FAQ
Logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

„Felieton mocno jątrzący”, czyli cenzura wobec publicystyki Stefana Kisielewskiego (w latach 1957–1961)

Data publikacji: 05.02.2015

Zeszyty Prasoznawcze, 2014, Tom 57, Numer 4 (220), s. 725 - 748

https://doi.org/10.4467/2299-6362PZ.14.040.2841

Autorzy

Kamila Kamińska
Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Polska
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

„Felieton mocno jątrzący”, czyli cenzura wobec publicystyki Stefana Kisielewskiego (w latach 1957–1961)

Abstrakt

“Highly exasperating column”, or the censorship directed against Stefan Kisielewski’s articles (from 1957 to 1961)

The purpose of the study is to describe the scale of intervention of censors from the Provincial Office for the Control of the Press, Publications, and Entertainment based in Kraków and the Central Office for the Control of the Press, Publications, and Entertainment in Stefan Kisielewski’s articles printed in the pages of Tygodnik Powszechny in the years 1957–1961. The work is also an attempt to reconstruct the attitude of both the Provincial and Central Office for Control of the Press employees towards Kisielewski.

The study period covers a timespan of four years: from February 1957 (during the period of the so-called Polish Thaw), that is from the beginning of the second term of the Sejm of the People’s Republic of Poland, when Stefan Kisielewski was elected to parliament, to February 1961, when the relationship between the state and the Catholic Church sharply deteriorated and the Sejm of the second term was dissolved.

Abstrakt

W artykule opisano skalę ingerencji z Wojewódzkiego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk w Krakowie oraz Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk w publicystykę Stefana Kisielewskiego drukowaną na łamach Tygodnika Powszechnego w latach 1957–1961. Opracowanie zmierza do rekonstrukcji stanowiska pracowników kontroli z GUKPPiW oraz WUKPPiW wobec Kisielewskiego.

Okres początkowy to trwająca jeszcze wówczas odwilż październikowa oraz początek II kadencji Sejmu PRL (od lutego 1957 r.), w której trakcie Kisielewski zasiadał w ławach poselskich. Cezura końcowa to gwałtowne pogorszenie się stosunków państwo–Kościół oraz zakończenie kadencji Sejmu.

Bibliografia

Archiwalia

Archiwum Akt Nowych (AAN), Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk (GUKPPiW): [1] Sekretariat Prezesa. Odprawy krajowe z lat 1959–1963, sygn. 813. [2] Sprawozdanie z kontroli prewencyjnej w Tygodniku Powszechnym (dalej: TP) z 1957 r. nr 7, sygn. 500; [3] z 1957 r. nr 8, sygn. 500; [4] z 1957 r. nr 9, sygn. 500; [5] z 1957 r. nr 69, sygn. 500; [6] z 1957 r. nr 99, sygn. 500; [7] z 1957 r. nr 180, sygn. 500; [8] z 1957 r. nr 212, sygn. 500; [9] z 1957 r. nr 220, sygn. 500; [10] z 1957 r. nr 222, sygn. 500; [11] z 1957 r. nr 376, sygn. 500; [12] z 1958 r. nr 1, sygn. 537; [13] z 1958 r. nr 77, sygn. 537; [14] z 1958 r. nr 157, sygn. 537; [15] z 1958 r. nr 267, sygn. 537; [16] z 1958 r. nr 377, sygn. 537; [17] z 1958 r. nr 395, sygn. 537; [18] z 1958 r. nr 446, sygn. 537; [19] z 1958 r. nr 492, sygn. 537; [20] z 1958 r. nr 640, sygn. 537; [21] z 1958 r. nr 643, sygn. 537; [22] z 1959 r. nr 12, sygn. 592; [23] z 1959 r. nr 23, sygn. 592; [24] z 1959 r. nr 90, sygn. 592; [25] z 1959 r. nr 345, sygn. 592; [26] 1959 r. nr 408, sygn. 592; [27] z 1959 r. nr 575, sygn. 592; [28] z 1960 r. nr 113, sygn. 430; [29] z 1960 r. nr 256, sygn. 430; [30] z 1960 r. nr 828, sygn. 430; [31] z 1960 r. nr 867, sygn. 430; [32] z 1960 r. nr 271, sygn. 430; [33] z 1961 r. nr 102, sygn. 680; [34] z 1961 r. nr 117, sygn. 680; [35] z 1961 r. nr 212, sygn. 680; [36] z 1961 r. nr 257, sygn. 680; [37] z 1961 r. nr 346, sygn. 680; [38] z 1961 r. nr 408, sygn. 680; [39] z 1961 r. nr 563, sygn. 680; [40] z 1961 r. nr 675, sygn. 680; [41] z 1961 r. nr 775, sygn. 680; [42] z 1961 r. nr 785, sygn. 680; [43] z 1961 r. nr 894, sygn. 680.

Wydawnictwa zwarte i artykuły

Barelson B. (1952): Content analysis in communication research, New York. Czarna Księga Cenzury PRL (1977): Warszawa.

Bartyzel J. (2011): Stefan Kisielewski jako publicysta i „zwierzę polityczne”, [w:] A. Hejmej i in. (red.): Dysonanse. Twórczość Stefana Kisielewskiego (1911–1991), Kraków, s. 37–72.

Cat-Mackiewicz S. (2013): Londyniszcze, Kraków. Eisler J. (2006): Polski rok 1968, Warszawa.

Friszke A. (2002): Koło posłów ZNAK w Sejmie PRL 1956–1976, Warszawa.

Habielski R. (2011): Komar bzykający. Stefan Kisielewski 1911–1991–2011, Studia Medioznawcze, nr 3, s. 91–100.

