FAQ
Logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Od prasowego odcinka do snapa. Nowe wymiary cykliczności polskiego reportażu

Data publikacji: 31.03.2022

Zeszyty Prasoznawcze, 2022, Tom 65, Numer 1 (249), s. 59 - 74

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.22.005.15335

Autorzy

Katarzyna Frukacz
Uniwersytet Śląski w Katowicach, Bankowa 12, 40-007 Katowice
https://orcid.org/0000-0002-2910-4554 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Od prasowego odcinka do snapa. Nowe wymiary cykliczności polskiego reportażu

Abstrakt

Artykuł ma na celu ukazanie przeobrażeń cyklicznych form polskiego reportażu wskutek ekspansji nowych technologii medialnych. Analizę ukierunkowuje pojęcie cyklu będącego zbiorem autonomicznych, choć skorelowanych narracji cząstkowych, publikowanych w ustalonym porządku, miejscu i czasie. Mechanizm ten jest rozpatrywany w perspektywie diachronicznej na przykładzie wybranych relacji reporterskich, omówionych w trzech częściach opisowych. Pierwsza ilustruje rozwój prasowych serii reportaży, drukowanych na wzór powieści odcinkowych w gazetach i czasopismach przełomu XIX i XX wieku. Druga dotyczy fazy ewolucji cykli dziennikarskich w efekcie ich przenikania do internetu i przekształcania w doświadczenia konwergencyjne. Trzecia, finalna część zawiera przegląd cyklicznych innowacji gatunkowych, które powstały w mediach społecznościowych jako alternatywa wobec konwencjonalnych metod dokumentowania faktów. Wyróżnione tendencje pozwalają sformułować tezę o stopniowym zastępowaniu reportażu literackiego przez szerzej rozumianą intencję reporterską, która uwidacznia się w relacjach kreowanych przy użyciu różnych kodów i platform medialnych.

From the press episode to snap. New dimensions of cyclicality of Polish reportage

The aim of this article is to show the transformation of cyclic forms of Polish reporting due to the expansion of new media technologies. This analysis is directed by the concept of cycle as a collection of autonomous, though correlated partial narratives published in the appointed order at a certain place and time. This mechanism is examined in the diachronic perspective on the example of selected reporting accounts, discussed in three depictive parts. The first one illustrates the development of the press series of reporting, printed similar to serialised novels in newspapers and magazines at the turn of the 19th and 20th century. The second portion of the article concerns the phase in which journalistic cycles have evolved as a result of integrating the internet and turning into a convergence experience. The final section of the article contains an overview of cyclic genre innovations, that have developed in social media as an alternative to conventional methods of documenting facts. The distinguished tendencies allow for a thesis that literary reporting is gradually being replaced by more broadly understood reporter’s intention which reveals itself in accounts created through different codes and media platforms.

