Journalism-related and social undertakings of Bolesław Busiakiewicz in the years 1916–1918

Bolesław Busiakiewicz, one of the most popular Łódź radio journalists, had his debut, during the First World War, in the pages of New Łódź Courier (Nowy Kurier Łódzki). In his articles, he touched upon the issues of the cultural and social life of the city. Being a declared music aficionado, he took the positions of chronicler and speaker of the Symphonic Orchestra of Łódź, which had been created in 1915. Right after the end of the war, he left the city. The next years of his life were spent in Poznań and Toruń. Busiakiewicz returned to Łódź in 1939. In 1945, he started cooperation with the local branch of the Polish Radio, where he was responsible, among others, for the significantly popular Music Quizzes.

Abstrakt

Bolesław Busiakiewicz, jeden z najpopularniejszych łódzkich dziennikarzy radiowych, debiutował w czasie I wojny światowej na łamach Nowego Kuriera Łódzkiego. Do gazety pisywał artykuły poświęcone życiu kulturalnemu i społecznemu miasta. Jako zdeklarowany meloman był kronikarzem i prelegentem powstałej w 1915 r. Łódzkiej Orkiestry Symfonicznej. Niedługo po zakończeniu wojny opuścił miasto. Kolejne lata życia spędził w Poznaniu i Toruniu, by powrócić do Łodzi w 1939 r. W 1945 r. związał się z miejscową rozgłośnią Polskiego Radia, gdzie prowadził m.in. cieszące się dużą popularnością Muzyczne zagadki.

Exercising the freedom of speech and being fired. Analysis of the European Court of Human Rights (ECHR) recent judgments concerning freedom of expression of the employed journalists, and its limitations

This article deals with the problem of free expression of the representatives of the media. Basing on the record of judgments issued by the ECHR, the author tries to give an answer to the question: to what extent can journalists criticize their bosses, and later claim legality of the actions? A thesis is established in the article: in the light of ECHR jurisdiction, the critical expression of a journalist directed towards his or her principal is protected only in certain circumstances. The factors that have to be taken into consideration are: the nature of the speech, the language used, and the current position of the journalist. More importantly, “duties and responsibilities” oblige both employees of the public and the private broadcasting media.

Abstrakt

Artykuł dotyczy problematyki granic swobody wypowiedzi dziennikarzy. Dokonując przeglądu orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPCz) w Strasburgu z lat 2000–2013, autor próbuje zrekonstruować standardy ochrony wolnej ekspresji w sytuacji, gdy podmiot wypowiedzi (dziennikarz) korzysta z tego prawa, krytykując swojego pracodawcę. Zagadnienie jest o tyle istotne, że prawo do zatrudnienia w odróżnieniu od prawa do swobodnej ekspresji nie jest prawem gwarantowanym jednostce na mocy Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (EKPCz).
Artykuł ma charakter polemiczny, gdyż autor krytycznie odnosi się do ustaleń ETPCz zawartych w najnowszych wyrokach tego Sądu. Postawiona w nim teza ma służyć zarówno przedstawicielom świata mediów, teoretykom, jak i praktykom, a brzmi następująco: wraz z usztywnieniem się orzecznictwa strasburskiego w ostatnich latach, wyrażającym się w bardziej konserwatywnym (surowszym) stanowisku wobec korzystania z prawa do wolnej wypowiedzi, wypowiedź krytyczna wobec pracodawcy zasługuje na ochronę, ale tylko pod pewnymi warunkami. Wyniki przeprowadzonej analizy językowo-logicznej wybranych orzeczeń strasburskich dowodzą, że szczególne znaczenie dla rozstrzygnięcia kwestii, w jakim stopniu w Europie przedstawiciel mediów może obecnie – bez obaw o utratę pracy – wyrażać swoją opinię krytyczną wobec posunięć przełożonych, ma kontekst, język inkryminowanej wypowiedzi oraz pozycja osoby wypowiadającej się (w tym przynależność do związków zawodowych). Co warte podkreślenia, nie tylko pozycja dziennikarza zatrudnionego w firmie komercyjnej jest słabsza (chodzi o prawo do krytyki przełożonego), ale na bazie analizy orzecznictwa ETPCz można wysnuć wniosek, że również dziennikarz zatrudniony u państwowego nadawcy, którego obowiązuje pluralizm, musi ostrożnie korzystać z wolności słowa.

The theme of the work is the bibliological communication understood as a process of placing books in social circulation. It consists of the following stages: creation of work, production, dissemination and reception of the book. The article attempts to answer the question about changes that take place in the model of bibliological communication and in its subject (book), when it is implemented in a Web environment, making full use of network capacity and hypertext. From the perspective of bibliological communication, i.e. referring to the concept and terminology of bibliological communication, it was possible to characterize and describe the phenomena of the use of digital and/or networked information technology in bibliological communication. The paper proposes a scheme of bibliological communication and describes the role and place of the Internet, the World Wide Web in particular, and the information technologies in the bibliological communication.The electronic book, digitized book, and/or networked book  became a tool of communication. In addition, the course of bibliological communication changed and began to take digital and digital-network forms. The result of the analysis is a description of the two new forms of bibliological communication. The first of them was called digital bibliological communication. It was analyzed and characterized (i.e. its course and forms it may take) and a model of digital bibliological communication was also proposed. The second was called network bibliological communication. It was also the subject of description, and the author’s model of network bibliological communication was also proposed.

Komunikacja bibliologiczna i World Wide Web

Tematem pracy jest komunikacja bibliologiczna rozumiana jako proces wprowadzania do obiegu społecznego książek. Składa się z czterech podprocesów, tj. procesu tworzenia dzieła, następnie produkowania, rozpowszechniania i odbioru książki. Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie: jak zmienia się model komunikacji bibliologicznej i jej obiekt (książka), gdy jest realizowany w środowisku cyfrowym World Wide Web z pełnym wykorzystaniem zdobyczy sieci i hipertekstu. Patrząc z perspektywy komunikacji bibliologicznej, tj. odwołując się do koncepcji i aparatu terminologicznego komunikacji bibliologicznej, było możliwe scharakteryzowanie i opisanie zjawiska wykorzystania cyfrowych i/lub sieciowych technologii informacyjnych w tym specyficznym rodzaju komunikacji. W artykule przedstawiono własną propozycję modelu komunikacji bibliologicznej oraz opisano rolę i miejsce internetu, w szczególności WWW i technologii informacyjnych biorących udział w tej formie komunikacji. Książka elektroniczna, książka zdigitalizowana oraz książka sieciowa stały się narzędziami komunikacji, tak jak wcześniej narzędziem tym była książka drukowana. W związku z tym komunikacja bibliologiczna uległa zmianom, a w konsekwencji zaczęła być realizowana w środowisku cyfrowym oraz cyfrowo-sieciowym. Rezultatem analiz jest identyfikacja nowych form komunikacji bibliologicznej. Pierwszą z nich nazwano cyfrową komunikacją bibliologiczną. Poddano ją analizie i charakterystyce oraz zaproponowano jej model. Drugą nazwano sieciową komunikacją bibliologiczną i również poddano ją analizie, a także przedstawiono autorską propozycję jej modelu.

Media events and disaster marathons: How trauma and terror influence communication theory

The article offers an overview of concepts concerning media events and shows their evolution, influenced by traumatic events and changes in technology and organisation of broadcasting institutions. Both Polish and foreign media provide many examples that illustrate Elihu Katz and Daniel Dayan’s theory and its modifi cations. During the last 20 years semiotics-influenced media scholars and cultural studies researchers (B. Zelizer, E. Rothenbuhler, D. Kellner) have studied media events and the article presents the echoes of their academic discussions. Tamar Liebes’s concept of television’s disaster marathons explains how and why the live broadcasting of history is replaced by the live coverage of trauma, terror, and war.

Abstarkt

W artykule pokazuję ewolucję koncepcji wydarzeń medialnych pod wpływem traumatycznych zdarzeń relacjonowanych przez dziennikarzy oraz zmian na rynku mediów. Na przykładach zaczerpniętych z mediów polskich i zagranicznych omawiam najważniejsze założenia teorii Katza i Dayana oraz zmiany, jakie do tej teorii wnosiły wydarzenia ostatnich dwóch dekad, zmuszające badaczy komunikowania do rewizji hipotez (B. Zelizer, E. Rothenbuhler, D. Kellner). Opisane przez Tamar Liebes maratony katastrof pozwalają zrozumieć, jak i dlaczego transmitowana na żywo historia ustępuje miejsca relacjonowanym na żywo tragediom.

From primary orality to secondary literacy in the era of the dominance of Internet bias

Scientists tend to overestimate writing as the primary form of language, while the oral communication is the primary form of the whole communication. The purpose of this article is to draw attention to the crucial role of technologies such as writing in the thought processes and evolution of culture.

Abstrakt

Naukowcy mają tendencję do przeceniania pisma jako podstawowej formy języka, podczas gdy komunikacja ustna stanowi podstawową formę całej komunikacji. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na wpływ technologii, takich jak pismo na procesy myślowe i ewolucję kultury.

The Other or the Alien? The dilemmas of multiculturalism in the reportages on Africa by Jean Hatzfeld and Ryszard Kapuściński

The main purpose of this article is to discuss how Ryszard Kapuściński and Jean Hatzfeld present the major problems of contemporary Africa. My intention is to show how both authors write about the dilemmas of multiculturalism in the (post)modern world. I want to present the attitude of Hatzfeld and Kapuściński towards the Other, their methods of evaluation of the African reality as well as the way they defi ne the responsibilities and tasks of the postmodern mass media.

Abstrakt

Głównym celem niniejszego szkicu jest omówienie sposobu, w jaki Ryszard Kapuściński i Jean Hatzfeld przedstawiają najważniejsze problemy współczesnej Afryki. Moim zamierzeniem jest pokazanie tego, jak obaj autorzy piszą o dylematach wielokulturowości w (po)nowoczesnym świecie. W sposób szczególny zainteresowana jestem spojrzeniem obydwu autorów na Innego, sposobem wartościowania opisywanej przez nich afrykańskiej rzeczywistości, definiowaniem zadań reportażysty oraz obowiązków, jakie owi dziennikarze przypisują ponowoczesnym środkom masowego przekazu.

“Highly exasperating column”, or the censorship directed against Stefan Kisielewski’s articles (from 1957 to 1961)

The purpose of the study is to describe the scale of intervention of censors from the Provincial Office for the Control of the Press, Publications, and Entertainment based in Kraków and the Central Office for the Control of the Press, Publications, and Entertainment in Stefan Kisielewski’s articles printed in the pages of Tygodnik Powszechny in the years 1957–1961. The work is also an attempt to reconstruct the attitude of both the Provincial and Central Office for Control of the Press employees towards Kisielewski.

The study period covers a timespan of four years: from February 1957 (during the period of the so-called Polish Thaw), that is from the beginning of the second term of the Sejm of the People’s Republic of Poland, when Stefan Kisielewski was elected to parliament, to February 1961, when the relationship between the state and the Catholic Church sharply deteriorated and the Sejm of the second term was dissolved.

Abstrakt

W artykule opisano skalę ingerencji z Wojewódzkiego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk w Krakowie oraz Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk w publicystykę Stefana Kisielewskiego drukowaną na łamach Tygodnika Powszechnego w latach 1957–1961. Opracowanie zmierza do rekonstrukcji stanowiska pracowników kontroli z GUKPPiW oraz WUKPPiW wobec Kisielewskiego.

Okres początkowy to trwająca jeszcze wówczas odwilż październikowa oraz początek II kadencji Sejmu PRL (od lutego 1957 r.), w której trakcie Kisielewski zasiadał w ławach poselskich. Cezura końcowa to gwałtowne pogorszenie się stosunków państwo–Kościół oraz zakończenie kadencji Sejmu.

“Musų Lietuva” vs. “Our Lithuania”? Rhetoric of two nationalisms in selected journals about Lithuania published before the Great War

The article focuses on the beginning of nationalistic rhetoric in Polish and Lithuanian journals published in 1883–1914. The contents and formal features of nationalistic journals published in Polish: Litwa (1908–1914), Kwartalnik Litewski (1910–1911), and Litwa i Ruś (1912–1913), were analyzed. Journals published in Lithuanian: Aušra (1883–1996), Šviesa (1887–1888, 1890) and Varpas (1889–1905) were described on the basis of reviews in the St. Petersburg journal Kraj.
It was concluded that the Lithuanian national movement was infl uenced by some European ideological tendencies but the social changes, after the failure of the January’s Uprising, were its important inspirations as well. After fi nancial stabilization, Lithuanian migrants to the West, the most of them political refugees, supported Lithuanian nationalistic organizations. Their journals and program were addressed to a newly created Lithuanian middle class, more active than the Polish one at the time. The journals about Lithuania, edited by the Polish minority in Lithuania as its response to the Lithuanian nationalistic periodicals, were more elitist and provoked little interest of the Polish society.

