Tom 67, Numer 4 (260)

2024

Data publikacji: 19.12.2024

Opis

Publikacja płatna ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, stanowiących pomoc przyznaną w ramach programu „Rozwój czasopism naukowych” na podstawie umowy nr RCN/SP/0325/2021/1 z dnia 10.02.2023 r

Licencja: CC BY

Redakcja

Sekretarz redakcji Edyta Żyrek-Horodyska

Zastępca redaktor naczelnej Agnieszka Szymańska

Redaktor naczelna Magdalena Hodalska

Redaktor numeru Weronika Świerczyńska-Głownia

Zawartość numeru

Editor’s Note

Weronika Świerczyńska-Głownia

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 67, Numer 4 (260), 2024, s. VII-IX

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.24.035.20556

PDF

Czytaj więcej

Artykuły

Strategic Responses of European Public Service Media to Technological Changes: A Case‑Based Analysis

Stanisław Jędrzejewski

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 67, Numer 4 (260), 2024, s. 11-26

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.24.036.20557

W erze, w której innowacje technologiczne są nieuniknione, media publiczne stoją w obliczu bezprecedensowych wyzwań i możliwości. Rosnące tempo zmian technologicznych zmusiło te instytucje do adaptacji, innowacji i transformacji w celu zaspokojenia zmieniających się potrzeb odbiorców. Niniejszy artykuł analizuje wybrane działania strategiczne podjęte przez media publiczne, zapewniające im przetrwanie i utrzymanie znaczenia w zdigitalizowanym świecie i w dobie dynamicznego rozwoju technologii. Tekst koncentruje się na wybranych strategicznych działaniach podjętych przez media publiczne, unikając prób odniesienia się do pełnej złożoności zagadnienia.

PDF

Czytaj więcej

Digitisation Means Marginalisation of Public Service Media? Changes in the Functioning of the BBC

Katarzyna Konarska

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 67, Numer 4 (260), 2024, s. 27-41

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.24.037.20558

Celem niniejszego artykułu jest analiza zmian formalno-prawnych oraz strukturalno-organizacyjnych dotyczących brytyjskiego nadawcy publicznego, wprowadzanych w obliczu rozwoju technologicznego związanego przede wszystkim z procesem cyfryzacji, którego konsekwencją jest upowszechnienie mediów internetowych, co przekłada się na stopniową marginalizację tzw. mediów tradycyjnych, w tym tak ważnych z punktu widzenia społecznego mediów publicznych. Główna teza opiera się na stwierdzeniu, że media publiczne, na przykładzie omawianej BBC, są poddawane coraz większym naciskom ze strony rządzących, upatrujących w procesie cyfryzacji przesłanek do ograniczania działalności mediów publicznych, finansowanych ze środków publicznych. Wybór brytyjskiego nadawcy jako przedmiotu badań podyktowany jest przesłankami, że przez lata BBC oraz brytyjskie regulacje dotyczące mediów publicznych były uważane za wzorcowe, stanowiły niejednokrotnie punkt odniesienia dla działań podejmowanych przez nadawców i rządzących w innych krajach. Aby sprawdzić zasadność stawianych tez, przeprowadzona została analiza wprowadzanych w ostatnich dekadach w brytyjskim systemie mediów publicznych rozwiązań regulacyjno-strukturalnych, organizacyjnych i zarządczych, które pociągają za sobą zmiany w oferowanych usługach, uwzględniając przy tym ich okoliczności. Artykuł pozwala zrozumieć, w oparciu o analizowany przykład, jakiej presji poddawane są obecnie media publiczne, jakie działania muszą one podejmować, aby przekonać publiczność, a przede wszystkim polityków i rządzących do zasadności ich funkcjonowania. Tekst dostarcza przede wszystkim wiedzy na temat zależności, jakie występują pomiędzy działalnością i ofertą mediów publicznych a stanowiskiem elit politycznych, które często dla własnych interesów wpływają na kształt i ofertę mediów, wykorzystując argumenty technologiczne czy finansowe.

