FAQ
Logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

2018 Następne

Data publikacji: 2018

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Redakcja

Sekretarz redakcji Ryszard Filas

Zastępca redaktora naczelnego Agnieszka Cieślikowa

Redaktor naczelny Wojciech Kajtoch

Zawartość numeru

Ignacy S. Fiut jako medioznawca

Magdalena Szpunar

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 61, Numer 4 (236), 2018, s. 609-617

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.18.035.10393

W artykule przedstawiono postać niezwykłego uczonego, Ignacego S. Fiuta. Pokazano go nie tylko jako świetnego naukowca, ale również wrażliwego i dobrego człowieka. Odzwierciedleniem jego niezwykłej osobowości jest zarówno jego praca naukowa, jak i twórczość artystyczna. 

Czytaj więcej Następne

Ryszard Filas

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 61, Numer 4 (236), 2018, s. 618-631

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.18.036.10394

W artykule dokonano krytycznego przeglądu prac naukowych Ignacego S. Fiuta dotyczących stanu i przemian rynku prasowego w blisko ćwierćwieczu 1994–2017. Wiele z tych prac – artykułów, referatów czy raportów badawczych powstało w okresie zatrudnienia autora w Ośrodku Badań Prasoznawczych UJ (1993–1998), gdy śledził sytuację w segmencie prasy społeczno-kulturalnej i literacko-artystycznej oraz ekologicznej. Od początku XXI wieku wiele uwagi poświęcał dokumentowaniu kolejnych wzlotów i upadków prasy darmowej, a sporadycznie – prasy lokalnej i innej (np. periodyki filozoficzne). Ciągłość zainteresowań, powracanie do ulubionych wątków to cechy twórczości prasoznawczej Ignacego S. Fiuta, choć gene ralnie jego twórczość naukowa (a także recenzencka) jest bardzo obszerna i wielowątkowa, obejmując kilkaset pozycji w zestawie bibliograficznym. 

Czytaj więcej Następne

Paweł Płaneta

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 61, Numer 4 (236), 2018, s. 632-659

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.18.037.10395

W artykule zaprezentowano wyniki analizy zawartości recenzji, sprawozdań i omówień opublikowanych przez Ignacego Stanisława Fiuta na łamach Zeszytów Prasoznawczych w latach 1980–2013. Początkowym etapem badań była analiza ilościowa korpusu tekstowego. Na tym etapie jednostkę pomiaru stanowił wyraz, a intensywność danych cech tekstu określono za pomocą liczby i zasięgów procentowych występowania poszczególnych wyrazów. Wyniki pomiarów statystycznych ujęto w listy frekwencyjne, które posłużyły badaniom dystrybucji (konkordancji) określonych wyrazów wraz z ich kontekstami. Następnie sprawdzono wybrane kolokacje najistotniejszych wyrazów, co posłużyło rekonstrukcji wzorów współwystępowania określonych wyrazów, a tym samym było podstawą rekonstrukcji wzajemnych związków i wzorów współwystępowania określeń odnoszących się do osób, koncepcji, tematów, problemów obecnych w omawianych recenzjach i sprawozdaniach. W ostatniej fazie badań wykonano komputerową analizę zawartości z wykorzystaniem procedur text mining oraz metodę analizy czynnikowej, co posłużyło wyodrębnieniu głównych wątków dyskursu naukowego w badanych publikacjach recenzyjnych.

Czytaj więcej Następne

Władysław Marek Kolasa, Edyta Gałuszka

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 61, Numer 4 (236), 2018, s. 660-695

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.18.038.10396

Bibliografia ma charakter selekcyjny i składa się z dwu działów (publikacje naukowe i literackie). W dziale I (prace naukowe) dążono do kompletności; wykazano zatem wszystkie oryginalne prace badawcze: monografie, artykuły, rozdziały. Wobec pozostałych typów prac (recenzje, kroniki, tłumaczenia) zastosowano selekcję; ujęto tylko publikacje o trwałej wartości. W dziale II (utwory literackie oraz prace krytycznoliterackie) z uwagi na obfity dorobek autora zastosowano restrykcyjne zasady selekcji. W komplecie wykazano tylko publikacje zwarte (monografie, tomiki poezji i prozy oraz ich redakcje) tudzież większe artykuły i rozdziały, natomiast recenzje i tłumaczenia podano ilościowo. Łącznie zestawiono 713 pozycji, w tym 305 prac o charakterze naukowym i 408 literackim. W grupie publikacji naukowych 189 prac dotyczyło badań mediów, zaś 116 – filozofii. W grupie dzieł literackich wykazano 45 książek (w tym 9 autorskich tomików poezji), 23 artykuły oraz przeszło 340 recenzji. Bibliografię poprzedza krótki szkic metodologiczny, omówienie głównych dzieł oraz statystyka dorobku autora.

