Tom 68, Numer 1 (261)

First View

Data publikacji: 17.03.2025

Opis

Publikacja płatna ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, stanowiących pomoc przyznaną w ramach programu „Rozwój czasopism naukowych” na podstawie umowy nr RCN/SP/0325/2021/1 z dnia 10.02.2023 r.

Licencja: CC BY

Redakcja

Sekretarz redakcji Edyta Żyrek-Horodyska

Zastępca redaktor naczelnej Agnieszka Szymańska

Redaktor naczelna Magdalena Hodalska

Zawartość numeru

Jubileusz 65-Lecia Zeszytów Prasoznawczych

Journalism Education in the U.S. – Past, Present, Future

Wayne Wanta

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 68, Numer 1 (261), First View, s. 13-20

Niewiele zmieniło się w amerykańskim sposobie nauczania dziennikarstwa na uniwersytetach od czasu powstania pierwszych programów kształcenia dziennikarzy w USA ponad sto lat temu. Jednak ze względu na obecny klimat polityczny i to, co niektórzy nazywają „erą post-prawdy” programy dziennikarskie muszą się dostosować do warunków, w jakich pracują współcześnie dziennikarze. Artykuł koncentruje się na obszarach, które wymagają uwagi i wskazuje między innymi na konieczność rewizji wartości informacyjnej newsów, aby skupić się bardziej na ich wpływie niż na aktualności. Autor podkreśla potrzebę szukania rozwiązań takich problemów, jak: powtarzanie kłamstw za źródłami informacji; sane-washing poprzez czyszczenie niepokojących cytatów i zmianę wypowiedzi; tworzenie fałszywych równoważników próbujących przedstawić obie strony kwestii, pokazując przykłady tych problemów w relacjach medialnych z ostatniej kampanii prezydenckiej w USA w 2024 roku.

PDF

Czytaj więcej

The studies that change, the rules that should stay the same (but have not). Curricula of journalism studies at Jagiellonian University: ideas, practicalities, students and media market

Małgorzata Lisowska-Magdziarz

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 68, Numer 1 (261), First View, s. 21-31

Artykuł opowiada o pierwszym oficjalnym minimum programowym studiów dziennikarskich w Polsce po roku 1989, jego zawartości oraz założeniach edukacyjnych i społecznych, jakie stały za jego sformułowaniem w roku 2000. Opisuje ewolucję programów oraz pragmatyki edukacji dziennikarskiej w Polsce w ciągu ostatnich 25 lat, na tle tendencji rynkowych, zmieniającej się koncepcji uniwersytetu oraz trendów w edukacji dziennikarskiej na świecie.

PDF

Czytaj więcej

Breaking News and Media Events in Two Centuries in Academic Publications of Media Research Issues

Weronika Saran, Magdalena Hodalska

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 68, Numer 1 (261), First View, s. 33-51

Zeszyty Prasoznawcze (Media Research Issues) to jedno z najstarszych czasopism naukowych w Europie Środkowej, które od 65 lat publikuje przełomowe prace wybitnych badaczy mediów. Celem niniejszego artykułu jest: przedstawienie ważnych wydarzeń, które przeszły do historii, relacjonowane były w mediach polskich i światowych, a medialne z nich relacje były przedmiotem analiz publikowanych w Zeszytach Prasoznawczych od momentu powstania pisma w 1957 roku; wskazanie badaczy, którzy przyczynili się do lepszego zrozumienia tych momentów z perspektywy mediów oraz omówienie wyników ich obserwacji i badań. Artykuł ukazuje również znaczenie Zeszytów Prasoznawczych dla polskiego i światowego medioznawstwa oraz pozycję czasopisma na arenie międzynarodowej.