PDF

Czytaj więcej

Kids on the Net. "Manipulative Patterns" of Digital Media Design

Jan Kreft, Monika Boguszewicz-Kreft

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 67, Numer 4 (260), 2024, s. 43-56

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.24.038.20559

Gdy właściciele, projektanci i reklamodawcy aplikacji mobilnych oraz stron internetowych konkurują o uwagę użytkowników, powszechną praktyką staje się perswazyjny design. W jego przygotowaniu przyjmuje się perspektywę użytkownika, by lepiej zrozumieć i optymalizować jego doświadczenie w kontakcie z oferowaną usługą medialną. Tak powstałe projekty mogą być jednak nieetyczne i przyjmować postać „manipulacyjnych wzorców” pozbawiających (lub ograniczających) możliwości wyboru. Manipulacyjne wzorce są zjawiskiem stosunkowo nowym, ale powszechnym, choć rzadko uświadamianym przez użytkowników mediów. Z założenia prowadzą do uzależnień, na przykład od gier. Celem podjętych badań jest identyfikacja wspólnego zestawu praktyk projektowych w ramach tzw. wzorców manipulacyjnych w produktach medialnych adresowanych do użytkowników, w szczególności dzieci. W artykule wskazano na konsensus w projektowaniu manipulacyjnych wzorców, ponadto ich wspólny fundament: „asymetrię zależności”. Zidentyfikowano także wspólne cechy postaw wobec manipulacyjnych wzorców: bezradność użytkowników względem tych zabiegów i przyzwyczajenie do nich.

PDF

Czytaj więcej

Disinformation and its Impact on Media Management

Katarzyna Bąkowicz

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 67, Numer 4 (260), 2024, s. 57-71

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.24.039.20560

Dezinformacja dotyka większości dziedzin życia społecznego. Wpływa także na firmy medialne, na których pracę oddziałuje na kilku płaszczyznach. Na przestrzeni ostatnich lat obserwujemy zmiany w strukturze mediów, zawodzie dziennikarza i procesie weryfikacji źródeł. Wszystko to determinuje obecny kształt ekosystemu informacyjnego, co z kolei przekłada się na kondycję współczesnych społeczeństw. Celem artykułu jest przyjrzenie się zmianom, jakie spowodował wzrost ilości treści dezinformacyjnych w obszarze działania firm medialnych. Ważna jest także odpowiedź na pytanie, jakie praktyki stosują media, aby zniekształcenia, manipulacje i zafałszowania rzeczywistości nie destabilizowały ich działania. Przyjęta metodologia ma charakter badań jakościowych o wymiarze eksploracyjno-weryfikacyjnym, obejmujących krytyczny przegląd literatury z zakresu komunikacji społecznej i zarządzania mediami. Z analizy wynika, że dezinformacja wpływa na firmy medialne, destabilizując rynek, co oddziałuje na wartość firm, a także zmniejsza zaufanie do nich jako twórców i dystrybutorów treści. Ma to jednak swoje pozytywne strony, zawód dziennikarza staje się coraz bardziej profesjonalny, co odróżnia go od media workera, ponadto powstała zupełnie nowa profesja – fact checker. Dlatego też, choć dezinformację jako zjawisko oceniać należy jednoznacznie negatywnie, to trzeba zauważyć, że mogą wiązać się z nią także dobre praktyki i korzystne zachowania.

