Publiczny transport zbiorowy stanowi najważniejszą usługę publiczną, a jego organizacja jest głównym przedmiotem współpracy w miejskich obszarach funkcjonalnych. Dotychczasowe badania w zakresie jego rozwoju w Polsce dotyczyły głównie największych miast, pomijając mniejsze ośrodki i ich zespoły. Przeprowadzona analiza ma częściowo uzupełnić tę lukę poznawczą. Celem badań było określenie zasięgu i ocena poziomu rozwoju systemów lokalnego transportu zbiorowego w zespołach osadniczych niezwiązanych z ośrodkami wojewódzkimi w Polsce. Interesująca była również odpowiedź na pytanie o zasięg współpracy międzygminnej w tym zakresie na tle wyznaczonych MOF i ZIT. Zidentyfikowano 23 zespoły osadnicze poza ośrodkami wojewódzkimi w Polsce, na terenie których transport miejski obsługiwał połączenia międzymiastowe. Transport miejski w tych zespołach obsługiwał łącznie 141 gmin, w tym 76 miast. Zamieszkiwało je łącznie 3,3 mln osób. Na ich terenie działało ogółem 28 operatorów transportu miejskiego uruchamiających 656 linii komunikacyjnych. Gminy te były w różnym stopniu pokryte siecią połączeń.

Inter-communal connections by municipal transport in settlement complexes outside voivodeship centers in Poland

Collective public transport is the most important public service and its organization is the main focus of cooperation in functional urban areas. So far, research on its development in Poland concerned mainly the largest cities, excluding smaller centers and their complexes. The conducted analysis is to partially fill this cognitive gap. The aim of the research was to determine the range and assessment of the level of development of local collective transport systems in settlement complexes unrelated to voivodeship centers in Poland. The answer to the question about the scope of inter-municipal cooperation in this respect in comparison to the designated FUAs and ITIes was also interesting. The 23 settlement complexes were identified outside voivodship centers in Poland, where urban transport served intercity connections. Urban transport in these complexes was serviced by a total of 141 communes, including 76 cities. They were inhabited by a total of 3,3 million people. There were a total of 28 public transport operators operating in their area, running 656 communication lines. These communes were covered with a network of connections to a different extent.

Keywords: intercommunal connections, local public transport, municipal transport, non-metropolitan centers, Poland

Publiczny transport zbiorowy oraz transport rowerowy postrzegane są jako zrównoważone alternatywy dla miejskich podróży samochodem. Narzędziem do zwiększenia popularności tych form transportu jest ich integracja w modelu bike-and-ride, polegającym na łączeniu przejazdu rowerem i środkiem transportu zbiorowego w ramach tej samej podróży. Jednym z istotnych aspektów tego modelu jest możliwość przewozu roweru w pojeździe (autobus, tramwaj). Taki sposób przemieszczania się nie tylko zwiększa zasięg podróży, ale stanowi również ważne rozwiązanie w sytuacji awaryjnej potrzeby przewozu roweru, gdy rowerzysta z różnych przyczyn nie ma możliwości kontynuacji jazdy na rowerze. Kluczowe dla transferu rowerów w innych pojazdach są jednak zasady przewozowe stosowane przez lokalnych operatorów transportu zbiorowego. Za cel pracy przyjęto analizę zapisów regulaminów przewozowych transportu w zakresie możliwości przewozu rowerów w pojazdach (autobusach, trolejbusach, tramwajach lub metrze). W artykule przeanalizowano 55 miast, dokonując porównania między krajami Europy Zachodniej (Danią i Holandią) a krajami Europy Środkowo-Wschodniej (Polską, Czechami i Słowacją). W badaniu wykazano duże zróżnicowanie w zakresie kompletności i restrykcyjności zapisów umożliwiających przewóz rowerów w pojazdach transportu publicznego. Oceniono jednak, że w niektórych przypadkach zasady przewozu są bardziej surowe w Europie Zachodniej niż w Europie Środkowo-Wschodniej, co może wynikać z większego ruchu rowerowego w miastach tej części kontynentu i potrzeby wprowadzenia odpowiednich ograniczeń.

Bicycles in public transport vehicles – a study of transport policies in selected European cities

Public collective transport and cycling are seen as sustainable alternatives to urban car travel. A tool to increase the popularity of these forms of transport is their integration in the bike-and-ride model, consisting in combining cycling and public transport within the same journey. One important aspect of this model is the option to carry a bicycle on a public transport vehicle. Such a combination not only increases the range of journeys, but is also an important solution in an emergency situation when the cyclist is unable to continue cycling for various reasons. The transport rules applied by local public transport operators are crucial for the transfer of bikes on other vehicles. The aim of the study was to analyse the provisions of the public transport regulations concerning the possibility of carrying bikes on board the vehicles (buses, trolleybuses, trams, or underground). The article analysed the transport policies of 55 cities, making comparisons between Western European countries (Denmark and the Netherlands) and Central and Eastern European countries (Poland, the Czech Republic, and Slovakia). The study showed a wide variation in the completeness and restrictiveness of provisions allowing for the carriage of bicycles on public transport vehicles. However, it was assessed that in some cases, the carriage rules are stricter in Western Europe than in Central and Eastern Europe, which may be due to the higher cycling traffic in the cities in this part of the continent and the need for relevant restrictions.

Keywords: cycling policy, bicycle, public transport, bicycle on board, bike-and-ride

Opracowanie podejmuje tematykę ruchu rowerowego w położonym na Pomorzu ośrodku regionalnym – Słupsku – w ujęciu wieloaspektowym. Niniejszy artykuł jest kompleksowym studium przypadku. Badania oparto na komponencie organizacyjno-infrastrukturalnym, a więc na stanie obecnym oraz procesie rozwoju sieci dróg rowerowych w Słupsku, z uwzględnieniem ich przebiegu w strukturze urbanistycznej i przestrzeni miasta. Wykonano również analizę topologiczną sieci dróg rowerowych w mieście. Odniesiono się do działalności systemu roweru miejskiego oraz wypożyczalni rowerów cargo w 2021 r. Dodatkowo, wskazano szereg przykładów miejsc interesujących i newralgicznych z perspektywy praktyk mobilnościowych w ruchu rowerowym oraz interakcji z innymi uczestnikami ruchu. Badania zostały przeprowadzone na podstawie studiów literatury, analizy danych statystycznych oraz inwentaryzacji terenowej dokonanej przez autora. W końcowej części przedstawiono syntetyczne rekomendacje co do dalszego rozwoju systemu rowerowego Słupska, opierając się na postulatach znanych z literatury przedmiotu oraz środowiska eksperckiego, oficjalnych planach miasta oraz własnych obserwacjach.

Cycling in Słupsk – organizational, infrastructural and mobility conditions

The study deals with the subject of cycling in the regional centre located in Pomerania – Słupsk – in a multifaceted approach. This article is a comprehensive case study. The research was based on the organizational and infrastructural component, i.e. the current state and the process of development of the bicycle path network in Słupsk, taking into account their course in the urban structure and the city space. A topological analysis of the bicycle path network in the city was also performed. The author also referred to the activity of the city bike system and cargo bikes rental in 2021. In addition, a number of examples of interesting places from the perspective of mobility practices in cycling and in interaction with other road users were indicated by the author. The research was carried out on the basis of literature studies, statistical data analysis and field inventory. In the final part, synthetic recommendations for the further development of Słupsk cycling system are presented. They are based on the postulates taken from the literature and experts, official city plans and the author’s own observations.

Keywords: transport, mobility, bike, city bike, Słupsk

W artykule przedstawiono metodę obliczenia emisji gazów cieplarnianych z transportu osobowego w Warszawie na podstawie wyników systematycznie prowadzonego badania ankietowego Barometr Warszawski. Uzyskane wyniki dla roku 2015 porównano do dwóch innych dostępnych oszacowań dla tego okresu. Sumaryczna emisja w przedstawionej metodzie jest bardzo zbliżona do wcześniejszych opracowań i wynosi niewiele ponad 1,4 mln kg CO2eq. Znaczne różnice ujawniają się jednak na poziomie rozbicia na środki transportu – transport indywidualny wydaje się być znacznie przeszacowany, zaś zbiorowy niedoszacowany. W artykule omówiono możliwe źródła różnic oraz przedstawiono rekomendacje mogące prowadzić do zwiększenia wiarygodności prezentowanej metody.

GHG emissions of pasanger transport in Warsaw based on the Warsaw Barometer data

This paper presents a method for calculating greenhouse gas emissions from passenger transport in Warsaw based on the results of the systematically conducted Warsaw Barometer survey. The results obtained for 2015 were compared to two other available estimates for this period. The total emissions in the presented method are very similar to previous studies and amount to just over 1.4 million kg CO2eq. However, significant differences emerge at the level of the breakdown by mode of transport – individual transport appears to be significantly overestimated, while collective transport appears to be underestimated. The article discusses the possible sources of the differences and makes recommendations that could lead to an increase in the reliability of the method presented.

Keywords: greenhouse gases emissions, means of transport, The Warsaw Barometer