Celem artykułu jest zaprezentowanie podstaw teoretycznych badań nad komunikowaniem politycznym, które w centrum swojego zainteresowania stawiają odbiorcę mediów informacyjnych. Punktem wyjścia rozważań są normatywne ujęcia postaw i zachowań obywateli w demokracji oraz koncepcja środowiska informacji politycznej. Ich połączenie pozwala na dwuwymiarowe ujęcie obywateli jako uczestników komunikowania politycznego: z jednej strony bowiem uwaga skierowana jest na oczekiwania wobec obywateli (użytkowników mediów), z drugiej zaś na ich potrzeby i oczekiwania wobec mediów jako źródeł informacji politycznej. Zestawienie tych dwóch perspektyw stanowić może także podstawy teoretyczne badań nad zjawiskami związanymi z korzystaniem z mediów przez obywateli, takimi jak unikanie informacji politycznej oraz selektywny dobór źródeł informacji politycznej.

Celem studium jest rozważenie, czy twitterowa komunikacja wyborcza odzwierciedla kryzys przywództwa politycznego. Po przeprowadzeniu analizy zawartości tweetów publikowanych przez kandydatów w wyborach na prezydenta Warszawy w 2018 roku oraz pomiarze stopnia zaangażowania obserwujących ich profile, odpowiedź na te pytanie jest niejednoznaczna. Za występowaniem kryzysu przywództwa przemawia nacisk polityków na kwestie wizerunkowe (prezentacje kampanijnej aktywności skoncentrowanej na osobie kandydata z istotną rolą komentarza polityka) oraz wysoki stopień zaangażowania zwolenników w treści nieprogramowe w porównaniu z treściami programowymi. Z drugiej strony istotne zróżnicowanie poziomu występowania tematyki programowe0j między kandydatami pokazuje, że Twitter nie determinuje rezygnacji ze strategii budowania relacji ze zwolennikami w kontekście celów programowych.

Celem artykułu była rekonstrukcja obrazu początkowego etapu pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę oraz czasu bezpośrednio ją poprzedzającego w polskich dziennikach opinii Gazeta Wyborcza i Rzeczpospolita. Dokonano weryfikacji, która z ram interpretacyjnych w ujęciu Holli Semetko i Patti Valkenburg stanowiła ramę dominującą, które toposy (naturalne vs. kulturowe) dominowały w próbie badawczej oraz jak zmieniała się liczba i ekspozycyjność tekstów prasowych wraz z intensywnością relacji prasowych dotyczących wojny Rosji w Ukrainie. W badaniach wykorzystano metodę analizy zawartości, koncepcję ramowania (framing analysis), koncepcję torowania (primingu) i koncepcję locus communis. Rama konfliktu i rama ludzkich spraw były ramami dominującymi w polskich dziennikach opinii. W Rz odnotowano także wysoki stopień nasycenia publikacji ramą ekonomii. Dominowały toposy kulturowe nad naturalnymi. Do najliczniej reprezentowanych toposów naturalnych należały: prawo do wolności i bezpieczeństwa, godność człowieka, prawo do życia, z kolei do toposów kulturowych: polityka mocarstw, ekonomiczne następstwa wojny, migracja i uchodźstwo. Największe zainteresowanie polskich dzienników wojną Rosji w Ukrainie miało miejsce tuż po 24.02.2022, a z upływem czasu „efekt świeżości” tylko nieznacznie malał. Artykuł zwiększa wartość poznawczą w obszarze badań nad wizerunkiem inwazji Rosji na Ukrainę w polskiej prasie opinii.

Głównym celem artykułu jest analiza wypowiedzi polityków Zjednoczonej Prawicy pod kątem sposobów wzbudzania społecznych lęków i generowania figury wroga. Za punkt wyjścia przyjęto koncepcję trzech poziomów funkcjonowania strachu zaproponowaną przez Marthę Nussbaum: lęki wynikające z realnych wydarzeń wzbudzających niepewność, przeniesienia strachu na kogoś/coś, co nie ma nic wspólnego z rzeczywistym problemem, ale służy jako wygodny zamiennik (kozioł ofiarny), i wykorzystania idei ukrytego/wyimaginowanego wroga. Te trzy aspekty przełożyły się na analizę narracji dotyczących kolejno uchodźców, Donalda Tuska i środowisk LGBT+ oraz „ideologii gender”. Wpisują się one w koncepcję „zarządzania strachem”, rozumianą jako strategia manipulacyjna, która poprzez wzbudzanie lęków wobec określonych zjawisk i ludzi dążyć ma do wyeliminowania z dyskursu niepożądanych idei/grup oraz stawiania władzy jako gwaranta bezpieczeństwa. Materiał badawczy konfrontowany jest również z selektorami informacji Niklasa Luhmanna, którego koncepcje systemów społecznych i realności mediów masowych przyjęte zostały jako założenia teoretyczne.

Paralelizm polityczny jest jedną z kategorii teoretycznych, które wykorzystuje się do klasyfikacji systemów medialnych i podsumowywania relacji zachodzących w mediach pod wpływem polityki i w polityce pod wpływem mediów. Celem artykułu, pracy przeglądowej, jest analiza zagadnienia paralelizmu politycznego w nawiązaniu do klasycznych koncepcji C. Seymoura‑Ure, J.G. Blumlera i M. Gurevitcha oraz D.C. Hallina i P. Manciniego oraz przedstawienie odmiennych stanowisk, krytykujących przydatność tych teorii do badań państw innych niż zachodnioeuropejskie. W opracowaniu przedstawiono także adekwatność zastosowania klasycznych koncepcji paralelizmu politycznego do analiz dotyczących Federacyjnej Republiki Brazylii. Tezą dotyczącą tego case study jest stwierdzenie, że klasyczne teorie paralelizmu politycznego nie w pełni pozwalają na ustalenie zależności zachodzących między sferą polityki i mediów w tym państwie. Tezę przyjęto w wyniku długofalowych i holistycznych analiz właściwości systemów politycznego i mediów Brazylii – wykorzystano obserwację z systematycznym przeglądem literatury (Fink 2005, s. 17), co umożliwia poznanie istoty zjawiska i formułowanie wniosków, a zastosowane metody jakościowe, mimo ich bolączek (Flick 2002, s. 5–24) oraz analiza systemowa, dopełniają całości.

Badanie dotyczące postrzegania sztucznej inteligencji w Polsce wskazuje na rosnącą świadomość znaczenia tego pojęcia. Wiele osób nadal ma jednak niewłaściwe wyobrażenia na ten temat, często myląc AI z automatyzacją czy robotyzacją. Wyniki badania sugerują, że Polacy są zdezorientowani i nie do końca rozumieją, czym jest sztuczna inteligencja. W artykule zaprezentowano wyniki badań opartych na systematycznym przeglądzie dostępnych źródeł internetowych dotyczących opinii publicznej na temat sztucznej inteligencji w Polsce. Przeanalizowano łącznie 12 różnych badań, przeprowadzonych w ciągu sześciu lat poprzedzających 2023 rok. Analiza materiału badawczego pozwoliła na wyciągnięcie pięciu zasadniczych wniosków dotyczących: 1) rozumienia pojęcia, 2) doświadczania obecności artefaktów technologicznych, 3) zakresu akceptacji dla inteligentnych maszyn, 4) kwestii zastępowalności oraz 5) dezorientacji. Wnioski z analizy sugerują, że Polacy zaczynają rozumieć rolę sztucznej inteligencji, ale nadal mają wiele pytań i obaw z nią związanych, a wraz z dalszym upowszechnieniem się SI w życiu codziennym można spodziewać się dalszych zmian w sposobie jej postrzegania.

W artykule autorzy na podstawie badań oglądalności i czytelnictwa poznańskich mediów, w szczególności przeprowadzonych metodą CATI w kwietniu 2022 roku przez Instytut Badań Rynkowych i Społecznych IBRiS, dokonują analizy możliwości wykorzystania mediów tradycyjnych, w szczególności telewizji lokalnej, w kolejnej samorządowej kampanii wyborczej w 2024 roku w miastach wojewódzkich. Przykład Poznania potraktowano jako studium przypadku. Autorzy próbują zweryfikować coraz częściej stawianą hipotezę, że zwłaszcza w metropoliach nowe media, głównie społecznościowe, stają się najważniejszym kanałem komunikacji wyborczej. W swojej analizie starają się wykazać, że mimo dynamicznego wzrostu znaczenia internetowych portali informacyjnych, grup lokalnych, indywidualnych stron fanowskich polityków i społeczników, coraz częstsze opinie o „śmierci” telewizji są przesadzone (jeżeli już, to można mówić o zaniku znaczenia prasy drukowanej), a wybór mediów jest uzależniony od grupy docelowej, przez co cały czas istotnym kanałem dotarcia do części wyborców są media tradycyjne, w szczególności telewizje lokalne.

Peter Bull, Maurice Waddle: The Psychology of Political Communication: Politicians Under the Microscope. Routledge. London, New York 2023, s. 182.

Rafał Śpiewak: Społeczeństwo – naród – państwo na łamach Gościa Niedzielnego (1923–1939). Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach. Katowice 2022, s. 519.