Abstrakt

W artykule przedstawiono nacjonalistyczną retorykę na łamach polskich i litewskich czasopism z lat 1883–1914. Przeanalizowano zawartość treściową, cechy formalne i warunki wydawania nacjonalistycznych czasopism polskojęzycznych: Kwartalnika Litewskiego (1910–1911), Litwy (1908–1914) oraz Litwy i Rusi (1912–1913), a wydawane po 1883 r. litewskojęzyczne czasopisma: Aušra (1883–1886), Šviesa (1887–1888, 1890) i Varpas (1889–1905) zaprezentowano na podstawie ich omówienia zamieszczonego przez petersburski tygodnik Kraj.
W artykule wykazano, że litewski ruch narodowy kształtował się pod wpływem europejskich prądów ideowych oraz zmian społecznych zachodzących na Litwie po klęsce powstania styczniowego. Uchodźcy pochodzenia litewskiego, emigrujący po 1863 r. na Zachód, po ustabilizowaniu materialnym wspomagali finansowo patriotyczne organizacje litewskie. Głoszony przez nie skrajny nacjonalizm budził duże zainteresowanie litewskiej klasy średniej. Redagowane przez polską mniejszość na Litwie czasopisma, stanowiące przeciwwagę medialną dla periodyków nacjonalistów litewskich, miały charakter elitarny i budziły niewielkie zainteresowanie polskiego społeczeństwa.

The press image of the Polish Presidency in the European Union Council

The aim of this paper is to analyze media discourse on the Polish Presidency of the European Union Council. The sample is based on three major Polish weeklies of different political positions and editorial lines. The discursive perspective adopted in the article is based on a detailed analysis of the strategies used by these media outlets to construct particular, politically-based visions of reality. These differences in media representations of the Presidency, Poland and the European Union are the focus of this article.

Reviews and book advertisments in women’s Zwierciadło (2001–2003)

Connections between the press and the book are known since the end of XVII century. Information about literature appeared in journals in different forms. In the beginning, these notices were mainly publisher advertisements and editorial reviews. Then, papers started to print episodic novels, stories, and poetry. Today, when book has to compete with other means of mass media including the Internet, the promotion of literature seems to be especially important. In this paper, two basic forms of book information are presented: reviews and editorial advertisements published in the magazine Zwierciadło between 2001 and 2003.

“Wake up, Poland!” March in the Coverage of Polish Television Stations

The article presents the results of a study devoted to the methods and manners of covering the “Wake up, Poland! (Obudź się, Polsko!)” march (held in Warsaw on September 29th, 2012) in Polish TV news programs. The research has covered the major evening news (“Wydarzenia” Polsat, “Fakty” TVN, “Panorama” TVP2, “Wiadomości” TVP1, “Informacje” TV Trwam) on the day preceding the event, then on the day when the event occurred place, and on the day after the event (28–30 September 2012). The collected material was analyzed in several aspects. The authors have pointed out the used interpretive frames, the diversity of the proposed contexts, the established audiences, objectivity and subjectivity of opinions as well as normativity and didacticism present in information.
This article constitutes the second part of the study. The fi rst part, presenting the methodology of the survey and conclusions from live coverage, was published in the previous issue of Zeszyty Prasoznawcze. Both texts should be considered complementary.

• Ewa Migaczewska: Imperatyw zysku? O komercyjnym modelu przekazu medialnegoi jego twórcach (Joanna P. Bierówka)
• Magdalena Szpunar: Nowe – stare medium. Internet między tworzeniem nowych modeli komunikacyjnych a reprodukowaniem schematów komunikowania masowego (Wacław Branicki)
• Marta Juza:Kultura Internetu w Polsce. Od akademickich początków do upowszechnienia zjawiska (Ignacy S. Fiut)
• Jacek H. Kołodziej: Wartości polityczne. Rozpoznanie,rozumienie, komunikowanie (Mateusz Flont)
• Władysław Marek Kolasa, Grzegorz Nieć: Bibliografia historii prasy polskiego ruchu ludowego (Sabina Kwiecień)
• Tadeusz Kowalski: Zarządzanie w mediach (Jolanta Dzierżyńska-Mielczarek)
• Marina Sitrin i Dario Azzellini: Occupying language (occupied media pamphlet series): The secret rendezvous with history and the present (Michał Wilczewski)