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Adamczewska-Baranowska I. (2020). Łże-reportaże i prawdziwe fikcje. Powieść dziennikarska i reportaż w czasie post-prawdy i zwrotu performatywnego. Łódź.
Arct S., Pawłowska E. (1961). Wydawcy warszawscy w latach 1878–1914 (szkic do dziejów wydawnictw książek w Polsce). W: S. Tazbir (red.). Z dziejów książki i bibliotek w Warszawie (s. 320–384). Warszawa.
Balcerzan E. (2000). W stronę genologii multimedialnej. W: W. Bolecki, I. Opacki (red.). Genologia dzisiaj (s. 86–101). Warszawa.
Bałuk K. (2014). Nowe formy gatunków dziennikarskich w sieci. Przykład projektów The New York Times. Dziennikarstwo i Media, t. 5, s. 83–95.
Bartodziej M. (2019). Gra zmysłów. Multimodalność w polskim reportażu na przykładzie „Outriders”. Dziennikarstwo i Media, t. 12, s. 73–84.
Cykl reporterski Filipa Springera na nośnikach reklamowych w metrze (2019) [https://www.press.pl/tresc/58528,cykl-reporterski-filipa-springera-na-nosnikach-reklamowych-warexpo; 19.11.2021].
Czarnik O.S. (1979). Proza artystyczna a prasa codzienna. Uwagi historyczne i rozważania o metodzie badań. Kwartalnik Historii Prasy Polskiej, t. 18, nr 1, s. 31–50.
Demska-Trębacz M., Jakowska K., Sioma R. (red.) (2005). Semiotyka cyklu. Cykl w muzyce, plastyce i literaturze. Białystok.
Deuze M. (2003). The Web and Its Journalisms: Considering the Consequences of Different Types of Newsmedia Online. New Media & Society, vol. 5 (2), s. 203–230.
Dijk J. van (2010). Społeczne aspekty nowych mediów. Analiza społeczeństwa sieci, tłum. J. Konieczny. Warszawa.
Drożdż M. (2008). Konwergencja mediów – tendencje, modele i konsekwencje. Studia Medioznawcze, nr 3, s. 84–103.
Fagerjord A. (2003). Rhetorical Convergence: Studying Web Media. W: G. Liestøl, A. Morrison, T. Rasmussen (eds.). Digital Media Revisited: Theoretical and Conceptual Innovations in Digital Domains (s. 293–325). Cambridge, MA.
Filip Springer – Miasto Archipelag (b.r.) [https://www.facebook.com/MiastoArchipelag/; 19.11.2021].
Frukacz K. (2019). Polski reportaż książkowy. Przemiany i adaptacje. Katowice.
Frukacz K. (2020). Autor (w) reportażu. Personalizacja tekstu reporterskiego w dobie mediamorfozy. W: E. Pawlak-Hejno, M. Piechota (red.). Trzydzieści. Polska w reportażu, reportaż w Polsce po 1989 roku (s. 15–30). Lublin.
Góralska M. (2009). Książki, nowe media i ich czasoprzestrzenie. Warszawa.
Górnicki J., Wanat A. (b.r.). Gorani [https://outride.rs/pl/gorani/; 28.11.2021].
Hejmej A. (2016). Komparatystyka intermedialna. Rocznik Komparatystyczny, nr 7, s. 9–23.
Hirszfeld A., Sulich K. (2016). Oni sobie nie pójdą – pierwszy w Polsce reportaż snapchatowy z obozu dla uchodźców [https://wyborcza.pl/10,82983,20772964,oni-sobie-nie-pojda-pierwszy-w-polsce-reportaz-snapchatowy.html; 28.11.2021].
Horodecka M. (2015). Afekty i emocje w reportażu literackim. Perspektywa genologiczna i antropologiczna. W: R. Nycz, A. Łebkowska, A. Dauksza (red.). Kultura afektu – afekty w kulturze. Humanistyka po zwrocie afektywnym (s. 415–441). Warszawa 2015.
Hugo-Bader J. (2010). Dzień 14. Debin – 448. kilometr Traktu Kołymskiego [https://wyborcza.pl/7,76842,8463258,dzien-14-debin-448-kilometr-traktu-kolymskiego.html; 13.11.2021].
Hugo-Bader J. (2012). Hugo-Bader i paczki pieniędzy [1. korespondencja z Azji Średniej] [https://wyborcza.pl/7,76842,12592641,hugo-bader-i-paczki-pieniedzy-1-korespondencja-z-azji-sredniej.html; 13.11.2021].
Hugo-Bader J. (2018). Tadżykistan wokół Pamiru. Rowerowa wyprawa Jacka Hugo-Badera i jego syna Michała [https://wyborcza.pl/0,164792.html; 13.11.2021].
Jakowska K. (2011). O cyklu opowiadań. Z teorii i historii cyklu narracyjnego w Polsce. Białystok.
Jakowska K., Kulesza D., Sokołowska K. (red.) (2004). Cykl i powieść. Białystok.
Jenkins H. (2007). Kultura konwergencji. Zderzenie starych i nowych mediów, tłum. M. Bernatowicz, M. Filiciak. Warszawa.
Kawka M. (2010). Blog jako gatunek dziennikarski – ewolucja i transgresja. W: K. Wolny-Zmorzyński, W. Furman (red.). Internetowe gatunki dziennikarskie (s. 61–69). Warszawa.
Kmiecik Z. (1971). Prasa warszawska w okresie pozytywizmu (1864–1885). Warszawa.
Kopecka-Piech K. (2010). Nowe media z perspektywy konwergencji. Wzajemne determinacje struktury, treści i typów uczestnictwa. W: P. Francuz, S. Jędrzejewski (red.). Nowe media i komunikowanie wizualne (s. 23–42). Lublin.