Habielski R., Jabłonowski M. (red.) (2011): Stefan Kisielewski. Kisiel. 1911–1991–2011, Warszawa, s. 207–208.

Herbert Z. (1990): Wypluć z siebie wszystko, [w:] J. Trznadel (red.): Hańba domowa. Rozmowy z pisarzami, Lublin, s. 181–223.

Hofman I. (2004): Kisiel bez debitu. O „felietonach zdjętych przez cenzurę”, [w:] B. Kosmanowa (red.): Prasa dawna i współczesna, t. 5, Poznań, s. 75–85.

Hofman I. (2012): Stefan Kisielewski w Kulturze, Studia Medioznawcze, nr 50, s. 81–95.

Jabłonowski M. (2011): „Epizod” na Wiejskiej (1957–1965), [w:] R. Habielski, M. Jabłonowski (2011) (red.): Stefan Kisielewski. Kisiel. 1911–1991–2011, Warszawa, s. 207–208.

Kamińska K. (2013): Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk wobec Tygodnika Powszechnego na przełomie lat 50. i 60. ub. wieku, Studia Medioznawcze, nr 4, s. 95–112.

Kisielewski S. (1958): O pozycji królewskiej truizmów kilka, Tygodnik Powszechny, nr 21, s. 8.

Kisielewski S. (1961a): …pan chce naprawić błędy systemu?, Tygodnik Powszechny, nr 43, s. 3.

Kisielewski S. (1961b): Głos przerażonego minimalisty, Tygodnik Powszechny, nr 47, s. 8.

Kisielewski S. (1978): Rozmowa ze Stefanem Kisielewskim przeprowadzona przez Jerzego Giedroycia, Kultura, nr 3, s. 14–22.

Kisielewski S. (1979a): Czy geopolityka straciła znaczenie?, Res Publica, nr 1. Kisielewski S. (1979b): 20 lat Polityki, Głos, nr 3, s. 15–20.
Kisielewski S. (1979c): Kiedy spotkają się piśmiennicze nurty, Spotkania, nr 6, s. 54–63.

Kisielewski S. (1989): Lata pozłacane, lata szare, Kraków.

Kisielewski S. (1990a): Komu potrzebna jest Polska?, Tygodnik Powszechny, nr 9, s. 1.

Kisielewski S. (1990b): Na czym polega socjalizm?, Stosunki państwo–Kościół w PRL, Poznań.

Kisielewski S. (1996): Dzienniki, Warszawa. Kisielewski S. (1997): Wołanie na puszczy, Warszawa.

Kisielewski S. (2001): Publicystyka przedwojenna, wybór i przedm. K.M. Ujazdowski, Warszawa.

Kisielewski S. (2009): Głową w mur. Felietony zdjęte przez cenzurę, Warszawa.

Kisielewski (2011): Abecadło Kisiela, Warszawa.

Lisowska-Magdziarz M. (2004): Analiza zawartości mediów, Kraków.

Mieroszewski J. (1962): Wybór, Kultura, nr 7/8, 103–111.

Neuendorf K.A. (2002): The Content Analysis Guidebook, Thousand Oaks–London–New Delhi.

Pietrzkiewicz I., Rogoż M. (2011): Prewencyjne ingerencje cenzorskie w Tygodniku Powszechnym na przełomie lat 40. i 50., Rocznik Historii Prasy Polskiej, nr 1–2, s. 143–170.

Pisarek W. (1983): Analiza zawartości prasy, Kraków. Pruszyńska J. (red.) (1997): Kisiel, Warszawa.

Riffe D., Lacy S., Fico F.G. (2005): Analyzing media messages. Using Quantitative Content Analysis in Research, New Jersey.

Rogoż M. (2011): Tygodnik Powszechny w 1949 roku w świetle wtórnych ocen cenzorów Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk, Rocznik Bibliologiczno-Prasoznawczy, nr 3, s. 107–119.

Stomma S. (1946): Maksymalne i minimalne tendencje społeczne katolików, Znak, nr 3, s. 257–275.

Turowicz J. (1997): Mówił prosto z mostu, [w:] J. Pruszyńska (red.): Kisiel, Warszawa. Urbanek M. (1977): Kisiel, Wrocław.

Werblan A. (1997): Kisielowi uchodziło więcej, [w:] J. Pruszyńska (red.): Kisiel, Warszawa. Wiszniowska M. (2004): Stańczyk Polski Ludowej. Rzecz o Stefanie Kisielewskim, Katowice–Warszawa.

Zawieyski J. (2011): Dzienniki 1955–1959, t. 1, Warszawa. Zawieyski J.J. (2012): Dzienniki 1960–1969, t. 2, Warszawa.

Źródła internetowe

[1] Wywiad Macieja Morawskiego ze Stefanem Kisielewskim, Radio Wolna Europa, 6.06.1982, http://www.polskieradio.pl/68/2461/Audio/307031,Wywiad-ze-Stefanem-Kisielewskim (dostęp: 30.03.2014).

[2] http://www.polskieradio.pl/68/2461/Audio/294262,Jak-widze-przyszlosc-Polski (dostęp: 9.04.2014).

Informacje

Informacje: Zeszyty Prasoznawcze, 2014, Tom 57, Numer 4 (220), s. 725 - 748

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

„Felieton mocno jątrzący”, czyli cenzura wobec publicystyki Stefana Kisielewskiego (w latach 1957–1961)

Angielski:

„Felieton mocno jątrzący”, czyli cenzura wobec publicystyki Stefana Kisielewskiego (w latach 1957–1961)

Autorzy

Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Polska

Publikacja: 05.02.2015

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Kamila Kamińska (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski