Regionalizacja jako czynnik zmian w ofercie przewozowej kolei w Polsce na przykładzie czterech województw
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTERegionalizacja jako czynnik zmian w ofercie przewozowej kolei w Polsce na przykładzie czterech województw
Data publikacji: 20.12.2017
Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 2017, 20 (4), s. 37 - 50
https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.021.8027Autorzy
Regionalizacja jako czynnik zmian w ofercie przewozowej kolei w Polsce na przykładzie czterech województw
Celem artykułu jest określenie wpływu przekształceń organizacyjnych polskiej kolei na funkcjonowanie regionalnego transportu kolejowego i jego rolę w systemach komunikacyjnych wybranych województw. Zapoczątkowane pod koniec XX wieku reformy kolei, wynikające głównie z dostosowywania polskiego prawa do ustawodawstwa unijnego, doprowadziły m.in. do przejęcia odpowiedzialności za regionalny transport kolejowy przez samorządy wojewódzkie, a w dłuższej perspektywie pociągnęły również za sobą poważną przebudowę własnościową. W pracy przeanalizowano zmiany, jakie zaszły między 2005 a 2017 rokiem, w zakresie obsługi regionalnym transportem kolejowym, w czterech wybranych województwach: dolnośląskim, kujawsko-pomorskim, małopolskim i podlaskim. Przebadano liczbę czynnych stacji i przystanków oraz zatrzymań pociągów osobowych, wyszczególniając połączenia do miasta wojewódzkiego i stolic sąsiednich regionów. Z niniejszej analizy wynika, że przekształcenia organizacyjno-własnościowe przyniosły zasadnicze zmiany w funkcjonowaniu transportu kolejowego na poziomie regionalnym. Zarysowują się odmienne kierunki rozwoju kolei w poszczególnych województwach, co ma wpływ na zróżnicowanie przestrzenne funkcjonowania regionalnego transportu kolejowego. O zwiększeniu lub zmniejszeniu roli kolei regionalnej decyduje splot wielu czynników, wśród których istotną rolę odgrywa poziom dotacji i generalne zainteresowanie władz samorządowych transportem kolejowym, przejawiające się inicjatywami mającymi na celu poprawę istniejącej sytuacji. Powoływanie do życia własnych przewoźników przez samorządy, jak również otwieranie rynku na zewnętrzne firmy jest bardzo ważnym, jednak nie jedynym czynnikiem tych zmian.
Alexandersson G., Rigas K., 2013, Rail liberalisation in Sweden. Policy development in a European context, Research in Transportation Business & Management, 6, s. 88-98.
Barcik J., Czech P., 2010, Sytuacja transportu kolejowego w Polsce na przełomie ostatnich lat – część 1, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, Transport, 67, 1832, s. 5-12.
Barcik J., Czech P., 2010, Sytuacja transportu kolejowego w Polsce na przełomie ostatnich lat – część 2, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, Transport, 68, 1833, s. 13-18.
Beria P., Quinet E., de Rus G., Schulz C., 2012, A comparison of rail liberalisation levels across four European countries, Research in Transportation Economics, 36, s. 110-120.
Beria P., Redondi R., Malighetti P., 2016, The effect of open access competition on average rail prices. The case of Milan - Ancona, 2016, Journal of Rail Transport Planning & Management, 6, s. 271-283.
Bougna E., Crozet Y., 2016, Towards a liberalised European rail transport: Analysing and modelling the impact of com- petition on productive efficiency, Research in Transporta- tion Economics, 59, s. 358-367.
Di Giulio M., 2011, Principali, principianti. Le regioni e il trasporto ferroviario locale (1997-2011), Rivista Italiana di Politiche Pubbliche, 3, s. 533-565.
Drewnowski A., 2012, Problematyka przekształceń podmiotowych i własnościowych operatorów regionalnych ko- lejowych przewozów pasażerskich w Polsce, [w:] E. Załoga (red.), Pasażerski transport regionalny – współczesne wyzwania, Zeszyty Naukowe, 713, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin, s. 7-22.
Eckstaller C., 2001, Erfahrungen mit dem Wettbewerb im Schienenpersonennahverkehr – Fünf Jahre Regionalisie- rung in Deutschland, Zeitschrift für öffentliche und gemeinwirtschaftliche Unternehmen: ZögU, Journal for Public and Nonprofit Services, 24, 2, s. 136-151.
Fröidh O., Byström C., 2013, Competition on the tracks – Pas- sengers’ response to deregulation of interregional rail services, Transportation Research Part A, 56, s. 1-10.
Górny J., 2013, Kolejowe regionalne przewozy pasażerskie w Polsce w świetle polityki Unii Europejskiej, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Górny J., 2016, Samorząd wojewódzki jako organizator kole- jowych regionalnych przewozów pasażerskich, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19(4), s. 72-81.
Knowles R., 1998, Passenger rail privatization in Great Britain and its implications, especially for urban areas, Journal of Transport Geography, 6, 2, s. 117-133.
Koleje pasażerskie w województwach – dynamika zmian, 2017, Urząd Transportu Kolejowego, Warszawa. Komusiński S., 2010, Przekształcenia przestrzenne sieci pasażerskiego transportu kolejowego w Polsce latach 1988-2008, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, XVII.
