FAQ
Logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

2023 Następne

Data publikacji: 31.03.2023

Opis

Publikacja dofinansowana przez Uniwersytet Jagielloński ze środków Instytutu Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej oraz Wydziału Zarządzania i Komunikacji Społecznej.

© Copyright by Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego & Autorzy 2022

Licencja: CC BY  ikona licencji

Zawartość numeru

Artykuły i rozprawy

Małgorzata Kowalska-Chrzanowska, Przemysław Krysiński

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 66, Numer 1 (253), 2023, s. 11-32

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.23.002.17194

Od momentu rosyjskiej inwazji na Ukrainę 24 lutego 2022 r. w internecie, zwłaszcza w mediach społecznościowych, widoczne jest nasilenie działań dezinformacyjnych na temat toczącego się konfliktu, reakcji Zachodu, polityki rządu w Kijowie oraz samej ludności pochodzenia ukraińskiego. Celem artykułu jest analiza podejrzanych treści dotyczących wojny w Ukrainie, zgromadzonych za pomocą serwisu zglostrolla.pl. Na podstawie prawie 20 tys. wzmianek, pochodzących z pierwszych sześciu tygodni trwania projektu, autorzy starają się określić najczęstsze rodzaje zgłoszeń, ich źródła oraz tematykę. Próbują także odpowiedzieć na pytania o zasięg wpisów oraz wskazać topowe konta dezinformacyjne.

Czytaj więcej Następne

Małgorzata Laskowska

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 66, Numer 1 (253), 2023, s. 33-44

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.23.003.17195

Celem niniejszego artykułu jest określenie rozumienia i istoty globalnej etyki mediów w ujęciu czołowego na świecie jej inicjatora i popularyzatora – Stephena J.A. Warda. Artykuł ten stanowi zatem próbę odpowiedzi na następujące pytania: Jak jest rozumiana globalna etyka mediów przez Warda? Dlaczego w jego przekonaniu jest ona tak bardzo potrzebna? Jak przedstawia się stan badań na temat globalnej etyki mediów w działalności badawczej Warda? Kto spośród badaczy – oprócz Warda – podejmuje niniejszą tematykę? Aby zrealizować podstawowe założenia metodologiczne, posłużono się metodami analizy treści oraz systematycznego przeglądu literatury. Materiał badawczy służący określeniu teorii globalnej etyki mediów Warda stanowią publikacje naukowe tegoż badacza.

Czytaj więcej Następne

Magdalena Hodalska, Małgorzata Lisowska-Magdziarz, Agnieszka Całek

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 66, Numer 1 (253), 2023, s. 45-64

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.23.004.17196

Celem badań, których wyniki zaprezentowano w artykule, było ustalenie, czy medialne relacje oswajają lęk przed koronawirusem. Interdyscyplinarne badania zespołu psychologów i medioznawców pozwoliły w 2020 roku określić, jakie elementy przekazów medialnych dotyczących epidemii COVID-19 mają największy potencjał lękotwórczy. Badania respondentów (N = 510) wiosną 2020, powtórzone na tej samej grupie badanych w 2021 roku (N = 296), pozwoliły ustalić, jak z upływem czasu zmieniał się poziom lęku związanego z informacjami na temat pandemii. Badaniom respondentów towarzyszyły prowadzone przez medioznawców analizy zawartości przekazów medialnych publikowanych na portalach informacyjnych: rp.pl, onet.pl i gazeta.pl w pierwszych dwóch tygodniach marca, kwietnia i maja 2020 roku oraz w tych samych okresach 2021 roku. W 2020 roku próba badawcza obejmowała 1350 publikacji, zaś w 2021 roku jakościowej i ilościowej analizie poddano 1076 materiałów prasowych. Artykuł prezentuje wyniki porównawczych analiz zawartości oraz badań respondentów prowadzonych podczas pierwszej i trzeciej fali pandemii COVID-19. Wyniki tych badań dowodzą, że mimo upływu czasu oraz mniejszej liczby publikacji dotyczących epidemii, wszystkie przekazy medialne dotyczące COVID-19 stanowiły dla respondentów źródło wysokiego lęku, a medialne przekazy w pierwszym roku pandemii nie przyczyniały się do zmniejszenia tego lęku.  

Czytaj więcej Następne

Jolanta Dzierżyńska-Mielczarek

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 66, Numer 1 (253), 2023, s. 65-75

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.23.005.17197

Celem artykułu jest analiza modelu subskrypcyjnego i jego rentowności u wydawców prasy. Płatny model dostępu do treści i usług medialnych w internecie stał się szansą na wyjście z kryzysu spadku czytelnictwa prasy drukowanej i wzrostu przychodów jej wydawców. Przykład Gazety Wyborczej, która jako jeden z pierwszych dzienników w Polsce wprowadziła płatne subskrypcje cyfrowe, wskazuje, że ich sprzedaż szybko staje się dominującą formą sprzedaży egzemplarzowej, głównie za sprawą dużego spadku sprzedaży tytułu w druku. Mniejsza rentowność subskrypcji cyfrowych powoduje jednak niższe przychody ze sprzedaży treści czytelnikom, a mniejsze wpływy z reklamy w internecie – niższe przychody ogółem. Analiza wykazała zatem, że subskrypcje cyfrowe są sposobem na odzyskanie czytelników i mogą się stać głównym źródłem finansowania działalności prasowej, ale nie zapobiegają obniżeniu przychodów wydawców prasy.

Czytaj więcej Następne

Łukasz Buksa OFM

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 66, Numer 1 (253), 2023, s. 77-90

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.23.006.17198

W ostatnich dekadach wraz z upowszechnieniem dostępu do internetu i popularyzacją smartfonów narasta problem ich negatywnego wpływu zwłaszcza na dzieci i młodzież. Niewłaściwe użytkowanie smartfonów z mobilnym dostępem do internetu – całodobowy dostęp do gier, social mediów, błyskawicznych informacji, możliwość komunikacji każdego z każdym zawsze i wszędzie, dziesiątki atrakcyjnych aplikacji – często prowadzi do uzależnienia od smartfona, zwanego fonoholizmem. Artykuł omawia to stosunkowo nowe zjawisko, a krytyczna analiza literatury przedmiotu i przegląd najnowszych badań pozwala uporządkować najważniejsze informacje na temat fonoholizmu, wskazując sposoby rozpoznania uzależnienia od smartfona u dziecka oraz działania profilaktyczne i strategie, które mogą pomóc rodzinie w jego przezwyciężeniu.

Czytaj więcej Następne

Katarzyna Ostrowska

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 66, Numer 1 (253), 2023, s. 91-106

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.23.007.17199

Celem niniejszego artykułu jest zbadanie kierunku ewolucji składni reportażowej oraz głównych tendencji syntaktycznych na podstawie polskich reportaży książkowych z XX i XXI wieku. Bazę materiałową XX-wiecznych reportaży stanowią takie teksty dokumentarne, jak: „Dymy nad Birkenau” Szmaglewskiej, „Krata” Gojawiczyńskiej, „Na nieludzkiej ziemi” Czapskiego, „Inny świat” Herlinga-Grudzińskiego, „Raport o stanie wojennym” i „Karnawał i post” Nowakowskiego oraz „Kadencja” Szczepańskiego. Natomiast do korpusu najnowszych polskich reportaży książkowych z XXI wieku zalicza się: „Oko świata. Od Konstantynopola do Stambułu” Cegielskiego, „Zabójcę z miasta moreli. Reportaże z Turcji” Szabłowskiego, „Czwarty pożar Teheranu” Kęskrawca, „Krasnojarsk zero” Jastrzębskiego i Morawieckiego, „Abchazję” Góreckiego, „Dom nad rzeką Loes” Janiszewskiego, „Dryland” Piskały, „Wielki przypływ” Mikołajewskiego, „Ziarno i krew. Podróż śladami bliskowschodnich chrześcijan” Rosiaka, „Dybuk. Opowieść o nieważności świata” Kopczyńskiego i Sajewicz. Porównywalność wyników badań została zapewniona dzięki zastosowaniu postulatów ilościowo-jakościowej metodologii. W artykule posłużono się metodą reprezentacyjną (dokonano wyboru 200 wypowiedzeń z każdego tekstu), metodą tradycyjnej analizy składniowej (bazującej na osiągnięciach Jodłowskiego), metodą kwantytatywną (wykorzystującą średnią arytmetyczną), metodą porównawczą (służącą analizie frekwencji wypowiedzeń pojedynczych oraz złożonych). Analiza materiału badawczego pozwoliła na zaprezentowanie tendencji syntaktycznych, takich jak: skłonność do komplikacji struktur syntaktycznych, wzrost intelektualizacji składni, słabsza emocjonalizacja, werbalny charakter składni oraz skłonność do eksplikacji.

Czytaj więcej Następne

Z historii mediów

Krzysztof Stępnik

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 66, Numer 1 (253), 2023, s. 107-124

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.23.008.17200

Artykuł stanowi rekonstrukcję nieznanych elementów biografii publicznej Mary Sheepshanks związanych z jej podróżami do Austro-Węgier wiosną 1913 roku, podczas których wygłosiła wykłady w Wiedniu, Pradze, Krakowie, Lwowie i Stanisławowie. Finałem tej podróży było uczestnictwo Sheepshanks w kongresie kobiet w Budapeszcie w czerwcu 1913 roku, a następnie objęcie przez nią funkcji redaktora najbardziej znanego na świecie pisma feministycznego Jus Suffragii. W artykule zebrane i omówione zostały świadectwa prasowe, tj. anonse oraz sprawozdania z wykładów publikowane w dziennikach i pismach w językach niemieckim i polskim. Tworzą one obraz odbioru treści wystąpień Sheepshanks w przestrzeni społecznej i oddają towarzyszącą im atmosferę, a także nastawienia dziennikarzy. To zupełnie inne źródło niż biografia prywatna, którą można rekonstruować na podstawie listów i różnego rodzaju dokumentów osobistych. Świadectwa prasowe pozwalają na pełniejsze zrozumienie złożonego kontekstu politycznego towarzyszącego podróżom Sheepshanks, które w tym artykule zinterpretowane zostały jako misja rozpoznania sytuacji ruchu feministycznego w Austro-Węgrzech przed kongresem w Budapeszcie, realizowana dyskretnie, o czym świadczy między innymi niewystępowanie przez nią w imieniu jakiejkolwiek organizacji. W artykule odtworzone zostały elementy kontekstu ważnego dla zrozumienia tej misji, jak na przykład kwestia organizatorów wykładów Sheepshanks (odnotowywana w anonsach) czy pozornie błaha sprawa jej empatycznego zachowania i gustownie dobranego ubioru, dostrzeżona w bardziej szczegółowych sprawozdaniach.

Czytaj więcej Następne