FAQ
Logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

„Musų Lietuva” czy „Nasza Litwa”? Retoryka dwóch nacjonalizmów na łamach czasopism o Litwie wydawanych przed I wojną światową

Data publikacji: 05.02.2015

Zeszyty Prasoznawcze, 2014, Tom 57, Numer 4 (220), s. 760 - 771

https://doi.org/10.4467/2299-6362PZ.14.042.2843

Autorzy

Anita Magowska
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, ul. Przybyszewskiego 37A, 60-356 Poznań
https://orcid.org/0000-0002-6046-3993 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

„Musų Lietuva” czy „Nasza Litwa”? Retoryka dwóch nacjonalizmów na łamach czasopism o Litwie wydawanych przed I wojną światową

Abstrakt

“Musų Lietuva” vs. “Our Lithuania”? Rhetoric of two nationalisms in selected journals about Lithuania published before the Great War

The article focuses on the beginning of nationalistic rhetoric in Polish and Lithuanian journals published in 1883–1914. The contents and formal features of nationalistic journals published in Polish: Litwa (1908–1914), Kwartalnik Litewski (1910–1911), and Litwa i Ruś (1912–1913), were analyzed. Journals published in Lithuanian: Aušra (1883–1996), Šviesa (1887–1888, 1890) and Varpas (1889–1905) were described on the basis of reviews in the St. Petersburg journal Kraj.
It was concluded that the Lithuanian national movement was infl uenced by some European ideological tendencies but the social changes, after the failure of the January’s Uprising, were its important inspirations as well. After fi nancial stabilization, Lithuanian migrants to the West, the most of them political refugees, supported Lithuanian nationalistic organizations. Their journals and program were addressed to a newly created Lithuanian middle class, more active than the Polish one at the time. The journals about Lithuania, edited by the Polish minority in Lithuania as its response to the Lithuanian nationalistic periodicals, were more elitist and provoked little interest of the Polish society.

Abstrakt

W artykule przedstawiono nacjonalistyczną retorykę na łamach polskich i litewskich czasopism z lat 1883–1914. Przeanalizowano zawartość treściową, cechy formalne i warunki wydawania nacjonalistycznych czasopism polskojęzycznych: Kwartalnika Litewskiego (1910–1911), Litwy (1908–1914) oraz Litwy i Rusi (1912–1913), a wydawane po 1883 r. litewskojęzyczne czasopisma: Aušra (1883–1886), Šviesa (1887–1888, 1890) i Varpas (1889–1905) zaprezentowano na podstawie ich omówienia zamieszczonego przez petersburski tygodnik Kraj.
W artykule wykazano, że litewski ruch narodowy kształtował się pod wpływem europejskich prądów ideowych oraz zmian społecznych zachodzących na Litwie po klęsce powstania styczniowego. Uchodźcy pochodzenia litewskiego, emigrujący po 1863 r. na Zachód, po ustabilizowaniu materialnym wspomagali finansowo patriotyczne organizacje litewskie. Głoszony przez nie skrajny nacjonalizm budził duże zainteresowanie litewskiej klasy średniej. Redagowane przez polską mniejszość na Litwie czasopisma, stanowiące przeciwwagę medialną dla periodyków nacjonalistów litewskich, miały charakter elitarny i budziły niewielkie zainteresowanie polskiego społeczeństwa.

Bibliografia

Anonim (1888): Echa słowiańskie, Kraj (Petersburg), nr 3.
Anonim (1895): Różne wieści, Kraj (Petersburg), nr 45.
Anonim (1908a): Głosy publiczności, Litwa, nr 1.
Anonim (1908b): Pielgrzymi Litwini, Litwa, nr 2.
Anonim (1908c): Litwini u Ojca Świętego, Litwa, nr 3.
Anonim (1908d): Nowe pismo litewskie w języku niemieckim, Litwa, nr 22.
Czarkowski L. (1910): Niektóre rzadsze druki znajdujące się w książnicy Towarzystwa
Przyjaciół Nauk w Wilnie, Kwartalnik Litewski, z. 1.
Demski D. (2006): Kowieńskie pisma polskojęzyczne Nowiny i Chata Rodzinna – dwie narracje
o relacjach polsko-litewskich, Etnografi a Polska, z. 1–2, s. 133–159.
Długosz J. (1869): Dziejów polskich ksiąg dwanaście, t. IV, Kraków.
Downar N. (1908): Litwa katolicka stanowi naród litewski, Litwa, nr 2.
D[owojna]-S[ylwestrowicz] M. (1908): Zgoda co do języków, Litwa, nr 1.
Franko I. (1888): Echa rusińskie, Kraj (Petersburg), nr 2.
Gloger Z. (1896): Księga rzeczy polskich, Lwów.
Jakubowski J. (1912): Stosunki narodowościowe na Litwie przed Unią Lubelską, Litwa i Ruś,
z. 3, s. 160–165.
Obst J. (1910): Do czytelników, Kwartalnik Litewski 1910, z. 1, s. 1–18.
Obst J. (1912a): Od Redakcji, Litwa i Ruś, z. 1.
Obst J. (1912b): W 100 rocznicę urodzin J. I. Kraszewskiego, Litwa i Ruś, z. 1.
Obst J. (1912c): Od Redakcji, Litwa i Ruś, z. 3, s. 129–133.
O.[bst] J. (1913a): Sztuka litewska, Litwa i Ruś, z. 1, s. 1–11.
Obst J. (1913b): Sztuka litewska. S. Jarocki, Litwa i Ruś, lipiec–wrzesień, z. 7–9.
Obst J. (1913c): Od Redakcji, Litwa i Ruś, październik–grudzień, s. 1.
Römer M. (1908a): List, Litwa, nr 1.
Römer M. (1908b): Litwa. Studium o odrodzeniu narodu litewskiego, Lwów 1908.
Zahorski W. (1910): Kościół św. Mikołaja w Wilnie, Kwartalnik Litewski, z. 3.
Zyndram-Kościałkowska W. (1912): Syrokomla jako lirnik, Litwa i Ruś, z. 2, s. 97–103.

Informacje

Informacje: Zeszyty Prasoznawcze, 2014, Tom 57, Numer 4 (220), s. 760 - 771

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

„Musų Lietuva” czy „Nasza Litwa”? Retoryka dwóch nacjonalizmów na łamach czasopism o Litwie wydawanych przed I wojną światową

Angielski:

„Musų Lietuva” czy „Nasza Litwa”? Retoryka dwóch nacjonalizmów na łamach czasopism o Litwie wydawanych przed I wojną światową

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-6046-3993

Anita Magowska
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, ul. Przybyszewskiego 37A, 60-356 Poznań
https://orcid.org/0000-0002-6046-3993 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, ul. Przybyszewskiego 37A, 60-356 Poznań

Publikacja: 05.02.2015

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Anita Magowska (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski