Funkcjonowanie pracowników naukowych w przestrzeni sieciowej może przybierać rozmaite formy, od bierności przez udział w dyskusjach aż po publikowanie najnowszych wyników badań w przestrzeni medialnej. W niniejszym artykule autorzy przedstawiają wyniki analiz obecności najnowszych publikacji (z lat 2017–2019) wybranych reprezentantów szeroko pojętych nauk o komunikacji społecznej i mediach w trzech serwisach internetowych: Google Scholar, ResearchGate i Academia.edu. W świetle ich zawartości starają się odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób przedstawiciele tej dyscypliny komunikują w internecie najnowsze osiągnięcia naukowe, tj. jakie rodzaje publikacji udostępniają, jaką formę przybierają kreowane przez nich przekazy naukowe (publikacja opisów bibliograficznych, pełnych tekstów, pre- i postprintów) i z jakim odbiorem użytkowników się one spotykają (liczba pobrań, wyświetleń, komentarzy). Analizami objęto 100 wybranych (w losowaniu interwałowym) reprezentantów środowiska naukowego, przypisanych w bazie danych „Ludzie nauki” wg klasyfikacji OECD do dyscypliny „media i komunikowanie”.

The Role of Social Networking Services as Tools for Evaluating Scientific Achievements. An Example of Using Google Scholar, ResearchGate and Academia.edu by Selected Polish Representatives of Social Communication and Media Sciences

Activities of academic staff members in the network environment may have various forms – from passive presence, through participation in discussions, to publishing of the latest research results in social media. In this paper, the authors present the results of analyses conducted on the presence of the most recent (2017–2019) publications by the representatives of the widely-understood social communication and media sciences in three selected networking services for scientists: Google Scholar, ResearchGate, and Academia.edu. In the face of the results, they are trying to answer the question of how the representatives of this discipline communicate the most recent scientific findings in the media space, i.e.: what types of publications are shared, what is the form of the scientific communication created by them (publication of reference lists’ descriptions, full papers, pre-prints and post prints), and what is the audience reception (number of downloads, displays, comments). The analyses covered 100 selected representatives of the scientific environment (selected in interval sampling), assigned, according to the OECD classification, in the Scientists (“Ludzie nauki”) database and the “media and communication” discipline.

Media społecznościowe zrewolucjonizowały praktykę komunikacji między nadawcą a odbiorcą przekazów medialnych. Nic więc dziwnego, że polskie uczelnie wyższe wykorzystują kanały mediów społecznościowych do komunikowania się z pokoleniami Y i Z – generacjami, których przedstawiciele nie pamiętają życia bez internetu i mediów społecznościowych. Celem artykułu jest analiza aktywności polskich uczelni wyższych w mediach społecznościowych z rozróżnieniem komunikacji na Facebooku, Instagramie, LinkedIn, Snapchacie, TikToku. Analizę oparto na ilościowych badaniach własnych, weryfikując aktywność wszystkich uczelni wyższych w Polsce. W analizie uwzględniono zmienne takie jak: wielkość uczelni, lokalizacja uczelni oraz struktura właścicielska (jednostki publiczne i niepubliczne). Wyniki badań pokazują, że podstawowym narzędziem komunikacji pozostaje portal Facebook, którego pozycja wydaje się niezachwiana. Ciągle jeszcze uczelnie nie prowadzą natomiast komunikacji w portalach TikTok oraz Snapchat, co uznajemy za zaprzepaszczoną szansę na zaistnienie w portalach młodzieżowych. Najpopularniejszą innowacyjną formą komunikacji, którą odkryliśmy w szerszej skali, jest wykorzystanie chatbotów. Najważniejszą zmienną wyjaśniającą zróżnicowane wzorce komunikacji była wielkość uczelni, choć – w przypadku niektórych portali – artykuł wskazuje inne istotne czynniki.

The Use of Social Media in Marketing Communication of Polish Universities

Social media has revolutionized communication between the sender and recipient of media messages. Thus, it is barely surprising that Polish universities use social media to communicate with Gen Y and Gen Z – generations whose members do not remember life without the Internet and social media. The goal of this article is to analyze the activity of Polish universities in social media, including Facebook, Instagram, LinkedIn, Snapchat, and TikTok. The analysis was based on quantitative empirical research, embracing all universities in Poland. The study included variables such as the size of the university, location of the university, and ownership structure (public and non-public universities). The results proved that Facebook remains the primary communication tool for Polish universities, and its position seems to be unbeatable.

