FAQ
Logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Ponadczasowość teorii reportażu literackiego według Ryszarda Kapuścińskiego

Data publikacji: 31.03.2022

Zeszyty Prasoznawcze, 2022, Tom 65, Numer 1 (249), s. 9 - 22

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.22.002.15332

Autorzy

Monika Wiszniowska
Uniwersytet Śląski w Katowicach, Bankowa 12, 40-007 Katowice
https://orcid.org/0000-0002-3018-0466 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Ponadczasowość teorii reportażu literackiego według Ryszarda Kapuścińskiego

Abstrakt

Celem mojej pracy jest wykazanie wpływu autora „Cesarza” zarówno na kształt samego gatunku, jak i na twórczość reporterów młodszego pokolenia. Wartość poznawcza mojej pracy polega na wskazaniu, jakie teoretyczne założenia Ryszarda Kapuścińskiego dotyczące kształtu współczesnego reportażu literackiego, zarówno te wypowiedziane wprost, jak i implicytnie wynikające z jego książek, miały rzeczywisty wpływ na twórczość takich autorów, jak: Wojciech Jagielski, Paweł Smoleński, Wojciech Tochman czy Mariusz Szczygieł. Twierdzę, że zarówno pewne elementy poetyki reportażu, takie jak umiejętne posługiwanie się środkami stylistycznymi adekwatnie dobranymi do problematyki książki, a także osobista sygnatura tekstu, refleksyjność, pokora i szacunek do rzetelnej wiedzy, które odnajdujemy w książkach Kapuścińskiego, stały się wzorem z lepszym bądź gorszym skutkiem realizowanym przez młodszych adeptów reportażu literackiego.

Timelessness of literature journalism theory according to Ryszard Kapuściński

The purpose of my work is to present the influence that Ryszard Kapuściński had on the shape of the genre itself as well the impact it made on the younger generation. I performed the comparative study using texts written by modern authors. The cognitive value of my work relies on the indication which of Kapuściński’s theoretical assumptions refer to the form of modern literature journalism, including those one can find in his books that influenced the works of such authors like Wojciech Jagielski, Paweł Smoleński, Wojciech Tochman or Mariusz Szczygieł. I argue that some poetical elements (e.g. the skilful use of stylistic media), adequate to the challenges presented in the book as well the personal signature of the text, reflectivity, humility and respect to reliable knowledge discovered in Kapuściński’s books, became the pattern that has resulted in varying results realised by younger adepts of literature journalism.

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Bak J.S. (2011). Introduction. W: J.S. Bak, B. Reynolds (eds.). Literary Journalism Across the Globe. Journalistic Traditions and Transnational Influences (s. 1–20). Amherst–Boston.
Bauer Z. (2001). Antymedialny reportaż Ryszarda Kapuścińskiego. Warszawa.
Dąbrowska E. (2006). Wiedza tekstu literackiego i wiedza o tekście (nie tylko literackim) – problemy lektury i metody. W: W. Bolecki, E. Dąbrowska (red.). Literatura i wiedza. Warszawa.
Giełżyński W. (1979). Rewolucja w imię Allacha. Warszawa.
Glensk U. (2012). Po Kapuścińskim. Szkice o reportażu. Kraków.
Głowiński M. (2008). Kapuściński: Reportaż jako sztuka. W: B. Wróblewski (red.). „Życie jest z przenikania…”. Szkice o twórczości Ryszarda Kapuścińskiego (s. 63–66). Warszawa.
Godun C. (2019). Echa polskiej szkoły reportażu w Rumunii po 1989 roku. W: K. Frukacz (red.). Literatura polska w świecie. T. 7: Reportaż w świecie. Światowość reportażu (s. 26–38). Katowice.
Horodecka M. (2010). Zbieranie głosów. Sztuka opowiadania Ryszarda Kapuścińskiego. Gdańsk.
Hugo-Bader J., Wójcińska A. (2011). Samotność reportera. Rozmowa z Jackiem Hugo-Baderem. W: A. Wócjcińska. Reporterzy bez fikcji (s. 229–249). Wołowiec.
Jagielski W. (2009). Nocni wędrowcy. Warszawa.
Jagielski W. (2015). Wszystkie wojny Lary. Kraków.
Jagielski W., Średziński P. (2015). Rozmowa z Wojciechem Jagielskim [http://afryka.org/afryka/wywiad--wojciech-jagielski,news; 27.02.2015].
Jagielski W., Kowalska D., Rogacin W. (2014). Kapuściński prowadził narrację „od dołu”. To go różniło od reporterów z Zachodu. Rozmowa z Wojciechem Jagielskim [https://polskatimes.pl/wojciech-jagielski-kapuscinski-prowadzil-narracje-od-dolu-to-go-roznilo-od-reporterow-z-zachodu/ar/3316846; 31.01.2014].
Jagielski W., Pstrągowski T. (2021). Czytanie dla przyjemności odkładam na emeryturę. Rozmowa z Wojciechem Jagielskim [ https://instytutksiazki.pl/aktualnosci,2,nocny-stolik-54-wojciech-jagielski-czytanie-dla-przyjemnosci-odkladam-na-emeryture,5963.html; 11.01.2021].
Kapuściński R. (1993). Imperium. Warszawa.
Kapuściński R. (2004). Podróże z Herodotem. Kraków.
Kapuściński R. (2006a). Autoportret reportera. Wyb. K. Strączek. Kraków.
Kapuściński R. (2006b). Ten Inny. Kraków.
Kapuściński R. (2008). Jeden dzień z życia. Warszawa.
Kapuściński R., Górecki W. (1993). Reportaż i trwanie. Rozmowa z Ryszardem Kapuścińskim. Res Publica Nowa, nr 7/8.
Kapuściński R., Łęcka G. (1999). Od historii do antropologii spotkania. Rozmowa z Ryszardem Kapuścińskim. Opcje, nr 2, s. 6.
Kapuściński R., Nadotti M. (2002). Ismaeli continua a navigare. Rozmowa z Ryszrdem Kapuścińskim. W: R. Kapuściński. Il cinico non e adatto a questo mestiere. Conversationi sul buon giornalismo. A cura di. M. Nadotti. Roma. Fragmenty w tłum. J. Mikołajewskiego podaję za: Kapuściński R. (2007). Rwący nurt historii. Zapiski o XX i XXI wieku. Kraków.
Kąkolewski K. (1977). Wańkowicz krzepi. Warszawa.
Kisch E.E. (2014). Jarmark Sensacji, przeł. S. Wygodzki. Warszawa.
Kozicka D. (2003). Wędrowcy światów prawdziwych. Dwudziestowieczne relacje z podróży. Kraków.
Krakowiak M. (1998). Wstęp. W: Antologia polskiego eseju literackiego w opracowaniu szkolnym. Wybór, wstęp i objaśn. M. Krakowiak, oprac. dydaktyczne K. Heska-Kwaśniewicz, B. Zeler.Katowice.
Kula M. (2011). Reportaż historyczny jako rodzaj współczesnej historiografii. W: P. Witek, M. Mazur, E. Solska (red.). Historia w kulturze współczesnej. Niekonwencjonalne podejścia do przeszłości. Lublin.
Marzec B. (2010). Wojciech Górecki [http://culture.pl/pl/tworca/wojciech-gorecki; 1.07.2010].
Niczyperowicz A. (2003). Glossa do „Reportażu po polsku”. W: M. Siembieda. Reportaż po polsku (s. 85–101). Poznań.
Nowacka B. (2004). Magiczne dziennikarstwo. Ryszard Kapuściński w oczach krytyków. Katowice.
Nowacka B. (2012). Wstęp. W: R. Kapuściński. Cesarz. Wrocław.
Rowiński C. (1980). Esej i światopogląd. Literatura, nr 427.
Smoleński P. (2017). Syrop z piołunu. Wygnani w akcji „Wisła”. Wołowiec.
Szczygieł M., Tochman W. (2010). Reportaż – opowieść o tym, co wydarzyło się naprawdę. W: A. Skworz, A. Niziołek (red.). Biblia dziennikarstwa (s. 294–306). Kraków.
Szejnert M., Lis D. (2011). Historyk bez patentu. Rozmowa z Małgorzatą Szejnert. Znak, nr 12, s. 94.
Tochman W. (2005). Jakbyś kamień jadła. Sejny.
Tochman W. (2007). Twórcze pisanie niefikcyjne. Tygodnik Powszechny, nr 5, s. 93–94.
Tochman W. (2013). Eli, Eli. Wołowiec.
Urbanek M. (1997). Kapuściński reporter refleksyjny. Odra, nr 4.
Wańkowicz M. (1974). Karafka La Fontaine’a, t. 1 i 2. Kraków.
Wiszniowska M. (2017). Zobaczyć – opisać – zrozumieć. Polskie reportaże literackie o rosyjskim imperium. Katowice.
Zehle S. (2011). Ryszard Kapuściński and the Borders of Documentarism: Toward Exposure without Assumption. W: J.S. Bak, B. Reynolds (eds.). Literary Journalism Across the Globe. Journalistic Traditions and Transnational Influences (s. 226–294). Amherst–Boston.

Informacje

Informacje: Zeszyty Prasoznawcze, 2022, Tom 65, Numer 1 (249), s. 9 - 22

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Ponadczasowość teorii reportażu literackiego według Ryszarda Kapuścińskiego

Angielski:

Timelessness of literature journalism theory according to Ryszard Kapuściński

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-3018-0466

Monika Wiszniowska
Uniwersytet Śląski w Katowicach, Bankowa 12, 40-007 Katowice
https://orcid.org/0000-0002-3018-0466 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Śląski w Katowicach, Bankowa 12, 40-007 Katowice

Publikacja: 31.03.2022

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Monika Wiszniowska (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski