FAQ
Logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

2024 Następne

Data publikacji: 03.2024

Opis

Publikacja płatna ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, stanowiących pomoc przyznaną w ramach programu „Rozwój czasopism naukowych" na podstawie umowy nr RCN/SP/0325/2021/1 z dnia 10.02.2023

Licencja: CC BY  ikona licencji

Redakcja

Redaktor numeru Orcid Maria Nowina Konopka

Zawartość numeru

Maria Nowina Konopka

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 67, Numer 1 (257), 2024, s. VII - VIII

Czytaj więcej Następne

Artykuły i rozprawy

Dariusz Raś, Marta Woźniak, Mateusz Reptak

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 67, Numer 1 (257), 2024, s. 9 - 24

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.24.002.19190
Marshall McLuhan – teoretyk mediów i komunikacji, klasyk medioznawstwa, twórca pojęcia globalna wioska oraz podziału mediów na media zimne i gorące, od lat 60. XX wieku jest jednym z najbardziej znanych uczonych. W 1962 roku ukazała się jedna z jego najpopularniejszych prac „Galaktyka Gutenberga”, w której po raz pierwszy zaprezentował koncepcję globalnej wioski. Jego tezy od samego początku były i nadal są przedmiotem wielu dyskusji i przyjmowania wobec nich przeciwnych stanowisk. Wzbudzały zarówno uznanie, jak i kontrowersje. Niniejszy artykuł przedstawia opinie badaczy twórczości Marshalla McLuhana zawarte we wprowadzeniach do jego książek, które zostały wydane w języku polskim. Celem artykułu jest analiza jakościowa wstępów pod kątem ustosunkowania się badaczy do głównych myśli i tez medioznawcy. Pozwala ona na sformułowanie wniosków odnoszących się do spuścizny klasyka medioznawstwa i aktualności jego koncepcji w dobie zmian technologicznych spowodowanych rozwojem sztucznej inteligencji.
Czytaj więcej Następne

Natalia Pietruszka

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 67, Numer 1 (257), 2024, s. 25 - 40

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.24.003.19191
W opracowaniu przedstawiono politykę antywiktymizacyjną przyjętą w Polsce oraz Włoszech celem zapobiegania wiktymizacji wtórnej przez media osób pokrzywdzonych przestępstwem na tle seksualnym. Przeanalizowano prawne i pozaprawne działania państwa w tym zakresie, skierowane do przedstawicieli mediów i do samych ofiar, jak również działalność organizacji pozarządowych. Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, czy podejmowane obecnie w Polsce oraz Włoszech działania w zakresie zapobiegania wiktymizacji wtórnej przez media są wystarczające, aby uchronić ofiary przestępstw na tle seksualnym przed doświadczeniem tego zjawiska.
Czytaj więcej Następne

Aleksandra Kalisz

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 67, Numer 1 (257), 2024, s. 41 - 57

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.24.004.19192

Celem artykułu jest ukazanie z perspektywy multimodalnej i genologicznej złożonej natury podcastu, przejawiającej się zarówno w jego audialnej, jak i audiowizualnej odsłonie. Odpowiednio dobrane narzędzia genologii lingwistycznej oraz parametry mediolingwistyczne pozwoliły nie tylko na ustalenie mechanizmów kształtujących warstwę genologiczną podcastu, lecz także na uchwycenie funkcji, jaką pełnią poszczególne kody semiotyczne zawarte w tym osobliwym zjawisku medialnym. Analiza zebranego materiału badawczego w pierwszej kolejności umożliwiła dostrzeżenie w podcaście tekstu multimodalnego, w którym to warstwa słowna, mimo niezwykłej ekspansywności ruchomego obrazu, w znacznym stopniu determinuje ten rodzaj przekazu. Z kolei obserwacja płaszczyzny genologicznej wykazała, że podcast jest gatunkiem medialnym o szerokim wachlarzu komponentów, których dobór w zależności od zamysłu twórcy konkretnego nagrania można by rozpatrywać w kategoriach Wittgensteinowskiej gry językowej, gdzie coraz wyraźniej w obrębie pojedynczego odcinka dochodzi do współwystępowania gatunków na zasadach adaptacji czy alternacji. Wybrane do analizy tytuły ujawniły, że ukazująca się coraz częściej odsłona wizualna podcastu, określana mianem wideocastu, podyktowana jest raczej chęcią ukazania tego, kto mówi, niż ma związek z występowaniem w badanych przekazach określonego zestawu gatunków czy konkretnych form podawczych.

Czytaj więcej Następne

Krzysztof Stępnik

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 67, Numer 1 (257), 2024, s. 59 - 81

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.24.005.19193

Żywy dziennik (journal parlé, spoken newspaper) to sceniczne przedstawienie naśladujące redagowanie dziennika, wymyślone w 1883 r. przez Louisa Peyramonta. Ten eksperyment spotkał się z krótko trwającym zainteresowaniem prasy francuskiej, brytyjskiej, austriackiej i węgierskiej. Prasa polska też odnotowała tę nowość, która nieoczekiwanie stała się atrakcyjnym punktem zabaw towarzyskich, a potem odrębną formą rozrywki powiązaną z celem charytatywnym. Przedstawienia journal parlé wystawiane były na profesjonalnych i amatorskich scenach, zwłaszcza w Galicji, autonomicznym kraju monarchii habsburskiej. Przedmiotem analiz w tym artykule było kilkaset notatek prasowych dokumentujących aspekty kulturowe, społeczne i organizacyjne konkretnych przedstawień żywego dziennika w latach 1897–1914. Autor ukazał treści i specyfikę polskiej wersji journal parlé, definiując ją jako formę rozrywki elit dziennikarskich, literackich, artystycznych i naukowych Krakowa i Lwowa, na poziomie amatorskim uprawianej również na prowincji. Scharakteryzował też właściwą tej formie estetykę komizmu, zdominowaną przez tendencję satyryczną i parodystyczną.

Czytaj więcej Następne

Aleksandra Seklecka, Barbara Brodzińska-Mirowska

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 67, Numer 1 (257), 2024, s. 83 - 104

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.24.006.19194

Debata o prywatności jest skupiona dziś mocniej na masowej inwigilacji wspieranej przez system Pegasus. Dlatego warto przyjrzeć się, jak w debacie publicznej kształtuje się inwigilacyjny i zorientowany na Pegasusa dyskurs ramowany przez różnych aktorów. Celami badań są: C1: wyodrębnienie aktorów tworzących dyskurs medialny na temat sprawy Pegasusa; C2: analiza kontekstów, w jakich ten dyskurs był tworzony; C3: poszukiwanie ram, jakie wyłoniły się z badanych materiałów. Badamy ramy dyskursywne, w jakie aktorzy ujmują inwigilację jako kategorię polityczną, oraz jakimi wymiarami nadzoru się zajmują. Korpus danych stanowią polskie, wybrane media opiniotwórcze. Badania prowadzono metodami jakościowymi: jakościową analizą treści do zbierana danych oraz analizą dyskursu w badaniu ramowania nadzoru i kontekstu użycia Pegasusa. Ponadto użyto ilościowej analizy treści do kategoryzacji i porównania dyskursu w badanych mediach. Analizy pokazały, że dyskurs dotyczący inwigilacji Pegasusem został zdominowany przez kontekst polityczny, instytucjonalny oraz dyskusje wokół takich kwestii, jak „praworządność i demokracja”, zaś ramy dyskursu poszczególnych polityków i dziennikarzy znacznie się od siebie różniły.

Czytaj więcej Następne

Karina Czepiec‑Veltzé, Wojciech Kułaga

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 67, Numer 1 (257), 2024, s. 105 - 120

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.24.007.19195

Programy telewizyjne w formacie reality show dostarczają widzom przede wszystkim rozrywki opartej na dynamicznym rozwoju akcji oraz możliwości podglądania, jak celebryci czy medialni nowicjusze radzą sobie z rzeczywistością oraz trudnymi zadaniami postawionymi przez scenarzystów programu. Każda tego typu produkcja niesie ze sobą szereg innych wartości i wzorców, w tym podejścia do płci człowieka oraz relacji między mężczyznami a kobietami. Niniejszy artykuł ma na celu określenie i usystematyzowanie tego, jakie wzorce i modele relacji damsko-męskich pojawiają się w czterech najpopularniejszych w Polsce reality show opartych na konwencji konkursu. Do badań zakwalifikowano cztery formaty, których głównym celem jest wygrana przez pary damsko-męskie, poprzedzona grą i rywalizacją wszystkich uczestników: „Hotel Paradise”, „Love Island. Wyspa miłości”, „Sanatorium Miłości” oraz „Ex na plaży”. Produkcje te łączą zbliżone zasady rozgrywki, natomiast różni wiek uczestników, ich status społeczny, a także profil nadawcy. Metodologia badań opiera się na analizie reprezentacji społecznych w oparciu o testowanie stereotypów płci biologicznych oraz wyznaczenie ich aktualnych kategorii. Na podstawie losowo dobranej próby odcinków z tych czterech programów zweryfikowane zostały założenia badawcze dotyczące powielania w polskich reality show kulturowych stereotypów dotyczących płci biologicznych.

Czytaj więcej Następne

Fathi Bourmeche

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 67, Numer 1 (257), 2024, s. 121 - 137

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.24.008.19196

Celem artykułu jest zwrócenie większej uwagi na framing w mediach i jego wpływ na publiczność. Uwagę zwrócono na sposób, w jaki BBC przedstawiła reakcję Trumpa na wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 2020 roku i powstanie na Kapitolu. Reakcja Trumpa na wyniki wyborów była precedensem w historii Ameryki, co miało znaczący wpływ na wizerunek Stanów Zjednoczonych. Korpus tekstów, poddanych analizie mającej zweryfikować powyższą tezę, wybrany został z oficjalnej strony BBC. W analizie jakościowej wiodąca była koncepcja framingu McCombsa. Ramy medialne zostały również zestawione z sondażami Gallupa dotyczącymi podobnych kwestii. Wyniki ujawniają, iż reakcja Trumpa na wybory oraz wydarzenia na Wzgórzu Kapitolińskim zostały przedstawione w odniesieniu do trzech tematów. Pierwszym jest zacięty wyścig o Biały Dom i bardzo krytykowana kampania w mediach społecznościowych. Drugim tematem jest narracja Trumpa o sfałszowanych wyborach i potencjalnej przemocy w celu powstrzymania aktu kradzieży. Trzecim tematem są zamieszki na Wzgórzu Kapitolińskim i ich wpływ na wizerunek Stanów Zjednoczonych oraz amerykańską demokrację. W tym sensie artykuł może zaoferować głębszy wgląd w oddziaływanie narracji Trumpa na amerykański krajobraz polityczny.

Czytaj więcej Następne

Z życia naukowego

Aleksandra Kujawiak

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 67, Numer 1 (257), 2024, s. 137 - 142

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.24.009.19197
Czytaj więcej Następne

Informacje o finansowaniu

Publikacja płatna ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, stanowiących pomoc przyznaną w ramach programu „Rozwój czasopism naukowych" na podstawie umowy nr RCN/SP/0325/2021/1 z dnia 10.02.2023