On the other hand, Polish universities still do not communicate on TikTok or Snapchat, which is a missed opportunity to come into being in portals addressed to the younger generation. The most popular innovative tool in extensive use is chatbots. The most important variable explaining different communication patterns was the size of the university, but – in case of some – portals, we discovered other significant relationships.

W artykule omówiono najważniejsze zmiany, które zaszły na rynku polskich agencji informacyjnych w latach 2016–2019. Zasadniczy przedmiot analizy stanowiła sytuacja publicznych agencji informacyjnych po wejściu w życiu Ustawy o Radzie Mediów Narodowych, która stanowi cezurę początkową niniejszego opracowania. Autorka zwraca uwagę na bezprecedensowy kryzys w PAP w październiku 2017 r. związany z burzliwymi zmianami kadrowymi, które wywołały wiele reperkusji w mediach. W opracowaniu uwzględniono ponadto nowe podmioty na rynku informacji agencyjnej, ważniejsze jubileusze (100-lecie PAT oraz 25-lecie KAI), dynamiczny rozwój multimedialnych agencji informacyjnych oraz stanowisko agencji informacyjnych wobec zjawiska fake newsów. Opracowanie powstało na bazie źródeł internetowych (witryny internetowe omawianych instytucji oraz serwisy i portale branżowe), a także wybranych artykułów prasowych opublikowanych w omawianym okresie na łamach dzienników społeczno-politycznych oraz prasy opinii.

In the Face of Change. News Agencies in Poland in 2016–2019

The research goal of the article was to analyze the current market of Polish news agencies, with particular emphasis on the changes introduced in the Polish Press Agency in 2016–2019 after the Act on the National Media Council entered into force. The research method used was a qualitative analysis of research material which included internet sources (websites of major Polish news agencies as well as websites devoted to press related issues) and selected press articles published in opinion magazines. The study paints a picture of the most important changes and development trends of news agencies visible on the Polish market from mid-2016 to the end of 2019. It also presents the position of these institutions regarding the phenomenon of fake news. It also summarizes the activities of the longest existing agencies in connection with their jubilees (100th anniversary of the Polish press Agency and 25th anniversary of KAI, Catholic News Agency). The conclusions of the research proved that modern Polish news agencies are currently in a stage of intensive development (advanced multimedia phase). In order for the Polish Press Agency to maintain the position of leading provider of the most important media content in Poland, a new development strategy was followed. Future opportunities for Polish new agencies depend on their ability to adapt to the changes in the media environment.

W artykule przedstawiono nieopracowany dotąd w literaturze przedmiotu szczeciński miesięcznik społeczno-kulturalny Spojrzenia, który był regionalnym pismem początkowej ery Edwarda Gierka. Starano się przy tym odpowiedzieć na pytanie o podejmowaną w nim problematykę, ze szczególnym uwzględnieniem tematyki politycznej, która odzwierciedlała nowy trend propagandowy w PRL-u. Pomocne w powstaniu opracowania stały się źródła prasowe drukowane w Spojrzeniach oraz archiwalia dostępne w Archiwum Akt Nowych w Warszawie i Archiwum IPN w Szczecinie. Redakcja zainicjowała na łamach pisma m.in. cykl Literatura a polityka, który po wydarzeniach grudnia 1970 r. nie znalazł szerszego zainteresowania wśród pisarzy. W dość bogatej ofercie tematycznej periodyku przeważały zagadnienia regionu oraz promocja pisarzy i kultury regionalnej.

“Following last December…”: Political Topics in the Local Socio-Cultural Monthly Spojrzenia (1971–1974)

The paper presents Spojrzenia, a Szczecin-based socio-cultural monthly magazine, never analyzed in the literature before. The short-lived, local magazine was founded and published in the early years of Edward Gierek’s rule. The author attempts to scrutinize issues discussed in the monthly, with particular focus on political topics that reflected a new propagandist trend in the Polish People’s Republic. The research material consists of press sources reprinted in Spojrzenia and archival materials stored in the Archives of Modern Records in Warsaw and the Archives of the Institute of National Remembrance in Szczecin. The wide-ranging scope of subjects discussed in Spojrzenia was dominated by regional topics and texts promoting local writers and culture. An interesting initiative taken by the monthly’s editorial board was a series of articles entitled Literature versus Politics. Alas, the majority of journalists lost interest in writing developing that series after the Polish 1970 Strikes.