PDF

Czytaj więcej

Artykuły

Czy kobiety mają głos (?) Kobiety w opiniotwórczych serwisach informacyjnych: Wiadomości i Fakty

Aldona Guzik

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 68, Numer 1 (261), First View, s. 51-68

Artykuł ma na celu ukazanie widoczności kobiet w mediach. To zagadnienie jest bardzo istotne, ponieważ media nadal odgrywają dużą rolę w kształtowaniu społecznego obrazu kobiet, a jednocześnie są narzędziem, które może się przyczynić do zmiany stereotypów i promowania bardziej zrównoważonej reprezentacji płci w debacie publicznej. Aby to zbadać, zastosowałam analizę zawartości dwóch ogólnopolskich serwisów informacyjnych: Wiadomości TVP1 i Fakty TVN (ich głównych wydań) w okresie po wyborach parlamentarnych w Polsce 15 października 2023 r., w których kobiety były języczkiem u wagi wszystkich partii. W serwisach tych oprócz częstotliwości występowania kobiet, wzięłam pod uwagę rolę, w jakiej zostały obsadzone kobiety: polityk, ekspert, znana osoba (celebrytka) oraz tzw. „zwykła” osoba, a także jak je przedstawiano, jakie dziedziny reprezentowały i na jakie tematy się wypowiadały.

PDF

Czytaj więcej

Problematyka łowickiej sztuki ludowej w łódzkim czasopiśmiennictwie. Analiza na wybranych przykładach z lat 2000–2023

Jerzy Mikosz

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 68, Numer 1 (261), First View, s. 69-90

Celem artykułu jest wskazanie, czy problematyka łowickiej sztuki ludowej, a konkretnie wycinanka łowicka, haft oraz strój łowicki znajdują się w kręgu zainteresowań łódzkich redakcji czasopism kulturalnych i kulturalno-społecznych oraz czy są one przedmiotem analizy przedstawicieli świata akademickiego, którzy wyniki swoich badań opublikowali na łamach łódzkich periodyków naukowych. Analizowany okres obejmuje lata 2000–2023. Próbą badawczą dla autorki stały się artykuły dotyczące wybranych aspektów sztuki łowickiej, o których była mowa na łamach łódzkich periodyków naukowych, czasopism kulturalnych, a także kulturalno-społecznych. W przypadku pism naukowych były to artykuły naukowe, natomiast w czasopismach kulturalnych i kulturalno-społecznych przeanalizowano artykuły prasowe oraz wywiady. Analiza zebranego materiału pozwoliła wysunąć wniosek, że w latach 2000–2023 wycinanka, haft łowicki oraz strój łowicki nie cieszyły się dużą popularnością wśród tematów poruszanych przez dziennikarzy i badaczy. Rękodzieło i strój łowicki we wskazanych publikacjach, choć zamieszczanych sporadycznie, omawiane były jednak w sposób wyczerpujący, wieloaspektowy, co sprzyjało rozważaniu tej sfery działalności artystycznej z różnych punktów widzenia.

PDF

Czytaj więcej

Od „ruskiego hardkoru” do narodowego wstydu – postkolonializm relacji polsko-ukraińskich w reportażu Ziemowita Szczerka „Przyjdzie Mordor i nas zje, czyli tajna historia Słowian”

Maciej Bartusik

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 68, Numer 1 (261), First View, s. 91-111

Artykuł skupia się na analizie motywów postkolonializmu ujętych w reportażu gonzo Ziemowita Szczerka „Przyjdzie Mordor i nas zje, czyli tajna historia Słowian”. Celem badań jest wykazanie, jak motywy postkolonialne obecne są w opisywanych przez autora analizowanego dzieła relacjach polsko-ukraińskich. W ramach analizy wzięto pod uwagę przynależność „Przyjdzie Mordor…” do stylistyki gonzo i jej rzutowanie na podejmowaną przez reportażystę tematykę relacji dwóch narodów i kwestię postkolonializmu.

PDF

Czytaj więcej

Z historii mediów

Konceptualizacja sukcesu życiowego i szczęścia na łamach Filipinki 1980–2002. Ciągłość czy zmiana?

Iwona Massaka

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 68, Numer 1 (261), First View, s. 113-128

Dążenie do sukcesu i szczęścia jest jednym z kluczowych regulatorów życia społecznego i świadectwem wyznawanego systemu wartości. Pomiar zmiany pola semantycznego i rangi sukcesu i szczęścia w hierarchii spraw życiowo ważnych, jest tu zastosowany dla określenia jakości i skali zmiany kulturowej i mentalności młodzieży polskiej przed i po transformacji ustrojowej. Celem artykułu jest wskazanie momentu, w którym konceptualizacja sukcesu życiowego i szczęścia w piśmie mającym duży wpływ na poglądy młodych, jakim jest „Filipinka”, uległa zmianie przez uwzględnienie kontekstu aksjologicznego ponowoczesności i zmian kulturowo-obyczajowych po 1989 roku. Jednostkami pomiarowymi są wszystkie opublikowane w okresie 1980–2004 teksty, podejmujące temat sukcesu/sukcesu życiowego/szczęścia i prezentujące sylwetki „ludzi sukcesu”. Poddano je ilościowej i jakościowej analizie treści przy użyciu klucza kategoryzacyjnego złożonego z jakości, które w analizowanym materiale wskazywane są jako niezbędne dla osiągania sukcesu i szczęścia. Postawiono dwie hipotezy. Pierwsza z nich zakłada, że w okresie 1980–1989 refleksja o sukcesie życiowym toczona na łamach Filipinki była częścią dyskusji o szczęściu w życiu. Zarówno sukces życiowy jak i szczęście w życiu konceptualizowane były wówczas w oparciu o tradycyjny system wartości i postaw. W myśl hipotezy drugiej konceptualizacja sukcesu życiowego w Filipince zaczęła z początkiem lat 90. przypominać tę, która właściwa jest kulturze postmodernistycznej i rynkowej. Badanie w pełni potwierdziło hipotezę pierwszą, drugą – częściowo.

Czytaj więcej

Krakowskie tygodniki społeczno-kulturalne w okresie międzywojennym i ich czytelnicy na przykładzie Nowości Ilustrowanych i Światowida

Barbara Majerek

Zeszyty Prasoznawcze, Tom 68, Numer 1 (261), First View, s. 129-144

Przedmiotem artykułu jest analiza krakowskich tygodników społeczno-kulturalnych okresu międzywojennego – Nowości Ilustrowanych i Światowida oraz próba odpowiedzi na pytanie, kim byli ich czytelnicy i czy istniały między nimi różnice. Czynniki takie, jak przemiany społeczne zachodzące po I wojnie światowej, rozwój techniki i przemysłu oraz różny czas wydawania czasopism pozwalały zakładać, że rozbieżności te będą znaczące. Brak literatury, która podejmowałaby problematykę różnic między czytelnikami omówionych tygodników, stanowił przyczynę podjęcia tematu. Źródłem informacji były wymienione czasopisma. Analiza objęła 358 numerów Nowości Ilustrowanych i 788 Światowida. Ponadto wykorzystano Roczniki statystyki z lat 1920–1930, Małe Roczniki Statystyczne z lat 1935 i 1939 oraz bogatą literaturę dotyczącą ówczesnej prasy. W badaniu zastosowano analizę jakościową zawartości prasy oraz historyczno-krytyczną źródeł i literatury przedmiotu. Porównanie tygodników wychodzących w różnym czasie miało na celu ukazanie podobieństw i różnic, zmian zachodzących w prasie społeczno-kulturalnej oraz czytelników. Analiza treści, a także wykonany profil potencjalnego czytelnika wykazały, że grupa odbiorców tego rodzaju periodyków zmieniała się na przestrzeni lat. Przemiany zachodzące w społeczeństwie spowodowały, że czasopisma stawały się bardziej otwarte na kobiety i młodszych czytelników. Niezmienne było natomiast wykształcenie i stopień zamożności odbiorców, gdyż pisma społeczno-kulturalne kierowano do wyższych sfer i inteligencji. Tym samym postawiona teza o różnicach pomiędzy czytelnikami Nowości Ilustrowanych i Światowida potwierdziła się.

PDF

Czytaj więcej