Czytaj więcej Następne

Rozprawy i artykuły

Beata Klimkiewicz, Magdalena Wilk

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 61, Numer 4 (236), 2018, s. 715-729

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.18.041.10399

Kondycja mediów wspólnotowych, określanych także jako środowiskowe, obywatelskie, społeczne czy trzeciego sektora, stanowi istotny element pluralizmu mediów oraz demokratycznie funkcjonującej sfery publicznej. W niniejszym artykule zaprezentowano wybrane definicje, najważniejsze funkcje oraz analizę ogólnej kondycji tego sektora mediów, opierając się na polityce medialnej i stanie faktycznym. Przedstawiono m.in. wskaźniki Monitora Pluralizmu Mediów, narzędzia badawczego stosowanego w skali Unii Europejskiej. Pozwalają one np. ocenić regulacje prawne dotyczące mediów wspólnotowych, formy wsparcia przez państwa, a także istniejące struktury. Oprócz europejskiej perspektywy porównawczej, artykuł w szczególności uwzględnia sytuację mediów wspólnotowych w Polsce. 

Czytaj więcej Następne

Edyta Żyrek-Horodyska

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 61, Numer 4 (236), 2018, s. 730-746

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.18.042.10400

Celem nakreślonych w niniejszym szkicu badań jest omówienie nawiązań do języka, estetyki i poetyki fotografii dostrzegalnych w twórczości Hanny Krall. Analizy tekstów zawartych w tomie „Fantom bólu” (2017) prowadzą do wniosku, iż fotografia funkcjonuje w nich jako dziennikarskie źródło informacji, środek artystycznego wyrazu, konkretny przedmiot oraz narzędzie uruchamiające pracę pamięci. Dziennikarka chętnie sięga po fotografię zwłaszcza w sytuacji zetknięcia z niewyrażalnym, chcąc przybliżyć współczesnemu czytelnikowi temat Zagłady.

Czytaj więcej Następne

Media za granicą

Lidia Pokrzycka

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 61, Numer 4 (236), 2018, s. 747-757

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.18.043.10401

Przez wiele lat gazety norweskie pozostawały pod wpływem partii politycznych, ale tendencje te stopniowo ulegały osłabieniu. Zazwyczaj główne ugrupowania partyjne zakładały swoje dzienniki lub pomagały w zakładaniu tytułów i utrzymywały z nimi bliskie kontakty Jednak od lat siedemdziesiątych tendencje do upolityczniania dzienników osłabły. Partyjne gazety, odgrywające dużą rolę w systemach spolaryzowanego pluralizmu i demokratycznego korporacjonizmu, zostały stopniowo zastąpione gazetami komercyjnymi, zorientowanymi na zysk. Celem artykułu jest przedstawienie podstawowych cech norweskiego systemu medialnego, a także specyfiki edukacji dziennikarskiej w Norwegii. Autorka prowadziła wykłady w Oslo and Akershus University of Applied Sciences w Oslo i mogła w praktyce sprawdzić jakość kształcenia dziennikarzy w norweskim systemie szkolnictwa wyższego. 

Czytaj więcej Następne

Albert Narbekov

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 61, Numer 4 (236), 2018, s. 758-777

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.18.044.10402

Wybory prezydenckie w Rosji w marcu 2018 roku zakończyły się niekwestionowanym zwycięstwem Władimira Putina z wynikiem 76,69% głosów przy frekwencji 67%. Głównym narzędziem propagandy, która przyczyniła się do wzrostu popularności prezydenta, była telewizja. Przedstawiała Putina jako jedynego możliwego kandydata i jednocześnie starała się obniżyć szanse poparcia dla przedstawicieli nurtów opozycyjnych. W tym celu w pełni zostały wykorzystane wywiady oraz debaty przedwyborcze, skonstruowane w taki sposób, aby obniżyć oddziaływanie głosów opozycji. Praca jest oparta na jakościowej analizie zawartości programów telewizyjnych emitowanych na dwóch kanałach telewizyjnych (Pierwszy, Rossija 1) w terminie od listopada 2017 do 17 marca 2018 roku. Celem jest pokazanie mechanizmu medialnego, jaki został stworzony, by w pełni wykorzystać te wybory na potrzeby obecnego reżimu: od starannie dobranych kandydatów, którzy mieli zwiększyć atrakcyjność tego wydarzenia, formatu debat, do narzędzi czarnego PR-u, który zawsze towarzyszy wyborom w Rosji. Wynikiem tej pracy jest poszerzenie wiedzy o funkcjonowaniu systemu medialnego w Federacji Rosyjskiej oraz otwarcie dyskusji na temat więzi polityczno-medialnej na przykładzie wybranego państwa. 

Czytaj więcej Następne

Z historii mediów

Joanna Stożek

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 61, Numer 4 (236), 2018, s. 778-792

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.18.045.10403

W artykule podjęto problematykę związku „Kartek z podróży” Józefa Ignacego Kraszewskiego z poetyką reportażu. Punktem wyjścia analizy jest założenie, że utwór ten stanowi przykład dzieła głęboko synkretycznego, w którym przenikają się elementy poetyki: dziennika podróży, reportażu, przewodnika, vademecum, szkicu fizjologicznego oraz ekfrazy. Początkowe fragmenty artykułu dotyczą poetyki reportażu oraz okoliczności powstania „Kartek z podróży”. Kluczowa część pracy poświęcona została analizie związku utworu Kraszewskiego z tradycją reportażu. W tym celu został podjęty problem obecności wyznaczników poetyki XIX-wiecznego reportażu (ze względu na: funkcje, stosunek do czytelnika oraz ukształtowanie językowe), wskazanych przez Jolantę Sztachelską, w analizowanym tekście. Podczas analizy posłużono się konsekwentnie kategorią dominanty genologicznej, postrzegając utwór Kraszewskiego przez pryzmat formowania się gatunku reportażowego. Podstawę interpretacji stanowi tekst „Kartek z podróży”, natomiast kontekstem dla rozważań nad poglądami pisarza dotyczącymi korespondencji zagranicznej.

Czytaj więcej Następne

Izabela Olszewska

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 61, Numer 4 (236), 2018, s. 793-806

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.18.046.10404
Autorka artykułu analizuje wizerunek łódzkiego getta w świetle publikacji zamieszczanych na afiszach i obwieszczeniach, kolportowanych na jego terenie. Analiza objęła w sumie 322 druki, które rozpowszechniono pomiędzy majem 1941 a czerwcem 1944 roku. W czasie niemieckiej okupacji afi sze były podstawowym źródłem informacji o zasadach i organizacji życia w gettach żydowskich w odniesieniu do wszystkich ich wymiarów: społecznego, religijnego, kulturalnego, gospodarczego czy zawodowego. Z tych krótkich, formalnych i ofi cjalnych tekstów autorka odtwarza obraz życia codziennego społeczności żydowskiej zamkniętej w getcie. Przekaz i zawartość afi szy są przy tym nie tylko cennym źródłem informacji na temat prawdy historycznej tamtego okresu, ale też unikatowym studium sposobu i zakresu komunikowania w tak ekstremalnych i szczególnych warunkach, jakimi cechowało się życie w żydowskim getcie w okupowanej Polsce, oraz funkcji, jakie afi sz pełnił w tej społeczności jako medium komunikacji.
Czytaj więcej Następne

Materiały

Evelina Kristanova

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 61, Numer 4 (236), 2018, s. 807-824

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.18.047.10405

Metodą analizy zawartości mediów dokonano przeglądu dostępnych w Internecie tytułów czasopism o profilu literackim w różnych formach i konfiguracjach (pełnotekstowych, abstraktowych, spisów treści, opisów bibliograficznych czy list tytułów). Bez ograniczeń chronologicznych wzięto pod uwagę zarówno zdygitalizowane pisma dawne zamieszczone w polskich bibliotekach cyfrowych, jak też współczesne periodyki od początku swego istnienia funkcjonujące w wersji cyfrowej, a widoczne na portalach, witrynach, własnych stronach internetowych (czasami „przy okazji doczepione” w niespodziewanych miejscach, np. na stronie encyklopedii lub prywatnej osoby na Facebooku). Starano się przy tym ocenić komunikatywność, użyteczność i łatwość dostępu dla użytkownika. Starano się odpowiedzieć także  na pytanie: Czy najbardziej znane polskie czasopisma literackie są dostępne online? Na koniec przedstawiono próbę typologii tychże czasopism według różnych kryteriów.

Czytaj więcej Następne

Krzysztof Marcinkiewicz

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 61, Numer 4 (236), 2018, s. 825-838

Mediatyzacja polityki i życia społecznego, a także wynikająca z nich celebrytyzacja polityki, to zjawiska obserwowane w medialnej rzeczywistości. Autor zwraca szczególną uwagę na powyższe procesy, analizując model cyrkulacji celebrytów politycznych Tomasza Olczyka. Uznając dotychczasowe ustalenia za warte kontynuacji i pogłębienia, autor proponuje swój model upubliczniania prywatności przez polityków, będący punktem wyjścia do zawartych w artykule analiz, przeprowadzonych metodą badań ankietowych.
Czytaj więcej Następne

Recenzje i omówienia

Ignacy S. Fiut , Marcin Urbaniak , Mateusz Flont

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 61, Numer 4 (236), 2018, s. 839-854

  • PROLEGOMENA DO WSZELKIEJ KOMUNIKACJI

Włodzimierz Mich: PROLEGOMENA DO HISTORII KOMUNIKACJI, T. I: O KOMUNIKACJI. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2014. S. 450. Włodzimierz Mich: PROLEGOMENA DO HISTORII KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ, T. II: BADANIA HISTORII KOMUNIKACJI. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie--Skłodowskiej, Lublin 2014, S. 516. (Ignacy S. Fiut, Marcin Urbaniak)

  • ROZSZYFROWYWANIE JĘZYKA MŁODYCH

Anna Wileczek: KOD MŁODOŚCI. MŁODOMOWA W KONTEKSTACH SPOŁECZNO KULTUROWYCH. Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa 2018. S. 300. (Mateusz Flont)

Czytaj więcej Następne