FAQ
T_LOGIN Zaloguj się

Nie masz jeszcze konta?

T_REGISTER Zarejestruj się

Zeszyty Prasoznawcze

Logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Wyniki wyszukiwania

wyszukiwarka prosta

szukaj np. “cognitive architectures” AND 1993-200 NOT Urban
wyszukiwanie zaawansowane
np. 1234-6789
np. 10.4467/16890027AP.16.022.6009
np. Uniwersytet Jagielloński

Tom 63, Numer 1 (241)

Udostępnij udostępnij __T_ARROW_DOWN

2020 Następne

Data publikacji: 18.03.2020

Licencja: CC BY-NC-ND ikona licencji

Zawartość numeru

Aleksander Woźny

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 63, Numer 1 (241), 2020, s. 11-26

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.20.001.11509
W artykule przedstawiono koncepcję scenariuszy kultury, struktur, którym przysługuje status długiego trwania w sensie Braudelowskim. Stanowią one swoiste matryce odciskające się zarówno w specyficznych dla każdego ze scenariuszy figurach wyobraźni, porządkujących znaczenia w mediach, jak i w aktach komunikacji odgrywanych – zazwyczaj nieświadomie – przez użytkowników mediów. Rekonstruowane scenariusze obejmują bardzo rozległy materiał: od starożytnych itinerariów, które odradzają się w telewizyjnych relacjach po katastrofie smoleńskiej, przez średniowieczne opery żebracze, których reguły uruchamiane są w telewizyjnych formatach typu makeover shows, po metamorficzne przeistoczenia w scenariuszu tricksera-jurodivego-celebryty. W badaniach scenariuszy kultury autor uwzględnił przede wszystkim instrumentarium antropologii komunikacji, antropologii historycznej i archeologii kulturowej, skorzystał także z konceptualizacji opartej na ternarnym modelu Łotmana-Bachtina-Guriewicza, Przeprowadzone analizy pokazały, że obecne dziś w mediach scenariusze kultury nie poddają się łatwo racjonalizacji. Ich niepewny, chwiejny status – wykraczanie poza logikę i semantykę dwuwartościową – odzwierciedla się w postawach ich użytkowników, w zawieszeniu pomiędzy kompromisowym poczuciem bezpieczeństwa a nonkonformistycznym oporem. Ta ambiwalencja rodzi być może największą trudność w próbach ich opisu, ale stanowi zarazem najbardziej kuszące wyzwanie, także dla doktorantów z wrocławskiego ośrodka medioznawczego, którzy podejmują w swoich pracach badania nad scenariuszami kultury.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Włodzimierz Mich

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 63, Numer 1 (241), 2020, s. 27-40

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.20.002.11510
Pisząc o kulturach pierwotnie oralnych, podkreśla się zwykle wierność międzypokoleniowego przekazu tradycji. Za podstawowe jej medium uznaje się przy tym, oprócz formuł rytualnych, długie utwory narracyjne mające formę poetycką, realizowane oralnie w postaci pieśni. Opozycyjne stanowisko, omawiane w niniejszym artykule, eksponuje rolę kreatywności poetów, a także ograniczeń pamięci, a w konsekwencji wielowariantowości i zmienności przekazów. Neguje pogląd o zbiorowym autorstwie utworów oralnych, wskazując na przykłady uznawania w poszczególnych społecznościach indywidualnego autorstwa utworów. Uznając, że były one komponowane w trakcie wykonania (compose in performance), wskazuje, że nie istniały ich kanoniczne wersje. Mocna wersja tej tezy głosi, że każde wykonanie było odrębnym utworem, dziełem wykonawcy, tworzonym w interakcji z publicznością. Ograniczenia pamięci z jednej strony, a usankcjonowane przez społeczność dążenie poetów do innowacji z drugiej strony, powodowały, że wykonawca nie powtarzał wiernie tradycyjnych przekładów. Korzystając z funkcjonujących w danej kulturze formuł, motywów i schematów narracyjnych, improwizował własne wersje znanych opowieści, niekiedy zaś tworzył zupełnie nowe historie. Słaba wersja tezy zakłada, że relacja między kreacją a memoryzacją była zmienna, zależnie od gatunku i wykonawcy; w praktyce występowała cała gama rozwiązań, od improwizacji do wykonywania wcześniej skomponowanych i zapamiętanych utworów. W obu przypadkach uznaje się, że kreatywność poetów oralnych pozostawała w dialektycznej relacji z tradycjonalizmem. Tworząc własne opowieści, poeta musiał przestrzegać tradycyjnych tematów i schematów narracyjnych, tego oczekiwała bowiem publiczność. Jego twórcza wyobraźnia była przy tym ukształtowana przez wzorce rodzimej kultury, tradycja była też dlań podstawowym czy wręcz jedynym zasobem tematów i rozwiązań formalnych.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

SAC Krzysztof Marcyński

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 63, Numer 1 (241), 2020, s. 41-54

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.20.003.11511
Podstawowym założeniem niniejszego artykułu jest przedstawienie sposobów badania, oceny i pomiaru kompetencji komunikacyjnej wypracowanych przez badaczy nauk o komunikacji społecznej i mediach na przestrzeni lat od początku istnienia tej dyscypliny w Polsce i na świecie. Artykuł ma charakter przeglądowy i wpisuje się w problematykę metodologii tej dyscypliny. Autor dokonał przeglądu metod i technik badawczych kompetencji komunikacyjnej w literaturze przedmiotu polsko- i anglojęzycznej. Ze względu na ich dużą liczebność i różnorodność w niniejszym opracowaniu przedstawia wybrane z nich, najczęściej używane do badania kompetencji komunikacyjnej. Szczególna uwaga została zwrócona na metodę samooceny, ukazując jednocześnie jej zalety oraz wady. Prezentowane rozważania syntetycznie ujmują metodologię badań kompetencji komunikacyjnej, a tym samym stanowią istotny głos w polskiej szkole i tradycji badawczej nauk o komunikacji społecznej i mediach.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Jolanta Dzierżyńska-Mielczarek

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 63, Numer 1 (241), 2020, s. 55-68

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.20.004.11512
Ekonomiczne analizy udziału mediów w gospodarce opierają się na pomiarach wydatków reklamowych i konsumenckich na media. Nie uwzględniają one zmiany kosztów produkcji i dystrybucji mediów z powodu ich cyfryzacji. Nowe technologie doprowadziły do pozainstytucjonalnej produkcji i dystrybucji mediów, sprywatyzowania zysków i uspołeczniania kosztów produkcji mediów. Wymaga to opracowania nowych wskaźników pomiaru oddziaływania przemysłu medialnego na gospodarkę.
Autorka, opierając się na ogólnodostępnych danych, prezentuje różne metody badania wartości ekonomicznej mediów tradycyjnych. Zwraca jednocześnie uwagę, że ich malejący udział w gospodarce spowodowany jest nieuwzględnianiem w statystyce publicznej wydatków konsumentów na treści medialne w internecie oraz przychodów firm medialnych z reklamy online. Sygnalizuje też, że cyfryzacja mediów (w tym wirtualizacja produkcji i konsumpcji treści medialnych) zmieniła definicję przemysłu medialnego i granice tzw. branży medialnej.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Z historii mediów

Andrzej J. Madera

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 63, Numer 1 (241), 2020, s. 69-82

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.20.005.11513
Scalanie państwa polskiego po 1918 roku wymagało szybkich i zdecydowanych działań, determinacji w przezwyciężeniu zaborczych odmienności i partykularyzmów. Artykuł przedstawia stosunek Ilustrowanego Kuriera Codziennego, uważającego się za reprezentanta interesów mieszkańców Małopolski, do ujednolicenia walut przeprowadzonego w 1919 roku. Ukazuje skalę trudności zmian walutowych oraz całokształt krytyki, jakiej byli poddani autorzy reformy. Koncentruje się na prasowej krytyce na łamach IKC, sposobach zwalczania niekorzystnych rozwiązań ekonomicznych oraz proponujących je polityków. Artykuł skupia się szczególnie na stosunku IKC do Władysława Grabskiego pełniącego funkcję ministra skarbu oraz premiera rządu w analizowanym okresie, czyli od 1 stycznia 1919 do końca 1920 roku.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Piotr Borowiec

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 63, Numer 1 (241), 2020, s. 83-96

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.20.006.11514
Przejęcie majątku krakowskiego koncernu prasowego Ilustrowany Kurier Codzienny w styczniu 1945 roku przez przedstawicieli władzy ludowej oznaczało definitywny koniec jego działalności. W Pałacu Prasy rozpoczęto przygotowania do wydawania pism wspierających budowę ludowego państwa. Tak majątek koncernu zaczął służyć propagandzie idei komunizmu, wcześniej przez niego bezwzględnie zwalczanej. Wśród tworzących nowe pisma znaleźli się także byli pracownicy IKC-a, którzy ze względu na posiadane przedwojenne doświadczenie odgrywali istotną rolę w odbudowie prasy. Celem artykułu jest próba omówienia stosunku krakowskich powojennych pism do dziedzictwa koncernu, w czasie gdy u czytelników dominowała własna pamięć o IKC-u. Artykuł próbuje także ukazać stosunek krakowskiej prasy do przedwojennego sensacyjnego wzoru prasy. Analiza dotyczy okresu lat 1945–1952.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Media na świecie

Rafał Kuś

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 63, Numer 1 (241), 2020, s. 97-113

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.20.007.11515
Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytanie o sposób realizacji przez amerykańskie Narodowe Radio Publiczne (National Public Radio, NPR) misyjnych zadań kulturalnych. NPR stanowi od blisko pięćdziesięciu lat alternatywę dla oferty komercyjnych nadawców radiowych, wypełniając luki obecne w ich programach. Czy jednak dzisiaj, w obliczu obfitości cyfrowych nadawców audialnych, amerykańskie radio publiczne jest wciąż potrzebne słuchaczom w Stanach Zjednoczonych? Niniejsze opracowanie, skoncentrowane na literackich audycjach NPR, w tym szczególności na „The Book Show” sieci WAMC, zostało sporządzone na podstawie wywiadów pogłębionych przeprowadzonych z pracownikami instytucji mediów publicznych w północnej części stanu Nowy Jork wiosną 2019 r. oraz analizy zawartości przekazów radiowych. Wnioski z badania wskazują na istotną rolę amerykańskich rozgłośni publicznych w promocji czytelnictwa.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Materiały

Grażyna Piechota

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 63, Numer 1 (241), 2020, s. 115-132

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.20.008.11516
Artykuł dotyczy oddziaływania propagandowego narracji kreowanej podczas protestów politycznych. Zrealizowane badania prezentują aktywność rosyjskich mediów propagandowych podczas rewolucji „żółtych kamizelek” we Francji. W analizie ilościowej potwierdzono przyjętą hipotezę, że tworzenie narracji propagandowej nie musi opierać się na kreowaniu fake newsów i trollingu czy działaniach dezinformacyjnych, jakie zwykle są domeną ingerowania Federacji Rosyjskiej w bezpieczeństwo informacyjne państw trzecich. Skutecznie realizowana propaganda może polegać na intensywnym relacjonowaniu wydarzeń, które budują narrację sprzyjającą wypełnianiu celów propagandowych. Badania potwierdziły istotną rolę mediów społecznościowych używanych jako kanał „opowiadania” o protestach politycznych i wzmacniających zjawiska cyberpolaryzacji. Dzięki tworzeniu sieciowych enklaw deliberacji podtrzymywane jest zainteresowanie protestem, zwiększane są zasięgi udostępnianych informacji oraz aktywizowane antagonizmy pomiędzy grupami społecznymi.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Z życia naukowego

Magdalena Idem

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 63, Numer 1 (241), 2020, s. 133-136

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.20.009.11517

Agata Szydłowska: „Paryż domowym sposobem. O kreowaniu stylu życia w czasopismach PRL”. Wydawnictwo MUZA, Warszawa 2019, s. 365.

Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Maria Nowina Konopka

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 63, Numer 1 (241), 2020, s. 137-139

Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Magdalena Hodalska

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 63, Numer 1 (241), 2020, s. 140-143

Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Pliki do pobrania

Pobierz PDF Spis treści PDF Pobierz PDF Od redaktora PDF Pobierz PDF Strony redakcyjne i tytułowe PDF Pobierz PDF Autorzy PDF

Słowa kluczowe: scenariusze kultury, media, antropologia historyczna, antropologia mediów, bezpieczeństwo ontologiczne, hermeneutyczny opór, teoria oralności, poezja oralna, tradycja, kreatywność, tworzenie w trakcie wykonywania, metodologia, nauki o komunikacji społecznej i mediach, kompetencja komunikacyjna, samocena, metody badawcze, ekonomika mediów, udział mediów w gospodarce, wydatki konsumentów, przychody reklamowe, metody badań, wymiana walutowa 1919 roku, odbudowa państwa, Władysław Grabski, prasa przedwojenna, Ilustrowany Kurier Codzienny, Ilustrowany Kurier Codzienny, przedwojenna prasa, krakowska prasa, Dziennik Polski, Gazeta Krakowska, Naprzód, radio, media publiczne, Stany Zjednoczone Ameryki, misja publiczna, literatura, rewolucja „żółtych kamizelek”, protesty polityczne, Francja, rosyjskie media propagandowe, media społecznościowe