Człowiekowi potrzebne są solidna wiedza i kompetencje, żeby mógł się odnaleźć się we współczesnej mediosferze. Nauki o komunikacji społecznej i mediach wychodzą naprzeciw tym potrzebom i są w Polsce i na świecie rozwijającą się dyscypliną. W kontekście tych procesów warto spojrzeć w historię i zobaczyć polskie, prekursorskie działania w obszarze badań prasoznawczych. Celem tego artykułu jest przedstawienie ważnej inicjatywy na drodze rozwoju prasoznawstwa polskiego – Towarzystwa Wiedzy Prasowej (1938–1939). Chcemy pokazać historię jego powstania na tle podobnych inicjatyw podejmowanych w Europie oraz wskazać najważniejsze cele Towarzystwa – szczególnie te związane z troską o etyczność komunikacji masowej wyrażoną w schyłku dwudziestolecia międzywojennego. Nasze analizy stanowią próbę poszukiwania odpowiedzi na pytania: czy doświadczenia historii zawierają wskazania do rozwiązywania problemów współczesnej mediosfery i czy mogą być inspiracją w badaniach medioznawczych. Prowadzone przez nas analizy opierają się na historycznych materiałach źródłowych i literaturze przedmiotu i są wsparte wiedzą empiryczną o współczesnych procesach medialnych. Za pomocą między innymi metody analizy źródeł oraz syntezującej metody porównawczej próbujemy na podstawie wiedzy historycznej o mediach wyciągać wnioski ważne dla współczesnych mediów.

The Press Knowledge Society (Towarzystwo Wiedzy Prasowej) as a Step on the Road to the Development of Polish Media Studies

Man needs solid knowledge and competence so that he can find himself in the modern media sphere. The sciences of social communication and media meet these needs, while developing the new discipline in Poland and around the world. In the context of these processes, it is worth taking a look at the history and Polish pioneering activities in the field of press research. The purpose of this article is to present an important initiative in the development of Polish press studies, namely the Press Knowledge Society (1938–1939). The aim is to show the origins of it’s history with similar initiatives in Europe to reveal the most important goals of the Society – especially those related to the concern for the ethics of mass communication expressed in the late interwar period. Our analyzes are an attempt to look for answers to the following questions: does the experience of history contain indications for solving problems of the modern media sphere and can they be an inspiration in media studies? Our analyzes are based on historical source materials and subject literature and are supported by empirical knowledge of contemporary media processes. With the help of the method of source analysis, among others, and the synthesizing comparative method, we attempted to draw conclusions important for modern media on the basis of historical knowledge about the media.

Magazyny przedwojennych szkół żeńskich dostarczają wiedzę o rozwoju nowej społeczno­ści – uczennic szkół średnich, która wyodrębniła się po roku 1918, w związku z reformami systemu kształcenia. Artykuł prezentuje wyniki analizy zawartości dwóch periodyków redagowanych przez gimnazjalistki z lat 20. i 30., a jego celem była identyfikacja najpopu­larniejszych zagadnień na łamach pism Dziś i Jutro oraz Młodzieńczy Lot. Zbudowany w ten sposób model treści ujawnił kierunki i cele przedwojennej edukacji dziewcząt oraz założenia wychowawcze. W ocenie autorki uznać można go za wzorcowy dla formuły przedwojennych pism szkolnych, redagowanych przez dziewczęta, istotnie uzupełniających bogatą ofertę pism dla młodzieży dwudziestolecia międzywojennego.

The Content and Educational objectives of the Interwar School Magazines Based on the Example of the Girls’ Schools Periodicals Today and Tomorrow (Dziś i Jutro) and Youthful Flight (Młodzieńczy Lot)

The magazines of pre-war female schools provide knowledge about the development of a new community – girls attending secondary education, which was formed as a result of numerous education reforms after 1918. The article presents the results of a content analysis of two periodicals edited by middle school students from the 1920s and 1930s. The purpose of the research was to identify the most popular issues discussed in Today and Tomorrow (Dziś i Jutro) and Youthful Flight (Młodzieńczy Lot) periodicals. It revealed the directions and goals of the pre-war education of school girls and the educational program in the interwar period. From the author’s point of view, it can be considered a universal model for the formula of pre-war school magazines, edited by girls, which significantly supplemented the rich offer of magazines for young people of the interwar period.

