Niniejszy artykuł analizuje kwestię mediatyzacji przemocy w powieściach dwóch pisarzy, którzy przeżyli obóz koncentracyjny w Buchenwaldzie, ale mieli bardzo różne doświadczenia z obozu: Imre Kertésza, deportowanego z Węgier żydowskiego nastolatka, i Jorge Semprúna, deportowanego przez gestapo za udział w ruchu oporu. Obaj autorzy mają przeciwstawną koncepcję wartości tradycji w odniesieniu do estetycznej mediatyzacji przemocy. Niniejszy artykuł analizuje różne podejścia do tradycji w pracach obu autorów, w szczególności w odniesieniu do relacji między Weimarem a Buchenwaldem. Weimar pełni rolę chronotopu i paradygmatycznego przykładu osieroconej tradycji. Dla Kertéesza atonalność, którą postuluje dla swojej estetyki, jest analizowana w Der Spurensucher. Erzählung („Tropiciel”), dla Semprúna debata na temat tradycji pojawia sie w Aquel domingo („Jaka piękna niedziela”) i Viviré con su nombre, morirá con el mío („Będę żył z jego imieniem, on umrze z moim”).

Artykuł dotyczy utworu (opowiadania) Janusza Rudnickiego poświęconego Obozowi Pracy w Łambinowicach (działającemu w latach 1945–1946). Jego pierwotna wersja ukazała się w 1998 roku pod tytułem Polska hańba, zaś najnowsza została włączona do książki Chodźcie, idziemy, wydanej przez Rudnickiego w 2007 roku. Tutaj otrzymała tytuł Dwa (Obóz). Rozważana jest geneza, struktura, funkcje i recepcja tego utworu. Ujmowany jest on zarówno w kontekście historycznym (powojenne wysiedlenia Niemców z Polski, polskie obozy dla ludności niemieckiej), jak i literackim. Utwór Rudnickiego jest istotny z kilku powodów. Stanowi znaczącą „interwencję” w polską pamięć historyczną, wydobywa wyparte z niej prześladowania Niemców (których w łambinowickim obozie więziono, dręczono i zabijano). Wpisuje się zatem w nurt literatury podważającej „paradygmat polskiej niewinności” (w którym dominują dzieła dotyczące mordu na Żydach w Jedwabnem). Jest ponadto utworem drastycznym w sferze stylu (nasycenie wulgaryzmami) i obrazowania. Znamionująca go estetyka horroru jest tyleż prowokacyjna i szokująca, co artystycznie i intelektualnie uzasadniona. Wzbudzając bowiem w czytelniku silne emocje, pobudza go do skonfrontowania ewokowanych sytuacji i zdarzeń z tym, co ustalili dotąd historycy. Szczególność utworu Rudnickiego, jako przejawu polskiej literatury o tematyce obozowej, leży zaś w tym, że jego bohaterem jest oprawca, a nie, jak bywa najczęściej, ofiara. Ponadto oprawcą jest Polak. Utwór Rudnickiego świadczy również o tym, że polska literatura obozowa nie ogranicza się, jak sądzono przez lata, tylko do lagrów (niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych i ośrodków zagłady) i łagrów (obozów sowieckich, zwłaszcza obozów pracy przymusowej). Obejmuje ona także obozy polskie.

Artykuł krytycznie analizuje rożne typy narracji wspomnieniowych Augusta Kowalczyka, byłego więźnia KL Auschwitz, odnoszące się do kwestii relacji (homo)seksualnych w nazistowskich lagrach. Zestawienie fragmentów relacji archiwalnej, książki wspomnieniowej oraz dwóch relacji ustnych pozwala dostrzec konsolidujący je wzorzec, służący odcięciu się od kondycji potencjalnej ofiary seksualnych nadużyć, kondycji pipla oraz tabuizowanego – zwłaszcza w męskocentrycznym dyskursie obozowym – zjawiska seksualnego barteru i przemocy seksualnej. Skonstruowana przy pomocy rozpoznań z dziedziny Holocaust studies i gender studies rama teoretyczna służy ukazaniu możliwości odnalezienia w polskim dyskursie lagrowym i kombatanckim ekspresji „upłciowionych” doświadczeń.

Artykuł jest komentarzem do książki Arkadiusza Morawca Polska literatura obozowa. Rekonesans, w której postawiono przekonującą tezę, że za symbol wieku XX należy uznać obóz koncentracyjny. Morawiec ilustruje tę konstatację kolejnymi rozdziałami monografii, które opisują lagry, łagry, obozy polskie, hiszpańskie i japońskie. Książka postuluje poszerzenie badań historycznych i literackich nad lagrami i łagrami o badanie obozów przymusowego odosobnienia utworzonych w ramach terroru innych reżimów Europy i świata oraz dzieł literackich powstałych wiele dekad po II wojnie światowej, w tym także wątpliwych dzieł popkultury. Zdaniem autora artykułu Morawiec chce odmienić rozumienie terminu polska literatura obozowa, a właściwie stworzyć go od podstaw, ukazując nowe perspektywy badawcze. Adamczyk podkreśla, że poszczególne rozdziały książki to małe monografie opisywanych obiektów terroru i ich literackich reprezentacji, które mogą służyć za modelowy przykład naukowego pisarstwa humanistycznego. Jego niedosyt budzi słaba obecność w książce literackich arcydzieł tematu. Były one oczywiście przedmiotem rozlicznych studiów, ale Polska literatura obozowa zyskałaby jako monografia tematu, gdyby szerzej zostało w niej omówione pisarstwo Tadeusza Borowskiego, Seweryny Szmaglewskiej, Stanisława Grzesiuka, Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Anatola Krakowieckiego, Aleksandra Wata.