values for most other indicators. A detailed analysis of the results provides a unique perspective on the disparities among districts. It can also serve for specific identification of strengths and weaknesses of transport services and its possible optimization.
Marta Borowska-Stefańska, Michał Kowalski, Martyna Maczuga, Bartosz Szustowski, Szymon Wiśniewski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (3), 2020, s. 15-28
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.017.12785The aim of the conducted research was to assess how the elderly viewed the functioning of public transport, with Łódź, a large city in Poland, as the example. The data presented in the article originates from research of 400 inhabitants aged 60+ was conducted in the district of Bałuty in Łódź at the turn of November and December 2018. On the basis of the questionnaire survey (which contained questions concerning the use of local public transport by the over 60s for daily journeys and was accomplished by CAPI and MOBI methods) it was found that the over 60s have quite a high opinion of the offer of the municipal transport company MPK (they hardly ever use services of other carriers). As for the means of public transport, the tram is rated slightly higher compared to the bus. The results of the research enable the proposal of general recommendations for the transport policy in Łódź. This policy should be focused to a larger degree on: shortening the waiting time and, consequently, increasing the frequency of connections and punctuality, while continuing to provide high travel comfort, increasing the level of accessibility to stops and enhancing the clarity of information with regard to fare prices and exemptions.
Michał Dzięcielski, Adam Radzimski, Marcin Woźniak
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (3), 2020, s. 29-40
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.018.12786Bike-sharing systems, also known as public bicycles, are among the most dynamically developing mobility solutions in contemporary cities. In the past decade, numerous Polish cities hoping to increase the modal share of cycling have also adopted bike-sharing. Such systems continuously register user movements through installed sensors. The resulting database allows a highly detailed representation of this segment of urban mobility. This article illustrates how a database accessed via a Web API (Web Application Programming Interface) could be used to investigate the spatial distribution of trips, using the case study of Poznań, the fifth-largest city in Poland. Using geographical information systems, we identify the hot spots of bike-sharing as well as areas with low usage. The research procedure outlined in the paper provides knowledge that allows better responding to users’ needs.
Stanisław M. Koziarski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (3), 2020, s. 41-60
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.019.12787The aim of this article is to analyze the pace of expansion of the network of highways and expressways over the past 15 years of membership in the European Union. Joining the European Union by such post-socialist countries as: Poland, Lithuania, Latvia, Estonia, the Czech Republic, Slovakia, Hungary, Slovenia (2004), Bulgaria, Romania (2007) and Croatia (2013) as well as the funds received for the development of transport infrastructure significantly contributed to the boom in the pace of road investments in these countries. The existing networks of highways and expressways in the 11 analyzed countries are at the stage of creating major national and international connections. The most advanced expansion of the national highway system is taking place in Poland and Hungary. Stable development, with a slight annual growth of the length of new highways, is taking place in Bulgaria, Croatia, the Czech Republic, Romania, Slovakia and Slovenia. Stagnation in the development of roads of this type is occurring in Lithuania, Latvia and Estonia. Toll roads are operated in 8 out of 11 analyzed countries. The vignette system for highways is used in Bulgaria, the Czech Republic, Slovakia, Slovenia, Romania and Hungary. Toll is paid at tollbooths in Croatia and Poland. Most of the highways in Central Europe are concentrated around the capital agglomerations, e.g. Budapest, Prague, Bratislava, Ljubljana, Zagreb, Sofia and Bucharest, with the exception of Warsaw, which is slowly rebuilding its central position in the network of expressways (A-2, S-7, S-8, S-17) in Poland. The first sections of highways in the discussed countries, except for Poland, were located around the capital cities. The layout of the highway network is often determined by the orography of the terrain, especially the course of mountain ranges, great rivers and coasts. Due to the varied topography, costs are rising, and the construction time of engineering structures such as tunnels, overpasses and bridges is longer, with countries such as Croatia, Slovenia, Slovakia, and recently also the Czech Republic, Poland and Romania being forced to build them.
Sandra Żukowska
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (3), 2020, s. 61-68
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.020.12788World transport faces a serious challenge, which involves the detrimental impact of its activity on the environment. Marine transport is a significant link in the worldwide transport system, which provides the free flow of diversified cargoes and offers competitive prices compared to other modes of transport for the carriage of goods. Seaports enabling waterborne transport have a major impact on the economic, social and natural environment. Port managing authorities show growing awareness of the negative influence of port units on the surrounding environment. Concurrently, environmentally friendly measures are implemented in line with the principles of sustainable development. The article aim is to present the characteristics of the green ports concept in response to ports struggle with environmental problems. The article presents port development background and the evolving approach to environmental issues. The seaport in Gdynia is an example of pursuing a sustainable development policy, and informally is well embedded in the concept of green ports.
Gabriela Czapiewska
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (3), 2020, s. 69-83
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.021.12789Sustainable development is becoming a paradigm of civilisation changes of the contemporary world. Transport must be sustainable in the light of the challenges ahead. One of the most forward-looking types of transport, in terms of economy and ecology, namely intermodal transport, i.e., transport which uses more than one mode of transportation, has been recently gaining in importance. The purpose of this article is to present the role and importance of intermodal transport in Poland in the context of sustainable development. The first part of the study concentrates on the analysis of the issue of intermodal transport development, taking into account the assumptions of the policy of sustainable development. The further part of the study presents the essence of intermodal transport and its development potential in Poland, identifying the basic advantages and barriers in this area. The author has indicated the conditions that have shaped intermodal transport market and defined areas where changes and innovations need to be put in place to enable sustainable development of the intermodal market in the country. Intermodal transport is still struggling with many barriers, but the increasingly better infrastructure and policies of the European Union, which creates sustainable transport, have a positive impact on the growth of transport cohabitation. Based on the results of the conducted research, it can be concluded that there are both favourable external conditions and prospects for the intermodal transport development in Poland.
Oleksandr Karpenko, Anton Osmak, Yulia Karpenko
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (3), 2020, s. 84-90
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.022.12790The article deals with the theoretical substantiation of the mechanisms of overcoming the digital inequality of the population in Ukraine, among which the main ones have been defined as follows: creation of interoperable governance systems, introduction of educational algorithms of artificial intelligence and application of geo-information technologies (startups). Digital inequalities are classified as technical, inclusive, educational and economic. It has been proven that digital education of the future must be based on individual contextual learning, which is based on technological capacity, inclusion and interaction of teachers and students within personalized curricula. It has been substantiated that there is the necessity to create in (or at) public authorities centers of interoperable governance – organizational and technological complexes of intellectually organized workplaces of public officials, experts-analysts and specialists-communicators who carry out modeling, analysis, forecasting, graphic visualization of the situation by means of digital software, technical and communicational tools to support decision-making based on neural network technologies and artificial intelligence algorithms. A model of interaction (movement) of informational and communicational flows and influences of a typical center of interoperable governance has been developed. The use of the visual representation of spatial data and digital services of geo-information systems is recommended on the example of the EasyWay startup, a digital logistics system of public transport routes to ensure the effectiveness of the centers of interoperable governance.
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (3), 2020, s. 91-92
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (3), 2020, s. 93-94
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (3), 2020, s. 91-92
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (3), 2020, s. 93-94
Martin Bárta
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (3), 2020, s. 7-14
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.016.12784A properly functioning public transport is one of the most important components of urban mobility for the population. Due to spatial inhomogeneity and overall socio-economic differences within a city, there are often considerable disproportions in the quality of transport services within its districts. Also, the city of Krakow is no exception in this case. For a comparison of public transport accessibility in 18 Krakow districts, 7 major quantitative and 5 minor indicators were created. These indicators include the most important characteristics of transport services such as accessibility, frequency, connectivity of connections, and ratios of tram public transport subsystem. The resulting values give a fairly comprehensive picture of the quality of the transport services. Overall higher values for most indicators occur in the central districts of the city. However, due to the complexity of the observed characteristics, it is possible to discover significant differences in the structure of individual indicators. Peripheral districts reach higher amplitudes, which means that in some aspect they have even better transport services than the city center. Yet, at the same time, we also find opposite extremes here, highly below-average values for most other indicators. A detailed analysis of the results provides a unique perspective on the disparities among districts. It can also serve for specific identification of strengths and weaknesses of transport services and its possible optimization.
Marta Borowska-Stefańska, Michał Kowalski, Martyna Maczuga, Bartosz Szustowski, Szymon Wiśniewski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (3), 2020, s. 15-28
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.017.12785The aim of the conducted research was to assess how the elderly viewed the functioning of public transport, with Łódź, a large city in Poland, as the example. The data presented in the article originates from research of 400 inhabitants aged 60+ was conducted in the district of Bałuty in Łódź at the turn of November and December 2018. On the basis of the questionnaire survey (which contained questions concerning the use of local public transport by the over 60s for daily journeys and was accomplished by CAPI and MOBI methods) it was found that the over 60s have quite a high opinion of the offer of the municipal transport company MPK (they hardly ever use services of other carriers). As for the means of public transport, the tram is rated slightly higher compared to the bus. The results of the research enable the proposal of general recommendations for the transport policy in Łódź. This policy should be focused to a larger degree on: shortening the waiting time and, consequently, increasing the frequency of connections and punctuality, while continuing to provide high travel comfort, increasing the level of accessibility to stops and enhancing the clarity of information with regard to fare prices and exemptions.
Michał Dzięcielski, Adam Radzimski, Marcin Woźniak
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (3), 2020, s. 29-40
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.018.12786Bike-sharing systems, also known as public bicycles, are among the most dynamically developing mobility solutions in contemporary cities. In the past decade, numerous Polish cities hoping to increase the modal share of cycling have also adopted bike-sharing. Such systems continuously register user movements through installed sensors. The resulting database allows a highly detailed representation of this segment of urban mobility. This article illustrates how a database accessed via a Web API (Web Application Programming Interface) could be used to investigate the spatial distribution of trips, using the case study of Poznań, the fifth-largest city in Poland. Using geographical information systems, we identify the hot spots of bike-sharing as well as areas with low usage. The research procedure outlined in the paper provides knowledge that allows better responding to users’ needs.
Stanisław M. Koziarski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (3), 2020, s. 41-60
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.019.12787The aim of this article is to analyze the pace of expansion of the network of highways and expressways over the past 15 years of membership in the European Union. Joining the European Union by such post-socialist countries as: Poland, Lithuania, Latvia, Estonia, the Czech Republic, Slovakia, Hungary, Slovenia (2004), Bulgaria, Romania (2007) and Croatia (2013) as well as the funds received for the development of transport infrastructure significantly contributed to the boom in the pace of road investments in these countries. The existing networks of highways and expressways in the 11 analyzed countries are at the stage of creating major national and international connections. The most advanced expansion of the national highway system is taking place in Poland and Hungary. Stable development, with a slight annual growth of the length of new highways, is taking place in Bulgaria, Croatia, the Czech Republic, Romania, Slovakia and Slovenia. Stagnation in the development of roads of this type is occurring in Lithuania, Latvia and Estonia. Toll roads are operated in 8 out of 11 analyzed countries. The vignette system for highways is used in Bulgaria, the Czech Republic, Slovakia, Slovenia, Romania and Hungary. Toll is paid at tollbooths in Croatia and Poland. Most of the highways in Central Europe are concentrated around the capital agglomerations, e.g. Budapest, Prague, Bratislava, Ljubljana, Zagreb, Sofia and Bucharest, with the exception of Warsaw, which is slowly rebuilding its central position in the network of expressways (A-2, S-7, S-8, S-17) in Poland. The first sections of highways in the discussed countries, except for Poland, were located around the capital cities. The layout of the highway network is often determined by the orography of the terrain, especially the course of mountain ranges, great rivers and coasts. Due to the varied topography, costs are rising, and the construction time of engineering structures such as tunnels, overpasses and bridges is longer, with countries such as Croatia, Slovenia, Slovakia, and recently also the Czech Republic, Poland and Romania being forced to build them.
Sandra Żukowska
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (3), 2020, s. 61-68
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.020.12788World transport faces a serious challenge, which involves the detrimental impact of its activity on the environment. Marine transport is a significant link in the worldwide transport system, which provides the free flow of diversified cargoes and offers competitive prices compared to other modes of transport for the carriage of goods. Seaports enabling waterborne transport have a major impact on the economic, social and natural environment. Port managing authorities show growing awareness of the negative influence of port units on the surrounding environment. Concurrently, environmentally friendly measures are implemented in line with the principles of sustainable development. The article aim is to present the characteristics of the green ports concept in response to ports struggle with environmental problems. The article presents port development background and the evolving approach to environmental issues. The seaport in Gdynia is an example of pursuing a sustainable development policy, and informally is well embedded in the concept of green ports.
Gabriela Czapiewska
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (3), 2020, s. 69-83
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.021.12789Sustainable development is becoming a paradigm of civilisation changes of the contemporary world. Transport must be sustainable in the light of the challenges ahead. One of the most forward-looking types of transport, in terms of economy and ecology, namely intermodal transport, i.e., transport which uses more than one mode of transportation, has been recently gaining in importance. The purpose of this article is to present the role and importance of intermodal transport in Poland in the context of sustainable development. The first part of the study concentrates on the analysis of the issue of intermodal transport development, taking into account the assumptions of the policy of sustainable development. The further part of the study presents the essence of intermodal transport and its development potential in Poland, identifying the basic advantages and barriers in this area. The author has indicated the conditions that have shaped intermodal transport market and defined areas where changes and innovations need to be put in place to enable sustainable development of the intermodal market in the country. Intermodal transport is still struggling with many barriers, but the increasingly better infrastructure and policies of the European Union, which creates sustainable transport, have a positive impact on the growth of transport cohabitation. Based on the results of the conducted research, it can be concluded that there are both favourable external conditions and prospects for the intermodal transport development in Poland.
Oleksandr Karpenko, Anton Osmak, Yulia Karpenko
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (3), 2020, s. 84-90
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.022.12790The article deals with the theoretical substantiation of the mechanisms of overcoming the digital inequality of the population in Ukraine, among which the main ones have been defined as follows: creation of interoperable governance systems, introduction of educational algorithms of artificial intelligence and application of geo-information technologies (startups). Digital inequalities are classified as technical, inclusive, educational and economic. It has been proven that digital education of the future must be based on individual contextual learning, which is based on technological capacity, inclusion and interaction of teachers and students within personalized curricula. It has been substantiated that there is the necessity to create in (or at) public authorities centers of interoperable governance – organizational and technological complexes of intellectually organized workplaces of public officials, experts-analysts and specialists-communicators who carry out modeling, analysis, forecasting, graphic visualization of the situation by means of digital software, technical and communicational tools to support decision-making based on neural network technologies and artificial intelligence algorithms. A model of interaction (movement) of informational and communicational flows and influences of a typical center of interoperable governance has been developed. The use of the visual representation of spatial data and digital services of geo-information systems is recommended on the example of the EasyWay startup, a digital logistics system of public transport routes to ensure the effectiveness of the centers of interoperable governance.
Data publikacji: 30.03.2020
Redaktor naczelny: Marcin Połom
Karol Kowalczyk
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (1), 2020, s. 8-27
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.015.12117Celem artykułu jest ukazanie, w ujęciu geograficzno-historycznym, związków Wincentego Pola (1807-1872) z kolejami żelaznymi. Jako świadek ich rozwoju w Europie Środkowej, a jednocześnie geograf – profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, dostrzegał zalety nowego środka transportu dla gospodarki, społeczeństwa i krajoznawstwa. W opracowaniu przeanalizowano epizody z biografii W. Pola w odniesieniu do etapów procesu przestrzennej dyfuzji kolei na świecie. Dokonano próby wskazania miejsc i okoliczności jego bezpośredniej styczności z drogami żelaznymi, w szczególności podczas odbywanych podróży. Wskazano też elementy jego dorobku naukowego związane z geografią transportu kolejowego. W badaniach opierano się na pismach, w tym korespondencji W. Pola oraz innych źródłach o charakterze tekstowym, ikonograficznym i kartograficznym. Najważniejszym wynikiem przeprowadzonych analiz jest przestrzenna rekonstrukcja przebiegu tras, które W. Pol mógł pokonać pociągiem między 1845 a 1872 r.
Wincenty Pol and railways – geographical and historical approach
The aim of the article is to show, in geographic and historical terms, the links between the life of Wincenty Pol (1807–1872) and the railways. As a witness of their development in Central Europe, and at the same time a geographer – professor at the Jagiellonian University, he saw the advantages of the new mode of transport for the economy, society and sightseeing. The paper analyses episodes from W. Pol’s biography with a reference to the stages of the process of spatial diffusion of railways in the world. An attempt was made to indicate the places and circumstances of his direct contact with railways, especially during his travels. Elements of his scientific output related to the geography of rail transport were also indicated. The research was based on his writings, including the mail, and other literature, iconographic and cartographic sources. The most important result of the analyses is a spatial reconstruction of the routes that W. Pol could have travelled by train between 1845 and 1872.
Wojciech Jurkowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (1), 2020, s. 28-40
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.010.12112Ada Wolny-Kucińska
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (1), 2020, s. 41-57
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.012.12114Charakterystyka i analiza rozwoju systemów roweru publicznego były przedmiotem wielu opracowań w ostatnim dziesięcioleciu. Istnieje dość powszechne przekonanie, że większość systemów publicznych rowerów zlokalizowanych jest na gęsto zaludnionych obszarach miejskich, podczas gdy to innowacyjne rozwiązanie komunikacyjne rozwijane jest także na obszarach zewnętrznych miejskich obszarów funkcjonalnych i staje się atrakcyjną alternatywą dla dojazdów publicznym transportem zbiorowym. Celem opracowania jest ukazanie typów jakie przyjmuje publiczny system rowerowy na terenach zewnętrznych miejskich obszarów funkcjonalnych. Przedmiotem analizy są rozwiązania przyjęte w publicznych systemach rowerowych w Polsce w okresie od 2008 do 2019 r. W opracowaniu szczególną uwagę zwrócono na funkcję systemu, jego dostępność i zasięg przestrzenny. Porównano typy jakie przyjął rower publiczny, a także określono możliwości oraz kierunki rozwojowe tego środka transportu. Przeprowadzone badania ukazują rosnącą rolę roweru w komunikacji w miejskich obszarach funkcjonalnych. Staje się on istotnym ogniwem w transporcie multimodalnym, łączącym miasto z jego najbliższym otoczeniem. Służy też coraz częściej połączeniu centrum gminy wiejskiej, miejskiej, czy miejsko – wiejskiej z oddalonymi osiedlami, czy miejscowościami.
Bike-sharing in commuting zones of cities and towns – the case of Poland
The characteristics and analysis of the development of bike – sharing systems have been the subject of many studies in the last decade. There is a fairly widespread belief that most public bicycle systems are located in densely populated urban areas, while this innovative communication solution becomes an attractive alternative to public transport in functional urban areas hinterlands. The purpose of the study is to show the types that bike – sharing have in functional urban areas. The subject of the analysis are bike – sharing systems adopted in Poland in the period from 2008 to 2019. Particular attention was paid to the system’s function, its availability and spatial coverage. The public bicycle types were compared. Moreover, the possibilities and development directions of this mode of transport were determined. The conducted research shows the growing role of the bicycle in functional urban area’s transport. It becomes an important link in multimodal transport, connecting the city with its immediate surroundings. It is also increasingly used to connect the centre of a rural, urban, or urban-rural municipality with distant housing estates or towns.
Marcin Połom, Maciej Tarkowski, Krystian Puzdrakiewicz
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (1), 2020, s. 58-75
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.011.12113Emisja zanieczyszczeń do środowiska z transportu jest jednym z kluczowych czynników zmian klimatu. Kraje europejskie w tym Polska starają się zmieniać własną politykę transportową, tak aby w różnych gałęziach transportu większą rolę odgrywały środki zasilane częściowo lub całkowicie energią elektryczną. Gdańsk jako miasto o nadmorskim położeniu i posiadające dostęp do sieci kanałów oraz rzek planuje rozwijać wewnątrzmiejskie linie tramwajów wodnych. Planuje się wykorzystanie do tego celu nowoczesnych statków elektrycznych lub hybrydowych. W artykule przedstawiono główne uwarunkowania funkcjonowania dotychczasowych połączeń wewnątrz Gdańska. Scharakteryzowano zaplecze społeczno-gospodarcze i powiązanie dróg wodnych z siecią transportową Gdańska. Przedstawiono założenia nowej siatki połączeń promowych oraz wykonano analizę ich wpływu na środowisko. W ostatniej części artykułu scharakteryzowano potencjalne skutki finansowe, społeczno-ekonomiczne oraz środowiskowe.
Conditions and perspectives for the development of intra-city passenger shipping in Gdańsk
Emission of pollutants to the environment from transport is one of the key drivers of climate change. European countries, including Poland, are trying to change their own transport policy, so that in various modes of transport a greater role is played by means partially or completely powered by electricity. Gdańsk, as a city with a coastal location and having access to a network of canals and rivers, plans to develop intra-city water tramway lines. It is planned to use modern electric or hybrid passenger ships for this purpose. The article presents the main conditions for the functioning of the existing connections inside Gdańsk. The socio-economic background and the connection of waterways with the transport network of Gdańsk were characterized. The assumptions of the new network of ferry connections were presented and their impact on the environment was analyzed. The last part of the article characterizes the potential financial, socio-economic and environmental impacts.
Ludmiła Filina-Dawidowicz, Izabela Kotowska, Michał Pluciński, Marta Mańkowska
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (1), 2020, s. 76-86
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.013.12115Wojciech Lewicki, Aleksandra Olejarz-Wahba
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (1), 2020, s. 87-98
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.014.12116Celem artykułu jest omówienie istoty występowania zjawiska sezonowości sprzedaży na polskim rynku motoryzacyjnym. Przedmiotem szczegółowych analiz był kierunek, poziom trendu, wartości odstające oraz rozkład wahań sezonowych w zakresie sprzedaży nowych pojazdów w Polsce w latach 2013-2018. Do dekompozycji szeregów czasowych zastosowano procedury ARIMA-X-12 oraz TRAMO-SEATS. W analizie wykorzystano dane miesięczne od stycznia 2013 r. do października 2018 r., pochodzące z Centralnej Ewidencji Pojazdów, publikowane w miesięcznych raportach Polskiego Związku Przemysłu Motoryzacyjnego. Dane wtórne dotyczyły sprzedaży nowych pojazdów osobowych (dla podmiotów gospodarczych oraz użytkowników indywidualnych), dostawczych, ciężarowych, autobusów, przyczep i naczep oraz motocykli i motorowerów. Z dostępnych raportów i badań wynika, że sprzedaż nowych pojazdów w Polsce wzrastała, z wyjątkiem sprzedaży motocykli i motorowerów. Autorzy wykazali, iż sprzedaż wszystkich pojazdów podlegała wahaniom sezonowym, które związane były z wyprzedażami roczników pojazdów, zamykaniem roku obrachunkowego w przypadku pojazdów użytkowych oraz porami roku (motocykle i motorowery). Autorzy stwierdzają, że wprowadzane zmiany dotyczące rejestracji nowych pojazdów, homologacji oraz norm dotyczących spalania były przyczyną powstawania tzw. szoków na rynku motoryzacyjnym.
Analysis of the seasonality of new vehicle sales in Poland in 2013-2018
The purpose of the article is to discuss the essence of the phenomenon of sales seasonality on the Polish automotive market. The subject of detailed analysis is an attempt to identify the direction, level of the trend, outliers and the distribution of seasonal fluctuations in the sale of new vehicles in Poland in 2013-2018. The ARIMA-X-12 and TRAMO-SEATS procedures were used to decompose time series. The analysis uses monthly data from January 2013 to October 2018, from the Central Register of Vehicles, published in monthly reports of the Polish Automotive Industry Association. Secondary data related to the sale of new passenger vehicles (for business entities and individual users), delivery vans, trucks, buses, trailers and semitrailers as well as motorcycles and mopeds.
From the available reports and research shows that sales of new vehicles in Poland increased, with the exception of sales of motorcycles and mopeds. The authors showed that the sale of all vehicles was subject to seasonal fluctuations, which were associated with vehicle sales, closing the accounting year for commercial vehicles and seasons (motorcycles and mopeds. The authors state that the changes introduced regarding the registration of new vehicles, approvals and combustion standards were the cause of the so-called shocks on the automotive market.
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (1), 2020, s. 99-101
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (1), 2020, s. 102-103
Karol Kowalczyk
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (1), 2020, s. 8-27
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.015.12117Celem artykułu jest ukazanie, w ujęciu geograficzno-historycznym, związków Wincentego Pola (1807-1872) z kolejami żelaznymi. Jako świadek ich rozwoju w Europie Środkowej, a jednocześnie geograf – profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, dostrzegał zalety nowego środka transportu dla gospodarki, społeczeństwa i krajoznawstwa. W opracowaniu przeanalizowano epizody z biografii W. Pola w odniesieniu do etapów procesu przestrzennej dyfuzji kolei na świecie. Dokonano próby wskazania miejsc i okoliczności jego bezpośredniej styczności z drogami żelaznymi, w szczególności podczas odbywanych podróży. Wskazano też elementy jego dorobku naukowego związane z geografią transportu kolejowego. W badaniach opierano się na pismach, w tym korespondencji W. Pola oraz innych źródłach o charakterze tekstowym, ikonograficznym i kartograficznym. Najważniejszym wynikiem przeprowadzonych analiz jest przestrzenna rekonstrukcja przebiegu tras, które W. Pol mógł pokonać pociągiem między 1845 a 1872 r.
Wincenty Pol and railways – geographical and historical approach
The aim of the article is to show, in geographic and historical terms, the links between the life of Wincenty Pol (1807–1872) and the railways. As a witness of their development in Central Europe, and at the same time a geographer – professor at the Jagiellonian University, he saw the advantages of the new mode of transport for the economy, society and sightseeing. The paper analyses episodes from W. Pol’s biography with a reference to the stages of the process of spatial diffusion of railways in the world. An attempt was made to indicate the places and circumstances of his direct contact with railways, especially during his travels. Elements of his scientific output related to the geography of rail transport were also indicated. The research was based on his writings, including the mail, and other literature, iconographic and cartographic sources. The most important result of the analyses is a spatial reconstruction of the routes that W. Pol could have travelled by train between 1845 and 1872.
Wojciech Jurkowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (1), 2020, s. 28-40
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.010.12112Ada Wolny-Kucińska
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (1), 2020, s. 41-57
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.012.12114Charakterystyka i analiza rozwoju systemów roweru publicznego były przedmiotem wielu opracowań w ostatnim dziesięcioleciu. Istnieje dość powszechne przekonanie, że większość systemów publicznych rowerów zlokalizowanych jest na gęsto zaludnionych obszarach miejskich, podczas gdy to innowacyjne rozwiązanie komunikacyjne rozwijane jest także na obszarach zewnętrznych miejskich obszarów funkcjonalnych i staje się atrakcyjną alternatywą dla dojazdów publicznym transportem zbiorowym. Celem opracowania jest ukazanie typów jakie przyjmuje publiczny system rowerowy na terenach zewnętrznych miejskich obszarów funkcjonalnych. Przedmiotem analizy są rozwiązania przyjęte w publicznych systemach rowerowych w Polsce w okresie od 2008 do 2019 r. W opracowaniu szczególną uwagę zwrócono na funkcję systemu, jego dostępność i zasięg przestrzenny. Porównano typy jakie przyjął rower publiczny, a także określono możliwości oraz kierunki rozwojowe tego środka transportu. Przeprowadzone badania ukazują rosnącą rolę roweru w komunikacji w miejskich obszarach funkcjonalnych. Staje się on istotnym ogniwem w transporcie multimodalnym, łączącym miasto z jego najbliższym otoczeniem. Służy też coraz częściej połączeniu centrum gminy wiejskiej, miejskiej, czy miejsko – wiejskiej z oddalonymi osiedlami, czy miejscowościami.
Bike-sharing in commuting zones of cities and towns – the case of Poland
The characteristics and analysis of the development of bike – sharing systems have been the subject of many studies in the last decade. There is a fairly widespread belief that most public bicycle systems are located in densely populated urban areas, while this innovative communication solution becomes an attractive alternative to public transport in functional urban areas hinterlands. The purpose of the study is to show the types that bike – sharing have in functional urban areas. The subject of the analysis are bike – sharing systems adopted in Poland in the period from 2008 to 2019. Particular attention was paid to the system’s function, its availability and spatial coverage. The public bicycle types were compared. Moreover, the possibilities and development directions of this mode of transport were determined. The conducted research shows the growing role of the bicycle in functional urban area’s transport. It becomes an important link in multimodal transport, connecting the city with its immediate surroundings. It is also increasingly used to connect the centre of a rural, urban, or urban-rural municipality with distant housing estates or towns.
Marcin Połom, Maciej Tarkowski, Krystian Puzdrakiewicz
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (1), 2020, s. 58-75
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.011.12113Emisja zanieczyszczeń do środowiska z transportu jest jednym z kluczowych czynników zmian klimatu. Kraje europejskie w tym Polska starają się zmieniać własną politykę transportową, tak aby w różnych gałęziach transportu większą rolę odgrywały środki zasilane częściowo lub całkowicie energią elektryczną. Gdańsk jako miasto o nadmorskim położeniu i posiadające dostęp do sieci kanałów oraz rzek planuje rozwijać wewnątrzmiejskie linie tramwajów wodnych. Planuje się wykorzystanie do tego celu nowoczesnych statków elektrycznych lub hybrydowych. W artykule przedstawiono główne uwarunkowania funkcjonowania dotychczasowych połączeń wewnątrz Gdańska. Scharakteryzowano zaplecze społeczno-gospodarcze i powiązanie dróg wodnych z siecią transportową Gdańska. Przedstawiono założenia nowej siatki połączeń promowych oraz wykonano analizę ich wpływu na środowisko. W ostatniej części artykułu scharakteryzowano potencjalne skutki finansowe, społeczno-ekonomiczne oraz środowiskowe.
Conditions and perspectives for the development of intra-city passenger shipping in Gdańsk
Emission of pollutants to the environment from transport is one of the key drivers of climate change. European countries, including Poland, are trying to change their own transport policy, so that in various modes of transport a greater role is played by means partially or completely powered by electricity. Gdańsk, as a city with a coastal location and having access to a network of canals and rivers, plans to develop intra-city water tramway lines. It is planned to use modern electric or hybrid passenger ships for this purpose. The article presents the main conditions for the functioning of the existing connections inside Gdańsk. The socio-economic background and the connection of waterways with the transport network of Gdańsk were characterized. The assumptions of the new network of ferry connections were presented and their impact on the environment was analyzed. The last part of the article characterizes the potential financial, socio-economic and environmental impacts.
Ludmiła Filina-Dawidowicz, Izabela Kotowska, Michał Pluciński, Marta Mańkowska
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (1), 2020, s. 76-86
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.013.12115Wojciech Lewicki, Aleksandra Olejarz-Wahba
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (1), 2020, s. 87-98
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.014.12116Celem artykułu jest omówienie istoty występowania zjawiska sezonowości sprzedaży na polskim rynku motoryzacyjnym. Przedmiotem szczegółowych analiz był kierunek, poziom trendu, wartości odstające oraz rozkład wahań sezonowych w zakresie sprzedaży nowych pojazdów w Polsce w latach 2013-2018. Do dekompozycji szeregów czasowych zastosowano procedury ARIMA-X-12 oraz TRAMO-SEATS. W analizie wykorzystano dane miesięczne od stycznia 2013 r. do października 2018 r., pochodzące z Centralnej Ewidencji Pojazdów, publikowane w miesięcznych raportach Polskiego Związku Przemysłu Motoryzacyjnego. Dane wtórne dotyczyły sprzedaży nowych pojazdów osobowych (dla podmiotów gospodarczych oraz użytkowników indywidualnych), dostawczych, ciężarowych, autobusów, przyczep i naczep oraz motocykli i motorowerów. Z dostępnych raportów i badań wynika, że sprzedaż nowych pojazdów w Polsce wzrastała, z wyjątkiem sprzedaży motocykli i motorowerów. Autorzy wykazali, iż sprzedaż wszystkich pojazdów podlegała wahaniom sezonowym, które związane były z wyprzedażami roczników pojazdów, zamykaniem roku obrachunkowego w przypadku pojazdów użytkowych oraz porami roku (motocykle i motorowery). Autorzy stwierdzają, że wprowadzane zmiany dotyczące rejestracji nowych pojazdów, homologacji oraz norm dotyczących spalania były przyczyną powstawania tzw. szoków na rynku motoryzacyjnym.
Analysis of the seasonality of new vehicle sales in Poland in 2013-2018
The purpose of the article is to discuss the essence of the phenomenon of sales seasonality on the Polish automotive market. The subject of detailed analysis is an attempt to identify the direction, level of the trend, outliers and the distribution of seasonal fluctuations in the sale of new vehicles in Poland in 2013-2018. The ARIMA-X-12 and TRAMO-SEATS procedures were used to decompose time series. The analysis uses monthly data from January 2013 to October 2018, from the Central Register of Vehicles, published in monthly reports of the Polish Automotive Industry Association. Secondary data related to the sale of new passenger vehicles (for business entities and individual users), delivery vans, trucks, buses, trailers and semitrailers as well as motorcycles and mopeds.
From the available reports and research shows that sales of new vehicles in Poland increased, with the exception of sales of motorcycles and mopeds. The authors showed that the sale of all vehicles was subject to seasonal fluctuations, which were associated with vehicle sales, closing the accounting year for commercial vehicles and seasons (motorcycles and mopeds. The authors state that the changes introduced regarding the registration of new vehicles, approvals and combustion standards were the cause of the so-called shocks on the automotive market.
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (1), 2020, s. 99-101
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23 (1), 2020, s. 102-103
Data publikacji: 30.12.2019
Redaktor naczelny: Marcin Połom
Karol Kowalczyk, Szymon Wiśniewski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (4), 2019, s. 5-7
Jędrzej Gadziński, Ewa Goras
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (4), 2019, s. 8-24
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.019.11540How the daily mobility of inhabitants of Polish cities has been changing? 50 years of travel behaviour researches in Poland
Joanna Jaczewska
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (4), 2019, s. 25-33
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.020.11541How to measure urban space walkability?
Sławomir Dorocki
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (4), 2019, s. 34-45
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.023.11544Aleksander Kuczabski, Marcin Połom
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (4), 2019, s. 46-58
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.025.11546The impact of the organization of EURO 2012 football championships on changes in Lviv public transport
Maciej Tarkowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (4), 2019, s. 59-74
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.024.11545Geographical and economic conditions of the sustainable transitions in transport – the case of ferry shipping electrification
Radosław Bul
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (4), 2019, s. 75-94
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.022.11543Commuting in the agglomeration of Poznań and wielkopolskie voivodeship in 2016
Michał Beim, Angelika Błażeczek, Agnieszka Dąbrowska, Paulina Dębiak, Anna Olczyk
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (4), 2019, s. 95-118
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.021.11542Research on the availability of public transport in the Piła subregion
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (4), 2019, s. 119-120
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (4), 2019, s. 119-120
Karol Kowalczyk, Szymon Wiśniewski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (4), 2019, s. 5-7
Jędrzej Gadziński, Ewa Goras
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (4), 2019, s. 8-24
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.019.11540How the daily mobility of inhabitants of Polish cities has been changing? 50 years of travel behaviour researches in Poland
Joanna Jaczewska
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (4), 2019, s. 25-33
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.020.11541How to measure urban space walkability?
Sławomir Dorocki
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (4), 2019, s. 34-45
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.023.11544Aleksander Kuczabski, Marcin Połom
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (4), 2019, s. 46-58
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.025.11546The impact of the organization of EURO 2012 football championships on changes in Lviv public transport
Maciej Tarkowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (4), 2019, s. 59-74
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.024.11545Geographical and economic conditions of the sustainable transitions in transport – the case of ferry shipping electrification
Radosław Bul
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (4), 2019, s. 75-94
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.022.11543Commuting in the agglomeration of Poznań and wielkopolskie voivodeship in 2016
Michał Beim, Angelika Błażeczek, Agnieszka Dąbrowska, Paulina Dębiak, Anna Olczyk
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (4), 2019, s. 95-118
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.021.11542Research on the availability of public transport in the Piła subregion
Data publikacji: 09.2019
Redaktor naczelny: Marcin Połom
Martin Smoliner, Stefan Walter
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (3), 2019, s. 7-20
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.013.11279In railway timetabling and railway network design the question for the optimal timetable is a fundamental design decision. Whether a country benefits more from high-speed services or integrated network services strongly depends on its settlement structure. Lille’s law of travelling is applied giving an indication which solution is more suitable for different European countries. In most railway networks an integrated network-oriented timetable like the integrated periodic would maximize the customer’s benefit. Furthermore, it allows for long-term infrastructure design and timetable planning. For a network approach suburban and regional railway lines are of significant importance. Three case studies of regional railway networks in the Austrian province of Styria depict how the application of a periodic timetable increased patronage. In addition, feasibility studies are presented showing the further potential of introducing an integrated periodic timetable. However, integrated periodic timetables considerably may be affected by open access services as use-cases in Austria and the Czech Republic show. While open access operation usually improves the situation on long-distance relations, regional railway services might be negatively affected. These effects and a possible procedure for solving this issue are presented.
Olusegun Adeaga, Olaoluwa Dogbonjaye, Olutosin Akinbaloye
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (3), 2019, s. 21-30
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.014.11280
Railway transport is a primary asset to trade, industry and commerce development of nations hat demand among others, a safe transit and optimal maintenance. Track performance remains an important index towards measuring track degradation. Thus, in this study the rail track geometry model was adopted to analyze the quality of Iddo – Mushin rail corridor towards safe rail transport system. Geometric parameters of interest include vertical irregularities, horizontal irregularities, cross-level, twist and track gauge. The parameters were calculated from a 3-dimensional data collected using Tachymetric Surveying approach covering Mushin, Yaba, Ebute-Meta and Iddo terminus. It should be noted that despite the high standard used as regards to the design and construction of the Iddo-Mushin rail track facilities, several derailments have occurred over time due to rail geometry deformation with high probability incidents along the Iddo – Ebute-Meta corridor. It was also discovered that the Iddo-Mushin axis can only permit average train speed of about 80 km/h, using the Polish Railway Synthetic Coefficient for safe rail transportation system. The synthetic assessment approach is simple and facilitate a continuous measurement of geometric parameters along railway track. Proper maintenance and upgrade of the rail track system mechanisms to support the incremental trasport demand and services as a result of socio-economic growth and development of Lagos mega city,
is therefore suggested.
Anna Gardzińska
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (3), 2019, s. 31-40
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.015.11281
A tourist attraction is everything that raises tourists’ interest and stimulates them to travel. The revitalization of the railway infrastructure elements and transforming them into objects that serve tourist needs may positively affect urban space, as well as contribute to socio-economic development. Foreign and Polish examples show many tourist attractions created on the basis of closed railway lines, degraded railway areas or railway stations. A ride by narrow-gauge railway, a cycle route created on a former railway embankment or even a walk along the promenade alongside the railway viaduct can be an attraction in itself. Such objects become a magnet that attracts tourists to the region, and at the same time stimulate demand for other tourist services.
The aim of the article is to identify and classify tourist attractions that have arisen as a result of revitalization of the railway infrastructure. The article is divided into three parts. In the first one, the essence of the revitalization of the railway infrastructure is characterized. The second explains the term “tourist attraction” and the classification of tourist attractions, while the third contains practical examples of revitalization of inactive elements of railway infrastructure transformed into tourist attractions.
Agnieszka Sawińska
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (3), 2019, s. 41-52
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.016.11282One of the elements affecting the quality of life is recreational activity. Considering the ageing demographic structure of urban residents, it is necessary to take into account the needs and expectations of seniors in the activities of cities. In addition, an important factor determining recreational activity is the transport accessibility of the recreational space of cities on which this article is focused. The article consists of three parts. The first explains the theoretical issues regarding transport accessibility. The second presents considerations on the mobility of seniors. The supplement to the discussion is the third part, which is a case study for the Zawadzkiego-Kolonowica housing estate in Szczecin (Poland), whose age structure shows a high level of ageing.
Beata Meyer, Marta Szaja
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (3), 2019, s. 53-63
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.017.11283The aim of the article is an attempt to show the role of actions taken in the area of Smart Mobility in the process of shaping Smart City. The paper presents examples of cities from all over the world, which implemented Smart City model solutions into their functional structure. The examples mentioned above concerned mainly the implementation of innovative and effective technologies in the area of transport and mobility, while being safe for the natural environment. As an example from Poland, the city of Szczecin was chosen – indicating ways to apply similar (to those used in the largest metropolises of the world) solutions in the field of transport and mobility, enabling the city to introduce intelligent, sustainable and inclusive development of the local community, and ultimately conducive to improving the quality of its life. The research used desk research analysis, analysis of domestic and foreign literature on the subject, as well as Polish and European legal regulations controlling the procedures related to the subject of the research.
Pavel Stepanov
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (3), 2019, s. 64-72
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.018.11284Trolleybus transport was a very popular mode of transport in the past. Trolleybus systems have existed in more than 70 countries of the world. The maximum number of trolleybus systems (366) was operated in 1949. Today, this number is only 286, and mostly it is popular in the post-socialistic countries. Nevertheless, trolleybus systems of different countries have significant differences in the terms of construction and are being exploited in different ways.
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (3), 2019, s. 73-74
Martin Smoliner, Stefan Walter
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (3), 2019, s. 7-20
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.013.11279In railway timetabling and railway network design the question for the optimal timetable is a fundamental design decision. Whether a country benefits more from high-speed services or integrated network services strongly depends on its settlement structure. Lille’s law of travelling is applied giving an indication which solution is more suitable for different European countries. In most railway networks an integrated network-oriented timetable like the integrated periodic would maximize the customer’s benefit. Furthermore, it allows for long-term infrastructure design and timetable planning. For a network approach suburban and regional railway lines are of significant importance. Three case studies of regional railway networks in the Austrian province of Styria depict how the application of a periodic timetable increased patronage. In addition, feasibility studies are presented showing the further potential of introducing an integrated periodic timetable. However, integrated periodic timetables considerably may be affected by open access services as use-cases in Austria and the Czech Republic show. While open access operation usually improves the situation on long-distance relations, regional railway services might be negatively affected. These effects and a possible procedure for solving this issue are presented.
Olusegun Adeaga, Olaoluwa Dogbonjaye, Olutosin Akinbaloye
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (3), 2019, s. 21-30
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.014.11280
Railway transport is a primary asset to trade, industry and commerce development of nations hat demand among others, a safe transit and optimal maintenance. Track performance remains an important index towards measuring track degradation. Thus, in this study the rail track geometry model was adopted to analyze the quality of Iddo – Mushin rail corridor towards safe rail transport system. Geometric parameters of interest include vertical irregularities, horizontal irregularities, cross-level, twist and track gauge. The parameters were calculated from a 3-dimensional data collected using Tachymetric Surveying approach covering Mushin, Yaba, Ebute-Meta and Iddo terminus. It should be noted that despite the high standard used as regards to the design and construction of the Iddo-Mushin rail track facilities, several derailments have occurred over time due to rail geometry deformation with high probability incidents along the Iddo – Ebute-Meta corridor. It was also discovered that the Iddo-Mushin axis can only permit average train speed of about 80 km/h, using the Polish Railway Synthetic Coefficient for safe rail transportation system. The synthetic assessment approach is simple and facilitate a continuous measurement of geometric parameters along railway track. Proper maintenance and upgrade of the rail track system mechanisms to support the incremental trasport demand and services as a result of socio-economic growth and development of Lagos mega city,
is therefore suggested.
Anna Gardzińska
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (3), 2019, s. 31-40
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.015.11281
A tourist attraction is everything that raises tourists’ interest and stimulates them to travel. The revitalization of the railway infrastructure elements and transforming them into objects that serve tourist needs may positively affect urban space, as well as contribute to socio-economic development. Foreign and Polish examples show many tourist attractions created on the basis of closed railway lines, degraded railway areas or railway stations. A ride by narrow-gauge railway, a cycle route created on a former railway embankment or even a walk along the promenade alongside the railway viaduct can be an attraction in itself. Such objects become a magnet that attracts tourists to the region, and at the same time stimulate demand for other tourist services.
The aim of the article is to identify and classify tourist attractions that have arisen as a result of revitalization of the railway infrastructure. The article is divided into three parts. In the first one, the essence of the revitalization of the railway infrastructure is characterized. The second explains the term “tourist attraction” and the classification of tourist attractions, while the third contains practical examples of revitalization of inactive elements of railway infrastructure transformed into tourist attractions.
Agnieszka Sawińska
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (3), 2019, s. 41-52
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.016.11282One of the elements affecting the quality of life is recreational activity. Considering the ageing demographic structure of urban residents, it is necessary to take into account the needs and expectations of seniors in the activities of cities. In addition, an important factor determining recreational activity is the transport accessibility of the recreational space of cities on which this article is focused. The article consists of three parts. The first explains the theoretical issues regarding transport accessibility. The second presents considerations on the mobility of seniors. The supplement to the discussion is the third part, which is a case study for the Zawadzkiego-Kolonowica housing estate in Szczecin (Poland), whose age structure shows a high level of ageing.
Beata Meyer, Marta Szaja
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (3), 2019, s. 53-63
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.017.11283The aim of the article is an attempt to show the role of actions taken in the area of Smart Mobility in the process of shaping Smart City. The paper presents examples of cities from all over the world, which implemented Smart City model solutions into their functional structure. The examples mentioned above concerned mainly the implementation of innovative and effective technologies in the area of transport and mobility, while being safe for the natural environment. As an example from Poland, the city of Szczecin was chosen – indicating ways to apply similar (to those used in the largest metropolises of the world) solutions in the field of transport and mobility, enabling the city to introduce intelligent, sustainable and inclusive development of the local community, and ultimately conducive to improving the quality of its life. The research used desk research analysis, analysis of domestic and foreign literature on the subject, as well as Polish and European legal regulations controlling the procedures related to the subject of the research.
Pavel Stepanov
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (3), 2019, s. 64-72
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.018.11284Trolleybus transport was a very popular mode of transport in the past. Trolleybus systems have existed in more than 70 countries of the world. The maximum number of trolleybus systems (366) was operated in 1949. Today, this number is only 286, and mostly it is popular in the post-socialistic countries. Nevertheless, trolleybus systems of different countries have significant differences in the terms of construction and are being exploited in different ways.
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (3), 2019, s. 73-74
Data publikacji: 27.06.2019
Redaktor naczelny: Marcin Połom
Antoni Jackowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (2), 2019, s. 1-1
Radosław Bul, Jędrzej Gadziński
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (2), 2019, s. 5-7
Sławomir Dorocki
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (2), 2019, s. 8-19
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.007.11147Jak wskazują dostępne raporty i opracowania rynek silnikowych pojazdów dwu- lub trzykołowych (Power Two- and Three-Wheelers) w Polsce w pierwszej dekadzie XXI w. odnotował wysoki wzrost. Było to wynikiem zarówno zwiększenia możliwości nabywczych Polaków, jak i zmian w uwarunkowaniach prawnych. Istotnym czynnikiem wpływającym na popularność jednośladów są także zmiany w preferencjach komunikacyjnych Polaków, spowodowane wzrostem potrzeb mobilności i rosnącymi problemami komunikacyjnymi w miastach. Zmiany w liczbie pojazdów PTW oraz ich strukturze są wyraźnie zróżnicowane przestrzennie na tle kraju. Wynika to przede wszystkim z uwarunkowań społeczno-gospodarczych oraz kulturowych. Inaczej rynek pojazdów PTW kształtuje się na obszarach zurbanizowanych, gdzie dominują motocykle, przy stosunkowo niskiej liczbie pojazdów w przeliczeniu na liczbę mieszkańców. Natomiast na obszarach wiejskich nasycenie pojazdami PTW jest większe niż w miastach, z przewagą motorowerów i motocykli o mniejszej pojemności. Celem artykułu jest przedstawienie zmian rynku PTW w latach 2000-2017 w powiatach. Badania oparto na danych z centralnej ewidencji pojazdów i kierowców (CEPIK), GUS oraz Polskiego Związku Przemysłu Motoryzacyjnego (PZPM).
Spatial diversification of the development of power two- and three-wheeled motor vehicle (PTW) market in Poland at the beginning of the 21st century
As the available reports and studies indicate, the market for two or three wheeled motor vehicles (Power Two- and Three-Wheelers) in Poland in the first decade of the 21st century recorded high growth. This was the result of both increasing the purchasing power and the changes in legal conditions. An important factor influencing the popularity of two-wheelers are also changes in communication preferences of Poles, caused by the increase of mobility needs and growing communication problems in cities. The changes in the number of PTW vehicles and their structure are clearly differentiated spatially compared to the country. This is mainly due to socio-economic and cultural conditions. The market for PTW vehicles is different in urban areas, where motorcycles dominate with a relatively low number of vehicles per number of inhabitants. In rural areas, saturation with PTW vehicles is higher than in cities, with the majority of mopeds and motorcycles of smaller capacity. The aim of the article is to present the changes of the PTW market in the years 2000-2017 in districts. The research was based on the data from the central register of vehicles and drivers (CEPIK), the Central Statistical Office and the Polish Automotive Industry Association.
Patrycja Szymańska, Aleksandra Szczur, Paweł Zmuda-Trzebiatowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (2), 2019, s. 20-33
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.008.11148W artykule podjęto problematykę oceny lokalizacji punktów ładowania samochodów elektrycznych. W szczególności skupiono się na zidentyfikowaniu potencjalnych kryteriów oceny ich sieci. Założono, że wyznaczenie wartości tych kryteriów powinno być możliwe przy wykorzystaniu publicznie dostępnych w Polsce źródeł danych, np. takich które zostały udostępnione przez Główny Urząd Statystyczny, Główny Urząd Geodezji i Kartografii czy też w ramach projektów Urban Atlas lub OpenStreetMap. Ostatecznie zaproponowano zbiór kryteriów oceny, które mieściły się w sześciu kategoriach i pokrywały aspekty: kosztowe, udziału ładowarek dużej mocy, związane z dostępnością przestrzenną, a także integracją sieci ładowarek samochodów elektrycznych z systemem publicznego transportu zbiorowego. Tak opracowany zbiór kryteriów został zastosowany do oceny sieci punktów ładowania w Poznaniu dla stanu obecnego oraz trzech opracowanych przez autorów wariantów predykcyjnych, które spełniają wymagania ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych.
Criteria for the appraisal of the location of electric vehicle charging stations. Case study: network of charging stations in Poznan
The article discusses the problem of appraisal of the location of electric car charging stations. The article is focused on identifying potential criteria for assessing the network of charging points. It was assumed that the determination of the value of these criteria should be possible by using publicly available data sources in Poland, e.g. those that were made available by the Central Statistical Office of Poland, Head Office of Geodesy and Cartography or as part of Urban Atlas or OpenStreetMap projects. Finally, a set of evaluation criteria was proposed, which were classified to six categories and covered the aspects of: cost, the share of high power charging stations, spatial accessibility as well as the integration of electric car charger network with the public transport system. The set was used to assess the network of charging stations in Poznan for the present state and three forecasting variants developed by the authors, which meet the requirements of the Act on electromobility and alternative fuels.
Krzysztof Kopeć
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (2), 2019, s. 34-49
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.009.11149Celem artykułu jest przedstawienie aktualnych przekształceń transportowych miast, które służą poprawie jakości życia ich mieszkańców. Wynikają one z różnorodnych uwarunkowań, które stanowią tło dla tych przekształceń. Znaczna część tych uwarunkowań jest destruktywna, w tym zwłaszcza: wzrost liczby samochodów osobowych na świecie, duża emisja zanieczyszczeń z ruchu samochodów osobowych oraz brak spadku wielkości tej emisji mimo wzrastającej liczby samochodów niskoemisyjnych i problem kongestii. Jednak część uwarunkowań posiada charakter konstruktywny, w tym zwłaszcza: dostrzeganie przez władze, że jakość życia w mieście jest bardzo istotna, zmiany w myśleniu o transporcie w mieście – zwłaszcza dwie przełomowe – książka Jane Jacobs „Śmierć i życie wielkich miast Ameryki” oraz Raport Buchanana, a także zmniejszanie się liczby samochodów osobowych w wielkich miastach krajów rozwiniętych. Na takim tle przedstawiono przekształcenia transportowe miast służące poprawie jakości życia w zakresie: planowania ulic, płynności ruchu, uspokojenia oraz ograniczenia ruchu samochodów, komunikacji rowerowej, komunikacji urządzeniami transportu osobistego, a także rangi, integracji, dostępności i atrakcyjności komunikacji publicznej.
Urban transport transformations to improve the quality of life
The aim of the article is to present current transformations of the city transport that serve to improve the quality of their residents’ lives. They result from various determinants that form the background for these transformations. A substantial number of these conditions is destructive, in particular: an increase in the number of passenger cars in the world, significant pollution from passenger car traffic and no decrease in this emission despite a growing number of low-emission cars and problems with congestion. However, some of these determinants are constructive, particularly: noting by the authorities that the quality of life in the city is essential, changes in thinking about transport in the city – especially two ground-breaking publications – Jane Jacobs’s book The Death and Life of Great American Cities and Buchanan’s report, as well as a decrease in the number of passenger cars in large cities of developed countries. In this context, urban transport transformations aiming to improve the quality of life are presented in terms of: street planning, traffic flow, slowing down and reducing car traffic, bicycle transportation, Personal Mobility Devices transportation, as well as the rank, integration, accessibility and attractiveness of public transport.
Wojciech Szymalski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (2), 2019, s. 50-62
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.010.11150W artykule przedstawia się problemy interpretacyjne związane z wynikami badań Barometru Warszawskiego w zakresie częstotliwości korzystania z różnych środków transportu na przykładzie zmienności sezonowej. Zagadnienia te są istotne z tego powodu, że seria badań o nazwie Barometr Warszawski zawiera ciekawe wyniki dotyczące częstotliwości korzystania z różnych środków transportu, ale na zbiorze danych uzyskanym według innej metodyki niż badania ruchu. Natomiast zaletą Barometru Warszawskiego jest częstotliwość jego realizacji, gdyż jest on wykonywany od 2004 r. regularnie, przynajmniej dwa razy każdego roku, a badania ruchu są wykonywane znacznie rzadziej. Częstsza niż do tej pory ocena zmian w użytkowaniu środków transportu przez mieszkańców miasta pozwoliłaby na szybsze reagowanie w polityce transportowej miasta na zmiany w zachowaniu komunikacyjnym mieszkańców.
Changes in the seasonal use of transport means in Warsaw based on the assessment with use of Warsaw Barometer results
The article shows some problems with interpretation of Warsaw Barometer opinion pools results about frequency of use of different means of transport on example of seasonal differences. This issue is important as assessment of passenger traffic is done usually much less frequently than Warsaw Barometer research. In the same time Warsaw Barometer research, may allow for passenger traffic assessment, but with use of data acquired with different method and is done since 2004 regularly at least 2 times a year. The Warsaw Barometer asks city inhabitants from the very beginning about frequency of use of different modes of transport during 3 months from the answer. More frequent assessment of changes in use of different means of transport by city inhabitants would allow for faster reactions in transport policy to changes in travel behaviour.
Regionalne porty lotnicze w Europie Środkowo-Wschodniej po liberalizacji rynku transportu lotniczego
Edyta Pijet-Migoń
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (2), 2019, s. 63-73
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.011.11151Zmiany polityczne i ekonomiczne w Europie Środkowo-Wschodniej wpłynęły znacząco na rozwój transportu lotniczego na tym obszarze. W większości państw najistotniejszym czynnikiem zmian była liberalizacja rynku transportu lotniczego. W przypadku portów lotniczych wschodniej części Niemiec największe zmiany w wielkości ruchu pasażerskiego nastąpiły bezpośrednio po zjednoczeniu NRD i RFN, zakończenie procesu liberalizacji w Europie Zachodniej nie miało już tak dużego wpływu. Aktywizacja portów regionalnych była bardzo często związana z ekspansją przewoźników niskokosztowych, którzy aktualnie w większości portów regionalnych mają dominujący udział w strukturze przewozów. Największy rozwój portów regionalnych nastąpił w największych nowych państwach UE – w Polsce i Rumunii. Szczególny rozwój nastąpił w portach w Krakowie, Gdańsku, Katowicach, Wrocławiu, Cluj-Napoca, Timişoarze i Iaşi. W przypadku mniejszych państw duży wzrost liczby pasażerów zanotowały porty w Kownie, Palandze i Debreczynie. Nie wszystkie porty regionalne rozwinęły się zgodnie z prognozami. W przypadku kilku portów duże inwestycje infrastrukturalne można uznać za nietrafione.
Regional airports in Central and Eastern Europe after the liberalization of the aviation market
Political and economic changes in Central and Eastern Europe have had dramatic influence on air transportation market and its growth. In new European Union member countries liberalization of the market was the crucial factor, but in the eastern part of Germany, previously German Democratic Republic, the process of reunification of the country was the most important and hence, major changes and growths were of an earlier date. The implementation of the Third Liberalization Package in Western Europe, which occurred afterwards, was not so visible. The expansion of low cost carriers brought changes at almost all regional airports. Nowadays LCCs have a dominant position or even monopoly in smaller airports. Regional airports boomed especially in Poland and Romania, the most successful ones being Kraków, Gdańsk, Katowice, Wrocław, Cluj-Napoca, Timişoara and Iaşi. In the case of smaller countries the number of passengers increased significantly in Kaunas, Palanga and Debrecen. Not all airports have developed according to the forecasts. Substantial investments in infrastructure of some airports can be perceived as misguided.
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (2), 2019, s. 74-81
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.012.11152Prowadzone przez autora artykułu badania dotyczące wykluczenia transportowego na obszarze powiatów Beskidu Niskiego i Bieszczadów unaoczniły problem braku pełnych i wiarygodnych źródeł umożliwiających nie tylko prześledzenie zmian w sieci pozamiejskiego transportu autobusowego, ale wręcz rozpoznanie jego aktualnej oferty. W toku badań okazało się, że sytuacja w ciągu ostatnich blisko 30 lat uległa diametralnemu pogorszeniu ze względu na znaczne rozproszenie informacji dotyczących rozkładów jazdy przewoźników autobusowych. W związku z tym zgromadzenie oczekiwanego materiału badawczego okazało się znacznie bardziej czasochłonne niż autor zakładał. Skłoniło go to do omówienia w jednym miejscu barier, jakie mogą napotkać naukowcy w swoich badaniach dotyczących sieci publicznego transportu zbiorowego. Szczególnie wiele miejsca poświęcono omówieniu, z perspektywy badacza, skutków podziału pomiędzy poszczególnych organizatorów transportu kompetencji w zakresie zatwierdzania rozkładów jazdy. Wskazywane są także inne zagrożenia dla badaczy zajmujących się przedmiotową tematyką. Artykuł wieńczą rekomendacje mające usprawnić nie tylko badania naukowe, ale także ułatwić życie pasażerom pozamiejskiego transportu publicznego, korzystającym z niego codziennie.
Challenges in suburban bus transport research on the example of poviats of Low Beskid and Bieszczady mountains
The research carried out by the author on the topic of transport exclusion in the poviats of the Low Beskids and the Bieszczady Mountains highlighted the problem of the lack of complete and reliable sources enabling not only to track changes in suburban bus transport network, but even to recognize its current offer. It was observed in the time of research, that the situation over the last nearly 30 years has dramatically deteriorated due to the significant dispersion of the information on bus timetables. Therefore, gathering the expected research material was much more time-consuming than the author assumed. This prompted him to discuss in one place the barriers that researchers could meet in researching of the public transport networks. He devotes a lot of space for the discussing from the researcher’s perspective the effects of the division of competences in the approval of timetables between individual transport organizers. Other threats to the researchers involved in researching this topic are also indicated. The article is summed up with the recommendations aimed to improve not only scientific research, but also to facilitate the daily lives of the passengers of the suburban public transport.
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (2), 2019, s. 82-83
Renata Ćmiel, Maria Tkocz
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (2), 2019, s. 84-85
Eugeniusz Mazur, Krzysztof Małachowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (2), 2019, s. 86-87
Marta Borowska-Stefańska
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (2), 2019, s. 89-91
Antoni Jackowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (2), 2019, s. 1-1
Radosław Bul, Jędrzej Gadziński
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (2), 2019, s. 5-7
Sławomir Dorocki
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (2), 2019, s. 8-19
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.007.11147Jak wskazują dostępne raporty i opracowania rynek silnikowych pojazdów dwu- lub trzykołowych (Power Two- and Three-Wheelers) w Polsce w pierwszej dekadzie XXI w. odnotował wysoki wzrost. Było to wynikiem zarówno zwiększenia możliwości nabywczych Polaków, jak i zmian w uwarunkowaniach prawnych. Istotnym czynnikiem wpływającym na popularność jednośladów są także zmiany w preferencjach komunikacyjnych Polaków, spowodowane wzrostem potrzeb mobilności i rosnącymi problemami komunikacyjnymi w miastach. Zmiany w liczbie pojazdów PTW oraz ich strukturze są wyraźnie zróżnicowane przestrzennie na tle kraju. Wynika to przede wszystkim z uwarunkowań społeczno-gospodarczych oraz kulturowych. Inaczej rynek pojazdów PTW kształtuje się na obszarach zurbanizowanych, gdzie dominują motocykle, przy stosunkowo niskiej liczbie pojazdów w przeliczeniu na liczbę mieszkańców. Natomiast na obszarach wiejskich nasycenie pojazdami PTW jest większe niż w miastach, z przewagą motorowerów i motocykli o mniejszej pojemności. Celem artykułu jest przedstawienie zmian rynku PTW w latach 2000-2017 w powiatach. Badania oparto na danych z centralnej ewidencji pojazdów i kierowców (CEPIK), GUS oraz Polskiego Związku Przemysłu Motoryzacyjnego (PZPM).
Spatial diversification of the development of power two- and three-wheeled motor vehicle (PTW) market in Poland at the beginning of the 21st century
As the available reports and studies indicate, the market for two or three wheeled motor vehicles (Power Two- and Three-Wheelers) in Poland in the first decade of the 21st century recorded high growth. This was the result of both increasing the purchasing power and the changes in legal conditions. An important factor influencing the popularity of two-wheelers are also changes in communication preferences of Poles, caused by the increase of mobility needs and growing communication problems in cities. The changes in the number of PTW vehicles and their structure are clearly differentiated spatially compared to the country. This is mainly due to socio-economic and cultural conditions. The market for PTW vehicles is different in urban areas, where motorcycles dominate with a relatively low number of vehicles per number of inhabitants. In rural areas, saturation with PTW vehicles is higher than in cities, with the majority of mopeds and motorcycles of smaller capacity. The aim of the article is to present the changes of the PTW market in the years 2000-2017 in districts. The research was based on the data from the central register of vehicles and drivers (CEPIK), the Central Statistical Office and the Polish Automotive Industry Association.
Patrycja Szymańska, Aleksandra Szczur, Paweł Zmuda-Trzebiatowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (2), 2019, s. 20-33
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.008.11148W artykule podjęto problematykę oceny lokalizacji punktów ładowania samochodów elektrycznych. W szczególności skupiono się na zidentyfikowaniu potencjalnych kryteriów oceny ich sieci. Założono, że wyznaczenie wartości tych kryteriów powinno być możliwe przy wykorzystaniu publicznie dostępnych w Polsce źródeł danych, np. takich które zostały udostępnione przez Główny Urząd Statystyczny, Główny Urząd Geodezji i Kartografii czy też w ramach projektów Urban Atlas lub OpenStreetMap. Ostatecznie zaproponowano zbiór kryteriów oceny, które mieściły się w sześciu kategoriach i pokrywały aspekty: kosztowe, udziału ładowarek dużej mocy, związane z dostępnością przestrzenną, a także integracją sieci ładowarek samochodów elektrycznych z systemem publicznego transportu zbiorowego. Tak opracowany zbiór kryteriów został zastosowany do oceny sieci punktów ładowania w Poznaniu dla stanu obecnego oraz trzech opracowanych przez autorów wariantów predykcyjnych, które spełniają wymagania ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych.
Criteria for the appraisal of the location of electric vehicle charging stations. Case study: network of charging stations in Poznan
The article discusses the problem of appraisal of the location of electric car charging stations. The article is focused on identifying potential criteria for assessing the network of charging points. It was assumed that the determination of the value of these criteria should be possible by using publicly available data sources in Poland, e.g. those that were made available by the Central Statistical Office of Poland, Head Office of Geodesy and Cartography or as part of Urban Atlas or OpenStreetMap projects. Finally, a set of evaluation criteria was proposed, which were classified to six categories and covered the aspects of: cost, the share of high power charging stations, spatial accessibility as well as the integration of electric car charger network with the public transport system. The set was used to assess the network of charging stations in Poznan for the present state and three forecasting variants developed by the authors, which meet the requirements of the Act on electromobility and alternative fuels.
Krzysztof Kopeć
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (2), 2019, s. 34-49
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.009.11149Celem artykułu jest przedstawienie aktualnych przekształceń transportowych miast, które służą poprawie jakości życia ich mieszkańców. Wynikają one z różnorodnych uwarunkowań, które stanowią tło dla tych przekształceń. Znaczna część tych uwarunkowań jest destruktywna, w tym zwłaszcza: wzrost liczby samochodów osobowych na świecie, duża emisja zanieczyszczeń z ruchu samochodów osobowych oraz brak spadku wielkości tej emisji mimo wzrastającej liczby samochodów niskoemisyjnych i problem kongestii. Jednak część uwarunkowań posiada charakter konstruktywny, w tym zwłaszcza: dostrzeganie przez władze, że jakość życia w mieście jest bardzo istotna, zmiany w myśleniu o transporcie w mieście – zwłaszcza dwie przełomowe – książka Jane Jacobs „Śmierć i życie wielkich miast Ameryki” oraz Raport Buchanana, a także zmniejszanie się liczby samochodów osobowych w wielkich miastach krajów rozwiniętych. Na takim tle przedstawiono przekształcenia transportowe miast służące poprawie jakości życia w zakresie: planowania ulic, płynności ruchu, uspokojenia oraz ograniczenia ruchu samochodów, komunikacji rowerowej, komunikacji urządzeniami transportu osobistego, a także rangi, integracji, dostępności i atrakcyjności komunikacji publicznej.
Urban transport transformations to improve the quality of life
The aim of the article is to present current transformations of the city transport that serve to improve the quality of their residents’ lives. They result from various determinants that form the background for these transformations. A substantial number of these conditions is destructive, in particular: an increase in the number of passenger cars in the world, significant pollution from passenger car traffic and no decrease in this emission despite a growing number of low-emission cars and problems with congestion. However, some of these determinants are constructive, particularly: noting by the authorities that the quality of life in the city is essential, changes in thinking about transport in the city – especially two ground-breaking publications – Jane Jacobs’s book The Death and Life of Great American Cities and Buchanan’s report, as well as a decrease in the number of passenger cars in large cities of developed countries. In this context, urban transport transformations aiming to improve the quality of life are presented in terms of: street planning, traffic flow, slowing down and reducing car traffic, bicycle transportation, Personal Mobility Devices transportation, as well as the rank, integration, accessibility and attractiveness of public transport.
Wojciech Szymalski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (2), 2019, s. 50-62
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.010.11150W artykule przedstawia się problemy interpretacyjne związane z wynikami badań Barometru Warszawskiego w zakresie częstotliwości korzystania z różnych środków transportu na przykładzie zmienności sezonowej. Zagadnienia te są istotne z tego powodu, że seria badań o nazwie Barometr Warszawski zawiera ciekawe wyniki dotyczące częstotliwości korzystania z różnych środków transportu, ale na zbiorze danych uzyskanym według innej metodyki niż badania ruchu. Natomiast zaletą Barometru Warszawskiego jest częstotliwość jego realizacji, gdyż jest on wykonywany od 2004 r. regularnie, przynajmniej dwa razy każdego roku, a badania ruchu są wykonywane znacznie rzadziej. Częstsza niż do tej pory ocena zmian w użytkowaniu środków transportu przez mieszkańców miasta pozwoliłaby na szybsze reagowanie w polityce transportowej miasta na zmiany w zachowaniu komunikacyjnym mieszkańców.
Changes in the seasonal use of transport means in Warsaw based on the assessment with use of Warsaw Barometer results
The article shows some problems with interpretation of Warsaw Barometer opinion pools results about frequency of use of different means of transport on example of seasonal differences. This issue is important as assessment of passenger traffic is done usually much less frequently than Warsaw Barometer research. In the same time Warsaw Barometer research, may allow for passenger traffic assessment, but with use of data acquired with different method and is done since 2004 regularly at least 2 times a year. The Warsaw Barometer asks city inhabitants from the very beginning about frequency of use of different modes of transport during 3 months from the answer. More frequent assessment of changes in use of different means of transport by city inhabitants would allow for faster reactions in transport policy to changes in travel behaviour.
Regionalne porty lotnicze w Europie Środkowo-Wschodniej po liberalizacji rynku transportu lotniczego
Edyta Pijet-Migoń
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (2), 2019, s. 63-73
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.011.11151Zmiany polityczne i ekonomiczne w Europie Środkowo-Wschodniej wpłynęły znacząco na rozwój transportu lotniczego na tym obszarze. W większości państw najistotniejszym czynnikiem zmian była liberalizacja rynku transportu lotniczego. W przypadku portów lotniczych wschodniej części Niemiec największe zmiany w wielkości ruchu pasażerskiego nastąpiły bezpośrednio po zjednoczeniu NRD i RFN, zakończenie procesu liberalizacji w Europie Zachodniej nie miało już tak dużego wpływu. Aktywizacja portów regionalnych była bardzo często związana z ekspansją przewoźników niskokosztowych, którzy aktualnie w większości portów regionalnych mają dominujący udział w strukturze przewozów. Największy rozwój portów regionalnych nastąpił w największych nowych państwach UE – w Polsce i Rumunii. Szczególny rozwój nastąpił w portach w Krakowie, Gdańsku, Katowicach, Wrocławiu, Cluj-Napoca, Timişoarze i Iaşi. W przypadku mniejszych państw duży wzrost liczby pasażerów zanotowały porty w Kownie, Palandze i Debreczynie. Nie wszystkie porty regionalne rozwinęły się zgodnie z prognozami. W przypadku kilku portów duże inwestycje infrastrukturalne można uznać za nietrafione.
Regional airports in Central and Eastern Europe after the liberalization of the aviation market
Political and economic changes in Central and Eastern Europe have had dramatic influence on air transportation market and its growth. In new European Union member countries liberalization of the market was the crucial factor, but in the eastern part of Germany, previously German Democratic Republic, the process of reunification of the country was the most important and hence, major changes and growths were of an earlier date. The implementation of the Third Liberalization Package in Western Europe, which occurred afterwards, was not so visible. The expansion of low cost carriers brought changes at almost all regional airports. Nowadays LCCs have a dominant position or even monopoly in smaller airports. Regional airports boomed especially in Poland and Romania, the most successful ones being Kraków, Gdańsk, Katowice, Wrocław, Cluj-Napoca, Timişoara and Iaşi. In the case of smaller countries the number of passengers increased significantly in Kaunas, Palanga and Debrecen. Not all airports have developed according to the forecasts. Substantial investments in infrastructure of some airports can be perceived as misguided.
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (2), 2019, s. 74-81
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.012.11152Prowadzone przez autora artykułu badania dotyczące wykluczenia transportowego na obszarze powiatów Beskidu Niskiego i Bieszczadów unaoczniły problem braku pełnych i wiarygodnych źródeł umożliwiających nie tylko prześledzenie zmian w sieci pozamiejskiego transportu autobusowego, ale wręcz rozpoznanie jego aktualnej oferty. W toku badań okazało się, że sytuacja w ciągu ostatnich blisko 30 lat uległa diametralnemu pogorszeniu ze względu na znaczne rozproszenie informacji dotyczących rozkładów jazdy przewoźników autobusowych. W związku z tym zgromadzenie oczekiwanego materiału badawczego okazało się znacznie bardziej czasochłonne niż autor zakładał. Skłoniło go to do omówienia w jednym miejscu barier, jakie mogą napotkać naukowcy w swoich badaniach dotyczących sieci publicznego transportu zbiorowego. Szczególnie wiele miejsca poświęcono omówieniu, z perspektywy badacza, skutków podziału pomiędzy poszczególnych organizatorów transportu kompetencji w zakresie zatwierdzania rozkładów jazdy. Wskazywane są także inne zagrożenia dla badaczy zajmujących się przedmiotową tematyką. Artykuł wieńczą rekomendacje mające usprawnić nie tylko badania naukowe, ale także ułatwić życie pasażerom pozamiejskiego transportu publicznego, korzystającym z niego codziennie.
Challenges in suburban bus transport research on the example of poviats of Low Beskid and Bieszczady mountains
The research carried out by the author on the topic of transport exclusion in the poviats of the Low Beskids and the Bieszczady Mountains highlighted the problem of the lack of complete and reliable sources enabling not only to track changes in suburban bus transport network, but even to recognize its current offer. It was observed in the time of research, that the situation over the last nearly 30 years has dramatically deteriorated due to the significant dispersion of the information on bus timetables. Therefore, gathering the expected research material was much more time-consuming than the author assumed. This prompted him to discuss in one place the barriers that researchers could meet in researching of the public transport networks. He devotes a lot of space for the discussing from the researcher’s perspective the effects of the division of competences in the approval of timetables between individual transport organizers. Other threats to the researchers involved in researching this topic are also indicated. The article is summed up with the recommendations aimed to improve not only scientific research, but also to facilitate the daily lives of the passengers of the suburban public transport.
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (2), 2019, s. 82-83
Renata Ćmiel, Maria Tkocz
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (2), 2019, s. 84-85
Eugeniusz Mazur, Krzysztof Małachowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (2), 2019, s. 86-87
Marta Borowska-Stefańska
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (2), 2019, s. 89-91
Data publikacji: 28.03.2019
Redaktor naczelny: Marcin Połom
Grażyna Rosa, Izabela Ostrowska, Agnieszka Tomaszewicz
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (1), 2019, s. 7-12
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.001.10921The article discusses the impact of price promotions on buying decisions of young buyers in rail transport based on secondary and primary research. The study conducted by the research team is of pioneer nature in the transport services market and opens new possibilities for carriers in the scope of analyzing the expectations of service users and adapting to them. The study was conducted using the author’s questionnaire on a nationwide sample n = 353 (segment “young adults” 18-29 years). This article focuses on the segment of young people in literature included in the group of young adults who, because of continuing education outside their place of residence, taking up a job or for sightseeing reasons, often travel and are considered to be an important target group for railway carriers. The purpose of the article is to show and discuss preferences and behaviors of transport users and to identify their transport needs, with particular emphasis on price promotions. Especially for young people, who largely do not have a regular income, price promotions are an important factor during selection a means of transport. Knowledge about this will allow carriers to create a competitive offer and build lasting relationships with clients.
Femi Ola Aiyegbajeje
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (1), 2019, s. 13-21
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.002.10922Literatures have stressed the importance of mode choice preference in accurately predicting the future travel demand. Despite having diverse travel needs and challenges coupled with the proliferation of informal operation of car hire services in Lagos over the years, there is still a lack of knowledge and understanding of the intra-mode use behaviour of Lagos metropolitan residents of taxi services. This is necessary to address the numerous challenges posed by inadequate transport supply within the Lagos metropolis. Using the availability of the traditional taxi (Lagos yellow cabs), Uber, Bolt, this study examines the factors that drive a sustainable intra-modal competition through the mode choice behaviour of a diverse Lagos population with residents sampled from selected areas where all the three modes operate within the Lagos metropolis. A structured questionnaire form was administered randomly to 174 commuters to find out the reasons behind their preference and their perception of the service delivery of ride service hailing operators in comparison to the traditional taxi (Lagos yellow cabs). The study revealed that Uber had the highest preference (41.3%) followed by Bolt (36.8%) with yellow cabs recording only 6.9%. Service charge (cost) for taxi service was responsible for 74.1% of intra-modal preferences. The stepwise multiple regression results further revealed that easy access to Uber and Bolt (through the use of ride-sharing apps) and service charge had significant influence on passengers’ intra-mode preference. The study suggests that government should step up action at reviving the ‘yellow cabs’ to boost access to taxi services within Lagos metropolis.
Sławomir Goliszek
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (1), 2019, s. 22-30
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.004.10924The article presents issues related to public transport time accessibility to some selected services, including indoor swimming pools, cinemas, hospitals and shopping centres. In order to measure the above-mentioned accessibility the short distance method was used in the following time periods: 7:00-9:00 am for the hospitals; 5:00-7:00 pm for the shopping centres; 6:00-8:00 pm for the cinemas and 6:00-8:00 pm for the swimming pools. For each time period the measures were taken every 15 minutes. The main purpose of the article is to determine temporal accessibility for various purposes, the number of people living at a certain time distance and the diversity of accessibility by public transport. The public transport accessibility to the selected services indicates areas where the accessibility is limited. Time deviations in the operation of the public transport were calculated for all the selected time periods. The results of both measurements and calculations are presented in graphic form. Moreover, the graph includes the number of Szczecin citizens living in different time accessibility areas and in places with the highest time deviations.
Vladimír Székely, Ján Novotný
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (1), 2019, s. 31-43
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.003.10923The issue of public transport accessibility of localities and regions is one of the key research themes of transport geography. The EU defines public transport as one of the services of “general economic interest”, which means that its organization should be based on the principles of solidarity and equal access for all citizens of the state and its regions. The study of transport accessibility of 13 district centres in the peripheral and economically underdeveloped Prešov administrative region (Slovakia) from the municipalities of their immediate hinterlands expressed by the number of direct bus and train connections is aimed at identifying the spatial differentiation of individual intraregional accessibilities. The realization of the research pursues the objective,to point out by the comparison of the theoretical and real values of direct transport connections, to the possible existence of discrepancies in the public transport services of individual municipalities in relation to their higher hierarchical district’s centre.
Nicolay Shpika, Mykhailo Smyrnyi, Vitalii Herasymenko, Valentina Pryanicka
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (1), 2019, s. 44-51
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.005.10925In the 21st century new approaches to urban electric transport improvement are required. As a tram is one of the best means of passenger transportation it is essential to enhance its operation. So the aim of this article is to consider improving the energy performance of the electric traction drive of urban electric transport by improving its electrical equipment. The analysis of traction systems of electric trams which are in operation in the cities of Ukraine is carried out, their disadvantages are displayed. A new structure and control algorithms for the electric traction drive system with pulse converters of tram cars are proposed. The structure makes it possible to reduce the number of semiconductor devices in pulse converters and improve the energy performance of the electric traction drive.It allows to reverse tram trajectory without using contact equipment,to provide a smooth field weakening of traction motors, limit the voltage of the traction motors at the nominal level, provide redundancy of the equipment in pulse converters, as well as ensure electric braking. A modernized field attenuation circuit using a DC/DC converter for traction electric motors of sequential excitation is suggested. The results of research are given. The comparative characteristics of various traction drive systems in terms of energy indicators are provided.
Vilmos Oszter
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (1), 2019, s. 52-65
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.006.10926Based on the Interreg Central Europe Territorial cooperation Programme’s CONNECT2CE project the current paper analyses the existing passenger traffic flow across the border which is among the TOP10 busiest border section of the EU. It provides an overview of the main socio-economic characteristic of the peripheral border area and identifies the factors which are leading to the continuous growth of cross-border traffic. Based on previous research and travel surveys it collects the past service attempts offered to tap the growing cross-border travel demand. It also presents the most recent passenger counts and relational (Origin-Destination O-D) ticketing statistic in order to get precise knowledge about the usage level of the existing service which helps to understand the rapidly changing mobility patterns and spatial structure. Finally, it takes into account the existing EU conform legal and organisational challenges for offering competitive public transport services on a cross-border route and proposes two new solutions as a contributionto achieve a sustainable modal shift towards public transport in the peripheral border area.
Grażyna Rosa, Izabela Ostrowska, Agnieszka Tomaszewicz
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (1), 2019, s. 7-12
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.001.10921The article discusses the impact of price promotions on buying decisions of young buyers in rail transport based on secondary and primary research. The study conducted by the research team is of pioneer nature in the transport services market and opens new possibilities for carriers in the scope of analyzing the expectations of service users and adapting to them. The study was conducted using the author’s questionnaire on a nationwide sample n = 353 (segment “young adults” 18-29 years). This article focuses on the segment of young people in literature included in the group of young adults who, because of continuing education outside their place of residence, taking up a job or for sightseeing reasons, often travel and are considered to be an important target group for railway carriers. The purpose of the article is to show and discuss preferences and behaviors of transport users and to identify their transport needs, with particular emphasis on price promotions. Especially for young people, who largely do not have a regular income, price promotions are an important factor during selection a means of transport. Knowledge about this will allow carriers to create a competitive offer and build lasting relationships with clients.
Femi Ola Aiyegbajeje
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (1), 2019, s. 13-21
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.002.10922Literatures have stressed the importance of mode choice preference in accurately predicting the future travel demand. Despite having diverse travel needs and challenges coupled with the proliferation of informal operation of car hire services in Lagos over the years, there is still a lack of knowledge and understanding of the intra-mode use behaviour of Lagos metropolitan residents of taxi services. This is necessary to address the numerous challenges posed by inadequate transport supply within the Lagos metropolis. Using the availability of the traditional taxi (Lagos yellow cabs), Uber, Bolt, this study examines the factors that drive a sustainable intra-modal competition through the mode choice behaviour of a diverse Lagos population with residents sampled from selected areas where all the three modes operate within the Lagos metropolis. A structured questionnaire form was administered randomly to 174 commuters to find out the reasons behind their preference and their perception of the service delivery of ride service hailing operators in comparison to the traditional taxi (Lagos yellow cabs). The study revealed that Uber had the highest preference (41.3%) followed by Bolt (36.8%) with yellow cabs recording only 6.9%. Service charge (cost) for taxi service was responsible for 74.1% of intra-modal preferences. The stepwise multiple regression results further revealed that easy access to Uber and Bolt (through the use of ride-sharing apps) and service charge had significant influence on passengers’ intra-mode preference. The study suggests that government should step up action at reviving the ‘yellow cabs’ to boost access to taxi services within Lagos metropolis.
Sławomir Goliszek
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (1), 2019, s. 22-30
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.004.10924The article presents issues related to public transport time accessibility to some selected services, including indoor swimming pools, cinemas, hospitals and shopping centres. In order to measure the above-mentioned accessibility the short distance method was used in the following time periods: 7:00-9:00 am for the hospitals; 5:00-7:00 pm for the shopping centres; 6:00-8:00 pm for the cinemas and 6:00-8:00 pm for the swimming pools. For each time period the measures were taken every 15 minutes. The main purpose of the article is to determine temporal accessibility for various purposes, the number of people living at a certain time distance and the diversity of accessibility by public transport. The public transport accessibility to the selected services indicates areas where the accessibility is limited. Time deviations in the operation of the public transport were calculated for all the selected time periods. The results of both measurements and calculations are presented in graphic form. Moreover, the graph includes the number of Szczecin citizens living in different time accessibility areas and in places with the highest time deviations.
Vladimír Székely, Ján Novotný
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (1), 2019, s. 31-43
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.003.10923The issue of public transport accessibility of localities and regions is one of the key research themes of transport geography. The EU defines public transport as one of the services of “general economic interest”, which means that its organization should be based on the principles of solidarity and equal access for all citizens of the state and its regions. The study of transport accessibility of 13 district centres in the peripheral and economically underdeveloped Prešov administrative region (Slovakia) from the municipalities of their immediate hinterlands expressed by the number of direct bus and train connections is aimed at identifying the spatial differentiation of individual intraregional accessibilities. The realization of the research pursues the objective,to point out by the comparison of the theoretical and real values of direct transport connections, to the possible existence of discrepancies in the public transport services of individual municipalities in relation to their higher hierarchical district’s centre.
Nicolay Shpika, Mykhailo Smyrnyi, Vitalii Herasymenko, Valentina Pryanicka
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (1), 2019, s. 44-51
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.005.10925In the 21st century new approaches to urban electric transport improvement are required. As a tram is one of the best means of passenger transportation it is essential to enhance its operation. So the aim of this article is to consider improving the energy performance of the electric traction drive of urban electric transport by improving its electrical equipment. The analysis of traction systems of electric trams which are in operation in the cities of Ukraine is carried out, their disadvantages are displayed. A new structure and control algorithms for the electric traction drive system with pulse converters of tram cars are proposed. The structure makes it possible to reduce the number of semiconductor devices in pulse converters and improve the energy performance of the electric traction drive.It allows to reverse tram trajectory without using contact equipment,to provide a smooth field weakening of traction motors, limit the voltage of the traction motors at the nominal level, provide redundancy of the equipment in pulse converters, as well as ensure electric braking. A modernized field attenuation circuit using a DC/DC converter for traction electric motors of sequential excitation is suggested. The results of research are given. The comparative characteristics of various traction drive systems in terms of energy indicators are provided.
Vilmos Oszter
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 22 (1), 2019, s. 52-65
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.19.006.10926Based on the Interreg Central Europe Territorial cooperation Programme’s CONNECT2CE project the current paper analyses the existing passenger traffic flow across the border which is among the TOP10 busiest border section of the EU. It provides an overview of the main socio-economic characteristic of the peripheral border area and identifies the factors which are leading to the continuous growth of cross-border traffic. Based on previous research and travel surveys it collects the past service attempts offered to tap the growing cross-border travel demand. It also presents the most recent passenger counts and relational (Origin-Destination O-D) ticketing statistic in order to get precise knowledge about the usage level of the existing service which helps to understand the rapidly changing mobility patterns and spatial structure. Finally, it takes into account the existing EU conform legal and organisational challenges for offering competitive public transport services on a cross-border route and proposes two new solutions as a contributionto achieve a sustainable modal shift towards public transport in the peripheral border area.
Data publikacji: 29.11.2018
Redaktor naczelny: Marcin Połom
Andrei Bezruchonak
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (4), 2018, s. 7-13
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.019.10777Over 50 billion US dollars had been invested into autonomous vehicles (AV) technology in 2013-2017. Driverless cars of the level 4 and 5 are forecasted to be in mass production after 2028 and the annual direct and indirect social and economic input of the AV technology is estimated to be over US $1.8-2.8 trillion in 2030. The purpose of this paper is to analyze the geographic structure of AV startup ecosystem, which is considered as one of the most significant disruptive and game-changing innovations of the nearest decades. The geographic analysis was carried out for 265 AV tech companies and startups, working on solutions to the following problem areas: services, infrastructure, in-car assistance and intelligence, safety, security, autonomy, sensors, materials and manufacturing. The key findings outline that the USA is the leader on the innovative AV market ecosystem (accounting for 57% of all startups) with the highest concentration near San Francisco Bay Area Core (more than 27% of all startups), followed up with a significant gap by Israel, India, UK and Canada. The main factors that define the level of readiness for autonomous vehicles, and, thus, the geography of diffusion of AVs innovation are regulatory and legislative environment, level of transportation and communication infrastructure development and public perception.
Ivan S. Gumenyuk
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (4), 2018, s. 14-19
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.021.10779The article is devoted to the description of the current level of development of passenger transport system of the Kaliningrad region of the Russian Federation. First of all, the possibilities of providing passenger traffic in international and intra-national (between regions of Russia) directions are assessed. Each of the types of transport in the region, which is involved in the provision of passenger services, is characterized. The information base of the study consists of statistical and analytical materials on the work of passenger transportation for 2016 and 2017. The main research method is the method of statistical comparison and expert analysis. The main conclusion of the study is that at present there is asymmetry in the role of various types of transport involved in providing passenger traffic between the Kaliningrad region of the main territories of Russia and foreign countries. In addition, a list of promising projects that can be implemented to intensify the Russian-Polish passenger traffic. It is necessary to implement new projects in the formation of passenger corridors, which will be aimed at expanding the possibilities of transport communication. The availability of alternative routes in a competitive environment leads to both an increase in the quality of transportation services provided and a reduction in their cost to the public.
Vasilii Martynov, Yuri Sherstobitov
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (4), 2018, s. 20-29
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.022.10780The article deals with the geographic and transport position that Leningrad – St. Petersburg takes in the passenger transportation system, which differs to a great extent from its position in the system of freight transportation and undergoes considerable changes with time. The time period under analysis is from the 1950s to the 1960s and to the present moment. The transformation of Leningrad – St. Petersburg position in the system of airline passenger transportation is studied by means of 1) the coefficient of transportation connectivity method (the CTC method) developed by the author of the article and 2) passenger transportation zoning covering those territories which are connected with the city by airline and railway transportation facilities. The greatest attention is paid to the transportation zoning of the former Soviet Union, and this let us to rely on the obtained data in studying other cities’ airline connections through the coefficient of transportation connectivity method. The undertaken comparing of passenger airline destinations through decades shows which transportation destinations ensured the maximum growth in passenger transportation in Leningrad – St. Petersburg in the late 1980s and which ones provided for the sharp decline or decrease in the 1990s. It can also be noted that Pulkovo airport passenger transportation is currently increasing mostly due to the western destinations than the eastern ones.
Damian Otta, Renata Anisiewicz, Tadeusz Palmowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (4), 2018, s. 30-43
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.020.10778
The paper presents changes in the operation of the railway junction in Chojnice and neighbouring areas, and the impact thereof in the years 1989-2017. The analysis covers infrastructural changes, passenger traffic and organisational changes resulting from the transformation of the Polish State Railways (PKP) after 1989. The Chojnice railway junction, operating since the seventies of the nineteenth century is one of the biggest junctions in northern Poland.
Regress of railway transport in the studied period noted throughout Poland resulted in closing down a number of railway lines in the vicinity and a reduction of operating connections and technical facilities. This led to limiting access to rail transport and to the peripheral role of the area in the region. Plans for upgrading the rail network provide an opportunity for improving the situation, particularly the electrification of the junction and the establishing of a terminal for collective transport at the neglected railway station described in the final part of the paper.:
Marcin Połom
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (4), 2018, s. 44-59
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.023.10781Ahmed Younes Saleh, Saeed Ahmed Abdu, Hanaa Nazer Ali
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (4), 2018, s. 60-72
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.018.10776
Road networks within cities are a vital component of the socio-economic development processes. Many countries have sought to examine and evaluate the efficiency of road networks within urban areas because of the increasing demand for transportation. Thus, networks should be evaluated to guide the development of transport systems and infrastructure within cities.
This study evaluates the connectivity level of the road network parts in Fayoum city, Egypt, through the application of some indicators of connectivity measurement, such as Beta, Alpha, Gamma, Connectivity degree, and the density of edges and nodes. The study follows a new method for evaluation; it does not apply the indicators on the network as a whole; however,
it divides the city into zones and calculates the indicators of each zone using the Arc GIS 10.2.1 program.
The authors applied the map Algebra method to map the results of the six indicators in one index called the Total Connectivity Index (TCI). The TCI gives more consistent results than other indices, and it is more related to different spatial patterns of roads. According to this indicator, most of the city road network seem to have a good connectivity level, whereas the city marginal areas prove to have a poor connectivity level. Therefore, any efforts to develop or construct new roads should be in the marginal areas of the city.
Sergey Tarkhov
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (4), 2018, s. 73-79
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.024.10782
Growth of car number (in million) in the world is continuing non-stop: 1950 – 67, 1982 – 441, 2006 – 927, 2014 – 1.236, 2035 – 2.000 (forecast), 2050 – 2.500 (forecast). 7 developed countries have 51% of world’s its number (in million): USA – 250 (2010), China – 172 (2015; 205 in 2017), Russia – 51 (2014), Germany – 47 (2013), Japan – 40 (2013), France – 38 (2013), UK – 30 (2013).
Motorization is continuing even after overcoming a seeming limit at 500-650 cars per 1,000 inhabitants (average for the world is 250): Italy – 673, France – 598, Germany – 554. The big geographical distinctions exist inside each country: region Seine et Marne – 530 and Paris – 330 in France; Wyoming – 1,400, California – 774, New York state – 536 in the U.S.A.
But the motorization level in some countries is higher, and overcomes 800 cars per 1,000 inhabitants: Monaco – 863, the U.S.A. – 809, Iceland – 767, Luxembourg – 747, New Zealand – 733, Qatar – 724. And some less populated mountainous states of the U.S.A. have this level much higher: 1,100-1,400 cars per 1,000 inhabitants (Wyoming – 1405).
The motorization level in Russia is still too low: 138 (2000); 233 (2009); 303 (2015). But some Russian regions have the European level: Primorskiy kray – 572 (2014), Kamchatskiy kray – 438, Moscow – only 311 (400 in 2017).
Andrei Bezruchonak
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (4), 2018, s. 7-13
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.019.10777Over 50 billion US dollars had been invested into autonomous vehicles (AV) technology in 2013-2017. Driverless cars of the level 4 and 5 are forecasted to be in mass production after 2028 and the annual direct and indirect social and economic input of the AV technology is estimated to be over US $1.8-2.8 trillion in 2030. The purpose of this paper is to analyze the geographic structure of AV startup ecosystem, which is considered as one of the most significant disruptive and game-changing innovations of the nearest decades. The geographic analysis was carried out for 265 AV tech companies and startups, working on solutions to the following problem areas: services, infrastructure, in-car assistance and intelligence, safety, security, autonomy, sensors, materials and manufacturing. The key findings outline that the USA is the leader on the innovative AV market ecosystem (accounting for 57% of all startups) with the highest concentration near San Francisco Bay Area Core (more than 27% of all startups), followed up with a significant gap by Israel, India, UK and Canada. The main factors that define the level of readiness for autonomous vehicles, and, thus, the geography of diffusion of AVs innovation are regulatory and legislative environment, level of transportation and communication infrastructure development and public perception.
Ivan S. Gumenyuk
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (4), 2018, s. 14-19
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.021.10779The article is devoted to the description of the current level of development of passenger transport system of the Kaliningrad region of the Russian Federation. First of all, the possibilities of providing passenger traffic in international and intra-national (between regions of Russia) directions are assessed. Each of the types of transport in the region, which is involved in the provision of passenger services, is characterized. The information base of the study consists of statistical and analytical materials on the work of passenger transportation for 2016 and 2017. The main research method is the method of statistical comparison and expert analysis. The main conclusion of the study is that at present there is asymmetry in the role of various types of transport involved in providing passenger traffic between the Kaliningrad region of the main territories of Russia and foreign countries. In addition, a list of promising projects that can be implemented to intensify the Russian-Polish passenger traffic. It is necessary to implement new projects in the formation of passenger corridors, which will be aimed at expanding the possibilities of transport communication. The availability of alternative routes in a competitive environment leads to both an increase in the quality of transportation services provided and a reduction in their cost to the public.
Vasilii Martynov, Yuri Sherstobitov
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (4), 2018, s. 20-29
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.022.10780The article deals with the geographic and transport position that Leningrad – St. Petersburg takes in the passenger transportation system, which differs to a great extent from its position in the system of freight transportation and undergoes considerable changes with time. The time period under analysis is from the 1950s to the 1960s and to the present moment. The transformation of Leningrad – St. Petersburg position in the system of airline passenger transportation is studied by means of 1) the coefficient of transportation connectivity method (the CTC method) developed by the author of the article and 2) passenger transportation zoning covering those territories which are connected with the city by airline and railway transportation facilities. The greatest attention is paid to the transportation zoning of the former Soviet Union, and this let us to rely on the obtained data in studying other cities’ airline connections through the coefficient of transportation connectivity method. The undertaken comparing of passenger airline destinations through decades shows which transportation destinations ensured the maximum growth in passenger transportation in Leningrad – St. Petersburg in the late 1980s and which ones provided for the sharp decline or decrease in the 1990s. It can also be noted that Pulkovo airport passenger transportation is currently increasing mostly due to the western destinations than the eastern ones.
Damian Otta, Renata Anisiewicz, Tadeusz Palmowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (4), 2018, s. 30-43
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.020.10778
The paper presents changes in the operation of the railway junction in Chojnice and neighbouring areas, and the impact thereof in the years 1989-2017. The analysis covers infrastructural changes, passenger traffic and organisational changes resulting from the transformation of the Polish State Railways (PKP) after 1989. The Chojnice railway junction, operating since the seventies of the nineteenth century is one of the biggest junctions in northern Poland.
Regress of railway transport in the studied period noted throughout Poland resulted in closing down a number of railway lines in the vicinity and a reduction of operating connections and technical facilities. This led to limiting access to rail transport and to the peripheral role of the area in the region. Plans for upgrading the rail network provide an opportunity for improving the situation, particularly the electrification of the junction and the establishing of a terminal for collective transport at the neglected railway station described in the final part of the paper.:
Marcin Połom
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (4), 2018, s. 44-59
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.023.10781Ahmed Younes Saleh, Saeed Ahmed Abdu, Hanaa Nazer Ali
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (4), 2018, s. 60-72
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.018.10776
Road networks within cities are a vital component of the socio-economic development processes. Many countries have sought to examine and evaluate the efficiency of road networks within urban areas because of the increasing demand for transportation. Thus, networks should be evaluated to guide the development of transport systems and infrastructure within cities.
This study evaluates the connectivity level of the road network parts in Fayoum city, Egypt, through the application of some indicators of connectivity measurement, such as Beta, Alpha, Gamma, Connectivity degree, and the density of edges and nodes. The study follows a new method for evaluation; it does not apply the indicators on the network as a whole; however,
it divides the city into zones and calculates the indicators of each zone using the Arc GIS 10.2.1 program.
The authors applied the map Algebra method to map the results of the six indicators in one index called the Total Connectivity Index (TCI). The TCI gives more consistent results than other indices, and it is more related to different spatial patterns of roads. According to this indicator, most of the city road network seem to have a good connectivity level, whereas the city marginal areas prove to have a poor connectivity level. Therefore, any efforts to develop or construct new roads should be in the marginal areas of the city.
Sergey Tarkhov
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (4), 2018, s. 73-79
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.024.10782
Growth of car number (in million) in the world is continuing non-stop: 1950 – 67, 1982 – 441, 2006 – 927, 2014 – 1.236, 2035 – 2.000 (forecast), 2050 – 2.500 (forecast). 7 developed countries have 51% of world’s its number (in million): USA – 250 (2010), China – 172 (2015; 205 in 2017), Russia – 51 (2014), Germany – 47 (2013), Japan – 40 (2013), France – 38 (2013), UK – 30 (2013).
Motorization is continuing even after overcoming a seeming limit at 500-650 cars per 1,000 inhabitants (average for the world is 250): Italy – 673, France – 598, Germany – 554. The big geographical distinctions exist inside each country: region Seine et Marne – 530 and Paris – 330 in France; Wyoming – 1,400, California – 774, New York state – 536 in the U.S.A.
But the motorization level in some countries is higher, and overcomes 800 cars per 1,000 inhabitants: Monaco – 863, the U.S.A. – 809, Iceland – 767, Luxembourg – 747, New Zealand – 733, Qatar – 724. And some less populated mountainous states of the U.S.A. have this level much higher: 1,100-1,400 cars per 1,000 inhabitants (Wyoming – 1405).
The motorization level in Russia is still too low: 138 (2000); 233 (2009); 303 (2015). But some Russian regions have the European level: Primorskiy kray – 572 (2014), Kamchatskiy kray – 438, Moscow – only 311 (400 in 2017).
Data publikacji: 29.09.2018
Redaktor naczelny: Marcin Połom
Stanisław M. Koziarski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (3), 2018, s. 7-30
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.012.10137Streszczenie: W artykule przedstawiono kierunki rozwoju sieci autostrad i dróg ekspresowych w Polsce w latach 1990-2018. Sieć dróg szybkiego ruchu w kraju jest intensywnie rozbudowywana. Płatne dla pojazdów samochodowych autostrady są uzupełniane siecią bezpłatnych dróg ekspresowych, głównie dwujezdniowych. Program budowy dróg ekspresowych na lata 2014-2023 jest konsekwentnie realizowany. Zbudowano główne autostrady kraju A-1, A-2 i A-4. W trakcie rozbudowy są drogi ekspresowe S-3, S-5, S-6, S-7, S-8, S17, S-19 i S-61. Aktualne inwestycje drogowe koncentrują się na budowie brakujących odcinków dróg ekspresowych i obwodnic miast. Opracowanie podejmuje również próbę racjonalizacji kolejności podejmowanych inwestycji i modyfikacji ich rozkładu przestrzennego.
Directions of the network of motorways and expressways in Poland
Abstract: The article presents directions for the development of the motorway and expressway network in Poland in the years 1990-2018. The network of express roads in the country is intensively developed. Motorways payable for motor vehicles are supplemented with a network of free express roads, mainly dual carriageways. The program of construction of expressways for the years 2014-2023 is consistently implemented. The main motorways of the A-1, A-2 and A-4 were built. During the expansion there are expressways S-3, S-5, S-6, S-7, S-8, S17, S-19 and S-61. Current road investments are focused on the construction of missing sections of express roads and city bypasses. The study also attempts to rationalize the order of undertaken investments and modify their spatial distribution.
Arkadiusz Kołoś, Jakub Taczanowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (3), 2018, s. 31-44
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.016.10141Streszczenie: Celem artykułu jest scharakteryzowanie możliwości wprowadzenia i rozwoju środków miejskiego transportu szynowego Polsce. Z problemem tym wiąże się pytanie, czy w celu poprawy funkcjonowania komunikacji zbiorowej w miastach już posiadających system transportu szynowego (względnie w ogóle elektrycznego) należy rozważyć jego rozwój, podczas gdy w przypadku ośrodków pozbawionych takiego transportu pojawia się kwestia zasadności wprowadzenia nowego środka szynowej komunikacji miejskiej. W celu odpowiedzi na te dylematy w pierwszym etapie pracy scharakteryzowano nowe systemy szynowego transportu miejskiego wprowadzone w miastach europejskich w ostatniej dekadzie, natomiast w drugim dokonano analizy potencjalnych możliwości polskich miast w zakresie rozwoju takich środków transportu. Z podjętych badań wynika, że transport szynowy może być właściwym rozwiązaniem problemów komunikacyjnych miast, jakkolwiek możliwości jego rozwoju w polskich miastach są zróżnicowane w zależności od wielu czynników demograficznych, gospodarczych, przestrzennych i politycznych. O ile w polskich miastach o charakterze metropolitalnym pytanie brzmi: jaki system transportu szynowego rozwijać?, o tyle w ośrodkach średniej wielkości wyzwaniem jest samo utrzymanie istniejących sieci. Zasadność i realność implementacji nowych systemów zależy natomiast od koordynacji działań wielu instytucji różnych szczebli i od wsparcia na poziomie krajowym i europejskim.
Possibilities and dilemmas of urban rail-based transport development in Poland
Abstract: The purpose of the article is to characterise the possibilities of introducing and developing of urban rail-based transport in Poland. This problem is related to the question whether in order to improve public transport in cities which already have a rail-based (or any electric) transport system, its development should be considered, while in the case of cities without such a transport there is the question if introducing a new means of public rail-based transport is an appropriate solution. In order to answer these dilemmas in the first stage of the present article, new rail-based urban transport systems which have been introduced in European cities in the last decade are characterised, while in the second stage the possibilities of introducing of such means of transport in Polish cities are analysed. The research results demonstrate that rail-based transport may be a proper solution to transport problems of cities, although the possibilities of its development in Polish cities vary depending on many demographic, economic, spatial and political factors. In the largest Polish cities which can be described as metropolises the question is: what sort of rail transport system should to developed ?, in medium-sized towns, however, the challenge is rather to maintain the existing networks. The legitimacy of the implementation of new rail-based urban transport systems depends on the coordination of the activities of many institutions at various levels and from support at the national and European level.
Justyna Chodkowska-Miszczuk, Alicja Lewandowska
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (3), 2018, s. 45-59
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.014.10139Streszczenie: Celem opracowania jest analiza wybranych aspektów transportu miejskiego w kontekście wdrażania idei rozwoju zrównoważonego na przykładzie Kopenhagi. Realizując cel badania wykonano kwerendę terenową w Kopenhadze. Wyniki wykonanych badań pozwoliły na identyfikację przejawów wdrażania koncepcji transportu zrównoważonego, w tym dywersyfikację środków transportu, rozwój transportu intermodalnego, uprzywilejowanie zbiorowego transportu publicznego i kopenhagizację przestrzeni miasta. Rezultaty analiz umożliwiły również wskazanie kluczowych wyzwań związanych z rozwojem transportu zrównoważonego, a będących przede wszystkim konsekwencją powszechności transportu rowerowego w Kopenhadze. W celu pogłębienia analiz przeprowadzono także wywiady z użytkownikami przestrzeni miasta – rdzennymi mieszkańcami Danii i imigrantami – Polakami. Uzyskano w ten sposób dwie perspektywy/opinie: rdzennych mieszkańców Kopenhagi i imigrantów na temat funkcjonowania systemu transportu miejskiego w Kopenhadze. Rezultaty wywiadów umożliwiły także wskazanie tendencji w zakresie użytkowania różnych środków transportu przez obie badane grupy społeczne.
Creating a sustainable urban transport on the case study of Copenhagen – selected aspects
Abstract: The paper aims to analyse urban transport in the context of how sustainable development is understood and implemented in the case of Copenhagen. An on-site query was conducted in order to reach the research objective. The results of the analysis helped the authors identify forms in which the sustainable transport concept is being implemented, including the diversification of means of transport, the development of intermodal transport and hierarchies of public transport, and the Copenhagenization of the city space. The outcome of the study also includes the indication of key challenges which are related to the development of sustainable transport and primarily stem from the ubiquitous bicycle transport in Copenhagen. In order to perform a more in-depth analysis, the authors also interviewed city space users – indigenous Danes and Polish immigrants. Two perspectives/opinions on the functioning of the Copenhagen urban transport system were thus obtained: that of the indigenous residents of the city and that of immigrants. The results of those interviews contributed to the indication of trends in the use of different means of transport by both studied social groups.
Michał Adam Kwiatkowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (3), 2018, s. 60-69
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.017.10142Streszczenie: System roweru publicznego (bike-sharing system) staje się coraz bardziej powszechnym elementem systemu transportowego w przestrzeni miast w Polsce i na świecie. Do głównych powodów wprowadzania tego rozwiązania na obszarach miejskich zaliczyć można potrzebę zwiększenia wydajności miejskich systemów transportowych oraz dążenie do ograniczenia problemów tworzących się wskutek presji tradycyjnych środków transportu na środowisko. Rower publiczny z powodzeniem staje się także elementem transportu multimodalnego łącząc się z innymi środkami transportu publicznego. W Polsce bike-sharing funkcjonuje od 2008 r. rozszerzając swój zasięg z każdym kolejnym rokiem o nowe miasta, a także obszary wiejskie. W opracowaniu przeanalizowano zmiany liczby systemów w Polsce w latach 2017-2018 – w okresie największego rozwoju tej formy transportu na badanym obszarze. Analizę wykonano w oparciu o wskaźniki liczby stacji roweru publicznego na określonej powierzchni oraz liczby rowerów na tle liczby mieszkańców analizowanych miejscowości. W pracy porównano także cenniki wypożyczeń rowerów dla poszczególnych systemów funkcjonujących w Polsce. Na podstawie przeanalizowanych danych wyznaczono także kierunki rozwoju roweru publicznego w Polsce.
Bike-sharing-boom – development of new forms of sustainable transport in Poland on the example of a public bicycle
Abstract: The public bicycle system (bike-sharing system) is becoming an increasingly common element of the transport system in urban space in Poland and in the world. The main reasons for implementing this solution in urban areas include the need to increase the efficiency of urban transport systems and to reduce the problems created by the pressure of traditional means of transport on the environment. Public bike is also successfully becoming an element of multimodal transport by connecting with other public transport. In Poland, bike-sharing has been operating since 2008, expanding its range with each subsequent year for new cities, as well as rural areas. The study analyzed changes in the number of systems in Poland in 2017-2018 – in the period of the greatest development of this form of transport in the studied area. The analysis was based on the indicators of the number of public bicycle stations on a given area and the number of bicycles on the background of the number of inhabitants of the analyzed cities. The work also compared bicycle rental rates for individual systems operating in Poland. On the basis of the analyzed data, the directions of public bicycle development in Poland were also determined.
Wioletta Szymańska, Tomasz Michalski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (3), 2018, s. 70-77
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.015.10140Streszczenie: Celem artykułu jest pokazanie, jak zmieniają się obecnie funkcje pełnione przez małe polskie porty morskie. Dokonano tego dwojako: (1) poprzez porównanie ich funkcji przeładunkowych, pasażerskich i rybackich z dużymi polskimi portami; (2) przez analizę przykładu portu w Ustce. Zasięg przestrzenny obejmuje wszystkie polskie małe porty i wybrane przystanie. Zasięg czasowy dotyczy lat 1996-2016. Stwierdzono, że małe porty są w regresie. Tracą one względem dużych portów na znaczeniu w zakresie przeładunku towarów oraz liczby pasażerów. Zmniejszeniu ulega również ich funkcja jako portów dla rybołówstwa. Szansą dla nich może być rozwój funkcji turystycznej, a zwłaszcza przystani jachtowych i marin jachtowych, jednak na razie jest ona w większości z nich słabo rozwinięta.
Changes of the functions of small Polish sea ports
Abstract: The aim of the article is to show how the functions of the small Polish seaports are currently changing. This was done in two ways: (1) by comparing their handling, passenger and fishing functions with large Polish ports; (2) by analysing the example of the port in Ustka. The spatial range comprises all Polish small ports and selected marinas. The temporal range covers the years 1996-2016. It was found that small ports are in regress. They cannot keep up with large ports in terms of freight handling and passenger numbers. Their function as fishing ports is also being reduced. The development of tourist functions, especially as yacht harbours and marinas, can be an opportunity for them, but for the time being it is rather poorly developed.
Arkadiusz Drewnowski, Krzysztof Małachowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (3), 2018, s. 78-84
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.013.10138Streszczenie: Jednym z głównych założeń polityki transportowej Unii Europejskiej jest dążenie do stworzenia inteligentnego, przyjaznego dla środowiska i dostępnego dla użytkowników systemu transportowego, w tym i transportu kolejowego. W ostatnich latach największy postęp w transporcie kolejowym w UE można obserwować w obszarze kreowania przejrzystego systemu komunikacji z klientem. Celem artykułu jest przedstawienie podejmowanych, z punktu widzenia pasażera, działań w zakresie wykorzystania technologii cyfrowych do dystrybucji usług przez polskich kolejowych przewoźników pasażerskich.
The use of digital technologies in customer relations by rail passenger carriers in Poland
Abstract: One of the main objectives of the European Union’s transport policy is to strive to create an intelligent, environmentally friendly and accessible transport system for users, including rail transport. In recent years, the greatest progress in rail transport in the EU can be observed in the area of creating a transparent system of communication with the client. The aim of the article is to present, from the passenger’s point of view, taken actions in the field of the use of digital technologies for the distribution of services by Polish rail passenger carriers.
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (3), 2018, s. 85-86
Antoni Jackowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (3), 2018, s. 87-88
Zbigniew Taylor
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (3), 2018, s. 92-94
Marcin Połom
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (3), 2018, s. 95-97
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (3), 2018, s. 85-86
Antoni Jackowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (3), 2018, s. 87-88
Zbigniew Taylor
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (3), 2018, s. 92-94
Marcin Połom
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (3), 2018, s. 95-97
Stanisław M. Koziarski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (3), 2018, s. 7-30
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.012.10137Streszczenie: W artykule przedstawiono kierunki rozwoju sieci autostrad i dróg ekspresowych w Polsce w latach 1990-2018. Sieć dróg szybkiego ruchu w kraju jest intensywnie rozbudowywana. Płatne dla pojazdów samochodowych autostrady są uzupełniane siecią bezpłatnych dróg ekspresowych, głównie dwujezdniowych. Program budowy dróg ekspresowych na lata 2014-2023 jest konsekwentnie realizowany. Zbudowano główne autostrady kraju A-1, A-2 i A-4. W trakcie rozbudowy są drogi ekspresowe S-3, S-5, S-6, S-7, S-8, S17, S-19 i S-61. Aktualne inwestycje drogowe koncentrują się na budowie brakujących odcinków dróg ekspresowych i obwodnic miast. Opracowanie podejmuje również próbę racjonalizacji kolejności podejmowanych inwestycji i modyfikacji ich rozkładu przestrzennego.
Directions of the network of motorways and expressways in Poland
Abstract: The article presents directions for the development of the motorway and expressway network in Poland in the years 1990-2018. The network of express roads in the country is intensively developed. Motorways payable for motor vehicles are supplemented with a network of free express roads, mainly dual carriageways. The program of construction of expressways for the years 2014-2023 is consistently implemented. The main motorways of the A-1, A-2 and A-4 were built. During the expansion there are expressways S-3, S-5, S-6, S-7, S-8, S17, S-19 and S-61. Current road investments are focused on the construction of missing sections of express roads and city bypasses. The study also attempts to rationalize the order of undertaken investments and modify their spatial distribution.
Arkadiusz Kołoś, Jakub Taczanowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (3), 2018, s. 31-44
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.016.10141Streszczenie: Celem artykułu jest scharakteryzowanie możliwości wprowadzenia i rozwoju środków miejskiego transportu szynowego Polsce. Z problemem tym wiąże się pytanie, czy w celu poprawy funkcjonowania komunikacji zbiorowej w miastach już posiadających system transportu szynowego (względnie w ogóle elektrycznego) należy rozważyć jego rozwój, podczas gdy w przypadku ośrodków pozbawionych takiego transportu pojawia się kwestia zasadności wprowadzenia nowego środka szynowej komunikacji miejskiej. W celu odpowiedzi na te dylematy w pierwszym etapie pracy scharakteryzowano nowe systemy szynowego transportu miejskiego wprowadzone w miastach europejskich w ostatniej dekadzie, natomiast w drugim dokonano analizy potencjalnych możliwości polskich miast w zakresie rozwoju takich środków transportu. Z podjętych badań wynika, że transport szynowy może być właściwym rozwiązaniem problemów komunikacyjnych miast, jakkolwiek możliwości jego rozwoju w polskich miastach są zróżnicowane w zależności od wielu czynników demograficznych, gospodarczych, przestrzennych i politycznych. O ile w polskich miastach o charakterze metropolitalnym pytanie brzmi: jaki system transportu szynowego rozwijać?, o tyle w ośrodkach średniej wielkości wyzwaniem jest samo utrzymanie istniejących sieci. Zasadność i realność implementacji nowych systemów zależy natomiast od koordynacji działań wielu instytucji różnych szczebli i od wsparcia na poziomie krajowym i europejskim.
Possibilities and dilemmas of urban rail-based transport development in Poland
Abstract: The purpose of the article is to characterise the possibilities of introducing and developing of urban rail-based transport in Poland. This problem is related to the question whether in order to improve public transport in cities which already have a rail-based (or any electric) transport system, its development should be considered, while in the case of cities without such a transport there is the question if introducing a new means of public rail-based transport is an appropriate solution. In order to answer these dilemmas in the first stage of the present article, new rail-based urban transport systems which have been introduced in European cities in the last decade are characterised, while in the second stage the possibilities of introducing of such means of transport in Polish cities are analysed. The research results demonstrate that rail-based transport may be a proper solution to transport problems of cities, although the possibilities of its development in Polish cities vary depending on many demographic, economic, spatial and political factors. In the largest Polish cities which can be described as metropolises the question is: what sort of rail transport system should to developed ?, in medium-sized towns, however, the challenge is rather to maintain the existing networks. The legitimacy of the implementation of new rail-based urban transport systems depends on the coordination of the activities of many institutions at various levels and from support at the national and European level.
Justyna Chodkowska-Miszczuk, Alicja Lewandowska
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (3), 2018, s. 45-59
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.014.10139Streszczenie: Celem opracowania jest analiza wybranych aspektów transportu miejskiego w kontekście wdrażania idei rozwoju zrównoważonego na przykładzie Kopenhagi. Realizując cel badania wykonano kwerendę terenową w Kopenhadze. Wyniki wykonanych badań pozwoliły na identyfikację przejawów wdrażania koncepcji transportu zrównoważonego, w tym dywersyfikację środków transportu, rozwój transportu intermodalnego, uprzywilejowanie zbiorowego transportu publicznego i kopenhagizację przestrzeni miasta. Rezultaty analiz umożliwiły również wskazanie kluczowych wyzwań związanych z rozwojem transportu zrównoważonego, a będących przede wszystkim konsekwencją powszechności transportu rowerowego w Kopenhadze. W celu pogłębienia analiz przeprowadzono także wywiady z użytkownikami przestrzeni miasta – rdzennymi mieszkańcami Danii i imigrantami – Polakami. Uzyskano w ten sposób dwie perspektywy/opinie: rdzennych mieszkańców Kopenhagi i imigrantów na temat funkcjonowania systemu transportu miejskiego w Kopenhadze. Rezultaty wywiadów umożliwiły także wskazanie tendencji w zakresie użytkowania różnych środków transportu przez obie badane grupy społeczne.
Creating a sustainable urban transport on the case study of Copenhagen – selected aspects
Abstract: The paper aims to analyse urban transport in the context of how sustainable development is understood and implemented in the case of Copenhagen. An on-site query was conducted in order to reach the research objective. The results of the analysis helped the authors identify forms in which the sustainable transport concept is being implemented, including the diversification of means of transport, the development of intermodal transport and hierarchies of public transport, and the Copenhagenization of the city space. The outcome of the study also includes the indication of key challenges which are related to the development of sustainable transport and primarily stem from the ubiquitous bicycle transport in Copenhagen. In order to perform a more in-depth analysis, the authors also interviewed city space users – indigenous Danes and Polish immigrants. Two perspectives/opinions on the functioning of the Copenhagen urban transport system were thus obtained: that of the indigenous residents of the city and that of immigrants. The results of those interviews contributed to the indication of trends in the use of different means of transport by both studied social groups.
Michał Adam Kwiatkowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (3), 2018, s. 60-69
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.017.10142Streszczenie: System roweru publicznego (bike-sharing system) staje się coraz bardziej powszechnym elementem systemu transportowego w przestrzeni miast w Polsce i na świecie. Do głównych powodów wprowadzania tego rozwiązania na obszarach miejskich zaliczyć można potrzebę zwiększenia wydajności miejskich systemów transportowych oraz dążenie do ograniczenia problemów tworzących się wskutek presji tradycyjnych środków transportu na środowisko. Rower publiczny z powodzeniem staje się także elementem transportu multimodalnego łącząc się z innymi środkami transportu publicznego. W Polsce bike-sharing funkcjonuje od 2008 r. rozszerzając swój zasięg z każdym kolejnym rokiem o nowe miasta, a także obszary wiejskie. W opracowaniu przeanalizowano zmiany liczby systemów w Polsce w latach 2017-2018 – w okresie największego rozwoju tej formy transportu na badanym obszarze. Analizę wykonano w oparciu o wskaźniki liczby stacji roweru publicznego na określonej powierzchni oraz liczby rowerów na tle liczby mieszkańców analizowanych miejscowości. W pracy porównano także cenniki wypożyczeń rowerów dla poszczególnych systemów funkcjonujących w Polsce. Na podstawie przeanalizowanych danych wyznaczono także kierunki rozwoju roweru publicznego w Polsce.
Bike-sharing-boom – development of new forms of sustainable transport in Poland on the example of a public bicycle
Abstract: The public bicycle system (bike-sharing system) is becoming an increasingly common element of the transport system in urban space in Poland and in the world. The main reasons for implementing this solution in urban areas include the need to increase the efficiency of urban transport systems and to reduce the problems created by the pressure of traditional means of transport on the environment. Public bike is also successfully becoming an element of multimodal transport by connecting with other public transport. In Poland, bike-sharing has been operating since 2008, expanding its range with each subsequent year for new cities, as well as rural areas. The study analyzed changes in the number of systems in Poland in 2017-2018 – in the period of the greatest development of this form of transport in the studied area. The analysis was based on the indicators of the number of public bicycle stations on a given area and the number of bicycles on the background of the number of inhabitants of the analyzed cities. The work also compared bicycle rental rates for individual systems operating in Poland. On the basis of the analyzed data, the directions of public bicycle development in Poland were also determined.
Wioletta Szymańska, Tomasz Michalski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (3), 2018, s. 70-77
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.015.10140Streszczenie: Celem artykułu jest pokazanie, jak zmieniają się obecnie funkcje pełnione przez małe polskie porty morskie. Dokonano tego dwojako: (1) poprzez porównanie ich funkcji przeładunkowych, pasażerskich i rybackich z dużymi polskimi portami; (2) przez analizę przykładu portu w Ustce. Zasięg przestrzenny obejmuje wszystkie polskie małe porty i wybrane przystanie. Zasięg czasowy dotyczy lat 1996-2016. Stwierdzono, że małe porty są w regresie. Tracą one względem dużych portów na znaczeniu w zakresie przeładunku towarów oraz liczby pasażerów. Zmniejszeniu ulega również ich funkcja jako portów dla rybołówstwa. Szansą dla nich może być rozwój funkcji turystycznej, a zwłaszcza przystani jachtowych i marin jachtowych, jednak na razie jest ona w większości z nich słabo rozwinięta.
Changes of the functions of small Polish sea ports
Abstract: The aim of the article is to show how the functions of the small Polish seaports are currently changing. This was done in two ways: (1) by comparing their handling, passenger and fishing functions with large Polish ports; (2) by analysing the example of the port in Ustka. The spatial range comprises all Polish small ports and selected marinas. The temporal range covers the years 1996-2016. It was found that small ports are in regress. They cannot keep up with large ports in terms of freight handling and passenger numbers. Their function as fishing ports is also being reduced. The development of tourist functions, especially as yacht harbours and marinas, can be an opportunity for them, but for the time being it is rather poorly developed.
Arkadiusz Drewnowski, Krzysztof Małachowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (3), 2018, s. 78-84
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.013.10138Streszczenie: Jednym z głównych założeń polityki transportowej Unii Europejskiej jest dążenie do stworzenia inteligentnego, przyjaznego dla środowiska i dostępnego dla użytkowników systemu transportowego, w tym i transportu kolejowego. W ostatnich latach największy postęp w transporcie kolejowym w UE można obserwować w obszarze kreowania przejrzystego systemu komunikacji z klientem. Celem artykułu jest przedstawienie podejmowanych, z punktu widzenia pasażera, działań w zakresie wykorzystania technologii cyfrowych do dystrybucji usług przez polskich kolejowych przewoźników pasażerskich.
The use of digital technologies in customer relations by rail passenger carriers in Poland
Abstract: One of the main objectives of the European Union’s transport policy is to strive to create an intelligent, environmentally friendly and accessible transport system for users, including rail transport. In recent years, the greatest progress in rail transport in the EU can be observed in the area of creating a transparent system of communication with the client. The aim of the article is to present, from the passenger’s point of view, taken actions in the field of the use of digital technologies for the distribution of services by Polish rail passenger carriers.
Data publikacji: 28.06.2018
Redaktor naczelny: Marcin Połom
Sławomir Goliszek
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (2), 2018, s. 7-16
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.007.9349
Streszczenie: Celem artykułu jest identyfi kacja transportowego i przestrzennego komponentu dostępności transportowej, co może powodować spadek lub wzrost ruchu w mieście. Komponent transportowy jest jednym z czterech elementów w badaniach dostępności komunikacyjnej miejsca. Dzięki komponentowi transportowemu możliwe są przemieszczenia osób i towarów od źródła do celu. W artykule porównano sieci transportu drogowego i publicznego w miastach, które przedzielone są na dwie części rzeką. Miasta nadmorskie wybrane do analizy obejmują: Göteborg, Rostock, Szczecin i Rygę. W każdym z tych iast istnieje możliwość przejazdu z lewobrzeża na prawobrzeże, zarówno transportem indywidualnym (samochodem), jak i publicznym (autobusem i tramwajem lub trolejbusem). Analiza będzie opierała się o sieć drogową z OpenStreetMaps oraz sieć transportu publicznego. Dodatkowym elementem pomocnym przy analizie jest komponent przestrzenny (land use). Komponent przestrzenny jest przedstawiony w postaci siatki 1 km2 (GRID2), w której są zapisane dane z liczbą ludności dla 2006 i 2011 r. Użycie danych GRID pozwala porównać gęstość zaludnienia w różnych latach, w każdym z wybranych miast. Taka analiza pozwala zidentyfi kować obszary zamieszkałe, gdzie jest mniej możliwości przejazdu transportem indywidualnym i publicznym. Relacje miedzy lokalizacją źródeł (ludnością) a siecią transportu publicznego są ważnym zagadnieniem z punktu widzenia sprawiedliwości w dostępie do usług.
Abstract: The article presents the distribution of the transport and spatial components. The transport component is one of the four elements in the research of transport accessibility of the place. Thanks to the transport component, it is possible to move people and goods from source to destination. The article compares road and public transport networks in cities that are divided into two parts by a river. Selected cities for analysis are: Göteborg, Rostock, Szczecin and Riga. In each of these cities it is possible to travel from the left bank to the right bank, both by individual transport (car) and public transport (bus and tram or trolleybus). The analysis will be based on the road network with OpenStreetMaps and the public transport network. An additional element helpful in the analysis is the spatial component (land use), which is in the form of a 1km2 (GRID) with data on the population for 2006 and 2011. The use of GRID data allows you to compare the population density in diff erent years in each city. Thanks to that, it is possible to identify problem areas and places where there may be worse access. Relations between the location of sources (population) and the public transport network are an important issue from the point of view of justice in access to services.
Krzysztof Mazur
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (2), 2018, s. 17-32
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.008.9350Streszczenie: Przedmiotem badań jest sieć tramwajowa konurbacji katowickiej. Konurbacja ta to duży policentryczny region, w którym warunki funkcjonowania komunikacji są odmienne niż w ośrodkach monocentrycznych. W artykule przyjęto założenie, że jeżeli układ przestrzenny obszaru miejskiego obsługiwanego przez sieć tramwajową jest policentryczny, to policentryczna jest też struktura sieci tramwajowej. Postawiono hipotezę, że w obrębie sieci istnieje kilka mniejszych podsieci. Predysponowane są one głównie do realizacji lokalnych potrzeb przewozowych. Skutkiem tego jest niewielki wpływ komunikacji tramwajowej na integrację pomiędzy poszczególnymi częściami konurbacji. W oparciu o czynniki historyczne i własności topologiczne sieci dokonano jej podziału na mniejsze podsieci. Zbadano zróżnicowanie podsieci pod względem infrastruktury. Dostępność do komunikacji tramwajowej zbadano z wykorzystaniem zobrazowania układu przestrzennego konurbacji bazującego na koncepcji płat–korytarz–macierz pochodzącej z ekologii krajobrazu. Wskazano obszary dobrze obsługiwane oraz wykluczone z obsługi. Przeanalizowano ofertę przewozową, zwłaszcza pod względem oferowanych połączeń pomiędzy kilkoma wydzielonymi podsieciami. Przeprowadzone badania potwierdziły hipotezę, ale wykazały, że rola komunikacji tramwajowej jest przestrzennie zróżnicowana. W niektórych jej częściach sieć dobrze integruje ważne części konurbacji, a w innych – występują tylko przewozy lokalne.
Abstract: The subjects of the research is tram network in Katowice conurbation. This conurbation is a big polycentric region where condition of the tram transport operation is diff erent than in big monocentric agglomeration. The article assumes if the spatial arrangement of the conurbation is polycentric, then polycentric is also a structure of tram network. It was hypothesized that in a tram network are several smaller subnetworks. They are mostly predisposed to the implementation of local transportation needs. Therefore, tram transport has only little impact in integration between parts of conurbation. Based on historical factors and topological properties of network it was divided to smaller subnets. Subnets diff er in terms of infrastructure. Accessibility to tram service was examined using landscape ecology ideas – “patch-corridor-matrix.” Areas well served and excluded from service were indicated. Analyzed was also arrangement of tram lines and frequence of courses – with emphasis on connections between another subnets. The hypothesis were confi rmed, but the studies showed that the role of tramway communication is spatially diverse. Some parts of conurbation are well integrated and in another parts – trams realize only lo cal journey.
Arkadiusz Drewnowski, Krzysztof Małachowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (2), 2018, s. 33-40
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.009.9351Streszczenie: Celem artykułu jest przeanalizowanie możliwości efektywnej realizacji koncepcji Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej (SKM), przede wszystkim w odniesieniu do reaktywacji połączenia kolejowego Szczecin– Police. To połączenie, jako jedyne w otoczeniu Szczecina, nie jest obecnie czynne. Wskazano główne warunki, jakie muszą zostać spełnione, aby połączenie to było efektywne i przyniosło pożądane rezultaty w postaci przejęcia części pasażerów przez transport kolejowy w tej relacji. Otrzymane wyniki wskazują, że reaktywacja połączenia kolejowego Police–Szczecin ma duże szanse na stworzenie konkurencyjnej oferty do obecnie funkcjonujących połączeń. Konieczne jest jednak spełnienie określonych warunków odnośnie do czasu jazdy, częstotliwości kursów, cen biletów i umiejscowienia przystanków na trasie.
Abstract: The aim of the article is to analyze the possibilities of eff ective implementation of the Szczecin Metropolitan Railway (SKM) concept, primarily in relation to the reactivation of the Szczecin - Police railway connection. This connection, as the only one, is currently not open. The main conditions that must be met in order to make this connection eff ective and bring the desired eff ects in the form of taking over passengers by rail transport were indicated. The results obtained indicate that the reactivation of the Police - Szczecin rail connection has a good chance of creating a competitive off er to those currently in operation. However, it is necessary to meet certain conditions regarding driving time, frequency of courses, ticket prices and the location of stops on the route.
Mateusz Urban
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (2), 2018, s. 41-50
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.010.9352Streszczenie: W obecnych czasach ogromnym wyzwaniem jest zapewnienie obszarom możliwości rozwoju, a mieszkańcom możliwie najszybszego dostępu do dużych ośrodków miejskich. Polityka europejska skierowana jest natomiast na ekologiczne rozwiązania, co wpływa na wzrost znaczenia systemów transportowych, które są przyjazne dla otoczenia. Wszystkie powyższe aspekty łączy dobrze zorganizowany transport kolejowy. Wpływa on zarówno na rozwój przestrzenny obszaru, mobilność mieszkańców, jak również przyciąga nowe inwestycje. Jednocześnie jest mniej szkodliwy dla środowiska od rozpowszechnionego transportu samochodowego. Artykuł wskazuje na potencjał społeczno-ekonomiczny przywrócenia do ruchu nieczynnej lokalnej linii kolejowej relacji Tuchola–Koronowo. Zawiera propozycje jej najefektywniejszego wykorzystania. Ponowne funkcjonowanie szlaku kolejowego na potrzeby transportu pasażerskiego, towarowego oraz sezonowych przewozów turystycznych może być kluczowym elementem rozwoju speryferyzowanego obszaru oraz szansą na podniesienie jakości życia mieszkańców regionu. Ponadto przywracanie lokalnych linii kolejowych jest zgodne z zasadą zrównoważonego rozwoju, co przyczynia się do większych możliwości w zakresie pozyskiwania funduszy zewnętrznych na inwestycje w ekologiczne środki transportu.
Abstract: It is a huge challenge to provide the opportunities for development and to give residents of areas the fastest possible access to large urban centers today. European policy is focusing on ecological solutions, which increases the importance of transport systems, that are friendly to the environment. All of the above aspects are connected by well-organized rail transport. It aff ects for the spatial development of the area, the mobility of residents and also it attracts new investments. At the same time, it is less harmful to the environment from widespread car transport. The article shows the socio-economic potential of restoring the line between Tuchola and Koronowo and proposes most eff ective use this inactive local railway. The re-functioning of this railway line for the passenger, freight and seasonal transport would be an important element in the development of the forgotten area and a great chance to improve the quality of life of the region’s inhabitants. In addition, the restoration of local railway lines is compatible with the principle of sustainable development. This fact creates more possibilities about obtain external founds for investmens in ecological transport means.
Mateusz Smolarski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (2), 2018, s. 51-64
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.011.9353Streszczenie: Rosnąca rola transportu kolejowego stanowi przyczynek do badań na temat regionalnych przewozów kolejowych w ramach poszczególnych województw. W kontekście przemieszczeń osobowych niezwykle istotna staje się faktyczna dostępność transportowa oparta na układzie połączeń osobowych. Obszarem badań jest województwo opolskie. Autor na podstawie powiązań międzywęzłowych: liczby połączeń bezpośrednich, liczby połączeń z przesiadkami, liczby przesiadek oraz czasu podróży, dokonał analizy sieci połączeń regionalnych. Za węzły uznane zostały stacje z co najmniej trzema czynnymi kierunkami osobowymi oraz lokalne centra aktywności – stolice gmin. Łączna liczba węzłów wyniosła 51. Analiza wykazała polaryzację oferty przewozowej (średnio z każdego węzła odjeżdża 10 par połączeń) oraz groźbę defragmentacji sieci na układy lokalne (Kluczbork oraz Opole). Za główny ciąg komunikacyjny została uznana trasa Brzeg–Opole– Strzelce Opolskie, która powinna stanowić szkielet regionalnego systemu transportowego. Do pozytywnych aspektów funkcjonowania autor zaliczył niską liczbę przesiadek niezbędnych do podróży międzywęzłowych. Większość przemieszczeń między węzłami jest możliwa z jedną przesiadką. W aspekcie powiązań sieciowych (połączeniami bezpośrednimi) średnia ranga węzła wynosiła 7 (czyli z tyloma węzłami w sieci miał średnio każdy węzeł powiązanie bezpośrednie). Sieć wykazuje dużą liczbę węzłów o niskim stopniu powiązań. Dodatkowo autor obliczył wskaźniki pośrednictwa oraz bliskości, które podkreśliły rolę najważniejszych węzłów: Opola, Kluczborka, Nysy. W układach sieciowych istotną rolę pełnią linie lokalne, które pozwalają na powiązanie dwóch sieci (np. Opole–Kluczbork). Do czynników rozwojowych transportu można zaliczyć oparcie powiązań na głównym korytarzu transportowym oraz systemie kolejowych linii dowozowych.
Abstract: The growing role of rail transport is a contribution to research on regional rail transport within individual voivodships. In the context of personal transfers, the actual transport accessibility based on the real connections system becomes extremely important. The research area is the Opolskie Voivodeship. The author on the basis of inter-connection links: the number of direct connections, the number of connections with transfers, the number of transfers and travel time, has analyzed the regional connections network. Nodes are stations with at least three active personal directions and local activity centers – municipal capitals. The total number of nodes was 51. The analysis showed a signifi cant polarization of the transport off er (on average, 10 pairs of connections depart from each node) and the threat of defragmenting the network to local systems (Kluczbork and Opole). The Brzeg–Opole–Strzelce Opolskie route has been recognized as the main route of communication, which should be the skeleton of the regional transport system. The positive aspects of the functioning of the transport system, author included: low number of transfers necessary for inter-node travel. Most displacements between nodes are possible with one change. In the aspect of network connections (direct connections), the average rank of the node was 7 (that is, with every node in the network, on average, each node had a direct connection). The network has a large number of nodes with low connections. In addition, the author calculated the betweenesses and closeness indicators, which emphasized the role of the most important nodes: Opole, Kluczbork, and Nysa. Local networks play an important role in network systems, which allow linking two networks (eg. Opole–Kluczbork). The possibility of transport development includes the support of links to the main transport corridor and the system of railway feeder lines.
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (2), 2018, s. 65-66
Karol Kowalczyk
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (2), 2018, s. 67-69
Tadeusz Palmowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (2), 2018, s. 70-72
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (2), 2018, s. 73-75
Sławomir Goliszek
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (2), 2018, s. 7-16
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.007.9349
Streszczenie: Celem artykułu jest identyfi kacja transportowego i przestrzennego komponentu dostępności transportowej, co może powodować spadek lub wzrost ruchu w mieście. Komponent transportowy jest jednym z czterech elementów w badaniach dostępności komunikacyjnej miejsca. Dzięki komponentowi transportowemu możliwe są przemieszczenia osób i towarów od źródła do celu. W artykule porównano sieci transportu drogowego i publicznego w miastach, które przedzielone są na dwie części rzeką. Miasta nadmorskie wybrane do analizy obejmują: Göteborg, Rostock, Szczecin i Rygę. W każdym z tych iast istnieje możliwość przejazdu z lewobrzeża na prawobrzeże, zarówno transportem indywidualnym (samochodem), jak i publicznym (autobusem i tramwajem lub trolejbusem). Analiza będzie opierała się o sieć drogową z OpenStreetMaps oraz sieć transportu publicznego. Dodatkowym elementem pomocnym przy analizie jest komponent przestrzenny (land use). Komponent przestrzenny jest przedstawiony w postaci siatki 1 km2 (GRID2), w której są zapisane dane z liczbą ludności dla 2006 i 2011 r. Użycie danych GRID pozwala porównać gęstość zaludnienia w różnych latach, w każdym z wybranych miast. Taka analiza pozwala zidentyfi kować obszary zamieszkałe, gdzie jest mniej możliwości przejazdu transportem indywidualnym i publicznym. Relacje miedzy lokalizacją źródeł (ludnością) a siecią transportu publicznego są ważnym zagadnieniem z punktu widzenia sprawiedliwości w dostępie do usług.
Abstract: The article presents the distribution of the transport and spatial components. The transport component is one of the four elements in the research of transport accessibility of the place. Thanks to the transport component, it is possible to move people and goods from source to destination. The article compares road and public transport networks in cities that are divided into two parts by a river. Selected cities for analysis are: Göteborg, Rostock, Szczecin and Riga. In each of these cities it is possible to travel from the left bank to the right bank, both by individual transport (car) and public transport (bus and tram or trolleybus). The analysis will be based on the road network with OpenStreetMaps and the public transport network. An additional element helpful in the analysis is the spatial component (land use), which is in the form of a 1km2 (GRID) with data on the population for 2006 and 2011. The use of GRID data allows you to compare the population density in diff erent years in each city. Thanks to that, it is possible to identify problem areas and places where there may be worse access. Relations between the location of sources (population) and the public transport network are an important issue from the point of view of justice in access to services.
Krzysztof Mazur
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (2), 2018, s. 17-32
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.008.9350Streszczenie: Przedmiotem badań jest sieć tramwajowa konurbacji katowickiej. Konurbacja ta to duży policentryczny region, w którym warunki funkcjonowania komunikacji są odmienne niż w ośrodkach monocentrycznych. W artykule przyjęto założenie, że jeżeli układ przestrzenny obszaru miejskiego obsługiwanego przez sieć tramwajową jest policentryczny, to policentryczna jest też struktura sieci tramwajowej. Postawiono hipotezę, że w obrębie sieci istnieje kilka mniejszych podsieci. Predysponowane są one głównie do realizacji lokalnych potrzeb przewozowych. Skutkiem tego jest niewielki wpływ komunikacji tramwajowej na integrację pomiędzy poszczególnymi częściami konurbacji. W oparciu o czynniki historyczne i własności topologiczne sieci dokonano jej podziału na mniejsze podsieci. Zbadano zróżnicowanie podsieci pod względem infrastruktury. Dostępność do komunikacji tramwajowej zbadano z wykorzystaniem zobrazowania układu przestrzennego konurbacji bazującego na koncepcji płat–korytarz–macierz pochodzącej z ekologii krajobrazu. Wskazano obszary dobrze obsługiwane oraz wykluczone z obsługi. Przeanalizowano ofertę przewozową, zwłaszcza pod względem oferowanych połączeń pomiędzy kilkoma wydzielonymi podsieciami. Przeprowadzone badania potwierdziły hipotezę, ale wykazały, że rola komunikacji tramwajowej jest przestrzennie zróżnicowana. W niektórych jej częściach sieć dobrze integruje ważne części konurbacji, a w innych – występują tylko przewozy lokalne.
Abstract: The subjects of the research is tram network in Katowice conurbation. This conurbation is a big polycentric region where condition of the tram transport operation is diff erent than in big monocentric agglomeration. The article assumes if the spatial arrangement of the conurbation is polycentric, then polycentric is also a structure of tram network. It was hypothesized that in a tram network are several smaller subnetworks. They are mostly predisposed to the implementation of local transportation needs. Therefore, tram transport has only little impact in integration between parts of conurbation. Based on historical factors and topological properties of network it was divided to smaller subnets. Subnets diff er in terms of infrastructure. Accessibility to tram service was examined using landscape ecology ideas – “patch-corridor-matrix.” Areas well served and excluded from service were indicated. Analyzed was also arrangement of tram lines and frequence of courses – with emphasis on connections between another subnets. The hypothesis were confi rmed, but the studies showed that the role of tramway communication is spatially diverse. Some parts of conurbation are well integrated and in another parts – trams realize only lo cal journey.
Arkadiusz Drewnowski, Krzysztof Małachowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (2), 2018, s. 33-40
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.009.9351Streszczenie: Celem artykułu jest przeanalizowanie możliwości efektywnej realizacji koncepcji Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej (SKM), przede wszystkim w odniesieniu do reaktywacji połączenia kolejowego Szczecin– Police. To połączenie, jako jedyne w otoczeniu Szczecina, nie jest obecnie czynne. Wskazano główne warunki, jakie muszą zostać spełnione, aby połączenie to było efektywne i przyniosło pożądane rezultaty w postaci przejęcia części pasażerów przez transport kolejowy w tej relacji. Otrzymane wyniki wskazują, że reaktywacja połączenia kolejowego Police–Szczecin ma duże szanse na stworzenie konkurencyjnej oferty do obecnie funkcjonujących połączeń. Konieczne jest jednak spełnienie określonych warunków odnośnie do czasu jazdy, częstotliwości kursów, cen biletów i umiejscowienia przystanków na trasie.
Abstract: The aim of the article is to analyze the possibilities of eff ective implementation of the Szczecin Metropolitan Railway (SKM) concept, primarily in relation to the reactivation of the Szczecin - Police railway connection. This connection, as the only one, is currently not open. The main conditions that must be met in order to make this connection eff ective and bring the desired eff ects in the form of taking over passengers by rail transport were indicated. The results obtained indicate that the reactivation of the Police - Szczecin rail connection has a good chance of creating a competitive off er to those currently in operation. However, it is necessary to meet certain conditions regarding driving time, frequency of courses, ticket prices and the location of stops on the route.
Mateusz Urban
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (2), 2018, s. 41-50
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.010.9352Streszczenie: W obecnych czasach ogromnym wyzwaniem jest zapewnienie obszarom możliwości rozwoju, a mieszkańcom możliwie najszybszego dostępu do dużych ośrodków miejskich. Polityka europejska skierowana jest natomiast na ekologiczne rozwiązania, co wpływa na wzrost znaczenia systemów transportowych, które są przyjazne dla otoczenia. Wszystkie powyższe aspekty łączy dobrze zorganizowany transport kolejowy. Wpływa on zarówno na rozwój przestrzenny obszaru, mobilność mieszkańców, jak również przyciąga nowe inwestycje. Jednocześnie jest mniej szkodliwy dla środowiska od rozpowszechnionego transportu samochodowego. Artykuł wskazuje na potencjał społeczno-ekonomiczny przywrócenia do ruchu nieczynnej lokalnej linii kolejowej relacji Tuchola–Koronowo. Zawiera propozycje jej najefektywniejszego wykorzystania. Ponowne funkcjonowanie szlaku kolejowego na potrzeby transportu pasażerskiego, towarowego oraz sezonowych przewozów turystycznych może być kluczowym elementem rozwoju speryferyzowanego obszaru oraz szansą na podniesienie jakości życia mieszkańców regionu. Ponadto przywracanie lokalnych linii kolejowych jest zgodne z zasadą zrównoważonego rozwoju, co przyczynia się do większych możliwości w zakresie pozyskiwania funduszy zewnętrznych na inwestycje w ekologiczne środki transportu.
Abstract: It is a huge challenge to provide the opportunities for development and to give residents of areas the fastest possible access to large urban centers today. European policy is focusing on ecological solutions, which increases the importance of transport systems, that are friendly to the environment. All of the above aspects are connected by well-organized rail transport. It aff ects for the spatial development of the area, the mobility of residents and also it attracts new investments. At the same time, it is less harmful to the environment from widespread car transport. The article shows the socio-economic potential of restoring the line between Tuchola and Koronowo and proposes most eff ective use this inactive local railway. The re-functioning of this railway line for the passenger, freight and seasonal transport would be an important element in the development of the forgotten area and a great chance to improve the quality of life of the region’s inhabitants. In addition, the restoration of local railway lines is compatible with the principle of sustainable development. This fact creates more possibilities about obtain external founds for investmens in ecological transport means.
Mateusz Smolarski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (2), 2018, s. 51-64
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.011.9353Streszczenie: Rosnąca rola transportu kolejowego stanowi przyczynek do badań na temat regionalnych przewozów kolejowych w ramach poszczególnych województw. W kontekście przemieszczeń osobowych niezwykle istotna staje się faktyczna dostępność transportowa oparta na układzie połączeń osobowych. Obszarem badań jest województwo opolskie. Autor na podstawie powiązań międzywęzłowych: liczby połączeń bezpośrednich, liczby połączeń z przesiadkami, liczby przesiadek oraz czasu podróży, dokonał analizy sieci połączeń regionalnych. Za węzły uznane zostały stacje z co najmniej trzema czynnymi kierunkami osobowymi oraz lokalne centra aktywności – stolice gmin. Łączna liczba węzłów wyniosła 51. Analiza wykazała polaryzację oferty przewozowej (średnio z każdego węzła odjeżdża 10 par połączeń) oraz groźbę defragmentacji sieci na układy lokalne (Kluczbork oraz Opole). Za główny ciąg komunikacyjny została uznana trasa Brzeg–Opole– Strzelce Opolskie, która powinna stanowić szkielet regionalnego systemu transportowego. Do pozytywnych aspektów funkcjonowania autor zaliczył niską liczbę przesiadek niezbędnych do podróży międzywęzłowych. Większość przemieszczeń między węzłami jest możliwa z jedną przesiadką. W aspekcie powiązań sieciowych (połączeniami bezpośrednimi) średnia ranga węzła wynosiła 7 (czyli z tyloma węzłami w sieci miał średnio każdy węzeł powiązanie bezpośrednie). Sieć wykazuje dużą liczbę węzłów o niskim stopniu powiązań. Dodatkowo autor obliczył wskaźniki pośrednictwa oraz bliskości, które podkreśliły rolę najważniejszych węzłów: Opola, Kluczborka, Nysy. W układach sieciowych istotną rolę pełnią linie lokalne, które pozwalają na powiązanie dwóch sieci (np. Opole–Kluczbork). Do czynników rozwojowych transportu można zaliczyć oparcie powiązań na głównym korytarzu transportowym oraz systemie kolejowych linii dowozowych.
Abstract: The growing role of rail transport is a contribution to research on regional rail transport within individual voivodships. In the context of personal transfers, the actual transport accessibility based on the real connections system becomes extremely important. The research area is the Opolskie Voivodeship. The author on the basis of inter-connection links: the number of direct connections, the number of connections with transfers, the number of transfers and travel time, has analyzed the regional connections network. Nodes are stations with at least three active personal directions and local activity centers – municipal capitals. The total number of nodes was 51. The analysis showed a signifi cant polarization of the transport off er (on average, 10 pairs of connections depart from each node) and the threat of defragmenting the network to local systems (Kluczbork and Opole). The Brzeg–Opole–Strzelce Opolskie route has been recognized as the main route of communication, which should be the skeleton of the regional transport system. The positive aspects of the functioning of the transport system, author included: low number of transfers necessary for inter-node travel. Most displacements between nodes are possible with one change. In the aspect of network connections (direct connections), the average rank of the node was 7 (that is, with every node in the network, on average, each node had a direct connection). The network has a large number of nodes with low connections. In addition, the author calculated the betweenesses and closeness indicators, which emphasized the role of the most important nodes: Opole, Kluczbork, and Nysa. Local networks play an important role in network systems, which allow linking two networks (eg. Opole–Kluczbork). The possibility of transport development includes the support of links to the main transport corridor and the system of railway feeder lines.
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (2), 2018, s. 65-66
Karol Kowalczyk
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (2), 2018, s. 67-69
Tadeusz Palmowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (2), 2018, s. 70-72
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (2), 2018, s. 73-75
Data publikacji: 29.03.2018
Redaktor naczelny: Marcin Połom
Marcin Połom, Arkadiusz Kołoś
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (1), 2018, s. 7-8
Daniel Michniak
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (1), 2018, s. 9-16
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.001.9181Karol Kowalczyk
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (1), 2018, s. 17-33
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.002.9182Beata Meyer, Agnieszka Sawińska
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (1), 2018, s. 34-42
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.003.9183Motywacje podróży a rozkład ruchu w transporcie indywidualnym na sieci dróg krajowych i wojewódzkich
Piotr Rosik, Tomasz Komornicki, Sławomir Goliszek
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (1), 2018, s. 43-53
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.004.9184Piotr Rosik, Wojciech Pomianowski, Arkadiusz Kołoś, Robert Guzik, Sławomir Goliszek, Marcin Stępniak, Tomasz Komornicki
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (1), 2018, s. 54-64
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.005.9185Sławomir Dorocki
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (1), 2018, s. 65-79
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.006.9186Arkadiusz Kołoś, Marcin Połom
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (1), 2018, s. 80-87
Arkadiusz Kołoś, Marcin Połom
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (1), 2018, s. 80-87
Marcin Połom, Arkadiusz Kołoś
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (1), 2018, s. 7-8
Daniel Michniak
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (1), 2018, s. 9-16
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.001.9181Karol Kowalczyk
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (1), 2018, s. 17-33
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.002.9182Beata Meyer, Agnieszka Sawińska
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (1), 2018, s. 34-42
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.003.9183Motywacje podróży a rozkład ruchu w transporcie indywidualnym na sieci dróg krajowych i wojewódzkich
Piotr Rosik, Tomasz Komornicki, Sławomir Goliszek
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (1), 2018, s. 43-53
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.004.9184Piotr Rosik, Wojciech Pomianowski, Arkadiusz Kołoś, Robert Guzik, Sławomir Goliszek, Marcin Stępniak, Tomasz Komornicki
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (1), 2018, s. 54-64
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.005.9185Sławomir Dorocki
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21 (1), 2018, s. 65-79
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.18.006.9186Data publikacji: 19.12.2017
Redaktor naczelny: Jan A. Wendt
Jędrzej Gadziński
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (4), 2017, s. 7-19
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.019.8025Zachowania czasoprzestrzenne ludności są obecnie jedną z popularniejszych kwestii podejmowanych na gruncie geografii transportu. W efekcie rośnie również zainteresowanie rozwojem nowych narzędzi badawczych związanych z ich identyfikacją, takich jak urządzenia mobilne. Mimo dużej popularności smartfonów, wciąż jednak niewiele jest przykładów badań, w których zostały one wykorzystane na większą skalę. Za cel artykułu przyjęto więc określenie możliwości i perspektyw szerszego zastosowania telefonów komórkowych w badaniach zachowań transportowych ludności, a także wskazanie najważniejszych zalet i wad tego typu narzędzi. Do realizacji wyznaczonego celu posłużyły: a) przegląd literatury opisującej narzędzia badawcze stosowane do identyfikacji zachowań transportowych ludności oraz b) przeprowadzone w Poznaniu badania pilotażowe z wykorzystaniem smartfonów i stworzonej w tym celu aplikacji mobilnej. Na tej podstawie można stwierdzić, że w danych pozyskanych za pomocą telefonów komórkowych tkwi bardzo duży potencjał i mogą one znaleźć szerokie zastosowanie w różnego rodzaju analizach transportowych. Jednakże należy również zwrócić uwagę na istotne bariery dla dalszego upowszechniania się tego typu narzędzi badawczych, w postaci problemów natury technicznej i organizacyjnej, związanych z doborem próby oraz analizą dużych zbiorów danych.
Michał Kowalski, Szymon Wiśniewski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (4), 2017, s. 20-36
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.022.8028W niniejszym artykule skupiono się na przedstawieniu natężenia ruchu w Łodzi na tle jej struktury funkcjonalnej. Na potrzeby badań wykorzystano dane z Obszarowego Systemu Sterowania Ruchem (OSSR) i Bazy Danych Obiektów Topograficznych (BDOT). W procedurze badawczej przeprowadzono analizy przestrzenne wykonywane w środowisku ArcMap oraz podstawowe metody badań statystycznych. Artykuł zawiera przegląd lokalnych uwarunkowań mobilności, takich jak sieć drogowo-uliczna, poziom motoryzacji oraz lokalna struktura funkcjonalno-przestrzenna. W oparciu o wspomniany zarys uwarunkowań zaprezentowano wielkości przemieszczeń realizowanych przez pojazdy samochodowe korzystające z tej części sieci dróg miejskich w Łodzi, które są objęte monitoringiem, w rejonie występowania wybranych elementów struktury przestrzennej miasta. Wynikiem badań, poza zaprezentowaniem części zjawiska mobilności, było wykazanie, iż dane z OSSR mogą być wykorzystywane w badaniach geograficznych wskazując jednak na ich niedoskonałość w kontekście szeroko zakrojonych badań nad przemieszczeniami w dość skomplikowanej strukturze dużego miasta.
Arkadiusz Kołoś, Marcin Król, Jakub Taczanowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (4), 2017, s. 37-50
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.021.8027Celem artykułu jest określenie wpływu przekształceń organizacyjnych polskiej kolei na funkcjonowanie regionalnego transportu kolejowego i jego rolę w systemach komunikacyjnych wybranych województw. Zapoczątkowane pod koniec XX wieku reformy kolei, wynikające głównie z dostosowywania polskiego prawa do ustawodawstwa unijnego, doprowadziły m.in. do przejęcia odpowiedzialności za regionalny transport kolejowy przez samorządy wojewódzkie, a w dłuższej perspektywie pociągnęły również za sobą poważną przebudowę własnościową. W pracy przeanalizowano zmiany, jakie zaszły między 2005 a 2017 rokiem, w zakresie obsługi regionalnym transportem kolejowym, w czterech wybranych województwach: dolnośląskim, kujawsko-pomorskim, małopolskim i podlaskim. Przebadano liczbę czynnych stacji i przystanków oraz zatrzymań pociągów osobowych, wyszczególniając połączenia do miasta wojewódzkiego i stolic sąsiednich regionów. Z niniejszej analizy wynika, że przekształcenia organizacyjno-własnościowe przyniosły zasadnicze zmiany w funkcjonowaniu transportu kolejowego na poziomie regionalnym. Zarysowują się odmienne kierunki rozwoju kolei w poszczególnych województwach, co ma wpływ na zróżnicowanie przestrzenne funkcjonowania regionalnego transportu kolejowego. O zwiększeniu lub zmniejszeniu roli kolei regionalnej decyduje splot wielu czynników, wśród których istotną rolę odgrywa poziom dotacji i generalne zainteresowanie władz samorządowych transportem kolejowym, przejawiające się inicjatywami mającymi na celu poprawę istniejącej sytuacji. Powoływanie do życia własnych przewoźników przez samorządy, jak również otwieranie rynku na zewnętrzne firmy jest bardzo ważnym, jednak nie jedynym czynnikiem tych zmian.
Wojciech Jurkowski, Mateusz Smolarski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (4), 2017, s. 51-61
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.020.8026Multimodalne rozwiązania w transporcie zbiorowym stanowią dużą szansę na zwiększenie jego efektywności. Jest to szczególnie istotne w przypadku największych aglomeracji, gdzie codzienne przemieszczenia z obszarów peryferyjnych do centrum są przyczyną wysokiego poziomu kongestii w ruchu drogowym. Przykładem multimodalnych rozwiązań jest system linii dowozowych do węzła przesiadkowego, skąd pasażerowie mogą kontynuować podróż z wykorzystaniem szybkiego transportu szynowego. Aby system ten sprawnie funkcjonował godziny przyjazdu komunikacji autobusowej muszą być skomunikowane z godzinami odjazdu pociągu i odwrotnie (w przypadku powrotu). Celem artykułu jest identyfikacja linii dowozowych na obszarze Wrocławia oraz ocena stopnia ich integracji z transportem kolejowym. Pod uwagę zostały wzięte dwie stacje kolejowe (Wrocław Psie Pole, Wrocław Leśnica), które pełnią rolę węzłów przesiadkowych dla mieszkańców peryferyjnych osiedli i stref podmiejskich. Analizie poddane zostaną przede wszystkim czasy oczekiwania na przesiadkę, udział połączeń skomunikowanych w ogólnej ich liczbie oraz proporcje pomiędzy połączeniami autobusowymi linii dowozowych a kolejowymi. Pozwoli to na ocenę potencjału danego węzła w kontekście implementacji tego typu multimodalnych rozwiązań.
Tomasz Wiskulski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (4), 2017, s. 62-73
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.023.8029Celem pracy jest przedstawienie zróżnicowania i zmienności stopnia drogowej dostępności transportowej do regionów turystycznych Chorwacji z polskich województw dla lat: 2012-2013, 2015 oraz 2017. Dzięki przeprowadzonym przez autora szczegółowym badaniom ankietowym na terytorium regionów turystycznych Chorwacji w latach 2012- 2013 dowiedziono, że turyści z Polski odwiedzający ten kraj jako główny środek transportu najczęściej wybierali transport drogowy (93,7% respondentów). Jako główne przyczyny swojego wyboru wskazywali na niezależność względem czynników zewnętrznych oraz samodzielność w wyborze destynacji turystycznej. W ostatnich latach nastąpiła też znaczna poprawa dostępności transportowej z województw zlokalizowanych wzdłuż trasy europejskiej E75. Jest to jedyna w Polsce autostrada o przebiegu południkowym, dlatego też przejęła znaczną część ruchu turystycznego w drodze nad Adriatyk.
Ivan Pirozhnik
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (4), 2017, s. 74-90
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.025.8031Analizując rozwój ekonomiczny Białorusi w okresie transformacji gospodarczej zaznacza się obniżone tempo wzrostu PKB w ostatnich latach oraz wzrost zadłużenia zewnętrznego. Dalsze inwestycje związane z modernizacją gospodarki wymagają poszukowania nowych źródeł finansowania. System transportowo-logistyczny kraju, powiązany z ogólnym układem komunikacyjnym przestrzeni europejskiej, wyróżnia się dynamicznym rozwojem, w którym znaczącą rolę odgrywają przewozy tranzytowe. W artykule przeanalizowane zostały dynamika przewozów ładunków oraz praca przewozowa podstawowych elementów systemu komunikacyjnego (transportu kolejowego, drogowego, wodnego śródlądowego, rurociągowego, lotniczego) oraz efektywność i trendy rozwojowe w zakresie przewozów ładunków tranzytowych. Pokazano znaczenie korytarzy paneuropejskich z ukształtowanymi kierunkami multimodalnych przewozów tranzytowych. Przeanalizowano usługi przewozowe i strukturę ładunków w tranzycie kolejowym, jako wiodącym elemencie systemu transportowego, przedstawiono dynamiczny rozwój transportu samochodowego, spadek tranzytu transportem rurociągowym, stagnację w przewozach śródlądowych przy posiadanym potencjale dróg wodnych oraz wzrost tranzytu w transporcie lotniczym. Zaprezentowano uwarunkowania dotyczące funkcjonowania białoruskich centrów logistycznych, cechy ich lokalizacji przestrzennej w regionach kraju oraz bariery stojące na drodze do efektywnego funkcjonowania operatorów logistycznych. Położenie geograficzne i poziom rozwoju systemu transportowo-logistycznego dają Białorusi duże możliwości wzmocnienia swoich eksportowych i tranzytowych pozycji w obszarze eurazjatyckim, z włączeniem w światowe i regionalne szlaki dostaw towarowych pomiędzy globalnymi (Europa–Chiny) i regionalnymi (kraje UE–Rosja) ośrodkami geoekonomicznymi.
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (4), 2017, s. 91-92
Jędrzej Gadziński
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (4), 2017, s. 7-19
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.019.8025Zachowania czasoprzestrzenne ludności są obecnie jedną z popularniejszych kwestii podejmowanych na gruncie geografii transportu. W efekcie rośnie również zainteresowanie rozwojem nowych narzędzi badawczych związanych z ich identyfikacją, takich jak urządzenia mobilne. Mimo dużej popularności smartfonów, wciąż jednak niewiele jest przykładów badań, w których zostały one wykorzystane na większą skalę. Za cel artykułu przyjęto więc określenie możliwości i perspektyw szerszego zastosowania telefonów komórkowych w badaniach zachowań transportowych ludności, a także wskazanie najważniejszych zalet i wad tego typu narzędzi. Do realizacji wyznaczonego celu posłużyły: a) przegląd literatury opisującej narzędzia badawcze stosowane do identyfikacji zachowań transportowych ludności oraz b) przeprowadzone w Poznaniu badania pilotażowe z wykorzystaniem smartfonów i stworzonej w tym celu aplikacji mobilnej. Na tej podstawie można stwierdzić, że w danych pozyskanych za pomocą telefonów komórkowych tkwi bardzo duży potencjał i mogą one znaleźć szerokie zastosowanie w różnego rodzaju analizach transportowych. Jednakże należy również zwrócić uwagę na istotne bariery dla dalszego upowszechniania się tego typu narzędzi badawczych, w postaci problemów natury technicznej i organizacyjnej, związanych z doborem próby oraz analizą dużych zbiorów danych.
Michał Kowalski, Szymon Wiśniewski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (4), 2017, s. 20-36
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.022.8028W niniejszym artykule skupiono się na przedstawieniu natężenia ruchu w Łodzi na tle jej struktury funkcjonalnej. Na potrzeby badań wykorzystano dane z Obszarowego Systemu Sterowania Ruchem (OSSR) i Bazy Danych Obiektów Topograficznych (BDOT). W procedurze badawczej przeprowadzono analizy przestrzenne wykonywane w środowisku ArcMap oraz podstawowe metody badań statystycznych. Artykuł zawiera przegląd lokalnych uwarunkowań mobilności, takich jak sieć drogowo-uliczna, poziom motoryzacji oraz lokalna struktura funkcjonalno-przestrzenna. W oparciu o wspomniany zarys uwarunkowań zaprezentowano wielkości przemieszczeń realizowanych przez pojazdy samochodowe korzystające z tej części sieci dróg miejskich w Łodzi, które są objęte monitoringiem, w rejonie występowania wybranych elementów struktury przestrzennej miasta. Wynikiem badań, poza zaprezentowaniem części zjawiska mobilności, było wykazanie, iż dane z OSSR mogą być wykorzystywane w badaniach geograficznych wskazując jednak na ich niedoskonałość w kontekście szeroko zakrojonych badań nad przemieszczeniami w dość skomplikowanej strukturze dużego miasta.
Arkadiusz Kołoś, Marcin Król, Jakub Taczanowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (4), 2017, s. 37-50
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.021.8027Celem artykułu jest określenie wpływu przekształceń organizacyjnych polskiej kolei na funkcjonowanie regionalnego transportu kolejowego i jego rolę w systemach komunikacyjnych wybranych województw. Zapoczątkowane pod koniec XX wieku reformy kolei, wynikające głównie z dostosowywania polskiego prawa do ustawodawstwa unijnego, doprowadziły m.in. do przejęcia odpowiedzialności za regionalny transport kolejowy przez samorządy wojewódzkie, a w dłuższej perspektywie pociągnęły również za sobą poważną przebudowę własnościową. W pracy przeanalizowano zmiany, jakie zaszły między 2005 a 2017 rokiem, w zakresie obsługi regionalnym transportem kolejowym, w czterech wybranych województwach: dolnośląskim, kujawsko-pomorskim, małopolskim i podlaskim. Przebadano liczbę czynnych stacji i przystanków oraz zatrzymań pociągów osobowych, wyszczególniając połączenia do miasta wojewódzkiego i stolic sąsiednich regionów. Z niniejszej analizy wynika, że przekształcenia organizacyjno-własnościowe przyniosły zasadnicze zmiany w funkcjonowaniu transportu kolejowego na poziomie regionalnym. Zarysowują się odmienne kierunki rozwoju kolei w poszczególnych województwach, co ma wpływ na zróżnicowanie przestrzenne funkcjonowania regionalnego transportu kolejowego. O zwiększeniu lub zmniejszeniu roli kolei regionalnej decyduje splot wielu czynników, wśród których istotną rolę odgrywa poziom dotacji i generalne zainteresowanie władz samorządowych transportem kolejowym, przejawiające się inicjatywami mającymi na celu poprawę istniejącej sytuacji. Powoływanie do życia własnych przewoźników przez samorządy, jak również otwieranie rynku na zewnętrzne firmy jest bardzo ważnym, jednak nie jedynym czynnikiem tych zmian.
Wojciech Jurkowski, Mateusz Smolarski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (4), 2017, s. 51-61
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.020.8026Multimodalne rozwiązania w transporcie zbiorowym stanowią dużą szansę na zwiększenie jego efektywności. Jest to szczególnie istotne w przypadku największych aglomeracji, gdzie codzienne przemieszczenia z obszarów peryferyjnych do centrum są przyczyną wysokiego poziomu kongestii w ruchu drogowym. Przykładem multimodalnych rozwiązań jest system linii dowozowych do węzła przesiadkowego, skąd pasażerowie mogą kontynuować podróż z wykorzystaniem szybkiego transportu szynowego. Aby system ten sprawnie funkcjonował godziny przyjazdu komunikacji autobusowej muszą być skomunikowane z godzinami odjazdu pociągu i odwrotnie (w przypadku powrotu). Celem artykułu jest identyfikacja linii dowozowych na obszarze Wrocławia oraz ocena stopnia ich integracji z transportem kolejowym. Pod uwagę zostały wzięte dwie stacje kolejowe (Wrocław Psie Pole, Wrocław Leśnica), które pełnią rolę węzłów przesiadkowych dla mieszkańców peryferyjnych osiedli i stref podmiejskich. Analizie poddane zostaną przede wszystkim czasy oczekiwania na przesiadkę, udział połączeń skomunikowanych w ogólnej ich liczbie oraz proporcje pomiędzy połączeniami autobusowymi linii dowozowych a kolejowymi. Pozwoli to na ocenę potencjału danego węzła w kontekście implementacji tego typu multimodalnych rozwiązań.
Tomasz Wiskulski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (4), 2017, s. 62-73
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.023.8029Celem pracy jest przedstawienie zróżnicowania i zmienności stopnia drogowej dostępności transportowej do regionów turystycznych Chorwacji z polskich województw dla lat: 2012-2013, 2015 oraz 2017. Dzięki przeprowadzonym przez autora szczegółowym badaniom ankietowym na terytorium regionów turystycznych Chorwacji w latach 2012- 2013 dowiedziono, że turyści z Polski odwiedzający ten kraj jako główny środek transportu najczęściej wybierali transport drogowy (93,7% respondentów). Jako główne przyczyny swojego wyboru wskazywali na niezależność względem czynników zewnętrznych oraz samodzielność w wyborze destynacji turystycznej. W ostatnich latach nastąpiła też znaczna poprawa dostępności transportowej z województw zlokalizowanych wzdłuż trasy europejskiej E75. Jest to jedyna w Polsce autostrada o przebiegu południkowym, dlatego też przejęła znaczną część ruchu turystycznego w drodze nad Adriatyk.
Ivan Pirozhnik
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (4), 2017, s. 74-90
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.025.8031Analizując rozwój ekonomiczny Białorusi w okresie transformacji gospodarczej zaznacza się obniżone tempo wzrostu PKB w ostatnich latach oraz wzrost zadłużenia zewnętrznego. Dalsze inwestycje związane z modernizacją gospodarki wymagają poszukowania nowych źródeł finansowania. System transportowo-logistyczny kraju, powiązany z ogólnym układem komunikacyjnym przestrzeni europejskiej, wyróżnia się dynamicznym rozwojem, w którym znaczącą rolę odgrywają przewozy tranzytowe. W artykule przeanalizowane zostały dynamika przewozów ładunków oraz praca przewozowa podstawowych elementów systemu komunikacyjnego (transportu kolejowego, drogowego, wodnego śródlądowego, rurociągowego, lotniczego) oraz efektywność i trendy rozwojowe w zakresie przewozów ładunków tranzytowych. Pokazano znaczenie korytarzy paneuropejskich z ukształtowanymi kierunkami multimodalnych przewozów tranzytowych. Przeanalizowano usługi przewozowe i strukturę ładunków w tranzycie kolejowym, jako wiodącym elemencie systemu transportowego, przedstawiono dynamiczny rozwój transportu samochodowego, spadek tranzytu transportem rurociągowym, stagnację w przewozach śródlądowych przy posiadanym potencjale dróg wodnych oraz wzrost tranzytu w transporcie lotniczym. Zaprezentowano uwarunkowania dotyczące funkcjonowania białoruskich centrów logistycznych, cechy ich lokalizacji przestrzennej w regionach kraju oraz bariery stojące na drodze do efektywnego funkcjonowania operatorów logistycznych. Położenie geograficzne i poziom rozwoju systemu transportowo-logistycznego dają Białorusi duże możliwości wzmocnienia swoich eksportowych i tranzytowych pozycji w obszarze eurazjatyckim, z włączeniem w światowe i regionalne szlaki dostaw towarowych pomiędzy globalnymi (Europa–Chiny) i regionalnymi (kraje UE–Rosja) ośrodkami geoekonomicznymi.
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (4), 2017, s. 91-92
Data publikacji: 27.11.2017
Redaktor naczelny: Jan A. Wendt
Stanisław M. Koziarski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (3), 2017, s. 7-30
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.013.7487Opracowanie przedstawia kierunki modernizacji sieci kolejowej Polski w latach 2003-2017. Długość sieci kolejowej w kraju ulega zmniejszeniu. Zachodzi proces likwidacji linii i zawieszenia przewozów kolejowych. W kraju modernizowane są główne linie magistralne. Na modernizację składają się: wymiana torów, przebudowa trakcji elektrycznej i wprowadzenie nowoczesnych systemów sterowania ruchem i sygnalizacji (ECTS). Przebudowie ulęgają linie kolejowe o znaczeniu tranzytowym zaliczane do europejskiego układu połączeń kolejowych w ruchu pasażerskim (umowa AGC) i towarowym (umowa AGTC). Projekty modernizacji linii kolejowych są finansowane ze środków europejskich i krajowych. Główne źródła finansowania inwestycji transportowych to fundusze europejskie takie jak: Connecting Europe Facility (CEF), Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ), Program Operacyjny Polska Wschodnia (PO PW) i Regionalne Programy Operacyjne (RPO).
Gabriela Przeniosło, Jakub Taczanowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (3), 2017, s. 31-43
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.014.7488Celem badań była ocena systemu transportowego gminy Konopiska ze szczególnym uwzględnieniem transportu miejskiego. Analizowany obszar jest położony w regionie miejskim Częstochowy i podlega intensyfikującym się procesom suburbanizacji, które prowadzą do systematycznego wzrostu liczby mieszkańców. Stanowi to poważne wyzwanie dla systemu transportowego gminy, który wymaga w związku z tym szeregu udoskonaleń. Dotyczy to poprawy stanu i rozbudowy dróg, ale przede wszystkim rozwoju transportu zbiorowego. Poza połączeniem siedziby gminy z Częstochową jest on bowiem niewystarczająco rozwinięty i nie zapewnia atrakcyjnej alternatywy wobec samochodu. Wśród proponowanych działań autorzy wymieniają rozbudowę sieci połączeń autobusowych także do bardziej peryferyjnych wsi gminy i optymalizację rozmieszczenia przystanków, co zwiększyłoby dostępność transportu publicznego, a także uruchomienie kursów do najbliższej stacji kolejowej.
Piotr Biniek
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (3), 2017, s. 44-52
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.015.7489
Morska energetyka wiatrowa jest jednym z najbardziej dynamicznie rozwijających się sektorów odnawialnych źródeł energii (OZE). Proces inwestycyjny związany z budową farmy wiatrowej na morzu łączy się bezpośrednio z problematyką transportu – nie tylko morskiego. Skomplikowana i wymagająca technologia przyniosła szereg wyzwań i problemów natury logistycznej. Od etapu badań środowiskowych lokalizacji do etapu likwidacji farmy wiatrowej inwestycja wymaga obsługi transportowej. Powstają nowe, zadaniowe jednostki pływające, zmienia się infrastruktura portowa, a przede wszystkim zmieniają się warunki dla istniejącego transportu morskiego. Pojawiają się konflikty z innymi formami użytkowania obszarów morskich, a także nowe zagrożenia – w tym w transporcie. W artykule dokonano identyfikacji najważniejszych aspektów związanych z problemami transportu dla sektora offshore, a także wskazano szanse i możliwości dla polskiego przemysłu i polskich portów. Zakres badań obejmował ocenę stanu faktycznego sektora offshore oraz wykorzystanie materiałów archiwalnych (w tym artykuły naukowe, raporty, mapy, informacje prasowe). W niniejszym artykule zidentyfikowano i wskazano porty, których rozwój zależeć będzie od obsługi przyszłych inwestycji na morzu. Mimo, że w Polsce nie powstała morska farma wiatrowa, to sektor jest widoczny, a wiele firm realizuje zamówienia na budowę, zarówno elementów turbin, jak i statków do instalacji farm wiatrowych. Z kolei planowane lokalizacje w obszarze Polskiej Wyłącznej Strefy Ekonomicznej Bałtyku determinują uwarunkowania logistyczne, które z jednej strony są zagrożeniem, a z drugiej szansą dla rozwoju transportu morskiego. Dotychczasowe ustalenia badawcze wskazują, że może zmienić się rola morskich portów, a to zależy również od pełnej identyfikacji ich potencjału.
Michał Beger
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (3), 2017, s. 53-61
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.016.7490Celem badań była analiza i ocena potencjału i wykorzystania komunikacji miejskiej w północnych dzielnicach Gdyni, w kontekście perspektyw rozwoju Szybkiej Kolei Miejskiej. Może ona pełnić rolę alternatywnego środka transportu publicznego mającego zmniejszyć obciążenie obecnie wykorzystywanej infrastruktury drogowej. Jest to szczególnie ważne zagadnienie z uwagi na dużą wrażliwość głównego ciągu komunikacyjnego niniejszych dzielnic na wszelkie utrudnienia ruchu, która prowadzi do powstawania kongestii na znacznym obszarze, przy jednoczesnym braku alternatywnych tras przemieszczania się oraz środków transportu niewrażliwych na to zjawisko. W artykule przedstawiono istniejący stan zagospodarowania oraz dostępności komunikacyjnej północnych dzielnic Gdyni wraz z analizą i oceną bieżącej dostępności tych dzielnic, przy wykorzystaniu komunikacji miejskiej.
Filip Bebenow
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (3), 2017, s. 62-76
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.017.7491Niniejszy artykuł ma na celu usystematyzowanie wiedzy w zakresie przestrzennego i ilościowego zróżnicowania czynnych parowozów w Polsce, jako przykładów zagospodarowania zabytków techniki w formie „żywego eksponatu”. Stanowią one najwyższą formę organizacyjną zabytków techniki kolejowej. Turystyka kolejowa oparta na eksploatacji lokomotyw parowych jako „żywych eksponatów” wpisuje się w ogólny trend rozwoju turystyki kulturowej. Postępująca modernizacja trakcji dotykała Europy zachodniej od lat 50. XX wieku. Zostały jednak zabezpieczone przed pocięciem na złom i reaktywowane przez społeczności miłośników kolei, począwszy od lat 50. XX wieku. Od tamtej pory na świecie pojawiało się coraz więcej inicjatyw mających na celu ochronę zabytków kolejnictwa. Można przyjąć, że ze względu na różnorodność warunków, które muszą być spełnione, liczba czynnych parowozów w danym kraju pozwala ocenić stan jego kultury technicznej. Niestety poziom poszanowania dla zabytków techniki wciąż odbiega w Polsce od europejskiej normy, czego najlepszym wyznacznikiem jest wyjątkowo niska liczba czynnych parowozów, co w kraju o najbarwniejszych dziejach kolejnictwa spośród krajów Europy środkowej wydaje się co najmniej niezrozumiałe.
Wioletta Szymańska, Łukasz Marszałek
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (3), 2017, s. 77-86
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.018.7492W artykule omówiono problem realizacji polityki transportowej Słupska i Ustki w świetle założeń porozumienia w sprawie Dwumiasta. Zostało ono podpisane przez władze samorządowe obu miast w 2003 roku. Jednym z zapisanych w nim postanowień jest prowadzenie wspólnej polityki transportowej oraz poprawa komunikacji. Oprócz przedstawienia sytuacji transportowej przeprowadzono również analizę wybranych dokumentów strategicznych, dotyczących rozwoju obu miast pod kątem projektów i inwestycji związanych z polityką transportową Dwumiasta. Zaprezentowano też koncepcje dotyczące perspektyw rozwoju transportu w województwie pomorskim oraz w kraju, które mogą wpłynąć na sytuację komunikacyjną w Słupsku i Ustce. Na zakończenie podjęto próbę wskazania najistotniejszych przedsięwzięć wykonanych w tym zakresie w obu miastach przez 14 lat funkcjonowania Dwumiasta, a także tych kluczowych inwestycji, które wciąż oczekują na realizację.
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (3), 2017, s. 87-89
Stanisław M. Koziarski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (3), 2017, s. 7-30
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.013.7487Opracowanie przedstawia kierunki modernizacji sieci kolejowej Polski w latach 2003-2017. Długość sieci kolejowej w kraju ulega zmniejszeniu. Zachodzi proces likwidacji linii i zawieszenia przewozów kolejowych. W kraju modernizowane są główne linie magistralne. Na modernizację składają się: wymiana torów, przebudowa trakcji elektrycznej i wprowadzenie nowoczesnych systemów sterowania ruchem i sygnalizacji (ECTS). Przebudowie ulęgają linie kolejowe o znaczeniu tranzytowym zaliczane do europejskiego układu połączeń kolejowych w ruchu pasażerskim (umowa AGC) i towarowym (umowa AGTC). Projekty modernizacji linii kolejowych są finansowane ze środków europejskich i krajowych. Główne źródła finansowania inwestycji transportowych to fundusze europejskie takie jak: Connecting Europe Facility (CEF), Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ), Program Operacyjny Polska Wschodnia (PO PW) i Regionalne Programy Operacyjne (RPO).
Gabriela Przeniosło, Jakub Taczanowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (3), 2017, s. 31-43
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.014.7488Celem badań była ocena systemu transportowego gminy Konopiska ze szczególnym uwzględnieniem transportu miejskiego. Analizowany obszar jest położony w regionie miejskim Częstochowy i podlega intensyfikującym się procesom suburbanizacji, które prowadzą do systematycznego wzrostu liczby mieszkańców. Stanowi to poważne wyzwanie dla systemu transportowego gminy, który wymaga w związku z tym szeregu udoskonaleń. Dotyczy to poprawy stanu i rozbudowy dróg, ale przede wszystkim rozwoju transportu zbiorowego. Poza połączeniem siedziby gminy z Częstochową jest on bowiem niewystarczająco rozwinięty i nie zapewnia atrakcyjnej alternatywy wobec samochodu. Wśród proponowanych działań autorzy wymieniają rozbudowę sieci połączeń autobusowych także do bardziej peryferyjnych wsi gminy i optymalizację rozmieszczenia przystanków, co zwiększyłoby dostępność transportu publicznego, a także uruchomienie kursów do najbliższej stacji kolejowej.
Piotr Biniek
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (3), 2017, s. 44-52
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.015.7489
Morska energetyka wiatrowa jest jednym z najbardziej dynamicznie rozwijających się sektorów odnawialnych źródeł energii (OZE). Proces inwestycyjny związany z budową farmy wiatrowej na morzu łączy się bezpośrednio z problematyką transportu – nie tylko morskiego. Skomplikowana i wymagająca technologia przyniosła szereg wyzwań i problemów natury logistycznej. Od etapu badań środowiskowych lokalizacji do etapu likwidacji farmy wiatrowej inwestycja wymaga obsługi transportowej. Powstają nowe, zadaniowe jednostki pływające, zmienia się infrastruktura portowa, a przede wszystkim zmieniają się warunki dla istniejącego transportu morskiego. Pojawiają się konflikty z innymi formami użytkowania obszarów morskich, a także nowe zagrożenia – w tym w transporcie. W artykule dokonano identyfikacji najważniejszych aspektów związanych z problemami transportu dla sektora offshore, a także wskazano szanse i możliwości dla polskiego przemysłu i polskich portów. Zakres badań obejmował ocenę stanu faktycznego sektora offshore oraz wykorzystanie materiałów archiwalnych (w tym artykuły naukowe, raporty, mapy, informacje prasowe). W niniejszym artykule zidentyfikowano i wskazano porty, których rozwój zależeć będzie od obsługi przyszłych inwestycji na morzu. Mimo, że w Polsce nie powstała morska farma wiatrowa, to sektor jest widoczny, a wiele firm realizuje zamówienia na budowę, zarówno elementów turbin, jak i statków do instalacji farm wiatrowych. Z kolei planowane lokalizacje w obszarze Polskiej Wyłącznej Strefy Ekonomicznej Bałtyku determinują uwarunkowania logistyczne, które z jednej strony są zagrożeniem, a z drugiej szansą dla rozwoju transportu morskiego. Dotychczasowe ustalenia badawcze wskazują, że może zmienić się rola morskich portów, a to zależy również od pełnej identyfikacji ich potencjału.
Michał Beger
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (3), 2017, s. 53-61
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.016.7490Celem badań była analiza i ocena potencjału i wykorzystania komunikacji miejskiej w północnych dzielnicach Gdyni, w kontekście perspektyw rozwoju Szybkiej Kolei Miejskiej. Może ona pełnić rolę alternatywnego środka transportu publicznego mającego zmniejszyć obciążenie obecnie wykorzystywanej infrastruktury drogowej. Jest to szczególnie ważne zagadnienie z uwagi na dużą wrażliwość głównego ciągu komunikacyjnego niniejszych dzielnic na wszelkie utrudnienia ruchu, która prowadzi do powstawania kongestii na znacznym obszarze, przy jednoczesnym braku alternatywnych tras przemieszczania się oraz środków transportu niewrażliwych na to zjawisko. W artykule przedstawiono istniejący stan zagospodarowania oraz dostępności komunikacyjnej północnych dzielnic Gdyni wraz z analizą i oceną bieżącej dostępności tych dzielnic, przy wykorzystaniu komunikacji miejskiej.
Filip Bebenow
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (3), 2017, s. 62-76
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.017.7491Niniejszy artykuł ma na celu usystematyzowanie wiedzy w zakresie przestrzennego i ilościowego zróżnicowania czynnych parowozów w Polsce, jako przykładów zagospodarowania zabytków techniki w formie „żywego eksponatu”. Stanowią one najwyższą formę organizacyjną zabytków techniki kolejowej. Turystyka kolejowa oparta na eksploatacji lokomotyw parowych jako „żywych eksponatów” wpisuje się w ogólny trend rozwoju turystyki kulturowej. Postępująca modernizacja trakcji dotykała Europy zachodniej od lat 50. XX wieku. Zostały jednak zabezpieczone przed pocięciem na złom i reaktywowane przez społeczności miłośników kolei, począwszy od lat 50. XX wieku. Od tamtej pory na świecie pojawiało się coraz więcej inicjatyw mających na celu ochronę zabytków kolejnictwa. Można przyjąć, że ze względu na różnorodność warunków, które muszą być spełnione, liczba czynnych parowozów w danym kraju pozwala ocenić stan jego kultury technicznej. Niestety poziom poszanowania dla zabytków techniki wciąż odbiega w Polsce od europejskiej normy, czego najlepszym wyznacznikiem jest wyjątkowo niska liczba czynnych parowozów, co w kraju o najbarwniejszych dziejach kolejnictwa spośród krajów Europy środkowej wydaje się co najmniej niezrozumiałe.
Wioletta Szymańska, Łukasz Marszałek
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (3), 2017, s. 77-86
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.018.7492W artykule omówiono problem realizacji polityki transportowej Słupska i Ustki w świetle założeń porozumienia w sprawie Dwumiasta. Zostało ono podpisane przez władze samorządowe obu miast w 2003 roku. Jednym z zapisanych w nim postanowień jest prowadzenie wspólnej polityki transportowej oraz poprawa komunikacji. Oprócz przedstawienia sytuacji transportowej przeprowadzono również analizę wybranych dokumentów strategicznych, dotyczących rozwoju obu miast pod kątem projektów i inwestycji związanych z polityką transportową Dwumiasta. Zaprezentowano też koncepcje dotyczące perspektyw rozwoju transportu w województwie pomorskim oraz w kraju, które mogą wpłynąć na sytuację komunikacyjną w Słupsku i Ustce. Na zakończenie podjęto próbę wskazania najistotniejszych przedsięwzięć wykonanych w tym zakresie w obu miastach przez 14 lat funkcjonowania Dwumiasta, a także tych kluczowych inwestycji, które wciąż oczekują na realizację.
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (3), 2017, s. 87-89
Data publikacji: 14.08.2017
Redaktor naczelny: Jan A. Wendt
Jędrzej Gadziński, Szymon Wiśniewski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (2), 2017, s. 5-7
Andrei Bezruchonak
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (2), 2017, s. 8-18
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.007.7389Transportation, representing 6% of GDP, plays vital role in social and economic development of the Republic of Belarus. The purpose of this article is to present the geographic analysis of current spatial structure of the road transportation in Belarus in 2000-2014. The choice of transport mode for the article was influenced by several factors, such as historic development, network coverage, transformational changes in productivity, rapid increase in car ownership numbers, emergence of logistic centers and intelligent transportation systems. The article reviews the range of topics, including morphology of the major roads network, logistic centers spatial distribution and regional features of passenger and cargo productivity, discusses current transformational changes within the road transportation sector in Belarus. The key findings indicate that current changes in spatial structure of the road transportation in Belarus have uneven nature, shaped by social, economic, political and geopolitical external and internal factors and are a subject of interest for both transportation researchers and practitioners.
Ivan Rudakevych
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (2), 2017, s. 19-30
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.008.7390: W niniejszej publikacji zostały przedstawione współczesne tendencje przestrzennego rozwoju komunikacji trolejbusowej w dużych miastach zachodniej Ukrainy. Badanymi miastami są Lwów, Łuck, Równe, Tarnopol, Iwano-Frankiwsk i Czerniowce. Trolejbusowe systemy komunikacji tego regionu charakteryzują się bogatą historią i strukturą przestrzenną sieci. Przeważa tu radialne planowanie sieci, co powoduje problemy w ich eksploatacji. Linie trolejbusowe w tych miastach mają długość od 64 do 119 km, ale obecnie trwa ich rozbudowa przeważnie do nowo powstających osiedli mieszkaniowych. W większości miast funkcjonuje 8-10 linii trolejbusowych, które pokrywają główne ciągi komunikacyjne. W każdym z miast eksploatuje się od 48 do 89 sprawnych trolejbusów przeważnie produkcji zagranicznej. Producentem większości z nich jest czeska Skoda. W ostatnich latach zostały zakupione pojazdy używane z krajów UE. Tabor miejskich systemów trolejbusowych w zachodniej Ukrainie jest mocno wyeksploatowany, a średni wiek pojazdów wynosi od 20 do 28 lat. W artykule przeprowadzono szczegółową analizę uwarunkowań rozwoju sieci trolejbusowych i scharakteryzowano tabor w każdym z sześciu badanych miast. Głównym problemem rozwoju tych systemów jest niedostateczne finansowanie. Perspektywy rozwoju wiążą się z rozbudową sieci połączeń, zakupem i modernizacją taboru trolejbusowego oraz wprowadzeniem nowoczesnych rozwiązań technologicznych.
Wojciech Jurkowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (2), 2017, s. 31-42
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.009.7391Strefy podmiejskie największych aglomeracji w Polsce są obszarami koncentracji problemów komunikacyjnych na czele z kongestią w ruchu drogowym. Problemy te wynikają głównie z niekontrolowanej i żywiołowej formy suburbanizacji jaką zaobserwować można w Polsce w ostatnich latach. Chaos i rozproszenie zabudowy przekłada się na niewydolność transportu zbiorowego i uzależnienie od samochodu. Przeciwdziałanie tym procesom powinno mieć charakter oddolny, czyli zmierzać do ograniczenia potrzeb przemieszczeń z wykorzystaniem transportu indywidualnego, głównie dzięki rozwojowi przestrzennemu w oparciu o wysoką dostępność transportu zbiorowego. Szczególną rolę w kontekście codziennych, wahadłowych przemieszczeń ze stref podmiejskich do rdzenia aglomeracji powinien odgrywać transport kolejowy, który jest niezależny od ruchu drogowego, niskoemisyjny, a także posiada wysoką zdolność przewozową. W poniższym artykule podjęta została próba oceny integracji pomiędzy rozwojem zabudowy mieszkaniowej a systemem infrastruktury kolejowej na przykładzie obszarów wiejskich we wrocławskiej strefie podmiejskiej. Ocena została oparta o trzy elementy: położenie stacji kolejowej w odniesieniu do środka ciężkości zabudowy, symetria zabudowy wsi względem linii kolejowej oraz udział zabudowy w strefach jednakowej odległości (buforach).
Jiří Dujka, Daniel Seidenglanz
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (2), 2017, s. 43-56
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.010.7392The lengthy timespan of thirty years shall be a playground of many changes and variations in all spheres of social life and technical world. Public transportation is an integral part of both mentioned fields and co-operates with their changes. The urban region of Brno, the second largest city in the Czech Republic, is the region with a strong core (city of Brno) and thus it is a rail hub as well. Since 1980, the whole urban region underwent several changes in an industrial structure (from industrialization and preference of heavy industries to de-industrialization and dominance of services), a social organization (transition from industrial to post-industrial patterns of life, from urbanization to suburbanization and subruralization), an arrangement of the settlement system (from densely-populated estates on the edges of the city to suburbanization) and transportation patterns (moving from public transportation to individual road transportation). The aim of this paper is to provide an overview of changes in train public transportation in Brno urban region between 1980 and 2010. As a basis of the analysis, timetables of 1980, 1990, 2000 and 2010 were taken. There have been analysed all stations with commuting time of passenger trains during the day less or equal 60 minutes. Results of timetable analysis are put into the context of other socio-economic terms. The main outcomes show little changes in the length of transport time, in the distribution of trains during the day, in differences between weekday (in this paper Wednesday) and weekend, in the usage of express trains and in train lines. The paper also compares conditions before and after establishing the Integrated Transport System in South Moravia Region in 2004.
Danuta Rucińska, Andrzej Ruciński
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (2), 2017, s. 57-68
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.011.7393Współczesne porty lotnicze z gałęziowych punktów i węzłów transportowych przekształcają się w multifunkcjonalne obiekty gospodarcze. Aktywizują one społeczno-gospodarczy potencjał struktur zagospodarowania przestrzeni. Porty lotnicze stały się ogniskami dyfuzji tendencji globalnych osiągnięć technologicznych, przestrzenno-demograficznych i kształtowania nowych, społeczno-ekonomicznych relacji. Jako miejsca nasilonej koncentracji przepływów ludności i lokalizacji inwestycji wzmacniają konkurencyjność współczesnych obszarów zurbanizowanych. Generują nowe miejsca pracy i prestiżową działalność w ich otoczeniu. Wokół współczesnych portów lotniczych powstają strefy okołolotniskowe, obszary o nowej użyteczności przestrzeni. Są one nośnikami nowoczesnego, ukierunkowanego rozwoju współczesnych struktur miejskich i regionalnych. Strefy okołolotniskowe, na zasadzie sprzężenia zwrotnego wzmacniają znaczenie i rozwój portów lotniczych. Porty lotnicze z otoczeniem cechują synergiczne współzależności rozwoju oraz osiągane korzyści. Celem opracowania jest prezentacja uwarunkowań, zakresu i efektów wpływu funkcji miastotwórczej oraz regionotwórczej portów lotniczych na rozwój stref okołolotniskowych na przykładzie portu lotniczego w Gdańsku.
Krystian Puzdrakiewicz
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (2), 2017, s. 69-78
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.012.7394Systemy transportowe zajmują znaczne powierzchnie we wszystkich miastach. Transport generuje szereg negatywnych zjawisk, tj. zanieczyszczenie atmosfery, podwyższenie temperatury powietrza, hałas, spadek atrakcyjności miejsca, zmniejszenie bezpieczeństwa itd., które często wykraczają poza szlaki komunikacyjne, obejmując m.in. tereny mieszkaniowe. Miasta są zatem miejscami koncentracji wielu uciążliwości, które należy zwalczać w trosce o jakość życia człowieka. Można im przeciwdziałać wykorzystując zieloną infrastrukturę, czyli rozwiązania oparte na elementach przyrodniczych. Zieleń w pasie drogowym, zielone torowiska, czy nawet zielone dachy na pojazdach mogą pełnić zarówno funkcje techniczne, jak i wiele innych wpływając korzystnie na środowisko miejskie. Artykuł skupia się na możliwościach wykorzystania zielonej infrastruktury do zmniejszenia negatywnych zjawisk, które są generowane przez transport w środowisku miejskim.
Marcin Połom
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (2), 2017, s. 79-82
Jędrzej Gadziński, Szymon Wiśniewski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (2), 2017, s. 5-7
Andrei Bezruchonak
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (2), 2017, s. 8-18
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.007.7389Transportation, representing 6% of GDP, plays vital role in social and economic development of the Republic of Belarus. The purpose of this article is to present the geographic analysis of current spatial structure of the road transportation in Belarus in 2000-2014. The choice of transport mode for the article was influenced by several factors, such as historic development, network coverage, transformational changes in productivity, rapid increase in car ownership numbers, emergence of logistic centers and intelligent transportation systems. The article reviews the range of topics, including morphology of the major roads network, logistic centers spatial distribution and regional features of passenger and cargo productivity, discusses current transformational changes within the road transportation sector in Belarus. The key findings indicate that current changes in spatial structure of the road transportation in Belarus have uneven nature, shaped by social, economic, political and geopolitical external and internal factors and are a subject of interest for both transportation researchers and practitioners.
Ivan Rudakevych
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (2), 2017, s. 19-30
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.008.7390: W niniejszej publikacji zostały przedstawione współczesne tendencje przestrzennego rozwoju komunikacji trolejbusowej w dużych miastach zachodniej Ukrainy. Badanymi miastami są Lwów, Łuck, Równe, Tarnopol, Iwano-Frankiwsk i Czerniowce. Trolejbusowe systemy komunikacji tego regionu charakteryzują się bogatą historią i strukturą przestrzenną sieci. Przeważa tu radialne planowanie sieci, co powoduje problemy w ich eksploatacji. Linie trolejbusowe w tych miastach mają długość od 64 do 119 km, ale obecnie trwa ich rozbudowa przeważnie do nowo powstających osiedli mieszkaniowych. W większości miast funkcjonuje 8-10 linii trolejbusowych, które pokrywają główne ciągi komunikacyjne. W każdym z miast eksploatuje się od 48 do 89 sprawnych trolejbusów przeważnie produkcji zagranicznej. Producentem większości z nich jest czeska Skoda. W ostatnich latach zostały zakupione pojazdy używane z krajów UE. Tabor miejskich systemów trolejbusowych w zachodniej Ukrainie jest mocno wyeksploatowany, a średni wiek pojazdów wynosi od 20 do 28 lat. W artykule przeprowadzono szczegółową analizę uwarunkowań rozwoju sieci trolejbusowych i scharakteryzowano tabor w każdym z sześciu badanych miast. Głównym problemem rozwoju tych systemów jest niedostateczne finansowanie. Perspektywy rozwoju wiążą się z rozbudową sieci połączeń, zakupem i modernizacją taboru trolejbusowego oraz wprowadzeniem nowoczesnych rozwiązań technologicznych.
Wojciech Jurkowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (2), 2017, s. 31-42
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.009.7391Strefy podmiejskie największych aglomeracji w Polsce są obszarami koncentracji problemów komunikacyjnych na czele z kongestią w ruchu drogowym. Problemy te wynikają głównie z niekontrolowanej i żywiołowej formy suburbanizacji jaką zaobserwować można w Polsce w ostatnich latach. Chaos i rozproszenie zabudowy przekłada się na niewydolność transportu zbiorowego i uzależnienie od samochodu. Przeciwdziałanie tym procesom powinno mieć charakter oddolny, czyli zmierzać do ograniczenia potrzeb przemieszczeń z wykorzystaniem transportu indywidualnego, głównie dzięki rozwojowi przestrzennemu w oparciu o wysoką dostępność transportu zbiorowego. Szczególną rolę w kontekście codziennych, wahadłowych przemieszczeń ze stref podmiejskich do rdzenia aglomeracji powinien odgrywać transport kolejowy, który jest niezależny od ruchu drogowego, niskoemisyjny, a także posiada wysoką zdolność przewozową. W poniższym artykule podjęta została próba oceny integracji pomiędzy rozwojem zabudowy mieszkaniowej a systemem infrastruktury kolejowej na przykładzie obszarów wiejskich we wrocławskiej strefie podmiejskiej. Ocena została oparta o trzy elementy: położenie stacji kolejowej w odniesieniu do środka ciężkości zabudowy, symetria zabudowy wsi względem linii kolejowej oraz udział zabudowy w strefach jednakowej odległości (buforach).
Jiří Dujka, Daniel Seidenglanz
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (2), 2017, s. 43-56
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.010.7392The lengthy timespan of thirty years shall be a playground of many changes and variations in all spheres of social life and technical world. Public transportation is an integral part of both mentioned fields and co-operates with their changes. The urban region of Brno, the second largest city in the Czech Republic, is the region with a strong core (city of Brno) and thus it is a rail hub as well. Since 1980, the whole urban region underwent several changes in an industrial structure (from industrialization and preference of heavy industries to de-industrialization and dominance of services), a social organization (transition from industrial to post-industrial patterns of life, from urbanization to suburbanization and subruralization), an arrangement of the settlement system (from densely-populated estates on the edges of the city to suburbanization) and transportation patterns (moving from public transportation to individual road transportation). The aim of this paper is to provide an overview of changes in train public transportation in Brno urban region between 1980 and 2010. As a basis of the analysis, timetables of 1980, 1990, 2000 and 2010 were taken. There have been analysed all stations with commuting time of passenger trains during the day less or equal 60 minutes. Results of timetable analysis are put into the context of other socio-economic terms. The main outcomes show little changes in the length of transport time, in the distribution of trains during the day, in differences between weekday (in this paper Wednesday) and weekend, in the usage of express trains and in train lines. The paper also compares conditions before and after establishing the Integrated Transport System in South Moravia Region in 2004.
Danuta Rucińska, Andrzej Ruciński
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (2), 2017, s. 57-68
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.011.7393Współczesne porty lotnicze z gałęziowych punktów i węzłów transportowych przekształcają się w multifunkcjonalne obiekty gospodarcze. Aktywizują one społeczno-gospodarczy potencjał struktur zagospodarowania przestrzeni. Porty lotnicze stały się ogniskami dyfuzji tendencji globalnych osiągnięć technologicznych, przestrzenno-demograficznych i kształtowania nowych, społeczno-ekonomicznych relacji. Jako miejsca nasilonej koncentracji przepływów ludności i lokalizacji inwestycji wzmacniają konkurencyjność współczesnych obszarów zurbanizowanych. Generują nowe miejsca pracy i prestiżową działalność w ich otoczeniu. Wokół współczesnych portów lotniczych powstają strefy okołolotniskowe, obszary o nowej użyteczności przestrzeni. Są one nośnikami nowoczesnego, ukierunkowanego rozwoju współczesnych struktur miejskich i regionalnych. Strefy okołolotniskowe, na zasadzie sprzężenia zwrotnego wzmacniają znaczenie i rozwój portów lotniczych. Porty lotnicze z otoczeniem cechują synergiczne współzależności rozwoju oraz osiągane korzyści. Celem opracowania jest prezentacja uwarunkowań, zakresu i efektów wpływu funkcji miastotwórczej oraz regionotwórczej portów lotniczych na rozwój stref okołolotniskowych na przykładzie portu lotniczego w Gdańsku.
Krystian Puzdrakiewicz
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (2), 2017, s. 69-78
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.012.7394Systemy transportowe zajmują znaczne powierzchnie we wszystkich miastach. Transport generuje szereg negatywnych zjawisk, tj. zanieczyszczenie atmosfery, podwyższenie temperatury powietrza, hałas, spadek atrakcyjności miejsca, zmniejszenie bezpieczeństwa itd., które często wykraczają poza szlaki komunikacyjne, obejmując m.in. tereny mieszkaniowe. Miasta są zatem miejscami koncentracji wielu uciążliwości, które należy zwalczać w trosce o jakość życia człowieka. Można im przeciwdziałać wykorzystując zieloną infrastrukturę, czyli rozwiązania oparte na elementach przyrodniczych. Zieleń w pasie drogowym, zielone torowiska, czy nawet zielone dachy na pojazdach mogą pełnić zarówno funkcje techniczne, jak i wiele innych wpływając korzystnie na środowisko miejskie. Artykuł skupia się na możliwościach wykorzystania zielonej infrastruktury do zmniejszenia negatywnych zjawisk, które są generowane przez transport w środowisku miejskim.
Marcin Połom
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (2), 2017, s. 79-82
Data publikacji: 31.03.2017
Redaktor naczelny: Jan A. Wendt
Marcin Połom, Jakub Taczanowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (1), 2017, s. 5-6
Przemysław Śleszyński
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (1), 2017, s. 7-18
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.001.6730Opracowanie zawiera analizę kosztów finansowych dojazdów indywidualnym transportem samochodowym do Warszawy i miast wojewódzkich w 2012 r. Brano pod uwagę koszty spalania paliwa, koszt ekwiwalentu czasu oraz opłaty autostradowe na ich płatnych odcinkach. W przypadku oszacowania czasu i konstrukcji izochron posługiwano się własnym modelem prędkości ruchu. Zasięgi dojazdów pod względem kosztów ekonomicznych różnicowano poziomem wynagrodzeń w poszczególnych miastach. Wyniki zróżnicowania dostępności ekonomicznej przedstawiono za pomocą izodapan, czyli linii jednakowych kosztów w kilku wariantach. Badania wykazały duże zróżnicowanie dostępności ekonomicznej oraz negatywny wpływ opłat autostradowych, oszacowany na przykładzie trasy Warszawa-Poznań na 20% całości kosztów ponoszonych na jej pokonanie, a w wymiarze rocznym dla indywidualnego transportu samochodowego na 122 mln zł (przy tej samej prędkości ruchu). W artykule postuluje się ponadto wzrost zainteresowania badawczego dostępnością ekonomiczną, argumentowanego potrzebami optymalizacji obsługi transportowej wobec postępującej dekoncentracji osadnictwa i wyzwań depopulacyjnych.
Tadeusz Bocheński
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (1), 2017, s. 19-35
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.002.6731
Celem pracy była analiza funkcjonowania stacji pasażerskich i dworców kolejowych w Polsce oraz zmian, jakie zaszły w związku z przeprowadzonymi inwestycjami infrastrukturalnymi. Badania objęły czynne stacje pasażerskie i dworce, wymienione w rozkładzie jazdy pociągów 2016/2017 wraz z porównaniem do stanu z rozkładu jazdy 2009/2010. Postawiono dwa pytania badawcze: jakie jest rozmieszczenie stacji pasażerskich oraz czynnych dworców w Polsce? oraz jaki był wpływ kolejowych inwestycji infrastrukturalnych zrealizowanych w latach 2010-2016 na liczbę stacji pasażerskich i stan dworców kolejowych?
W 2017 r. czynnych było 2497 stacji pasażerskich, zlokalizowanych w 2063 miejscowościach. Średnia gęstość stacji pasażerskich w Polsce wynosiła 0,80 stacji na 100 km2 i 0,65 stacji na 10 tys. mieszkańców. Na 622 stacjach pasażerskich znajdowały się czynne, tzn. otwarte dla podróżnych dworce kolejowe. Zakres obsługi podróżnych na wielu dworcach był ograniczony do poczekalni.
W wyniku przeprowadzonych inwestycji w latach 2010-2016 zmodernizowano około 100 dworców, a kolejne kilkadziesiąt wyremontowano. Ponadto wybudowano około 50 nowych przystanków kolejowych. W okresie tym zachodziło jednocześnie kilka procesów: zamykania stacji pasażerskich, ograniczania ich obsługi
Sławomir Goliszek
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (1), 2017, s. 36-49
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.003.6732Artykuł obejmuje zagadnienie dostępności czasowej do usług użytku publicznego pieszo i z wykorzystaniem transportu zbiorowego w Gdyni. W publikacji położono nacisk na wskazanie różnic w dostępności do różnych usług w średniej wielkości mieście, które charakteryzuje się specyficznym układem ulic i rozmieszczeniem ludności. Specyficzne rozmieszczenie ludzi odpowiada rozkładowi wybranych usług (przedszkoli, szkół podstawowych, szkół ponadpodstawowych – gimnazjów, szkół średnich, szpitali, placówek Narodowego Funduszu Zdrowia, aptek). Wszystkie z wymienionych usług wg teorii lokalizacji zawsze zlokalizowane są w pobliżu dużych skupisk ludności. Decyzje lokalizacyjne podejmowane są w odniesieniu do konkretnego, już istniejącego układu ekonomiczno-przestrzennego. Powoduje to określone konsekwencje dla działań zmierzających do optymalnego rozmieszczenia usług. W przeglądzie literatury anglojęzycznej jest wiele publikacji poświęconych wpływowi transportu zbiorowego na zmianę dostępności. W polskiej literaturze badanie zagadnień związanych z dostępnością TZ jest ograniczone. W badaniu wykorzystano dane z lokalizacją wybranych usług oraz uproszczony autorski model funkcjonowania transportu zbiorowego w Gdyni. Najważniejsze wnioski płynące z przeprowadzonych badań sugerują, że: (1) skrócenie czasu podróży z obszarów zamieszkałych przez najwięcej osób jest między 10 a 15 min jazdy transportem zbiorowym do usług, (2) w obrębie 30-minutowych izochron do usług w Gdyni mieszka 211 tys. osób, jest to 85 procent mieszkańców Gdyni.
Piotr Trzepacz
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (1), 2017, s. 50-61
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.004.6733Systemy wielolotniskowe stanowią współcześnie konkurencyjne rozwiązanie dla koncepcji aerotropolis jako sposobu organizacji węzła komunikacji lotniczej wielkich miast. W ramach artykułu dokonano identyfikacji systemów wielolotniskowych na świecie. Przedstawiono cechy ich rozmieszczenia oraz wyniki analizy ścieżki rozwoju. Wzięto pod uwagę pierwotną funkcję obiektów tworzących taki system oraz ich przemiany. Dzięki temu możliwe było zarysowanie genezy systemów wielolotniskowych oraz ich zróżnicowania. Pracę kończy próba oceny walorów systemu wielolotniskowego w porównaniu z koncepcją aerotropolis.
Sebastian Wojtkiewicz
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (1), 2017, s. 62-77
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.005.6734
W artykule omówiono zmiany zachodzące w dostępie do regionalnego transportu kolejowego w woj.
zachodniopomorskim. Przeanalizowano liczbę pociągów na dobę na poszczególnych odcinkach linii kolejowych, dostępność czasową pociągami regionalnymi ze Szczecina oraz wielkość przewozów pasażerskich w 2014 r. Dostępność transportowa pociągami regionalnymi w badanym okresie uległa znacznej poprawie pod względem czasu przejazdu, liczby połączeń oraz jakości taboru. Analizując dane wielkości potoków pasażerów, można zaobserwować, że regionalny ruch kolejowy koncentruje się wokół Szczecina oraz w mniejszym stopniu wokół Koszalina. Zmiany w regionalnym transporcie kolejowym w województwie były spójne, tj,: w taborze oraz modernizacji tras, co wpłynęło na pozytywną zmianę funkcjonowania transportu zbiorowego w regionie. W 2015 r. zachodniopomorski regionalny transport kolejowy był jednym z najlepiej funkcjonujących w Polsce.
Mateusz Smolarski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (1), 2017, s. 78-90
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.006.6735Obszar pogranicza polsko-czeskiego charakteryzuje się wysokim stopniem rozwoju transportu kolejowego. Regiony przygraniczne omawianego obszaru badań wykazują podobny potencjał demograficzny oraz gospodarczy. Istnieją jednak zasadnicze różnice, które wpływają na zróżnicowanie tego rozwoju w ujęciu porównawczym pomiędzy Polską a Czechami. Autor dokonał analizy obsługi transportem kolejowym siedzib gmin we wschodniej części pogranicza polskoczeskiego. W artykule badania zostały oparte na model potencjału, wskaźniku efektywności transportowej oraz analizie oferty przewoźników kolejowych. Podjęto próbę porównania stopnia rozwoju transportu kolejowego, szczególnie w aspekcie lokalnym i regionalnym związanym z codziennymi przemieszczeniami mieszkańców. Przekształcenia w polskim transporcie kolejowym w latach 90. doprowadziły do istotnego spadku znaczenia kolei regionalnej, w związku z intensywnym procesem wygaszania ruchu pasażerskiego. W Czechach natomiast kolej lokalna stanowi istotny element systemu transportowego, bardzo często stanowiący składową całej sieci transportowej, organizowanej przez poszczególne jednostki administracyjne. Autor wskaże na największe dysproporcje w stopniu zagospodarowania komunikacyjnego regionu.
Marcin Połom, Jakub Taczanowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (1), 2017, s. 5-6
Przemysław Śleszyński
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (1), 2017, s. 7-18
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.001.6730Opracowanie zawiera analizę kosztów finansowych dojazdów indywidualnym transportem samochodowym do Warszawy i miast wojewódzkich w 2012 r. Brano pod uwagę koszty spalania paliwa, koszt ekwiwalentu czasu oraz opłaty autostradowe na ich płatnych odcinkach. W przypadku oszacowania czasu i konstrukcji izochron posługiwano się własnym modelem prędkości ruchu. Zasięgi dojazdów pod względem kosztów ekonomicznych różnicowano poziomem wynagrodzeń w poszczególnych miastach. Wyniki zróżnicowania dostępności ekonomicznej przedstawiono za pomocą izodapan, czyli linii jednakowych kosztów w kilku wariantach. Badania wykazały duże zróżnicowanie dostępności ekonomicznej oraz negatywny wpływ opłat autostradowych, oszacowany na przykładzie trasy Warszawa-Poznań na 20% całości kosztów ponoszonych na jej pokonanie, a w wymiarze rocznym dla indywidualnego transportu samochodowego na 122 mln zł (przy tej samej prędkości ruchu). W artykule postuluje się ponadto wzrost zainteresowania badawczego dostępnością ekonomiczną, argumentowanego potrzebami optymalizacji obsługi transportowej wobec postępującej dekoncentracji osadnictwa i wyzwań depopulacyjnych.
Tadeusz Bocheński
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (1), 2017, s. 19-35
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.002.6731
Celem pracy była analiza funkcjonowania stacji pasażerskich i dworców kolejowych w Polsce oraz zmian, jakie zaszły w związku z przeprowadzonymi inwestycjami infrastrukturalnymi. Badania objęły czynne stacje pasażerskie i dworce, wymienione w rozkładzie jazdy pociągów 2016/2017 wraz z porównaniem do stanu z rozkładu jazdy 2009/2010. Postawiono dwa pytania badawcze: jakie jest rozmieszczenie stacji pasażerskich oraz czynnych dworców w Polsce? oraz jaki był wpływ kolejowych inwestycji infrastrukturalnych zrealizowanych w latach 2010-2016 na liczbę stacji pasażerskich i stan dworców kolejowych?
W 2017 r. czynnych było 2497 stacji pasażerskich, zlokalizowanych w 2063 miejscowościach. Średnia gęstość stacji pasażerskich w Polsce wynosiła 0,80 stacji na 100 km2 i 0,65 stacji na 10 tys. mieszkańców. Na 622 stacjach pasażerskich znajdowały się czynne, tzn. otwarte dla podróżnych dworce kolejowe. Zakres obsługi podróżnych na wielu dworcach był ograniczony do poczekalni.
W wyniku przeprowadzonych inwestycji w latach 2010-2016 zmodernizowano około 100 dworców, a kolejne kilkadziesiąt wyremontowano. Ponadto wybudowano około 50 nowych przystanków kolejowych. W okresie tym zachodziło jednocześnie kilka procesów: zamykania stacji pasażerskich, ograniczania ich obsługi
Sławomir Goliszek
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (1), 2017, s. 36-49
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.003.6732Artykuł obejmuje zagadnienie dostępności czasowej do usług użytku publicznego pieszo i z wykorzystaniem transportu zbiorowego w Gdyni. W publikacji położono nacisk na wskazanie różnic w dostępności do różnych usług w średniej wielkości mieście, które charakteryzuje się specyficznym układem ulic i rozmieszczeniem ludności. Specyficzne rozmieszczenie ludzi odpowiada rozkładowi wybranych usług (przedszkoli, szkół podstawowych, szkół ponadpodstawowych – gimnazjów, szkół średnich, szpitali, placówek Narodowego Funduszu Zdrowia, aptek). Wszystkie z wymienionych usług wg teorii lokalizacji zawsze zlokalizowane są w pobliżu dużych skupisk ludności. Decyzje lokalizacyjne podejmowane są w odniesieniu do konkretnego, już istniejącego układu ekonomiczno-przestrzennego. Powoduje to określone konsekwencje dla działań zmierzających do optymalnego rozmieszczenia usług. W przeglądzie literatury anglojęzycznej jest wiele publikacji poświęconych wpływowi transportu zbiorowego na zmianę dostępności. W polskiej literaturze badanie zagadnień związanych z dostępnością TZ jest ograniczone. W badaniu wykorzystano dane z lokalizacją wybranych usług oraz uproszczony autorski model funkcjonowania transportu zbiorowego w Gdyni. Najważniejsze wnioski płynące z przeprowadzonych badań sugerują, że: (1) skrócenie czasu podróży z obszarów zamieszkałych przez najwięcej osób jest między 10 a 15 min jazdy transportem zbiorowym do usług, (2) w obrębie 30-minutowych izochron do usług w Gdyni mieszka 211 tys. osób, jest to 85 procent mieszkańców Gdyni.
Piotr Trzepacz
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (1), 2017, s. 50-61
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.004.6733Systemy wielolotniskowe stanowią współcześnie konkurencyjne rozwiązanie dla koncepcji aerotropolis jako sposobu organizacji węzła komunikacji lotniczej wielkich miast. W ramach artykułu dokonano identyfikacji systemów wielolotniskowych na świecie. Przedstawiono cechy ich rozmieszczenia oraz wyniki analizy ścieżki rozwoju. Wzięto pod uwagę pierwotną funkcję obiektów tworzących taki system oraz ich przemiany. Dzięki temu możliwe było zarysowanie genezy systemów wielolotniskowych oraz ich zróżnicowania. Pracę kończy próba oceny walorów systemu wielolotniskowego w porównaniu z koncepcją aerotropolis.
Sebastian Wojtkiewicz
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (1), 2017, s. 62-77
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.005.6734
W artykule omówiono zmiany zachodzące w dostępie do regionalnego transportu kolejowego w woj.
zachodniopomorskim. Przeanalizowano liczbę pociągów na dobę na poszczególnych odcinkach linii kolejowych, dostępność czasową pociągami regionalnymi ze Szczecina oraz wielkość przewozów pasażerskich w 2014 r. Dostępność transportowa pociągami regionalnymi w badanym okresie uległa znacznej poprawie pod względem czasu przejazdu, liczby połączeń oraz jakości taboru. Analizując dane wielkości potoków pasażerów, można zaobserwować, że regionalny ruch kolejowy koncentruje się wokół Szczecina oraz w mniejszym stopniu wokół Koszalina. Zmiany w regionalnym transporcie kolejowym w województwie były spójne, tj,: w taborze oraz modernizacji tras, co wpłynęło na pozytywną zmianę funkcjonowania transportu zbiorowego w regionie. W 2015 r. zachodniopomorski regionalny transport kolejowy był jednym z najlepiej funkcjonujących w Polsce.
Mateusz Smolarski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20 (1), 2017, s. 78-90
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.006.6735Obszar pogranicza polsko-czeskiego charakteryzuje się wysokim stopniem rozwoju transportu kolejowego. Regiony przygraniczne omawianego obszaru badań wykazują podobny potencjał demograficzny oraz gospodarczy. Istnieją jednak zasadnicze różnice, które wpływają na zróżnicowanie tego rozwoju w ujęciu porównawczym pomiędzy Polską a Czechami. Autor dokonał analizy obsługi transportem kolejowym siedzib gmin we wschodniej części pogranicza polskoczeskiego. W artykule badania zostały oparte na model potencjału, wskaźniku efektywności transportowej oraz analizie oferty przewoźników kolejowych. Podjęto próbę porównania stopnia rozwoju transportu kolejowego, szczególnie w aspekcie lokalnym i regionalnym związanym z codziennymi przemieszczeniami mieszkańców. Przekształcenia w polskim transporcie kolejowym w latach 90. doprowadziły do istotnego spadku znaczenia kolei regionalnej, w związku z intensywnym procesem wygaszania ruchu pasażerskiego. W Czechach natomiast kolej lokalna stanowi istotny element systemu transportowego, bardzo często stanowiący składową całej sieci transportowej, organizowanej przez poszczególne jednostki administracyjne. Autor wskaże na największe dysproporcje w stopniu zagospodarowania komunikacyjnego regionu.
Data publikacji: 28.12.2016
Sekretarz redakcji: Marcin Połom
Redaktor naczelny: Jan A. Wendt
Maciej Tarkowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (4), 2016, s. 7-18
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.019.6317W toku transformacji ustrojowej zjawisko kongestii transportowej w polskich miastach ulegało systematycznemu nasileniu, osiągając poziom znany z większości miast krajów wysoko rozwiniętych. Z uwagi na koszty środowiskowe, społeczne i ekonomiczne problem ten znalazł się w centrum lokalnych debat politycznych, zmuszając władze do zajęcia stanowiska i podejmowania prób jego rozwiązania. Celem niniejszego artykułu jest omówienie przekształceń w zakresie głównych priorytetów i narzędzi polityki transportowej w mieście na przykładzie Gdańska, identyfikacja uwarunkowań tych zmian, a także wskazanie potencjalnych zagrożeń dla osiągnięcia założonych celów. W pracy zastosowano metody kameralne – dokonano analizy głównych dokumentów programowania rozwoju. W dokumencie pt. Gdańsk 2030 Plus Strategia Rozwoju Miasta (2014) sformułowano jednoznaczne wyzwanie wskazujące na potrzebę zwiększenia udziału ruchu pieszego, rowerowego i transportu zbiorowego w strukturze zadań przewozowych. W 2016 r. w Gdańsku, podobnie do większości dużych polskich miast, na transport indywidualny przypadało 41% podróży (Gdańskie Badania Ruchu…, 2016). W stosunku do 2009 r. udział ten wzrósł, mimo znaczącej modernizacji infrastruktury transportu zbiorowego. W celu odwrócenia niekorzystnej tendencji przewidziano wdrożenie szerokiej palety działań. Jednocześnie pozostawiono możliwość wykonania inwestycji, które, w zależności od szczegółowych rozwiązań, mogą wspierać zmianę podziału zadań przewozowych, jak i konserwować istniejące proporcje. Przyczyny powstałej niekonsekwencji wynikają zarówno z przyjętych wcześniej programów rozbudowy infrastruktury transportowej w nowo zabudowanych dzielnicach, jak i niejednorodnych opinii mieszkańców na temat priorytetów rozwoju transportu w mieście. Mocną stroną dokumentów strategicznych jest natomiast dostrzeżenie związków pomiędzy celami rozwoju transportu i mobilności miejskiej a celami innych programów operacyjnych. Stwarza to warunki do poszukiwania synergii pomiędzy działaniami prowadzonymi w różnych obszarach polityki rozwoju miasta.
Łukasz Quirini-Popławski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (4), 2016, s. 19-29
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.020.6318Celem badań było przedstawienie uwarunkowań i analiza funkcjonowania wybranych aspektów polityki transportowej Florencji, ze szczególnym uwzględnieniem strefy śródmiejskiej. Specyfiką badanego miasta jest wyraźnie rozwinięta funkcja turystyczna. Kwerenda literatury i dokumentów pozwoliła na pokazanie założeń polityki parkingowej miasta, głównie przepisów kształtujących strefę płatnego parkowania i strefę ograniczonego ruchu. Z kolei na podstawie wywiadów i kilkudniowych badań terenowych dokonano charakterystyki wybranych warunków parkowania na patrolowanych odcinkach obu stref. Zidentyfikowano okoliczności nieprawidłowego parkowania, ukazując jako główną przyczynę brak wniesionej przez kierującego opłaty za postój. W wnioskach wskazano na potrzebę zweryfikowania obecnej polityki parkingowej, zwłaszcza w zakresie legalności poruszania się pojazdów w strefie ograniczonego ruchu oraz wzmocnienia kontroli prawidłowości postoju w strefie płatnego parkowania.
Przemysław Śleszyński, Paweł Kretowicz
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (4), 2016, s. 30-48
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.021.6319W artykule przedstawiono metodykę badań oraz wnioski poznawcze i praktyczne związane z oceną lokalnych i częściowo regionalnych inwestycji transportowych w województwie mazowieckim wspófinansowanych ze środków Unii Europejskiej w latach 2007-2013 (Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego). Analizie poddano indywidualny transport samochodowy. Zaprezentowano wskaźniki dotyczące pomiaru sprawności transportowo-osadniczej, opierające się na dostępności czasowo-przestrzennej pomiędzy ośrodkami różnego typu (stolica, miasta subregionalne, miasta powiatowe, siedziby gmin). Wyniki dowodzą słabej lub wręcz niezauważalnej poprawy dostępności. Potwierdziły to badania ankietowe przeprowadzone na 200-osobowej próbie użytkowników dróg – posiadaczy samochodów osobowych. Problemem na drogach lokalnych, zwłaszcza w okolicach Warszawy, pozostaje kongestia (zatłoczenie) ruchu, która zdaniem części respondentów nawet zwiększyła się. Korzystniej oceniono poprawę jakości nawierzchni dróg. We wnioskach postuluje się zatem o zwrócenie uwagi na planowanie inwestycji sieci drogowej zwłaszcza na obszarach najsilniej zurbanizowanych, szczególnie w kontekście postępującego rozpraszania zabudowy.
Robert Guzik
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (4), 2016, s. 49-61
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.022.6320Dostępność przestrzenna jest jednym z kluczowych składników dyskursów rozwoju obszarów wiejskich, sprawiedliwości społecznej, a także zrównoważonego rozwoju. Dostępność do przestrzennie i czasowo rozproszonych miejsc, zasobów i szans, a zwłaszcza dostępność do edukacji czy służby zdrowia, jest ważnym czynnikiem określającym szanse życiowe ludzi. Dostępność jest też czynnikiem rozwoju i wzrostu gospodarczego miejscowości i całych regionów. Celem artykułu jest przedstawienie wpływu instytucjonalnych uwarunkowań organizacji transportu publicznego w Szwajcarii, uznawanej za wzorzec organizacji transportu publicznego, na dostępność przestrzenną na obszarach wiejskich. Dla uwzględnienia wpływu regulacji transportu publicznego zbadano zmiany w dostępności na wybranych obszarach wiejskich Szwajcarii, które pokazano na szerszym tle zmian dostępności na wybranych obszarach wiejskich Polski, Czech i Słowacji.
Tadeusz Bocheński
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (4), 2016, s. 62-71
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.023.6321Celem pracy było zbadanie dostępu wybranych ośrodków miejskich w Polsce do kolei w 2016 r. oraz analiza zmian dostępności kolejowej w latach 1950-2015. Rozpatrzono techniczny (infrastruktura) i organizacyjny (przewozy) dostęp do kolei. Zakresem opracowania objęto miasta liczące powyżej 10 tys. mieszkańców według stanu z 2014 r. Prawie 100 miast tej wielkości w 2016 r. było pozbawionych regularnych pasażerskich połączeń kolejowych, z czego do 62 dojeżdżały wyłącznie pociągi towarowe, a do 35 kolej nigdy nie dotarła lub została zlikwidowana. W wyniku okrajania sieci połączeń kolejowych w latach 1990-2015 do ponad 60 miast przestały codziennie dojeżdżać pociągi pasażerskie, a do kolejnych kilkunastu ruch został wstrzymany na okres od kilku do kilkunastu lat, po czym reaktywowany. Proces odcinania analizowanych miast od kolei przebiegał w badanym okresie z różnym natężeniem, a jego kulminacja nastąpiła w 2000 r. W każdym z województw znajdowały się miasta, w tym stolice powiatów, pozbawione dostępu do kolei z ruchem pasażerskim.
Janusz Górny
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (4), 2016, s. 72-81
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.024.6322Znaczenie dobrej organizacji transportu publicznego rośnie, bowiem władze miast i regionów zdają sobie sprawę, że świadczy ona o jakości życia mieszkańców. Gałęzią transportu, która doskonale spełnia swoje zadania w ruchu regionalnym i aglomeracyjnym, jest kolej, która dodatkowo nie wpływa na pogorszenie stanu środowiska przyrodniczego. Na początku procesu transformacji gospodarczej kolej w Polsce znajdowała się w bardzo słabej kondycji. Na przełomie stuleci nastąpiły zmiany, których celem była restrukturyzacja przedsiębiorstwa Polskie Koleje Państwowe. Równolegle, wraz z decentralizacją państwa, samorządy wojewódzkie otrzymały nowe kompetencje, a jedną z nich jest organizacja kolejowych regionalnych przewozów pasażerskich. W wyniku dynamicznych zmian w ciągu niespełna dwóch dekad na podlegającym ścisłym regulacjom rynku przewozów kolejowych pojawiło się kilkunastu operatorów. Ważnym wydarzeniem było usamorządowienie największego polskiego przewoźnika pasażerskiego, jakim są Przewozy Regionalne. Poszczególne województwa ze względu na zróżnicowane uwarunkowania geograficzne, społeczne i gospodarcze, nałożone na nie zadanie realizują odmiennymi sposobami. Niektóre powołały własne spółki przewozowe, a część współpracuje wyłącznie z Przewozami Regionalnymi. Realizację zadań przewozowych najczęściej zleca się na zasadzie powierzenia. Rzadkim przypadkiem jest ogłaszanie przetargów na obsługę konkretnych linii kolejowych. Dzięki wielkiemu wysiłkowi organizacyjnemu i finansowemu samorządów wojewódzkich w zakresie utrzymania połączeń kolejowych, odnowy taboru i modernizacji infrastruktury nastąpiła zasadnicza zmiana w postrzeganiu transportu kolejowego. Kolej przestała tracić pasażerów, a nawet ponownie ich zyskuje. Ustabilizowała się sytuacja finansowa Przewozów Regionalnych, których większościowym udziałowcem została Agencja Rozwoju Przemysłu. Modernizacji i rozwojowi polskiej kolei sprzyja polityka Unii Europejskiej, z której środki finansowe umożliwiają przeprowadzenie dużych projektów transportowych. Oceniając ogólnie bardzo korzystnie całość działań samorządów wojewódzkich w zakresie organizacji regionalnego transportu kolejowego w Polsce, nie wolno zapominać, że wciąż są miejsca, w których oferta jest niewystarczająca, i że wszystkie odpowiedzialne podmioty czeka sporo pracy niezbędnej do jej dalszej poprawy.
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (4), 2016, s. 82-83
Maciej Tarkowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (4), 2016, s. 7-18
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.019.6317W toku transformacji ustrojowej zjawisko kongestii transportowej w polskich miastach ulegało systematycznemu nasileniu, osiągając poziom znany z większości miast krajów wysoko rozwiniętych. Z uwagi na koszty środowiskowe, społeczne i ekonomiczne problem ten znalazł się w centrum lokalnych debat politycznych, zmuszając władze do zajęcia stanowiska i podejmowania prób jego rozwiązania. Celem niniejszego artykułu jest omówienie przekształceń w zakresie głównych priorytetów i narzędzi polityki transportowej w mieście na przykładzie Gdańska, identyfikacja uwarunkowań tych zmian, a także wskazanie potencjalnych zagrożeń dla osiągnięcia założonych celów. W pracy zastosowano metody kameralne – dokonano analizy głównych dokumentów programowania rozwoju. W dokumencie pt. Gdańsk 2030 Plus Strategia Rozwoju Miasta (2014) sformułowano jednoznaczne wyzwanie wskazujące na potrzebę zwiększenia udziału ruchu pieszego, rowerowego i transportu zbiorowego w strukturze zadań przewozowych. W 2016 r. w Gdańsku, podobnie do większości dużych polskich miast, na transport indywidualny przypadało 41% podróży (Gdańskie Badania Ruchu…, 2016). W stosunku do 2009 r. udział ten wzrósł, mimo znaczącej modernizacji infrastruktury transportu zbiorowego. W celu odwrócenia niekorzystnej tendencji przewidziano wdrożenie szerokiej palety działań. Jednocześnie pozostawiono możliwość wykonania inwestycji, które, w zależności od szczegółowych rozwiązań, mogą wspierać zmianę podziału zadań przewozowych, jak i konserwować istniejące proporcje. Przyczyny powstałej niekonsekwencji wynikają zarówno z przyjętych wcześniej programów rozbudowy infrastruktury transportowej w nowo zabudowanych dzielnicach, jak i niejednorodnych opinii mieszkańców na temat priorytetów rozwoju transportu w mieście. Mocną stroną dokumentów strategicznych jest natomiast dostrzeżenie związków pomiędzy celami rozwoju transportu i mobilności miejskiej a celami innych programów operacyjnych. Stwarza to warunki do poszukiwania synergii pomiędzy działaniami prowadzonymi w różnych obszarach polityki rozwoju miasta.
Łukasz Quirini-Popławski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (4), 2016, s. 19-29
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.020.6318Celem badań było przedstawienie uwarunkowań i analiza funkcjonowania wybranych aspektów polityki transportowej Florencji, ze szczególnym uwzględnieniem strefy śródmiejskiej. Specyfiką badanego miasta jest wyraźnie rozwinięta funkcja turystyczna. Kwerenda literatury i dokumentów pozwoliła na pokazanie założeń polityki parkingowej miasta, głównie przepisów kształtujących strefę płatnego parkowania i strefę ograniczonego ruchu. Z kolei na podstawie wywiadów i kilkudniowych badań terenowych dokonano charakterystyki wybranych warunków parkowania na patrolowanych odcinkach obu stref. Zidentyfikowano okoliczności nieprawidłowego parkowania, ukazując jako główną przyczynę brak wniesionej przez kierującego opłaty za postój. W wnioskach wskazano na potrzebę zweryfikowania obecnej polityki parkingowej, zwłaszcza w zakresie legalności poruszania się pojazdów w strefie ograniczonego ruchu oraz wzmocnienia kontroli prawidłowości postoju w strefie płatnego parkowania.
Przemysław Śleszyński, Paweł Kretowicz
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (4), 2016, s. 30-48
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.021.6319W artykule przedstawiono metodykę badań oraz wnioski poznawcze i praktyczne związane z oceną lokalnych i częściowo regionalnych inwestycji transportowych w województwie mazowieckim wspófinansowanych ze środków Unii Europejskiej w latach 2007-2013 (Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego). Analizie poddano indywidualny transport samochodowy. Zaprezentowano wskaźniki dotyczące pomiaru sprawności transportowo-osadniczej, opierające się na dostępności czasowo-przestrzennej pomiędzy ośrodkami różnego typu (stolica, miasta subregionalne, miasta powiatowe, siedziby gmin). Wyniki dowodzą słabej lub wręcz niezauważalnej poprawy dostępności. Potwierdziły to badania ankietowe przeprowadzone na 200-osobowej próbie użytkowników dróg – posiadaczy samochodów osobowych. Problemem na drogach lokalnych, zwłaszcza w okolicach Warszawy, pozostaje kongestia (zatłoczenie) ruchu, która zdaniem części respondentów nawet zwiększyła się. Korzystniej oceniono poprawę jakości nawierzchni dróg. We wnioskach postuluje się zatem o zwrócenie uwagi na planowanie inwestycji sieci drogowej zwłaszcza na obszarach najsilniej zurbanizowanych, szczególnie w kontekście postępującego rozpraszania zabudowy.
Robert Guzik
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (4), 2016, s. 49-61
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.022.6320Dostępność przestrzenna jest jednym z kluczowych składników dyskursów rozwoju obszarów wiejskich, sprawiedliwości społecznej, a także zrównoważonego rozwoju. Dostępność do przestrzennie i czasowo rozproszonych miejsc, zasobów i szans, a zwłaszcza dostępność do edukacji czy służby zdrowia, jest ważnym czynnikiem określającym szanse życiowe ludzi. Dostępność jest też czynnikiem rozwoju i wzrostu gospodarczego miejscowości i całych regionów. Celem artykułu jest przedstawienie wpływu instytucjonalnych uwarunkowań organizacji transportu publicznego w Szwajcarii, uznawanej za wzorzec organizacji transportu publicznego, na dostępność przestrzenną na obszarach wiejskich. Dla uwzględnienia wpływu regulacji transportu publicznego zbadano zmiany w dostępności na wybranych obszarach wiejskich Szwajcarii, które pokazano na szerszym tle zmian dostępności na wybranych obszarach wiejskich Polski, Czech i Słowacji.
Tadeusz Bocheński
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (4), 2016, s. 62-71
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.023.6321Celem pracy było zbadanie dostępu wybranych ośrodków miejskich w Polsce do kolei w 2016 r. oraz analiza zmian dostępności kolejowej w latach 1950-2015. Rozpatrzono techniczny (infrastruktura) i organizacyjny (przewozy) dostęp do kolei. Zakresem opracowania objęto miasta liczące powyżej 10 tys. mieszkańców według stanu z 2014 r. Prawie 100 miast tej wielkości w 2016 r. było pozbawionych regularnych pasażerskich połączeń kolejowych, z czego do 62 dojeżdżały wyłącznie pociągi towarowe, a do 35 kolej nigdy nie dotarła lub została zlikwidowana. W wyniku okrajania sieci połączeń kolejowych w latach 1990-2015 do ponad 60 miast przestały codziennie dojeżdżać pociągi pasażerskie, a do kolejnych kilkunastu ruch został wstrzymany na okres od kilku do kilkunastu lat, po czym reaktywowany. Proces odcinania analizowanych miast od kolei przebiegał w badanym okresie z różnym natężeniem, a jego kulminacja nastąpiła w 2000 r. W każdym z województw znajdowały się miasta, w tym stolice powiatów, pozbawione dostępu do kolei z ruchem pasażerskim.
Janusz Górny
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (4), 2016, s. 72-81
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.024.6322Znaczenie dobrej organizacji transportu publicznego rośnie, bowiem władze miast i regionów zdają sobie sprawę, że świadczy ona o jakości życia mieszkańców. Gałęzią transportu, która doskonale spełnia swoje zadania w ruchu regionalnym i aglomeracyjnym, jest kolej, która dodatkowo nie wpływa na pogorszenie stanu środowiska przyrodniczego. Na początku procesu transformacji gospodarczej kolej w Polsce znajdowała się w bardzo słabej kondycji. Na przełomie stuleci nastąpiły zmiany, których celem była restrukturyzacja przedsiębiorstwa Polskie Koleje Państwowe. Równolegle, wraz z decentralizacją państwa, samorządy wojewódzkie otrzymały nowe kompetencje, a jedną z nich jest organizacja kolejowych regionalnych przewozów pasażerskich. W wyniku dynamicznych zmian w ciągu niespełna dwóch dekad na podlegającym ścisłym regulacjom rynku przewozów kolejowych pojawiło się kilkunastu operatorów. Ważnym wydarzeniem było usamorządowienie największego polskiego przewoźnika pasażerskiego, jakim są Przewozy Regionalne. Poszczególne województwa ze względu na zróżnicowane uwarunkowania geograficzne, społeczne i gospodarcze, nałożone na nie zadanie realizują odmiennymi sposobami. Niektóre powołały własne spółki przewozowe, a część współpracuje wyłącznie z Przewozami Regionalnymi. Realizację zadań przewozowych najczęściej zleca się na zasadzie powierzenia. Rzadkim przypadkiem jest ogłaszanie przetargów na obsługę konkretnych linii kolejowych. Dzięki wielkiemu wysiłkowi organizacyjnemu i finansowemu samorządów wojewódzkich w zakresie utrzymania połączeń kolejowych, odnowy taboru i modernizacji infrastruktury nastąpiła zasadnicza zmiana w postrzeganiu transportu kolejowego. Kolej przestała tracić pasażerów, a nawet ponownie ich zyskuje. Ustabilizowała się sytuacja finansowa Przewozów Regionalnych, których większościowym udziałowcem została Agencja Rozwoju Przemysłu. Modernizacji i rozwojowi polskiej kolei sprzyja polityka Unii Europejskiej, z której środki finansowe umożliwiają przeprowadzenie dużych projektów transportowych. Oceniając ogólnie bardzo korzystnie całość działań samorządów wojewódzkich w zakresie organizacji regionalnego transportu kolejowego w Polsce, nie wolno zapominać, że wciąż są miejsca, w których oferta jest niewystarczająca, i że wszystkie odpowiedzialne podmioty czeka sporo pracy niezbędnej do jej dalszej poprawy.
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (4), 2016, s. 82-83
Data publikacji: 21.11.2016
Sekretarz redakcji: Marcin Połom
Redaktor naczelny: Jan A. Wendt
Hubert Rabant, Michał Habel, Zygmunt Babiński
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (3), 2016, s. 7-17
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.013.6311Celem opracowania jest prezentacja głównych utrudnień, jakie pojawiły się w transporcie drogą wodną Wisły, największego dotychczas ładunku ponadgabarytowego, przemieszczanego z Gdańska do Stalowej Woli. Autorzy przybliżają zagadnienia związane z żeglugą śródlądową oraz definicją ładunku ponadgabarytowego. Szczegółowo przedstawiają rozmieszczenie ładunku na środkach transportu i przebieg przemieszczania ładunku. Prezentują aspekty alternatywnych rozwiązań w transporcie tego ładunku. Następnie wskazują główne utrudnienia, które wystąpiły w transporcie największego ładunku ponadgabarytowego Wisłą.
Jernej Zupančič
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (3), 2016, s. 18-26
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.014.6312Presented is the development of the city and the port of Koper in the Upper Adriatic and its role as a regional transport node. Koper is in fact a substitute port-city; it developed after the decline of Trieste in the post-WW2 period because of the needs of Slovenian economy within ideologically polarized Europe during the 1950s. Favourable economic connections between Slovenia and the wider hinterlands in Central Europe facilitated the development of this port into an important North Adriatic transport node, with over 20 million tons of cargo per year and specialization for transportation of cars, timber, containers and finer commodities.
Tomasz Wiskulski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (3), 2016, s. 27-33
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.015.6313Dwadzieścia lat zastoju w polskich kolejach pozostawiło po sobie opóźnienia, których nie sposób nadgonić poprzez kilka inwestycji. W przeciągu tego okresu łączna długość linii kolejowych w Polsce uległa skróceniu z 26 228 do 20 360 km przy spadku gęstości z 8,4 km/100 km2 w roku 1990 do 6,5 km/100 km2 w roku 2009. Dzięki pomocy UE transport kolejowy zaczyna przeżywać swój renesans. Poprzez wsparcie finansowe ze środków Funduszu Spójności czy logistyczne w ramach Projektu SoNorA możliwa staje się reanimacja upadającej od pewnego czasu gałęzi transportu. Roli, jaką odgrywać może kolej, nie sposób przecenić. Dotyczy to szczególnie VI korytarza transportowego UE, poprzez który porty południowego Bałtyku rozwijają swoje zaplecze. Do podstawowych argumentów, które przemawiają za wykorzystaniem infrastruktury kolejowej dla przewozów pasażerskich w relacji Gdynia Główna – Zebrzydowice wzdłuż drogi E 65, należy zaliczyć zwiększone bezpieczeństwo podróżnych, masowość przewozów, zmniejszenie kongestii na drogach, uniezależnienie od warunków atmosferycznych oraz, przede wszystkim, postulat czasu podróży. Modernizacja na niespotykaną dotąd skalę w Polsce linii kolejowej o przebiegu południkowym to przede wszystkim korzyści dla pasażerów. Przy pełnej realizacji zakładanego planu za kilka lat stanie się możliwe pokonanie dystansu dzielącego kraj w niecałe pięć godzin. Daje to podstawy dla wybudowania w Polsce KDP, które już posiadają kraje wysokorozwinięte. Modernizacja linii E 65 to pierwszy poważny krok w kierunku dogonienia Europy.
Adam Radzimski, Jędrzej Gadziński
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (3), 2016, s. 34-45
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.016.6314Badania nad wpływem infrastruktury transportu publicznego na rynek nieruchomości stanowią dynamicznie rozwijający się nurt w literaturze z zakresu geografii transportu. W tym kontekście celem niniejszego artykułu jest dokonanie przeglądu aktualnego stanu międzynarodowych badań w tym zakresie oraz empiryczne ujęcie wybranego studium przypadku. W szczególności, przedmiotem badań jest wpływ Poznańskiego Szybkiego Tramwaju (PST) na kształtowanie się rynku mieszkaniowego na zespole osiedli „Winogrady”. W oparciu o dane o transakcjach sprzedaży mieszkań, w artykule przedstawia się analizę statystycznej zależności pomiędzy dostępnością PST a cenami mieszkań, z wykorzystaniem klasycznej metody najmniejszych kwadratów, metod ekonometrii przestrzennej oraz regresji geograficznie ważonej. Następnie, wykorzystując dane pozyskane drogą badania ankietowego, ukazuje się rolę PST jako czynnika wpływającego na satysfakcję z miejsca zamieszkania, mogącego skłaniać do przeprowadzki oraz kształtującego codzienne zachowania przestrzenne. Uzyskane wyniki wskazują, że znaczenie PST mierzone w kategoriach satysfakcji z miejsca zamieszkania było wysokie, natomiast wpływ na ceny mieszkań był niewielki, choć zauważalny. W konkluzji autorzy skłaniają się do wniosku, że w przyszłych badaniach należy w większym stopniu brać pod uwagę cechy charakterystyczne danego obszaru, takie jak na przykład odległość od centrum czy też istniejące alternatywne środki transportu publicznego.
Marcin Popiel
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (3), 2016, s. 46-56
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.017.6315Na świecie żyje ponad miliard osób niepełnosprawnych. W ostatnich latach zaczęto zwracać coraz większą uwagę na potrzeby osób niepełnosprawnych, w tym w kwestii samodzielnego korzystania z komunikacji publicznej. Ułatwiony dostęp do usług transportowych i większa mobilność są ważnymi czynnikami w redukcji ich dyskryminacji. Większa szansa na przemieszczanie się ułatwia znalezienie pracy, dostęp do edukacji itd. Jednakże często dostosowany transport nie jest w pełni uwzględniany w planowaniu, projektowaniu i wdrażaniu polityk związanych z transportem w różnych krajach. Dostępny transport jest szczególnie istotny dla osób niepełnosprawnych, ale przynosi także korzyści dla innych grup pasażerów. Z dostosowanej infrastruktury mogą korzystać osoby starsze, matki z wózkami itd. Pomimo wprowadzenia wielu rozwiązań oraz dużego postępu, wciąż jest wiele do zrobienia. Niniejszy artykuł porusza tematykę dostępności transportu miejskiego dla osób niepełnosprawnych i prezentuje wybrane przykłady dobrych praktyk z krajów europejskich.
Lucyna Przybylska
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (3), 2016, s. 57-65
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.018.6316Krzyże, kwiaty, znicze, a nawet nagrobki stojące w miejscu wypadku drogowego są częścią zjawiska określanego w literaturze światowej jako spontaniczne upamiętnienia (spontaneous memorialization) lub przydrożne pomniki (roadside memorials). Architekci, folkloryści, geografowie, psychologowie, socjologowie i inni naukowcy badają przydrożne pomniki pod względem wyglądu, lokalizacji, znaczenia dla ludzi, którzy je wystawili, nie zapominając o poszukiwaniu przyczyn ich pojawiania się we współczesnym świecie. Celem niniejszego artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, jakie czynniki determinują występowanie (powstanie i trwanie) miejsc pamięci przy drogach w Polsce. Chociaż wykorzystano głównie teksty wcześniej publikowane, to dane i ich interpretację zaprezentowano w nowym, oryginalnym zestawieniu. Struktura opracowania jest następująca: po zarysie literatury na temat spontanicznych miejsc pamięci zaprezentowano autorski model występowania tych miejsc przy drogach w Polsce, a następnie wybrane jego elementy szerzej omówiono w kolejnych trzech częściach artykułu.
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (3), 2016, s. 66-67
Hubert Rabant, Michał Habel, Zygmunt Babiński
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (3), 2016, s. 7-17
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.013.6311Celem opracowania jest prezentacja głównych utrudnień, jakie pojawiły się w transporcie drogą wodną Wisły, największego dotychczas ładunku ponadgabarytowego, przemieszczanego z Gdańska do Stalowej Woli. Autorzy przybliżają zagadnienia związane z żeglugą śródlądową oraz definicją ładunku ponadgabarytowego. Szczegółowo przedstawiają rozmieszczenie ładunku na środkach transportu i przebieg przemieszczania ładunku. Prezentują aspekty alternatywnych rozwiązań w transporcie tego ładunku. Następnie wskazują główne utrudnienia, które wystąpiły w transporcie największego ładunku ponadgabarytowego Wisłą.
Jernej Zupančič
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (3), 2016, s. 18-26
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.014.6312Presented is the development of the city and the port of Koper in the Upper Adriatic and its role as a regional transport node. Koper is in fact a substitute port-city; it developed after the decline of Trieste in the post-WW2 period because of the needs of Slovenian economy within ideologically polarized Europe during the 1950s. Favourable economic connections between Slovenia and the wider hinterlands in Central Europe facilitated the development of this port into an important North Adriatic transport node, with over 20 million tons of cargo per year and specialization for transportation of cars, timber, containers and finer commodities.
Tomasz Wiskulski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (3), 2016, s. 27-33
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.015.6313Dwadzieścia lat zastoju w polskich kolejach pozostawiło po sobie opóźnienia, których nie sposób nadgonić poprzez kilka inwestycji. W przeciągu tego okresu łączna długość linii kolejowych w Polsce uległa skróceniu z 26 228 do 20 360 km przy spadku gęstości z 8,4 km/100 km2 w roku 1990 do 6,5 km/100 km2 w roku 2009. Dzięki pomocy UE transport kolejowy zaczyna przeżywać swój renesans. Poprzez wsparcie finansowe ze środków Funduszu Spójności czy logistyczne w ramach Projektu SoNorA możliwa staje się reanimacja upadającej od pewnego czasu gałęzi transportu. Roli, jaką odgrywać może kolej, nie sposób przecenić. Dotyczy to szczególnie VI korytarza transportowego UE, poprzez który porty południowego Bałtyku rozwijają swoje zaplecze. Do podstawowych argumentów, które przemawiają za wykorzystaniem infrastruktury kolejowej dla przewozów pasażerskich w relacji Gdynia Główna – Zebrzydowice wzdłuż drogi E 65, należy zaliczyć zwiększone bezpieczeństwo podróżnych, masowość przewozów, zmniejszenie kongestii na drogach, uniezależnienie od warunków atmosferycznych oraz, przede wszystkim, postulat czasu podróży. Modernizacja na niespotykaną dotąd skalę w Polsce linii kolejowej o przebiegu południkowym to przede wszystkim korzyści dla pasażerów. Przy pełnej realizacji zakładanego planu za kilka lat stanie się możliwe pokonanie dystansu dzielącego kraj w niecałe pięć godzin. Daje to podstawy dla wybudowania w Polsce KDP, które już posiadają kraje wysokorozwinięte. Modernizacja linii E 65 to pierwszy poważny krok w kierunku dogonienia Europy.
Adam Radzimski, Jędrzej Gadziński
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (3), 2016, s. 34-45
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.016.6314Badania nad wpływem infrastruktury transportu publicznego na rynek nieruchomości stanowią dynamicznie rozwijający się nurt w literaturze z zakresu geografii transportu. W tym kontekście celem niniejszego artykułu jest dokonanie przeglądu aktualnego stanu międzynarodowych badań w tym zakresie oraz empiryczne ujęcie wybranego studium przypadku. W szczególności, przedmiotem badań jest wpływ Poznańskiego Szybkiego Tramwaju (PST) na kształtowanie się rynku mieszkaniowego na zespole osiedli „Winogrady”. W oparciu o dane o transakcjach sprzedaży mieszkań, w artykule przedstawia się analizę statystycznej zależności pomiędzy dostępnością PST a cenami mieszkań, z wykorzystaniem klasycznej metody najmniejszych kwadratów, metod ekonometrii przestrzennej oraz regresji geograficznie ważonej. Następnie, wykorzystując dane pozyskane drogą badania ankietowego, ukazuje się rolę PST jako czynnika wpływającego na satysfakcję z miejsca zamieszkania, mogącego skłaniać do przeprowadzki oraz kształtującego codzienne zachowania przestrzenne. Uzyskane wyniki wskazują, że znaczenie PST mierzone w kategoriach satysfakcji z miejsca zamieszkania było wysokie, natomiast wpływ na ceny mieszkań był niewielki, choć zauważalny. W konkluzji autorzy skłaniają się do wniosku, że w przyszłych badaniach należy w większym stopniu brać pod uwagę cechy charakterystyczne danego obszaru, takie jak na przykład odległość od centrum czy też istniejące alternatywne środki transportu publicznego.
Marcin Popiel
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (3), 2016, s. 46-56
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.017.6315Na świecie żyje ponad miliard osób niepełnosprawnych. W ostatnich latach zaczęto zwracać coraz większą uwagę na potrzeby osób niepełnosprawnych, w tym w kwestii samodzielnego korzystania z komunikacji publicznej. Ułatwiony dostęp do usług transportowych i większa mobilność są ważnymi czynnikami w redukcji ich dyskryminacji. Większa szansa na przemieszczanie się ułatwia znalezienie pracy, dostęp do edukacji itd. Jednakże często dostosowany transport nie jest w pełni uwzględniany w planowaniu, projektowaniu i wdrażaniu polityk związanych z transportem w różnych krajach. Dostępny transport jest szczególnie istotny dla osób niepełnosprawnych, ale przynosi także korzyści dla innych grup pasażerów. Z dostosowanej infrastruktury mogą korzystać osoby starsze, matki z wózkami itd. Pomimo wprowadzenia wielu rozwiązań oraz dużego postępu, wciąż jest wiele do zrobienia. Niniejszy artykuł porusza tematykę dostępności transportu miejskiego dla osób niepełnosprawnych i prezentuje wybrane przykłady dobrych praktyk z krajów europejskich.
Lucyna Przybylska
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (3), 2016, s. 57-65
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.018.6316Krzyże, kwiaty, znicze, a nawet nagrobki stojące w miejscu wypadku drogowego są częścią zjawiska określanego w literaturze światowej jako spontaniczne upamiętnienia (spontaneous memorialization) lub przydrożne pomniki (roadside memorials). Architekci, folkloryści, geografowie, psychologowie, socjologowie i inni naukowcy badają przydrożne pomniki pod względem wyglądu, lokalizacji, znaczenia dla ludzi, którzy je wystawili, nie zapominając o poszukiwaniu przyczyn ich pojawiania się we współczesnym świecie. Celem niniejszego artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, jakie czynniki determinują występowanie (powstanie i trwanie) miejsc pamięci przy drogach w Polsce. Chociaż wykorzystano głównie teksty wcześniej publikowane, to dane i ich interpretację zaprezentowano w nowym, oryginalnym zestawieniu. Struktura opracowania jest następująca: po zarysie literatury na temat spontanicznych miejsc pamięci zaprezentowano autorski model występowania tych miejsc przy drogach w Polsce, a następnie wybrane jego elementy szerzej omówiono w kolejnych trzech częściach artykułu.
Ariel Ciechański
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (3), 2016, s. 66-67
Data publikacji: 07.11.2016
Sekretarz redakcji: Marcin Połom
Redaktor naczelny: Jan A. Wendt
Piotr Rosik
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (2), 2016, s. 7-15
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.007.6305Cel artykułu ma charakter metodyczny i jest nim zaproponowanie metodyki integracji pojęć związanych z dostępnością w transporcie osób w ramach jednego spójnego systemu powiązań w postaci modelu uwarunkowań dostępności. Autorski model nazwany modelem skrzynki lęgowej (NeST box) rozróżnia uwarunkowania sieciowe, przestrzenne, związane z podróżą oraz podróżnym. Każde z uwarunkowań ma swoje odniesienie w metodach badania dostępności, komponentach, atrybutach i wymiarach dostępności. Planuje się rozwinięcie modelu w kierunku stworzenia odrębnych „skrzynek” uwarunkowań, tj. submodeli dla każdej z sześciu głównych motywacji podróży: dla dojazdów do pracy, dojazdów do szkoły, wyjazdów na zakupy, podróży służbowych, odwiedzin znajomych i krewnych oraz podróży turystycznych. W artykule wskazano, że potrzebne są również dalsze badania nad mało rozpoznanymi w polskiej literaturze przedmiotu metodami badań dostępności mającymi podłoże behawioralne, a także stworzenie na bazie submodeli motywacyjnych modelu NeST box tzw. modelu dostępności życiowej, dzięki któremu każdy indywidualnie mógłby obliczać swoją dostępność życiową m.in. na bazie informacji o udziale motywacji w realizowanej pracy przewozowej w poszczególnych latach życia.
Radosław Bul
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (2), 2016, s. 16-30
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.008.6306
Celem opracowania jest analiza zmian dostępności czasowej miasta Poznania z obszaru województwa wielkopolskiego w latach 2010-2016. Dodatkowym celem badawczym jest próba określenia wpływu inwestycji w infrastrukturę drogową i kolejową na dostępność głównego miasta regionu z poziomu województwa. W niniejszej pracy przyjęto następujące hipotezy badawcze:
• dostępność transportowa Poznania w 2016 r. w porównaniu z rokiem 2010 poprawiła się,
• znaczący wpływ na poprawę dostępności czasowej głównego miasta regionu miały inwestycje w infrastrukturę drogową i kolejową w regionie,
• na skutek prowadzonych inwestycji nastąpiła zmiana w podziale zadań przewozowych w transporcie zbiorowym na części relacji łączących ośrodki powiatowe z Poznaniem.
Zakres czasowy badań obejmuje lata 2010 i 2016. Wybrane dane dotyczące potencjału społecznego i gospodarczego miasta Poznania i regionu pochodzą z roku 2014. Zakres przestrzenny badań obejmuje obszar województwa wielkopolskiego.
Bartosz Bartosiewicz, Szymon Wiśniewski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (2), 2016, s. 31-43
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.009.6307W niniejszym artykule skupiono się na ocenie dostępności do lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi. Do analizy wykorzystano m.in. podejście grafowe oraz dostępność kumulatywną, poszerzone o analizy sieciowe. Badanie oparto w głównej mierze na dwóch bazach danych aktualnych na I kwartał 2016 r. Jest to baza otrzymana od Zarządu Dróg i Transportu w Łodzi w postaci wykazu wszystkich przystanków, linii autobusowych i tramwajowych, czasów przejazdu pomiędzy przystankami, częstotliwości oraz rodzaju taboru obsługującego poszczególne linie komunikacyjne. Druga baza to informacje nt. liczby, rozmieszczenia oraz struktury wieku i płci mieszkańców Łodzi wg danych ewidencyjnych ludności Urzędu Miasta Łodzi. Artykuł uzupełniono o autorską recenzję Modelu w zakresie zapisów odnoszących się do jego założeń strategicznych. Badanie zamyka część wnioskowa zawierająca ponadto rekomendacje dla postulatów modelu.
Piotr Kosmowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (2), 2016, s. 44-55
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.010.6308Rewitalizacja w swoim podstawowym znaczeniu jest procesem, który ma na celu ożywienie obszarów zdegradowanych (materialnie i społecznie). Problem degradacji przestrzeni nie ominął terenów komunikacyjnych, w tym tych otaczających dworce kolejowe w Polsce. W ostatnich latach wiele obiektów kolejowych wraz z kwartałami je otaczającymi zostało poddanych procesowi rewitalizacji, w celu przywrócenia ich do użytkowania oraz nadania im nowego programu funkcjonalnego. Podstawowym problemem badawczym jest pytanie: jakie podmioty lokowane są w zespole dworca kolejowego i jego bezpośrednim sąsiedztwie w wyniku procesu rewitalizacji? Prezentowane w opracowaniu badanie objęło 5 dworców kolejowych wraz z terenami sąsiednimi, zlokalizowanych w dużych polskich miastach, zrewitalizowanych po 2010 roku. Każdy z obiektów jest innej wielkości i znajduje się w innym mieście. Wyniki badań zaprezentowano w postaci rycin i typogramów struktury programu usługowego nowego użytkowania zrewitalizowanych obiektów. W konkluzji zidentyfikowano cechy tego zróżnicowania oraz wyjaśniono jego uwarunkowania.
Łukasz Lechowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (2), 2016, s. 56-71
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.011.6309Pomimo że rejestr wydanych decyzji o pozwoleniu na budowę może być cennym źródłem informacji przestrzennej, niezbyt często wykorzystywany jest w badaniach geograficznych. W niniejszym artykule autor odpowiada na pytania: jak sklasyfikować dane zawarte w decyzji o pozwoleniu na budowę, aby można było wykorzystać je do oceny oddziaływania autostrad na rozwój zabudowy (cel metodyczny), oraz w jakim stopniu budowa i eksploatacja autostrady wpływają na ruch budowlany w gminie Zgierz (cel poznawczy). Aby osiągnąć ww. cel metodyczny autor: (1) dokonał klasyfikacji danych zawartych w rejestrze ze względu na ich stopień przydatności w badaniach geograficznych oraz (2) ocenił jakość i kompletność zbieranych przez starostwo powiatowe informacji. W rezultacie, opracowana została warstwa umożliwiająca realizację celu badawczego związanego z celem poznawczym pracy. Analiza została wykonana na podstawie wydanych decyzji o pozwoleniu na budowę w gminie Zgierz w latach 2000-2013. Niniejsze badania wykazały, że rejestry decyzji o pozwoleniu na budowę są przydatne do oceny oddziaływania autostrady na rozwój zabudowy, a klasyfikacja opracowana na potrzeby tej pracy wydaje się być optymalna. Analiza korelacji sugeruje, że autostrada może w niewielkim stopniu oddziaływać na rozwój zabudowy w gminie Zgierz. Podczas gdy w latach 2000-2006 istniała istotna statystycznie zależność pomiędzy odległością od osi i węzłów autostrady a liczbą wydawanych decyzji o pozwoleniu na budowę, po oddaniu autostrady do użytku zależność ta nieznacznie się wzmocniła. Zauważone zostało też niewielkie odsunięcie nowej zabudowy od osi pasa autostrady, co może mieć związek z uciążliwością akustyczną drogi tej klasy. Artykuł wpisuje się w problematykę badań z zakresu geografii regionalnej, geografii transportu i gospodarki przestrzennej.
Grażyna Chaberek-Karwacka, Julia Ziółkowska
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (2), 2016, s. 72-80
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.012.6310Turystyka jest jedną z kluczowych gałęzi gospodarki światowej, jednocześnie turyści stają się coraz częściej obiektem ataków terrorystycznych oraz innych, niebezpiecznych zdarzeń. Zdarzenia te mają miejsce zarówno w miejscu pobytu turystów, jak i w środkach transportu. Artykuł podejmuje próbę identyfikacji kluczowych zjawisk w sferze gospodarki i zachowań konsumenckich, będących wynikiem zaburzenia bezpieczeństwa w transporcie turystycznym. Rozważania oparte są na analizie literatury tematu oraz na analizie dwóch przypadków – zamachów terrorystycznych skierowanych w transport turystyczny, których dotyczą przywołane dane statystyczne, raporty i artykuły internetowe. W oparciu o zebrane informacje, zostają wskazane zaobserwowane skutki tych zdarzeń oraz działania podejmowane w celu zminimalizowania ich negatywnych efektów, jak również reakcje turystów. Przeprowadzona analiza wskazuje, że kluczowym działaniem podejmowanym przez rządy państw dotkniętych atakami terrorystycznymi oraz przez kraje pochodzenia turystów, jest przywrócenie bezpieczeństwa (w tym również komunikowanie tego faktu szerokiej publiczności), a także wspieranie lokalnej gospodarki turystycznej poprzez różne inicjatywy. Wśród turystów wskazać można na różnorodne zachowania, w tym na brak poczucia zagrożenia.
Marcin Połom, Maciej Tarkowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (2), 2016, s. 81-83
Piotr Rosik
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (2), 2016, s. 7-15
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.007.6305Cel artykułu ma charakter metodyczny i jest nim zaproponowanie metodyki integracji pojęć związanych z dostępnością w transporcie osób w ramach jednego spójnego systemu powiązań w postaci modelu uwarunkowań dostępności. Autorski model nazwany modelem skrzynki lęgowej (NeST box) rozróżnia uwarunkowania sieciowe, przestrzenne, związane z podróżą oraz podróżnym. Każde z uwarunkowań ma swoje odniesienie w metodach badania dostępności, komponentach, atrybutach i wymiarach dostępności. Planuje się rozwinięcie modelu w kierunku stworzenia odrębnych „skrzynek” uwarunkowań, tj. submodeli dla każdej z sześciu głównych motywacji podróży: dla dojazdów do pracy, dojazdów do szkoły, wyjazdów na zakupy, podróży służbowych, odwiedzin znajomych i krewnych oraz podróży turystycznych. W artykule wskazano, że potrzebne są również dalsze badania nad mało rozpoznanymi w polskiej literaturze przedmiotu metodami badań dostępności mającymi podłoże behawioralne, a także stworzenie na bazie submodeli motywacyjnych modelu NeST box tzw. modelu dostępności życiowej, dzięki któremu każdy indywidualnie mógłby obliczać swoją dostępność życiową m.in. na bazie informacji o udziale motywacji w realizowanej pracy przewozowej w poszczególnych latach życia.
Radosław Bul
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (2), 2016, s. 16-30
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.008.6306
Celem opracowania jest analiza zmian dostępności czasowej miasta Poznania z obszaru województwa wielkopolskiego w latach 2010-2016. Dodatkowym celem badawczym jest próba określenia wpływu inwestycji w infrastrukturę drogową i kolejową na dostępność głównego miasta regionu z poziomu województwa. W niniejszej pracy przyjęto następujące hipotezy badawcze:
• dostępność transportowa Poznania w 2016 r. w porównaniu z rokiem 2010 poprawiła się,
• znaczący wpływ na poprawę dostępności czasowej głównego miasta regionu miały inwestycje w infrastrukturę drogową i kolejową w regionie,
• na skutek prowadzonych inwestycji nastąpiła zmiana w podziale zadań przewozowych w transporcie zbiorowym na części relacji łączących ośrodki powiatowe z Poznaniem.
Zakres czasowy badań obejmuje lata 2010 i 2016. Wybrane dane dotyczące potencjału społecznego i gospodarczego miasta Poznania i regionu pochodzą z roku 2014. Zakres przestrzenny badań obejmuje obszar województwa wielkopolskiego.
Bartosz Bartosiewicz, Szymon Wiśniewski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (2), 2016, s. 31-43
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.009.6307W niniejszym artykule skupiono się na ocenie dostępności do lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi. Do analizy wykorzystano m.in. podejście grafowe oraz dostępność kumulatywną, poszerzone o analizy sieciowe. Badanie oparto w głównej mierze na dwóch bazach danych aktualnych na I kwartał 2016 r. Jest to baza otrzymana od Zarządu Dróg i Transportu w Łodzi w postaci wykazu wszystkich przystanków, linii autobusowych i tramwajowych, czasów przejazdu pomiędzy przystankami, częstotliwości oraz rodzaju taboru obsługującego poszczególne linie komunikacyjne. Druga baza to informacje nt. liczby, rozmieszczenia oraz struktury wieku i płci mieszkańców Łodzi wg danych ewidencyjnych ludności Urzędu Miasta Łodzi. Artykuł uzupełniono o autorską recenzję Modelu w zakresie zapisów odnoszących się do jego założeń strategicznych. Badanie zamyka część wnioskowa zawierająca ponadto rekomendacje dla postulatów modelu.
Piotr Kosmowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (2), 2016, s. 44-55
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.010.6308Rewitalizacja w swoim podstawowym znaczeniu jest procesem, który ma na celu ożywienie obszarów zdegradowanych (materialnie i społecznie). Problem degradacji przestrzeni nie ominął terenów komunikacyjnych, w tym tych otaczających dworce kolejowe w Polsce. W ostatnich latach wiele obiektów kolejowych wraz z kwartałami je otaczającymi zostało poddanych procesowi rewitalizacji, w celu przywrócenia ich do użytkowania oraz nadania im nowego programu funkcjonalnego. Podstawowym problemem badawczym jest pytanie: jakie podmioty lokowane są w zespole dworca kolejowego i jego bezpośrednim sąsiedztwie w wyniku procesu rewitalizacji? Prezentowane w opracowaniu badanie objęło 5 dworców kolejowych wraz z terenami sąsiednimi, zlokalizowanych w dużych polskich miastach, zrewitalizowanych po 2010 roku. Każdy z obiektów jest innej wielkości i znajduje się w innym mieście. Wyniki badań zaprezentowano w postaci rycin i typogramów struktury programu usługowego nowego użytkowania zrewitalizowanych obiektów. W konkluzji zidentyfikowano cechy tego zróżnicowania oraz wyjaśniono jego uwarunkowania.
Łukasz Lechowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (2), 2016, s. 56-71
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.011.6309Pomimo że rejestr wydanych decyzji o pozwoleniu na budowę może być cennym źródłem informacji przestrzennej, niezbyt często wykorzystywany jest w badaniach geograficznych. W niniejszym artykule autor odpowiada na pytania: jak sklasyfikować dane zawarte w decyzji o pozwoleniu na budowę, aby można było wykorzystać je do oceny oddziaływania autostrad na rozwój zabudowy (cel metodyczny), oraz w jakim stopniu budowa i eksploatacja autostrady wpływają na ruch budowlany w gminie Zgierz (cel poznawczy). Aby osiągnąć ww. cel metodyczny autor: (1) dokonał klasyfikacji danych zawartych w rejestrze ze względu na ich stopień przydatności w badaniach geograficznych oraz (2) ocenił jakość i kompletność zbieranych przez starostwo powiatowe informacji. W rezultacie, opracowana została warstwa umożliwiająca realizację celu badawczego związanego z celem poznawczym pracy. Analiza została wykonana na podstawie wydanych decyzji o pozwoleniu na budowę w gminie Zgierz w latach 2000-2013. Niniejsze badania wykazały, że rejestry decyzji o pozwoleniu na budowę są przydatne do oceny oddziaływania autostrady na rozwój zabudowy, a klasyfikacja opracowana na potrzeby tej pracy wydaje się być optymalna. Analiza korelacji sugeruje, że autostrada może w niewielkim stopniu oddziaływać na rozwój zabudowy w gminie Zgierz. Podczas gdy w latach 2000-2006 istniała istotna statystycznie zależność pomiędzy odległością od osi i węzłów autostrady a liczbą wydawanych decyzji o pozwoleniu na budowę, po oddaniu autostrady do użytku zależność ta nieznacznie się wzmocniła. Zauważone zostało też niewielkie odsunięcie nowej zabudowy od osi pasa autostrady, co może mieć związek z uciążliwością akustyczną drogi tej klasy. Artykuł wpisuje się w problematykę badań z zakresu geografii regionalnej, geografii transportu i gospodarki przestrzennej.
Grażyna Chaberek-Karwacka, Julia Ziółkowska
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (2), 2016, s. 72-80
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.012.6310Turystyka jest jedną z kluczowych gałęzi gospodarki światowej, jednocześnie turyści stają się coraz częściej obiektem ataków terrorystycznych oraz innych, niebezpiecznych zdarzeń. Zdarzenia te mają miejsce zarówno w miejscu pobytu turystów, jak i w środkach transportu. Artykuł podejmuje próbę identyfikacji kluczowych zjawisk w sferze gospodarki i zachowań konsumenckich, będących wynikiem zaburzenia bezpieczeństwa w transporcie turystycznym. Rozważania oparte są na analizie literatury tematu oraz na analizie dwóch przypadków – zamachów terrorystycznych skierowanych w transport turystyczny, których dotyczą przywołane dane statystyczne, raporty i artykuły internetowe. W oparciu o zebrane informacje, zostają wskazane zaobserwowane skutki tych zdarzeń oraz działania podejmowane w celu zminimalizowania ich negatywnych efektów, jak również reakcje turystów. Przeprowadzona analiza wskazuje, że kluczowym działaniem podejmowanym przez rządy państw dotkniętych atakami terrorystycznymi oraz przez kraje pochodzenia turystów, jest przywrócenie bezpieczeństwa (w tym również komunikowanie tego faktu szerokiej publiczności), a także wspieranie lokalnej gospodarki turystycznej poprzez różne inicjatywy. Wśród turystów wskazać można na różnorodne zachowania, w tym na brak poczucia zagrożenia.
Marcin Połom, Maciej Tarkowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (2), 2016, s. 81-83
Data publikacji: 28.09.2016
Sekretarz redakcji: Marcin Połom
Redaktor naczelny: Jan A. Wendt
Marcin Połom, Jan A. Wendt
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (1), 2016, s. 5-6
Arkadiusz Kołoś, Jakub Taczanowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (1), 2016, s. 9-20
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.001.6299Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie o skutki wykorzystania funduszy unijnych przez miejski transport szynowy w Polsce, to jest tramwaje, metro i kolej aglomeracyjną w okresie 2007-13. W tym czasie zrealizowano ponad 3000 projektów transportowych o łącznej sumie 187,5 mld zł, z czego na kolej przypadło 21%, a na transport miejski prawie 12%. Pod względem wartości alokowanych na komunikację publiczną środków niekwestionowanym liderem jest Warszawa, co zawdzięcza budowie II linii metra, lecz również zakrojonym na bardzo szeroką skalę programom rozbudowy i modernizacji systemu tramwajowego. Stolica wyróżnia się także najwyższą wartością projektów w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Pozostałe ośrodki, które można uznać za liderów zmian, to Trójmiasto, w którym zrealizowano największą inwestycję kolejową ostatniego ćwierćwiecza w postaci Pomorskiej Kolei Metropolitalnej oraz Olsztyn, który jako pierwsze miasto w Europie Środkowo-Wschodniej zdecydował się na reaktywację komunikacji tramwajowej. Z szansy, jaką stwarzają środki UE, skorzystały jednak wszystkie, oprócz Gorzowa Wielkopolskiego, ośrodki w Polsce posiadające systemy miejskiej komunikacji szynowej. Należy mieć nadzieję, że, podjęte znaczące działania inwestycyjne pomogą zachować, a być może nawet zwiększyć znaczenie transportu publicznego w polskich miastach
Edyta Pijet-Migoń
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (1), 2016, s. 21-30
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.002.6300Współczesny rozwój transportu lotniczego w państwach Unii Europejskiej odbywa się w warunkach pełnej liberalizacji rynku przewozów lotniczych i respektowania wszystkich dziewięciu wolności, co zaowocowało pojawieniem się zjawisk wcześniej niewystępujących. Należy do nich rozwój połączeń typu full cabotage. Aktualnie w obrębie państw UE połączenia o charakterze kabotażowym oferowane są głównie przez przewoźników niskokosztowych. Najwięcej krajowych połączeń kabotażowych jest w państwach Europy Południowej: we Włoszech, Francji, Hiszpanii, Portugalii, Grecji. Na mniejszą skalę połączenia kabotażowe obecne są w Wielkiej Brytanii, Niemczech, Polsce i Rumunii. Dominują trasy pomiędzy miastami znacząco oddalonymi lub położonymi na wyspach oraz miastami, pomiędzy którymi nie ma połączeń pociągami dużych prędkości. Wśród obsługiwanych portów dominują porty regionalne lub porty satelitarne dla dużych aglomeracji miejskich oraz porty położone w regionach atrakcyjnych dla rozwoju turystyki. Połączenia kabotażowe mają duży udział w rynku przewozów krajowych, zwłaszcza w tych państwach, gdzie dawni przewoźnicy narodowi mają stosunkową słabą pozycję (Włochy, Grecja, Polska, Rumunia). Połączenia kabotażowe najczęściej wypełniają luki w sieci połączeń i rzadko oferowane są na trasach między głównymi portami krajowymi, na których jest duża konkurencja pomiędzy przewoźnikami. Połączenia kabotażowe przyczyniają się do zwiększenia dostępności transportowej obszarów uznawanych do niedawna za peryferyjne.
Jędrzej Gadziński
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (1), 2016, s. 31-42
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.003.6301Celem artykułu jest próba określenia stopnia w jakim poziom dostępności transportu publicznego wpływa na zachowania transportowe mieszkańców na obszarach aglomeracyjnych, w tym na popularność różnych środków transportu oraz liczbę podróży. Badania dotyczące kształtowania i zmiany zachowań transportowych są częste w literaturze anglojęzycznej. Nieco brakuje natomiast wyników analiz prowadzonych w warunkach polskich. Artykuł ma więc za zadanie również, przynajmniej częściowo, zapełnić tę lukę. Jako teren badań przyjęto obszar aglomeracji poznańskiej. W prowadzonych analizach wykorzystano materiały z badań ruchu przeprowadzonych w Poznaniu i powiecie poznańskim w 2013 r. oraz autorski model dostępności transportu publicznego. Jako uzupełnienie pod uwagę wzięto charakterystyki związane ze specyfiką zagospodarowania przestrzeni na obszarze aglomeracji. Najważniejsze wnioski płynące z przeprowadzonych badań sugerują, że: (1) dobra dostępność transportu publicznego, charakterystyczna dla obszarów o zwartej zabudowie (głównie w centrum Poznania), wiązała się z częstszym korzystaniem przez mieszkańców z autobusów i tramwajów, (2) mieszkańcy strefy podmiejskiej o niskim poziomie dostępności transportu publicznego średnio więcej się przemieszczali, co można łączyć ze sposobem zagospodarowania przestrzeni oraz osobistymi preferencjami.
Jan Burdziej
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (1), 2016, s. 43-51
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.004.6302Dostępność przestrzenna określa łatwość, z jaką można dotrzeć z miejsca A do miejsca B. W kontekście obiektów użyteczności publicznej w mieście, wpływa ona na możliwość skorzystania z określonych dóbr i usług przez mieszkańców danego obszaru. Lepsza dostępność oznacza krótsze dojazdy, niższe koszty, a tym samym ma istotny wpływ na jakość życia. Celem niniejszego artykułu jest analiza zróżnicowania przestrzennego dostępności do wybranych usług na obszarze miejskim, na przykładzie Torunia. W pracy zaprezentowana została procedura badawcza, bazująca na wykorzystaniu otwartych danych z serwisu Open Street Map, a także analiz sieciowych i technologii GIS do obliczenia dostępności czasowej. Zaprezentowano metodykę polegającą na analizie dostępności w siatce sześciokątnych pól testowych, dzięki czemu możliwe było ukazanie przestrzennego zróżnicowania czasów dojazdu do określonych usług. Metodyka ta została wykorzystana do oceny dostępności przestrzennej do 16 kategorii obiektów użyteczności publicznej w Toruniu.
Sławomir Książek
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (1), 2016, s. 52-69
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.005.6303W związku ze zmianami, jakie zaszły po 1989 r., transport autobusowy został poddany silnym przekształceniom zarówno na poziomie krajowym, jak i regionalnym. Dotyczyły one różnych sfer jego funkcjonowania, takich jak: podstawy legislacyjne prowadzenia działalności przewozowej, rynek przewoźników autobusowych czy sieć linii komunikacyjnych. W artykule zwrócono szczególną uwagę na przestrzenny aspekt wspomnianych przekształceń, uwzględniając m.in.: transformację organizacyjno-własnościową Przedsiębiorstw Komunikacji Samochodowej, współczesną strukturę przewoźników autobusowych, zmiany w kierunkach i natężeniu połączeń autobusowych oraz w obsłudze transportowej wybranych miejscowości. Przeprowadzona analiza potwierdziła intensywne przekształcenia w transporcie autobusowym, jakie zaszły na Dolnym Śląsku i całej Polsce w wyniku transformacji gospodarczej oraz deregulacji działalności przewozowej. Do najważniejszych zmian na rynku przewoźników autobusowych należy zaliczyć przekształcenia organizacyjno-własnościowe Przedsiębiorstw Komunikacji Samochodowej oraz powstanie wielu prywatnych przewoźników, niezależnych od struktur dotychczasowego państwowego monopolisty. Biorąc pod uwagę obsługę transportową miejscowości oraz kierunki i natężenie połączeń należy zwrócić uwagę na wzrost liczby kursów na najważniejszych liniach autobusowych przy jednoczesnym ograniczeniu – a w wielu przypadkach likwidacji – połączeń na liniach o mniejszych potokach pasażerów.
Bartosz Bartosiewicz, Szymon Wiśniewski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (1), 2016, s. 69-80
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.006.6304W niniejszym artykule skupiono się na weryfikacji dwóch wybranych założeń strategicznych Modelu zrównoważonego transportu zbiorowego w Łodzi 2020+. Badaniu poddano zasadność zaproponowanej w dokumencie gradacji węzłów przesiadkowych oraz ograniczenia konkurencji autobus – tramwaj na pewnych odcinkach sieci transportowej w granicach Łodzi. Do analizy wykorzystano podejście potencjałowe, poszerzone o statystyki przestrzenne. Artykuł uzupełniono o autorską recenzję Modelu w zakresie zapisów odnoszących się do punktowych elementów sieci lokalnego transportu zbiorowego. Badanie zamyka część wnioskowa zawierająca ponadto rekomendacje dla postulatów Modelu.
Marcin Połom, Jan A. Wendt
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (1), 2016, s. 5-6
Arkadiusz Kołoś, Jakub Taczanowski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (1), 2016, s. 9-20
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.001.6299Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie o skutki wykorzystania funduszy unijnych przez miejski transport szynowy w Polsce, to jest tramwaje, metro i kolej aglomeracyjną w okresie 2007-13. W tym czasie zrealizowano ponad 3000 projektów transportowych o łącznej sumie 187,5 mld zł, z czego na kolej przypadło 21%, a na transport miejski prawie 12%. Pod względem wartości alokowanych na komunikację publiczną środków niekwestionowanym liderem jest Warszawa, co zawdzięcza budowie II linii metra, lecz również zakrojonym na bardzo szeroką skalę programom rozbudowy i modernizacji systemu tramwajowego. Stolica wyróżnia się także najwyższą wartością projektów w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Pozostałe ośrodki, które można uznać za liderów zmian, to Trójmiasto, w którym zrealizowano największą inwestycję kolejową ostatniego ćwierćwiecza w postaci Pomorskiej Kolei Metropolitalnej oraz Olsztyn, który jako pierwsze miasto w Europie Środkowo-Wschodniej zdecydował się na reaktywację komunikacji tramwajowej. Z szansy, jaką stwarzają środki UE, skorzystały jednak wszystkie, oprócz Gorzowa Wielkopolskiego, ośrodki w Polsce posiadające systemy miejskiej komunikacji szynowej. Należy mieć nadzieję, że, podjęte znaczące działania inwestycyjne pomogą zachować, a być może nawet zwiększyć znaczenie transportu publicznego w polskich miastach
Edyta Pijet-Migoń
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (1), 2016, s. 21-30
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.002.6300Współczesny rozwój transportu lotniczego w państwach Unii Europejskiej odbywa się w warunkach pełnej liberalizacji rynku przewozów lotniczych i respektowania wszystkich dziewięciu wolności, co zaowocowało pojawieniem się zjawisk wcześniej niewystępujących. Należy do nich rozwój połączeń typu full cabotage. Aktualnie w obrębie państw UE połączenia o charakterze kabotażowym oferowane są głównie przez przewoźników niskokosztowych. Najwięcej krajowych połączeń kabotażowych jest w państwach Europy Południowej: we Włoszech, Francji, Hiszpanii, Portugalii, Grecji. Na mniejszą skalę połączenia kabotażowe obecne są w Wielkiej Brytanii, Niemczech, Polsce i Rumunii. Dominują trasy pomiędzy miastami znacząco oddalonymi lub położonymi na wyspach oraz miastami, pomiędzy którymi nie ma połączeń pociągami dużych prędkości. Wśród obsługiwanych portów dominują porty regionalne lub porty satelitarne dla dużych aglomeracji miejskich oraz porty położone w regionach atrakcyjnych dla rozwoju turystyki. Połączenia kabotażowe mają duży udział w rynku przewozów krajowych, zwłaszcza w tych państwach, gdzie dawni przewoźnicy narodowi mają stosunkową słabą pozycję (Włochy, Grecja, Polska, Rumunia). Połączenia kabotażowe najczęściej wypełniają luki w sieci połączeń i rzadko oferowane są na trasach między głównymi portami krajowymi, na których jest duża konkurencja pomiędzy przewoźnikami. Połączenia kabotażowe przyczyniają się do zwiększenia dostępności transportowej obszarów uznawanych do niedawna za peryferyjne.
Jędrzej Gadziński
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (1), 2016, s. 31-42
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.003.6301Celem artykułu jest próba określenia stopnia w jakim poziom dostępności transportu publicznego wpływa na zachowania transportowe mieszkańców na obszarach aglomeracyjnych, w tym na popularność różnych środków transportu oraz liczbę podróży. Badania dotyczące kształtowania i zmiany zachowań transportowych są częste w literaturze anglojęzycznej. Nieco brakuje natomiast wyników analiz prowadzonych w warunkach polskich. Artykuł ma więc za zadanie również, przynajmniej częściowo, zapełnić tę lukę. Jako teren badań przyjęto obszar aglomeracji poznańskiej. W prowadzonych analizach wykorzystano materiały z badań ruchu przeprowadzonych w Poznaniu i powiecie poznańskim w 2013 r. oraz autorski model dostępności transportu publicznego. Jako uzupełnienie pod uwagę wzięto charakterystyki związane ze specyfiką zagospodarowania przestrzeni na obszarze aglomeracji. Najważniejsze wnioski płynące z przeprowadzonych badań sugerują, że: (1) dobra dostępność transportu publicznego, charakterystyczna dla obszarów o zwartej zabudowie (głównie w centrum Poznania), wiązała się z częstszym korzystaniem przez mieszkańców z autobusów i tramwajów, (2) mieszkańcy strefy podmiejskiej o niskim poziomie dostępności transportu publicznego średnio więcej się przemieszczali, co można łączyć ze sposobem zagospodarowania przestrzeni oraz osobistymi preferencjami.
Jan Burdziej
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (1), 2016, s. 43-51
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.004.6302Dostępność przestrzenna określa łatwość, z jaką można dotrzeć z miejsca A do miejsca B. W kontekście obiektów użyteczności publicznej w mieście, wpływa ona na możliwość skorzystania z określonych dóbr i usług przez mieszkańców danego obszaru. Lepsza dostępność oznacza krótsze dojazdy, niższe koszty, a tym samym ma istotny wpływ na jakość życia. Celem niniejszego artykułu jest analiza zróżnicowania przestrzennego dostępności do wybranych usług na obszarze miejskim, na przykładzie Torunia. W pracy zaprezentowana została procedura badawcza, bazująca na wykorzystaniu otwartych danych z serwisu Open Street Map, a także analiz sieciowych i technologii GIS do obliczenia dostępności czasowej. Zaprezentowano metodykę polegającą na analizie dostępności w siatce sześciokątnych pól testowych, dzięki czemu możliwe było ukazanie przestrzennego zróżnicowania czasów dojazdu do określonych usług. Metodyka ta została wykorzystana do oceny dostępności przestrzennej do 16 kategorii obiektów użyteczności publicznej w Toruniu.
Sławomir Książek
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (1), 2016, s. 52-69
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.005.6303W związku ze zmianami, jakie zaszły po 1989 r., transport autobusowy został poddany silnym przekształceniom zarówno na poziomie krajowym, jak i regionalnym. Dotyczyły one różnych sfer jego funkcjonowania, takich jak: podstawy legislacyjne prowadzenia działalności przewozowej, rynek przewoźników autobusowych czy sieć linii komunikacyjnych. W artykule zwrócono szczególną uwagę na przestrzenny aspekt wspomnianych przekształceń, uwzględniając m.in.: transformację organizacyjno-własnościową Przedsiębiorstw Komunikacji Samochodowej, współczesną strukturę przewoźników autobusowych, zmiany w kierunkach i natężeniu połączeń autobusowych oraz w obsłudze transportowej wybranych miejscowości. Przeprowadzona analiza potwierdziła intensywne przekształcenia w transporcie autobusowym, jakie zaszły na Dolnym Śląsku i całej Polsce w wyniku transformacji gospodarczej oraz deregulacji działalności przewozowej. Do najważniejszych zmian na rynku przewoźników autobusowych należy zaliczyć przekształcenia organizacyjno-własnościowe Przedsiębiorstw Komunikacji Samochodowej oraz powstanie wielu prywatnych przewoźników, niezależnych od struktur dotychczasowego państwowego monopolisty. Biorąc pod uwagę obsługę transportową miejscowości oraz kierunki i natężenie połączeń należy zwrócić uwagę na wzrost liczby kursów na najważniejszych liniach autobusowych przy jednoczesnym ograniczeniu – a w wielu przypadkach likwidacji – połączeń na liniach o mniejszych potokach pasażerów.
Bartosz Bartosiewicz, Szymon Wiśniewski
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19 (1), 2016, s. 69-80
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.006.6304W niniejszym artykule skupiono się na weryfikacji dwóch wybranych założeń strategicznych Modelu zrównoważonego transportu zbiorowego w Łodzi 2020+. Badaniu poddano zasadność zaproponowanej w dokumencie gradacji węzłów przesiadkowych oraz ograniczenia konkurencji autobus – tramwaj na pewnych odcinkach sieci transportowej w granicach Łodzi. Do analizy wykorzystano podejście potencjałowe, poszerzone o statystyki przestrzenne. Artykuł uzupełniono o autorską recenzję Modelu w zakresie zapisów odnoszących się do punktowych elementów sieci lokalnego transportu zbiorowego. Badanie zamyka część wnioskowa zawierająca ponadto rekomendacje dla postulatów Modelu.