Król M., Taczanowski J., 2016a, Regionalne przewozy kolejowe w Polsce, Czechach i na Słowacji, Szkoła Główna Han- dlowa, Warszawa.
Król M., Taczanowski J., 2016b, So close, so different – Re- gional Rail Transport in Poland, the Czech Republic and Slovakia, Yearbook of Antitrust and Regulatory Studies,9 (14), s. 159-179.
Massel A., 2004, Regionalizacja kolei w krajach europejskich, Technika Transportu Szynowego, 1-2, s. 18-24.
Nash Ch., 1993, Rail Privatisation in Britain, Journal of Trans- port Economics and Policy, 27, 3, s. 317-322.
Nigrin T., 2013, Příklady subsidiarity v organizování železniční dopravy v Bavorsku a Sasku, [w:] Z. Tomeš, M. Kvizda (red.), Regulovaná a neregulovaná konkurence na kolejích, Ma- sarykova univerzita, Brno, s. 148-164.
Pawłowski B., 2009, Liberalizacja – lekarstwo na stan polskiej kolei, Wiedza Prawnicza, 2, s. 29-37.
Perennes P., 2017, Open Access for Rail Passenger Services in Europe: Lesson Learnt from Forerunner Countries, Trans- portation Research Procedia, 25, s. 358-367.
Preston J., Whelan G., Nash Ch., Wardman M., 2000, The Fran- chising of Passenger Rail Services in Britain, International Review of Applied Economics, 14, 1, s. 99-112.
Raporty z wykonania budżetów województw 2005 i 2015. Sieciowe Rozkłady Jazdy Pociągów 2004/2005 i 2016/2017. Syryjczyk T. (red.), 2009, Biała księga. Mapa problemów polskiego kolejnictwa, Forum Kolejowe – Railway Business Forum (http://www.szejnfeld.pl/wp-content/uploa- ds/2010/01/biala-ksiega-kolejnictwa.pdf).
Taczanowski J., 2015, The Effects of Liberalisation of the Passenger Railway Market on the Sitauation of Regional Rail Connections in Poland, Czech Republic, Slovakia and Austria, Review of Economic Perspectives – Národohospodářský obzor, 15, 3, s. 249-268.
Taylor Z., 2003, Zamknięcia dla ruchu pasażerskiego linii kolejowych w Polsce i ich społeczne konsekwencje, Prze- gląd Geograficzny, 75, 3, s. 351-383.
Taylor Z., 2006, Railway closures to passenger traffic in Poland and their social consequences, Journal of Transport Geography, 14, s. 135-151.
Taylor Z., 2007, Rozwój i regres sieci kolejowej w Polsce, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
Taylor Z., Ciechański A., 2005, Deregulacja w polskim transporcie kolejowym, Przegląd Geograficzny, 77, 2, s. 139-169.
Taylor Z., Ciechański A., 2006, Deregulation in Polish rail transport, Transport Reviews, 26, 3, s. 305-324.
Taylor Z., Ciechański A., 2010, Niedawne przekształcenia organizacyjno-własnościowe przedsiębiorstw transportu kolejowego w Polsce – część I, Przegląd Geograficzny, 82, 4, s. 549-571.
Taylor Z., Ciechański A., 2011, Niedawne przekształcenia organizacyjno-własnościowe przedsiębiorstw transportu kolejowego w Polsce – część II, Przegląd Geograficzny, 83, 2, s. 205-231.
Tomeš Z., 2006, Konkurence na železnici, Národohospodářský obzor, 4, s. 97-103.
Tomeš Z., Kvizda M., Nigrin T., Seidenglanz D., 2014, Competi- tion in the railway passenger market in the Czech Repub- lic, Research in Transportation Economics, 48, s. 270-276.
Akty prawne
Dyrektywa Rady Europejskiej z dnia 29 lipca 1991 r. w sprawie rozwoju kolei wspólnotowych (91/440/EWG).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie organizowania regionalnych kolejowych przewozów pasażerskich, Dz.U. 2004 nr 95 poz. 953.
Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o transporcie kolejowym, Dz.U. 1997 nr 96 poz. 591.
Ustawa z dnia 8 września 2000 r. o komercjalizacji i restruk- turyzacji przedsiębiorstwa państwowego, Polskie Koleje Państwowe, Dz.U. 2000 nr 84 poz. 948.
Ustawa z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym, Dz.U. 2003 nr 86 poz. 789.
Ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, Dz.U. 2003 nr 203 poz. 1966. Ustawa o z dnia 16 grudnia 2010 o publicznym transporcie zbiorowym, Dz.U. 2011 nr 5 poz. 13.
Informacje: Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 2017, 20 (4), s. 37 - 50
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Regionalizacja jako czynnik zmian w ofercie przewozowej kolei w Polsce na przykładzie czterech województw
Regionalisation as a factor of changes in Polish rail transport offer: an example of four voivodeship
Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, 30-387 Kraków, ul. Gronostajowa 7
Kolegium Gospodarki Światowej, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Al. Niepodległości 162, 02-554 Warszawa
Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, 30-387 Kraków, ul. Gronostajowa 7
Publikacja: 20.12.2017
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 1634
Liczba pobrań: 1262