FAQ

Tom 20 zeszyt 3

Środkowowschodnie rewizje

2023 Następne

Data publikacji: 12.2023

Opis

Projekt okładki: Paweł Sepielak

Publikacja dofinansowana przez Uniwersytet Jagielloński ze środków Wydziału Polonistyki.

Licencja: CC BY  ikona licencji

Redakcja

Redaktor naczelny Orcid Łukasz Tischner

Sekretarz redakcji Orcid Dorota Siwor

Redakcja naukowa z. 3 prof. dr hab. Joanna Zach

Zawartość numeru

Beata Kalęba

Konteksty Kultury, Tom 20 zeszyt 3, 2023, s. 219-238

https://doi.org/10.4467/23531991KK.23.022.18825

Nadrzędnym celem artykułu jest analiza literackiej reprezentacji zagadnienia litewskiej odpowiedzialności za Holokaust na Litwie w powieści Sigitasa Parulskisa Ciemność i partnerzy (wyd. pol. 2020) w kontekście współczesnej litewskiej polityki historycznej, w tym kreowanych stylów odbioru literatury pięknej o relacjach litewsko-żydowskich oraz polityki pamięci. Istotnym kontekstem jest także bardzo ważna dla litewskiej tradycji literackiej powieść pisarza emigracyjnego Antanasa Škėmy Izaokas (Izaak, powst. 1960–1961), której przekładu na język polski nie mamy, a którą można – jak staram się wykazać – traktować jako jeden z istotnych hipotekstów Ciemności i partnerów. Lektura porównawcza obu tych powieści prowadzi do wniosku, iż – wbrew oczekiwaniu społecznemu – Ciemność i partnerzy nie jest utworem „rozliczeniowym”, nie należy go też odczytywać przede wszystkim w perspektywie etycznej, lecz raczej epistemologicznej i psychologicznej, w przeciwieństwie do Izaokasa, gdzie uwaga czytelnika jest prowadzona ku sferze etyki i metafizyki, przy czym zasadniczym tematem Izaokasa, który jawi się jako interesujący przykład eksperymentalnej powieści modernistycznej, jest pamięć, natomiast postmodernistycznej Ciemności i partnerów – postpamięć.

Czytaj więcej Następne

Kacper Kutrzeba

Konteksty Kultury, Tom 20 zeszyt 3, 2023, s. 239-255

https://doi.org/10.4467/23531991KK.23.023.18826

Celem artykułu jest odczytanie Snu srebrnego Salomei w optyce problematyki kolonialnej. Sugeruję, że dramat Słowackiego jest wyrazem „fantazmatu kolonializmu” polskiej kultury, który staram się dookreślić pojęciowo, sięgając do prac Stanisława Brzozowskiego. W mojej analizie Sen srebrny Salomei to fantazja o powtórzeniu – obiektywnie niemożliwym – przez polską kulturę wielkich projektów kolonialnych znanych z praktyk Wielkiej Brytanii i Francji.

Czytaj więcej Następne

Aleksandra Mikinka

Konteksty Kultury, Tom 20 zeszyt 3, 2023, s. 256-275

https://doi.org/10.4467/23531991KK.23.024.18827

Zamierzeniem artykułu, będącego częścią przygotowywanej rozprawy habilitacyjnej, jest wyeksponowanie sylwetki jednego z twórców „szkoły ukraińskiej”, którego życie i dorobek dotychczas nie doczekały się obszerniejszego opracowania – Aleksandra Karola Grozy, nazywanego za życia „Osjanem ukraińskim”. Poprzez analizę utworów oraz pamiętników pisarza staramy się zaprezentować spójną wizję Ukrainy odmalowanej literackim piórem Polaka zafascynowanego wierzeniami i podaniami ukraińskiego ludu. To wizja pisarza czerpiącego natchnienie ze styku dwóch różnych narodów, dwóch odmiennych zbiorowości społecznych, a więc i systemów wartości, zwyczajów, a nawet religii. Groza stara się uchwycić „ducha narodu”, którego kocha i podziwia. Mimo że należy do grona pisarzy minorum gentium, jego sylwetka i twórczość są warte przypomnienia w kontekście najnowszych stosunków socjopolitycznych Polski i Ukrainy. Znajomość wzajemnych relacji w przeszłości może pomóc w budowaniu wspólnej przyszłości obu narodów.

Czytaj więcej Następne

Małgorzata Zemła

Konteksty Kultury, Tom 20 zeszyt 3, 2023, s. 276-301

https://doi.org/10.4467/23531991KK.23.025.18828

Kluczem do interpretacji eseju Jerzego Stempowskiego W dolinie Dniestru są zdaniem autorki artykułu uwagi programowe Hostowca, który pragnął nadać antycznej formie idylli bukolicznej gatunkową formę eseju wergiliańskiego. Autor posługuje się konwencją idylli, aby przedstawić idealny model współżycia narodów na obszarach wielokulturowych; ich poczucie wspólnoty opierać się zaś może na fundamencie pamięci kultury, stanowiącej przeciwwagę dla tragicznej często przeszłości historycznej regionu.

Czytaj więcej Następne

Tadeusz Sławek

Konteksty Kultury, Tom 20 zeszyt 3, 2023, s. 349-362

https://doi.org/10.4467/23531991KK.23.028.18831

Pierwsze polskie wydanie epokowego dzieła Northropa Frye’a Straszliwa symetria stwarza okazję do podjęcia rozważań nad miejscem Williama Blake’a nie tylko w światowej literaturze, ale także jako jednego z pierwszych artystów i filozofów, którzy poddali krytycznej refleksji kondycję człowieka w nowoczesnym świecie przemysłowego społeczeństwa. Prowadziła ona do żądania, jak pisze Frye, „uwolnienia twórczej mocy” i stworzenia wizji „kultury wyobrażeniowej”, takie zaś uwolnienie jawi się nieuchronnie jako ważny, być może najważniejszy, problem dotyczący przyszłości społeczeństwa. Wymaga to również nowej formuły przeżycia duchowego uwolnionego od restryktywnych automatyzmów stosowania zasad „Moralnego Prawa” właściwego zinstytucjonalizowanym formom religijności.

Czytaj więcej Następne

Tomasz Pindel

Konteksty Kultury, Tom 20 zeszyt 3, 2023, s. 370-381

https://doi.org/10.4467/23531991KK.23.030.18833

Osadzony w kontekście badań nad argentyńskim wymiarem twórczości Witolda Gombrowicza artykuł recenzyjny wokół pracy Paua Freixy Terradasa poświęconej recepcji twórczości polskiego pisarza w Argentynie, czyli jego próbom wejścia w literacki obieg na miejscu oraz odbiorowi dzieła już po śmierci pisarza, a także obrazowi jego osoby w tamtejszej kulturze, przede wszystkim jako postaci literackiej pojawiającej się w tekstach argentyńskich twórców.

 

Czytaj więcej Następne