PDF

Czytaj więcej

‘Important, not media-worthy’ – the subject of social welfare in selected media from a message management perspective

Michał Szyszka

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 67, Numer 4 (260), 2024, s. 73-89

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.24.040.20561

W artykule prezentuję wyniki przeprowadzonej analizy zawartości, poszerzonej o elementy analizy dyskursu, która objęła artykuły powiązane tematycznie z pomocą społeczną w trzech grupach mediów (Rzeczpospolita, Gazeta Wyborcza, Fakt, Super Express; Onet, WP), opublikowane w latach 2019–2022. Analiza medialnych narracji budowanych wokół instytucji pomocy i integracji społecznej oraz pracowników socjalnych stanowi obecnie istotną lukę badawczą, zwłaszcza że w dyskursie naukowym polityki społecznej oraz dyskursie zawodowym praktyków (pracowników) systemu pomocy społecznej niemal od dwóch dekad dominuje przekonanie o negatywnym, niekorzystnym, niewłaściwym lub/i niesprawiedliwym obrazie medialnym instytucji pomocowych. Postanowiłem zweryfikować tę „hipotezę” w oparciu o systematyczną analizę. Badanie umożliwiło jednocześnie określenie głównych kontekstów tematycznych i sytuacyjnych, schematów narracyjnych oraz ilościowych proporcji poszczególnych „motywów pomocowych” w takich ramach sytuacyjnych, jak informowanie, reakcja na indywidualną lub zbiorową tragedię lub skandal i interwencja. Analiza potwierdziła tezę o wysokim poziomie schematyczności tekstów medialnych podejmujących tematykę pomocy społecznej oraz szczególnego rodzaju zjawisko zarządzania treścią przekazu, zorientowanego na preferencje i oczekiwania odbiorców poszczególnych mediów. Uwidacznia się również tendencja mocnego powiązania sposobów ujęcia tematyki, w tym wyrazu emocjonalnego tekstów i doboru strategii narracji, adekwatnie do ramy i podjętej konwencji.

PDF

Czytaj więcej

Media Management in Polish Higher Education : Exploring the Landscape

Anna Jupowicz-Ginalska, Ksenia Wróblewska, Martyna Dudziak-Kisio

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 67, Numer 4 (260), 2024, s. 91-110

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.24.041.20562

Autorki skupiają się na mapowaniu edukacji wyższej w dziedzinie zarządzania mediami w Polsce. Analizują jej skalę poprzez porównanie programów akademickich na wybranych publicznych uczelniach, kategoryzując je według trybu, formuły studiowania czy sposobu zaliczenia przedmiotu. Badania eksploracyjne obejmują analizę dokumentów, analizę treści oraz podejście porównawcze. W sumie zbadano programy nauczania na 20 polskich uczelniach, realizowane w ramach dyscypliny nauki o komunikacji społecznej i mediach (co dało 80 różnych przedmiotów związanych z zarządzaniem mediami). Autorki podkreślają potrzebę bardziej kompleksowych badań nad współczesnym kształceniem uniwersyteckim w zakresie zarządzania mediami oraz konieczność wzmocnienia spójnego rozumienia edukacji w tej dziedzinie w Polsce.

PDF

Czytaj więcej

Artificial Intelligence as an Area of research by Polish Scientists in the Field of Social Communication and Media Studies

Maria Nowina Konopka

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 67, Numer 4 (260), 2024, s. 111-123

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.24.042.20563

Rośnie zainteresowanie tematyką sztucznej inteligencji, widoczne w liczbie artykułów i konferencji poświęconych temu zagadnieniu. Skłania to do refleksji nad głównymi obszarami badań podejmowanych przez przedstawicieli nauk o komunikacji społecznej i mediach. Niniejszy artykuł prezentuje efekty systematycznego przeglądu czasopism, który doprowadził do określenia faktycznego poziomu zainteresowania tematyką szeroko rozumianej sztucznej inteligencji oraz wyodrębnienia trzech głównych nurtów tematycznych, w ramach których mieszczą się analizowane teksty naukowe, a mianowicie: badania postaw i opinii odbiorców wobec AI, opis narzędzi i produktów AI oraz charakterystyka produktów AI podejmowanych jako przedmiot analiz i/lub badań prowadzonych przez autora.

PDF

Czytaj więcej