Kopecka-Piech K. (2011). Koncepcje konwergencji mediów. Studia Medioznawcze, nr 3, s. 11–26.
Lachman M. (2010). Pociąg do literatury. W: D. Kalinowski (red.). Czarne oraz Lampa i Iskra Boża. Literatura na rynku idei (s. 11–26). Słupsk.
Levinson P. (2010). Nowe nowe media, tłum. M. Zawadzka. Kraków.
Listoś A. (2011). Przepis na reporterski serial prasowy. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica, t. 14, nr 1, s. 20–26.
Loewe I. (2007). Gatunki paratekstowe w komunikacji medialnej. Katowice.
Majorek M. (2015). Kod YouTube. Od kultury partycypacji do kultury kreatywności. Kraków.
Malicka P. (2017). Badania nad cyklem literackim w Polsce. Forum Poetyki, nr 10, s. 140–145.
Maryl M. (2013). Blog jako „dziennik elektroniczny”. Analiza genologiczna blogów pisarzy. Zagadnienia Rodzajów Literackich, t. 56, z. 2, s. 87–110.
Maryl M. (2016). Startup literacki. Blog a powieść w odcinkach na przykładzie pierwowzoru „Cwaniar” Sylwii Chutnik. W: A. Dąbrówka, M. Maryl, A. Wójtowicz (red.). Teksty kultury uczestnictwa (s. 85–110). Warszawa.
Miasto Archipelag (b.r.) [https://www.instagram.com/miastoarchipelag/; 19.11.2021].
Miasto Archipelag – Magazyn (b.r.) [https://flipboard.com/@miastoarchi65fm/miasto-archipelag-magazyn-nmomteouz; 19.11.2021].
Miasto Archipelag w Trójce (b.r.) [http://www.polskieradio.pl/Miasto-Archipelag-w-Trojce/Tag176564; 19.11.2021].
Miernik M. (2020). Popularni pisarze piszą powieści w odcinkach na Facebooku [https://www.logo24.pl/Logo24/7,125390,25793849,popularni-pisarze-pisza-powiesci-w-odcinkach-na-facebooku.html; 18.11.2021].
Niemczyńska M.I. (2012). Wielki powrót powieści w odcinkach. Gazeta Wyborcza, nr 239, s. 29.
Orzech A.J. (2020). Stories 2.0 [https://outride.rs/pl/stories-2–0/; 20.11.2021].
Pietrzak P. (2019). Od powieści w odcinku do reportażu prasowego – kompozycja, kontekst, funkcja. W: K. Frukacz (red.). Literatura polska w świecie, t. 7: Reportaż w świecie – światowość reportażu (s. 247–263). Katowice.
Springer F. (2015). Miasto Archipelag. Przystanek Wałbrzych [https://portretymiast.blog.polityka.pl/2015/03/25/miasto-archipelag-przystanek-walbrzych/#more-439; 19.11.2021].
Sztachelska J. (2013). Reportaż. Z historii gatunku w wieku XIX. Białostockie Studia Literaturoznawcze, nr 4, s. 153–170.
#VisaToNowhere. Relacja z mediów społecznościowych (b.r.) [https://outride.rs/pl/wiza-donikad-na-zywo/; 28.11.2021].
Wantuch W. (1985). O poetyce cyklu lirycznego. W: E. Balcerzan, S. Wysłouch (red.). Miejsca wspólne. Szkice o komunikacji literackiej i artystycznej (s. 42–62). Warszawa.
Wiszniowska M. (2017). Zobaczyć – opisać – zrozumieć. Polskie reportaże literackie o rosyjskim imperium. Katowice.
Wiza donikąd (b.r.) [http://18.157.78.96/pl/wiza-donikad/; 28.11.2021].
Władyka W. (1982). Krew na pierwszej stronie. Sensacyjne dzienniki Drugiej Rzeczypospolitej. Warszawa.
Wolny-Zmorzyński K. (2004). Reportaż – jak go napisać? Poradnik dla słuchaczy studiów dziennikarskich. Warszawa.
Wolny-Zmorzyński K., Kaliszewski A., Furman W. (2006). Gatunki dziennikarskie. Teoria. Praktyka. Język. Warszawa.
Zapiski z Afganistanu (b.r.) [https://outride.rs/pl/zapiski-z-afganistanu/; 28.11.2021].
Zmiana klimatu już tu jest (2019) [https://magazynpismo.pl/cykle-pisma/zmiana-klimatu-juz-tu-jest/; 19.11.2021].
Żyrek-Horodyska E. (2017). Reportaż literacki wobec literatury. Korzenie i teorie. Pamiętnik Literacki, z. 4, s. 119–131.

Informacje

Informacje: Zeszyty Prasoznawcze, 2022, Tom 65, Numer 1 (249), s. 59 - 74

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Od prasowego odcinka do snapa. Nowe wymiary cykliczności polskiego reportażu

Angielski:

From the press episode to snap. New dimensions of cyclicality of Polish reportage

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-2910-4554

Katarzyna Frukacz
Uniwersytet Śląski w Katowicach, Bankowa 12, 40-007 Katowice
https://orcid.org/0000-0002-2910-4554 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Śląski w Katowicach, Bankowa 12, 40-007 Katowice

Publikacja: 31.03.2022

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Katarzyna Frukacz (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski