Celem mojej pracy jest wykazanie wpływu autora „Cesarza” zarówno na kształt samego gatunku, jak i na twórczość reporterów młodszego pokolenia. Wartość poznawcza mojej pracy polega na wskazaniu, jakie teoretyczne założenia Ryszarda Kapuścińskiego dotyczące kształtu współczesnego reportażu literackiego, zarówno te wypowiedziane wprost, jak i implicytnie wynikające z jego książek, miały rzeczywisty wpływ na twórczość takich autorów, jak: Wojciech Jagielski, Paweł Smoleński, Wojciech Tochman czy Mariusz Szczygieł. Twierdzę, że zarówno pewne elementy poetyki reportażu, takie jak umiejętne posługiwanie się środkami stylistycznymi adekwatnie dobranymi do problematyki książki, a także osobista sygnatura tekstu, refleksyjność, pokora i szacunek do rzetelnej wiedzy, które odnajdujemy w książkach Kapuścińskiego, stały się wzorem z lepszym bądź gorszym skutkiem realizowanym przez młodszych adeptów reportażu literackiego.

Timelessness of literature journalism theory according to Ryszard Kapuściński

The purpose of my work is to present the influence that Ryszard Kapuściński had on the shape of the genre itself as well the impact it made on the younger generation. I performed the comparative study using texts written by modern authors. The cognitive value of my work relies on the indication which of Kapuściński’s theoretical assumptions refer to the form of modern literature journalism, including those one can find in his books that influenced the works of such authors like Wojciech Jagielski, Paweł Smoleński, Wojciech Tochman or Mariusz Szczygieł. I argue that some poetical elements (e.g. the skilful use of stylistic media), adequate to the challenges presented in the book as well the personal signature of the text, reflectivity, humility and respect to reliable knowledge discovered in Kapuściński’s books, became the pattern that has resulted in varying results realised by younger adepts of literature journalism.

W artykule „Bez Kischa, Wańkowicza i de Saint-Exupéry’ego. Wielcy nieobecni w biografii Ryszarda Kapuścińskiego” autor podejmuje temat pośmiertnej recepcji twórczości autora „Wojny futbolowej” w Polsce. Omawia pomijany w dyskusjach o „demaskatorskiej” biografii Artura Domosławskiego „Kapuściński non-fiction” wątek świadomego pozbawienia w tej pracy Ryszarda Kapuścińskiego tożsamości – i godności – reportera, czyli wyrwania go z kontekstu polskiego i światowego reportażu literackiego. Autor artykułu zamieszcza długą „listę nieobecności” – nazwisk twórców, z którymi Kapuściński współpracował, korespondował, przyjaźnił się, na których się powoływał. Bez ich obecności oraz bez podjęcia zagadnień z nimi związanych biografia wybitnego pisarza zamienia się w popularną publicystykę, adresowaną do niewybrednego czytelnika.

Without Kisch, Wańkowicz and de Saint-Exupéry. The forgotten honorable mentions from Ryszard Kapuściński’s biography

In this paper Marek Kusiba explores how the author of “The Soccer War” was posthumously received by the Poles. He discusses how Kapuściński’s identity was deliberately defamed in Artur Domosławski’s “Kapuściński non-fiction”. A work that attempts to rob Kapuściński of his dignity as a reporter by decontextualizing his presence within the realms of Polish and world literary reportage. The author of this article cites an extensive list of the omitted details and names with whom Kapuściński cooperated, corresponded and befriended, without whose inclusion such a biography devolves into popular journalism catering to the unsophisticated reader.

W prezentowanym artykule zastosowano metodę opisowo-historyczną. Celem artykułu jest wykazanie, że Egon Erwin Kisch to prekursor postmodernistycznych idei stosowanych w reportażu. Kisch po latach od debiutu reporterskiego (1906) jako pierwszy oficjalnie nie krył tego, że wprowadzał fikcję do uprawianego przez siebie gatunku i w swej książce pt. „Jarmark sensacji” (1942) się do tego przyznał. Kisch, aby osiągnąć sukces, zastosował w reportażu metodę zmyślania faktów i wywoływania sensacji w celu przyciągnięcia uwagi odbiorcy. To także ulubiony sposób mówienia o rzeczywistości, szczególnie przez współczesnych reporterów, piszących w stylu gonzo. Kisch pisał z werwą, fantazją, pokazywał m.in. świat nizin społecznych, ich mniej przyjazną stronę. Niniejszy artykuł jest pierwszą w literaturze o Egonie Erwinie Kischu próbą wskazania na autora „Jarmarku sensacji” jako pioniera stylu gonzo.

Egon Erwin Kisch is on top again. Introduction to considerations on postmodern reportage

In the submitted article, the descriptive-historical method was used. The aim of the article is to recognize Erwin Egon Kisch as a precursor of postmodern ideas in reportage. Years after his journalistic debut (1906), Kisch was the first not to officially hide the fact that he introduced fiction to the genre he cultivated and in his book “The Sensational Fair” (1942) he admitted it. To achieve success, Kisch used sensational reporting in order to attract the viewer’s attention. It is also a very popular way of dicussing the reality by modern gonzo-style reporters. Kisch wrote with verve and fantasy. He showed the world of social lowlands, their less friendly side. This article is the first attempt in the literature on Egon Erwin Kisch to point to the gonzo-style of reporting.