This article seeks to establish to what extent does eyewitness user generated content influence social movements and feelings associated with vicarious/secondary trauma. Working with a sample of perspectives from activists, reporters, nurse practitioners, literary texts, and media articles this article explores the working hypothesis that eyewitness news and media narratives both play a role in cultivating environments of fear, mistrust, etc. that lead to vicarious/secondary trauma with a focus on the recent #BlackLivesMatter protests in the USA in June 2020. This article builds upon previous research facilitated by the Dart Center for Journalism and Trauma within the theoretical framework of George Gerbner’s Mean World Syndrome that focused on the influence of effects of violent media on individuals’ attitudes. This article explores the similar effects that the digital eyewitness uncensored viral video of George Floyd’s death had in producing feelings associated with vicarious/secondary trauma among a sample of viewers that were directly involved in the nationwide protests during the global pandemic in America. The value of the article is twofold: it presents up to date research material obtained while conducting interviews with journalists who covered the protests and activists involved with the current social movements in America; it highlights the challenges to broadcasting for reporters and newsroom workers during the COVID-19 pandemic. The results of the interviews show that nearly all the respondents associated distressing content with feelings and emotions related to trauma induced anxieties and fears as a result of eyewitness media. Positive news coverage was reported as having a positive effect that encouraged people to understand the historical context of the Black Lives Matter movement. Most of my interviewees found distressing images “numbing” or too familiar. The article shows the media consumers’ feelings developed as a result of “virtually inescapable” graphic content.

Cyfrowa trauma: Rzeczywistość i zły świat. Medialne relacje z demonstracji ruchu Black Lives Matter podczas pandemii COVID-19 w Stanach Zjednoczonych

Artykuł ma na celu ustalenie, w jakim stopniu materiały rejestrowane przez naocznych świadków, szczególny rodzaj user-generated content, wpływają na dynamikę ruchów społecznych i emocje związane z traumą drugiego stopnia / wtórną traumą. W czerwcu 2020 roku, podczas pandemii koronawirusa oraz trwających na ulicach amerykańskich miast demonstracji członków ruchu Black Lives Matter, Autorka przeprowadziła wywiady m.in z aktywistami ruchów społecznych, reporterami, pielęgniarkami pracującymi w Stanach Zjednoczonych. Wypowiedzi respondentów bezpośrednio zaangażowanych w ogólnokrajowe protesty oraz analiza relacji dziennikarskich pozwoliły zweryfikować hipotezę, że filmy rejestrowane przez naocznych świadków wydarzeń oraz medialne relacje odgrywają ważną rolę w kształtowaniu atmosfery strachu i nieufności itp., a sceny nagrane na filmach udostępnianych w internecie mogą prowadzić do wtórnej traumatyzacji odbiorców. Wideo pokazujące śmierć George’a Floyda poruszyło internautów, którzy przesyłali dalej nagranie, które zawierało drastyczne elementy. Nagranie wykonane przez naocznego świadka wydarzeń budziło w respondentach uczucia, które można rozpatrywać w kategoriach wtórnej traumatyzacji. Artykuł ma dwojaką wartość poznawczą: przedstawia aktualny i unikatowy materiał badawczy uzyskany podczas wywiadów z dziennikarzami relacjonującymi protesty oraz aktywistami zaangażowanymi w działalnie ruchów społecznych w USA; ponadto tekst zwraca uwagę na wyzwania, jakie stanęły przed dziennikarzami i pracownikami redakcji podczas pandemii COVID-19. Z przeprowadzonych rozmów wynika, że prawie wszyscy respondenci, którzy widzieli nieocenzurowane nagranie pokazujące śmierć czarnoskórego George’a Floyda, mówili o lęku i emocjach związanych z traumą. Większość rozmówców mówiła o „odrętwieniu” na skutek oglądania drastycznych ujęć, które wydają się czasem zbyt znajome. Respondenci wspominali również o relacjach medialnych, które miały pozytywny wpływ, zachęcający odbiorców do głębszego poznania i zrozumienia historycznego kontekstu ruchu Black Lives Matter. Artykuł pokazuje odczucia, jakie w odbiorcach mediów wywołują drastyczne treści, od których „prawie nie da się uciec” w cyfrowej przestrzeni.

Kazimierz Wolny-Zmorzyński: Biblia a korzenie reportażu. Glosa do historii i teorii gatunku. Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2020, s. 189.

Andrzej Kaliszewski, Edyta Żyrek-Horodyska: Kasandry i Amazonki. W kręgu kobiecego reportażu wojennego, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2019, s. 270.

Łukasz Walewski: Wł@dza w sieci. Jak nami rządzą social media. Wyd. MANDO, Kraków 2020, s. 252.