Artykuł podejmuje kwestię obecności J. W. Goethego i G. Byrona w refleksji literackiej i kulturowej A. Mickiewicza ze szczególnym uwzględnieniem paryskich prelekcji o Literaturze słowiańskiej (1840-1844). Biegunowo odmienne indywidualności: klasyka weimarskiego i buntowniczego romantyka Mickiewicz respektuje na równi. Konfrontuje ich dorobek i postawę autorską w swych najważniejszych wypowiedziach programowych na różnych etapach twórczości. Także w swej praktyce twórczej artystycznie wszechstronny poeta prowadzi dialog z Goethem i Byronem (m.in. Sonety krymskie, Konrad Wallenrod, III cz. Dziadów, przekład Giaura). W prelekcjach paryskich Goethe i Byron nadal są dla Mickiewicza najważniejszymi twórcami literatury nowoczesnej. Reprezentują oni ważne dziedziny dialogu kultury Słowiańszczyzny z Zachodem. Autor Fausta pozostaje tu autorytetem stricte literackim, przestaje więc pełnić równorzędną rolę wobec angielskiego romantyka, Napoleona poetów, który wpisuje się w historię polityczną narodów słowiańskich i przekazuje im tajniki „literatury przyszłości”.

W badaniach nad Sonetami krymskimi orientalizm romantyczny stanowi od dawna ważny problem interpretacyjny. W zakresie relacji intertekstualnych badacze eksponują znaczenie inspiracji Byronowskich dla Mickiewicza; mimo że cykl krymski został poprzedzony mottem z Dywanu Zachodu i Wschodu, niewiele wiadomo o inspirującej roli Goethego. Szkic ma na celu sprawdzenie, czy Sonety krymskie realizują nie tylko Byronowski program ucieczki romantyka na Wschód, lecz również uniwersalistyczny projekt Goethego z Dywanu Zachodu i Wschodu, usytuowany ponad alternatywą klasycyzm – romantyzm oraz po obu stronach tej kulturowej dychotomii. Przynosi analizę porównawczą szeregu motywów, konstytuujących poetycki egzotyzm Goethego i Mickiewicza. Poszukiwania inspiracji goetheańskich w poezji polskiego autora ujawniają ślady utajone, jawne, a także miejsca wspólne w twórczości obu pisarzy i prowadzą do szerszego ujęcia europejskich kontekstów orientalizmu Mickiewicza.

Artykuł podejmuje próbę ponownego określenia zasięgu i rodzaju inspiracji, jakie na twórczość Juliusza Słowackiego wywarł René F.R. Chateaubrianda. Autorka analizuje literacki dialog Słowackiego z dziełem francuskiego poety w utworach pochodzących z lat 1832–1835: Godzinie myśli, Kordianie, Horsztyńskim. Podejmuje również polemikę z postawioną przez Władysława Folkierskiego tezą o reneicznym rodowodzie Araba. 

Tekst jest próbą przyjrzenia się śladom obecności Jezusa w dramacie biblijnym Maria Magdalena. Zwrócono uwagę zwłaszcza na relację apostoła Jana, który był bezpośrednim świadkiem działalności Mistrza z Nazaretu na przykład podczas uciszenia burzy na jeziorze Genezaret. W słowach bohaterów Ostrowskiego można odnaleźć teologiczną głębię. Chrystus to nie tylko Zbawiciel, Mesjasz, dawca światła, cudotwórca, uzdrowiciel, ale także ten, który umie przemawiać do tłumu, zjednywać sobie ludzi, a na wieść o śmierci Łazarza rzewnie płacze. Inaczej na Jezusa spoglądają jego główni przeciwnicy, którzy nie kryją swej niechęci do proroka z Nazaretu. Wyrażając swój krytycyzm, jednocześnie zaświadczają o czynach Chrystusa, stają się jego świadkami.
Ostrowski przetwarza biblijne motywy, w większym stopniu je dramatyzuje i sięga do romantycznego obrazowania, nierzadko także obniża patetyczny, wzniosły ton chociażby poprzez ironię. Odchodzi od kanonicznego ujęcia Jana jako człowieka porywczego, ale przy tym pokazuje, jak wspomniany apostoł żyje prawdą o Bogu. W scenie rozgrywającej się tuż przed ukrzyżowaniem dramaturg wprowadza list Jezusa do Judasza, a więc odwołuje się do tradycji apokryficznej. Zgodnie z duchem epoki bezkolizyjnie łączy różnorodne elementy, w rezultacie jednak tworzy chrześcijańską wizję świata.

Artykuł jest próbą podsumowania koncepcji estetycznych wyłożonych w eseju Stadia erotyki bezpośredniej, czyli erotyka muzyczna Sørena Kierkegaarda. Filozof otwiera swoje rozważania pytaniem o definicję klasyczności. Probierzem tego, co klasyczne, jest podobieństwo czy nawet tożsamość idei i wyrażającego ją medium. Wywiedzione kryterium prowadzi Kierkegaarda do postawienia tezy, że dziełem w pełni zasługującym na to określenie, jest opera Don Giovanni Wolfganga Amadeusza Mozarta. Zawarta w niej idea ‘genialności zmysłowej’ o charakterze abstrakcyjnym zostaje wyrażona przez najbardziej abstrakcyjne medium, jakim jest – zdaniem filozofa – muzyka.

Szkic jest analizą twórczości nowelistycznej Gustawa Herlinga-Grudzińskiego z punktu widzenia problematyki malum. Autor dowodzi, iż stosunek pisarza do zła zmienił się z postrzegania malum w jego aspekcie moralnym, a więc – odwołując się do terminologii Gottfrieda Leibniza – traktującym o złu jako efekcie działań obdarzonego wolnością wyboru człowieka, na ujęcie zła w aspekcie metafizycznym, a więc takim, według którego jego źródeł upatruje się w tym, co pozaludzkie, trudno uchwytne i często irracjonalne. Zdaniem autora szkicu, cezurę zmiany sposobu postrzegania przez pisarza pewnych pojęć z obszaru etyki i metafizyki, wyznacza opowiadanie Krótka spowiedź egzorcysty, będące punktem wyjścia dla zainteresowań Herlinga problemem zła jako siły obezwładniającej człowieka, czyniącej zeń ofiarę

Niezwykły pomysł kompozycji tomu Juwenilia i Senilia Leszka Elektorowicza polega na tym, by nieznane wczesne wiersze wojenne zestawić z najnowszymi utworami znakomitego poety. Odbiorca może zapoznać się z początkami twórczości Elektorowicza, ale też uchwycić związki „juweniliów” z dojrzałą twórczością. Szczególne znaczenie ma tutaj niezmienność walki o humanistyczne wartości, zarówno podczas II wojny światowej, jak i w czasach ponowoczesnego kryzysu etycznego. W Juweniliach na plan pierwszy wybija się doświadczenie katastrofy wojennej, samotności, osaczenia. Od stanów melancholijnych poeta przechodzi do prób odbudowania świata po klęsce i chwilowego zawieszenia rozważań o traumie. Żarliwości wyznań w Juweniliach przeciwstawiana jest poezja doświadczenia. W części drugiej zatytułowanej Senilia autor artykułu wskazuje takie tematy poetyckie Elektorowicza, jak krytyka kultury naszego czasu, wspomnienia, wyznania liryczne w subtelnych erotykach, dociekania o historii, rozmyślania o sprawach ostatecznych. Leszek Elektorowicz etyczne zobowiązania sztuki słowa łączy z programem estetycznym, z restytucjami ‘mowy wysokiej’ i psalmicznej wzniosłości.

W artykule autor wskazuje na zapisane w literackich tekstach solidarnościowej emigracji rozczarowanie światem Zachodu, a w szczególności Ameryką, której mit był bardzo żywy w czasach PRL-u, a także na początku lat dziewięćdziesiątych. Jednym ze źródeł tego rozczarowania były idee egalitarystyczne dzielone przez pokolenia dorastające w Polsce komunistycznej. W efekcie doświadczenie amerykańskie pisarzy emigracji solidarnościowej zaowocowało w ich twórczości stopniowym demontażem amerykańskich mitów.

Szkic poświęcony jest metafizycznej liryce Andrzeja Buszy. Inspiracją do pogłębionego nad nią namysłu stały się najnowsze, angielskojęzyczne wiersze poety, w których zastanawia się on nad fenomenem śmierci, a także stawia pytania dotyczące istnienia/nieistnienia Boga we wszechświecie. Filozoficzne refleksje, jakie pojawiają się w wielu utworach, pomagają w sformułowaniu hipotezy, że Busza poszukuje odpowiedzi na nurtujące go pytania na dwóch przeciwległych biegunach – metafizycznym i filozoficznym. Lektura ostatniego tomu zatytułowanego Niepewność poszerza pole interpretacji, bowiem poeta wskazuje trzecią sferę – naukową, w której poszukiwać będzie odpowiedzi na pytania o byt. Trzy obszary, wokół których ogniskują się przemyślenia Andrzeja Buszy, ujawniają  niepokój i niepewność, które wciąż towarzyszą lirycznemu bohaterowi jego wierszy. Artykuł miał na celu przybliżenie jednego z najistotniejszych wątków w twórczości poety z kanadyjskiego Vancouver, oświetlając go z trzech różnych, przenikających się w tej poezji, perspektyw.

Rozdwojenie i wielość światów. Wokół poematu Kohelet. Z Andrzejem Buszą rozmawia Ewa Hanusz

Autor analizuje fragmenty dziennika i quasi-pamiętnika Jana Błońskiego, wybitnego krytyka literatury polskiej i obcej, znawcy między innymi dzieł Gombrowicza, Mrożka, Prousta i Ionesco, oraz snuje refleksję nad jego twórczą spuścizną. Dowodzi, że Błoński nie ukończył swoich wspomnień ze względu na niemożność wysłowienia własnego doświadczenia życia w PRL-u, spowodowanego brakiem odpowiedniego języka opisu powojennej rzeczywistości. Zdaniem Błońskiego nić tradycji łącząca światy następujących po sobie pokoleń wraz z pojawieniem się totalitaryzmów komunistycznego i faszystowskiego została gwałtownie zerwana, a dawne pojęcia, takie jak prawda, religia i patriotyzm, utraciły swoją dotychczasową rangę. W sytuacji radykalnego zafałszowania i fasadowości życia codziennego w PRL-u szansę zachowania tożsamości Błoński upatruje – twierdzi autor – w wierności dawnej tradycji, obyczajowi i religii. Zarazem świadom niemożliwości odtworzenia starego świata, ratunku przed nihilizmem epoki szuka również w śmiechu – smutek Błońskiego pozostaje smutkiem pogodnym.

Rok Ognistego Smoka Ewy Sonnenberg to tom oryginalny nie tylko na tle jej własnej poezji, ale także na tle najnowszej polskiej poezji w ogóle. Wyrósł z inspiracji poetki Dalekim Wschodem, zwłaszcza Japonią i filozofią buddyzmu Zen, i skoncentrowany jest wokół postaci Matsuo Basho, japońskiego poety żyjącego w siedemnastym wieku, mistrza formy poetyckiej haiku. Tom został zbudowany jako zbiór listów Sonnenberg do Basho i Basho do Sonnenberg. Jest dialogiem między wartościami z kręgu kultury europejskiej a dalekowschodnią wrażliwością i filozofią. Poetka stawia w nim siebie w pozycji uczennicy, pobierającej nauki u mistrza. Uczy się przede wszystkim  rozumianej na wiele sposobów postawy wyrzeczenia. Sonnenberg w swoim tomie nawiązuje  wielokrotnie do metaforyki i symboliki dalekowschodniej, zwłaszcza japońskiej, tworząc barwny,  niemal baśniowy, krajobraz poetycki, lecz jest on jedynie tłem dla ważnych rozważań o charakterze  egzystencjalnym i filozoficznym.