Artykuł ma na celu ukazanie przeobrażeń cyklicznych form polskiego reportażu wskutek ekspansji nowych technologii medialnych. Analizę ukierunkowuje pojęcie cyklu będącego zbiorem autonomicznych, choć skorelowanych narracji cząstkowych, publikowanych w ustalonym porządku, miejscu i czasie. Mechanizm ten jest rozpatrywany w perspektywie diachronicznej na przykładzie wybranych relacji reporterskich, omówionych w trzech częściach opisowych. Pierwsza ilustruje rozwój prasowych serii reportaży, drukowanych na wzór powieści odcinkowych w gazetach i czasopismach przełomu XIX i XX wieku. Druga dotyczy fazy ewolucji cykli dziennikarskich w efekcie ich przenikania do internetu i przekształcania w doświadczenia konwergencyjne. Trzecia, finalna część zawiera przegląd cyklicznych innowacji gatunkowych, które powstały w mediach społecznościowych jako alternatywa wobec konwencjonalnych metod dokumentowania faktów. Wyróżnione tendencje pozwalają sformułować tezę o stopniowym zastępowaniu reportażu literackiego przez szerzej rozumianą intencję reporterską, która uwidacznia się w relacjach kreowanych przy użyciu różnych kodów i platform medialnych.

From the press episode to snap. New dimensions of cyclicality of Polish reportage

The aim of this article is to show the transformation of cyclic forms of Polish reporting due to the expansion of new media technologies. This analysis is directed by the concept of cycle as a collection of autonomous, though correlated partial narratives published in the appointed order at a certain place and time. This mechanism is examined in the diachronic perspective on the example of selected reporting accounts, discussed in three depictive parts. The first one illustrates the development of the press series of reporting, printed similar to serialised novels in newspapers and magazines at the turn of the 19th and 20th century. The second portion of the article concerns the phase in which journalistic cycles have evolved as a result of integrating the internet and turning into a convergence experience. The final section of the article contains an overview of cyclic genre innovations, that have developed in social media as an alternative to conventional methods of documenting facts. The distinguished tendencies allow for a thesis that literary reporting is gradually being replaced by more broadly understood reporter’s intention which reveals itself in accounts created through different codes and media platforms.

Celem opracowania jest w pierwszej kolejności zidentyfikowanie ilościowe i dystynktywne reportaży ukazujących się na łamach współczesnych pism dla kobiet (jako przykład służy Vogue Polska – czasopismo reprezentujące cechy mediów starego i nowego typu), a kolejno zaprezentowanie wariantywności tych form reporterskich oraz ich analiza poziomie literacko-krytycznym. W procesie badawczym wyróżniono dwa wzorce adaptacyjne reportażu: sylwetkę stylizowaną na reportaż literacki oraz relację reporterską. Wskazany tytuł przeanalizowano metodą ilościową i jakościową analizą treści opartą na skonstruowanym polu odniesień genologicznych. Artykuł omawia także relacje zachodzące między klasyczną teorią reportażu (wzorzec kanoniczny i adaptacyjny, redukcjonizm genologiczny, cechy pogranicza) a identyfikatorami retoryki mody i koncepcji dziennikarstwa modowego. Konsekwencjami tego oddziaływania są reorientacje genologiczne i pragmatyczne.

Can non-fiction be found in fashion magazine? Variation of reporter’s patterns in Vogue Polska

The aim of this paper is to identify quantitative and distinctive features of reports published in contemporary women’s magazines first of all and then to present the variability of reporting patterns and their literary-critical analysis. Two alternative patterns of reporting were distinguished in the research process: profiles representing non-fiction and a press report. The article presents the result of quantitative and qualitative content analysis of Vogue Polska which was used as an example of a magazine representing the features of both old and new media. It also touches upon the connotations between the classical theory of reporting (canonical and alternative pattern, genological reductionism, inter-genre features) and the identifiers of fashion rhetoric and the concept of fashion journalism. The consequences of this influence are genological and pragmatic re-orientations.

Niniejszy artykuł stanowi analizę reportażu Barbary Demick „Światu nie mamy czego zazdrościć” w kontekście budowania obrazu Korei Północnej i Koreańczyków z Północy w Polsce. Studium obejmuje takie aspekty, jak: analiza szczegółów antropologicznych, tytułu, kreacji wybranych bohaterów czy nawiązań intertekstualnych. Ponadto szczególna uwaga poświęcona została zbadaniu dwóch strategii narracyjnych obecnych w książce: beletryzacji oraz narracji o szczególnych własnościach informacyjnych. Analiza pokazuje, że obraz Korei Północnej budowany w reportażu daleki jest od polityki, a bliski Koreańczykom i ich życiowej perspektywie.

Literary reportage as a “mirror walking around the courtyard”? Barbara Demick’s “Nothing to Envy: Ordinary Lives in North Korea”

This article is an analysis of Barbara Demick’s book “Nothing to Envy: Ordinary Lives in North Korea” in the context of image building of North Korea and North Koreans in Poland. The study covers aspects such as: analysis of anthropological details, title, creation of selected characters or intertextual references. In addition, special attention is paid to examining two narrative strategies present in the book: fictionalization and narrative with specific informational properties. The analysis shows that the image of North Korea as presented in the analysed reportage is far from politics and close to the Korean culture and life perspective.