Orientalizm Sonetów krymskich Adama Mickiewicza wobec inspiracji Johanna Wolfganga Goethego

Natalia  Charysz

Orientalizm Sonetów krymskich Adama Mickiewicza wobec inspiracji Johanna Wolfganga Goethego

Data publikacji: 19.09.2013

Konteksty Kultury, 2013, Tom 10, Numer 3, s. 272 - 287

https://doi.org/10.4467/23531991KK.13.002.1760

Autorzy

Pobierz pełny tekst

PDF

drukuj

Tytuły

Orientalizm Sonetów krymskich Adama Mickiewicza wobec inspiracji Johanna Wolfganga Goethego

Abstrakt

W badaniach nad Sonetami krymskimi orientalizm romantyczny stanowi od dawna ważny problem interpretacyjny. W zakresie relacji intertekstualnych badacze eksponują znaczenie inspiracji Byronowskich dla Mickiewicza; mimo że cykl krymski został poprzedzony mottem z Dywanu Zachodu i Wschodu, niewiele wiadomo o inspirującej roli Goethego. Szkic ma na celu sprawdzenie, czy Sonety krymskie realizują nie tylko Byronowski program ucieczki romantyka na Wschód, lecz również uniwersalistyczny projekt Goethego z Dywanu Zachodu i Wschodu, usytuowany ponad alternatywą klasycyzm – romantyzm oraz po obu stronach tej kulturowej dychotomii. Przynosi analizę porównawczą szeregu motywów, konstytuujących poetycki egzotyzm Goethego i Mickiewicza. Poszukiwania inspiracji goetheańskich w poezji polskiego autora ujawniają ślady utajone, jawne, a także miejsca wspólne w twórczości obu pisarzy i prowadzą do szerszego ujęcia europejskich kontekstów orientalizmu Mickiewicza.

For a long time, the romanticist Orientalism has been an important interpretation problem in the study of the Crimean Sonnets. In the field of intertextual relations, researchers have emphasized the importance of Byronic inspirations to Mickiewicz; although the Crimean cycle has been preceded with a motto taken from the West-Eastern Divan, the inspiring role of Goethe is poorly known. The sketch is intended to examine whether the Crimean Sonnets realize not only Byron’s programme of a romanticist’s flight to the East but also Goethe’s universalistic project from the West-Eastern Divan, situated above the classicism-romanticism alternative and on both sides of this cultural dichotomy. It brings a comparative analysis of a range of motifs constituting the poetic exoticism of Goethe and Mickiewicz. The search for Goethean inspirations in the poetry of the Polish author reveals both secret and revealed traces, as well as common places in the works of both writers, leading to a wider approach to the European contexts of Mickiewicz’s Orientalism

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Billip W., Mickiewicz w oczach współczesnych. Dzieje recepcji na ziemiach polskich w latach 1818–1830. Antologia, Wrocław 1962.

Dopart B., Adam Mickiewicz [w:] Historia literatury polskiej w dziesięciu tomach, t. V, Romantyzm, red. A. Skoczek, Kraków 2003.

Dopart B., Poemat profetyczny. O „Dziadach” drezdeńskich Adama Mickiewicza, Kraków 2002.

Dopart B., Poezja transcendentalna „Sonetów krymskich” [w:] Mickiewiczowski romantyzm przedlistopadowy, Kraków 1992.

Fieguth R., Echa Goethego w „Naśladowaniach Koranu” A. S. Puszkina i w „Sonetach” Mickiewicza [w:] tegoż, Gombrowicz z niemiecką gębą i inne studia komparatystyczne, Poznań 2011.

Fieguth R., Rozpierzchłe gałązki. Cykliczne i skojarzeniowe formy kompozycyjne w twórczości Adama Mickiewicza, tłum. M. Zieliński,Warszawa 2002.

Galster B., Wstęp [w:] A. Puszkin, Wybór wierszy, BN II Nr 201, Wrocław 1982.

Gleń A., Przez tekst do istnienia, Warszawa 2005.

Goethe J. W., Dywan Zachodu i Wschodu, oprac. A. Milska, Warszawa 1963.

Goethe J. W., West-östlicher Divan [w:] Berliner Ausgabe, Altenburg 1988.

Górski K., Mickiewicz artyzm i język, Warszawa 1977.

Kleiner J., Mickiewicz, t. I, Dzieje Gustawa, Lublin 1948.

Kubacki W., Z Mickiewiczem na Krymie, Warszawa 1977.

Lednicki W., Aleksander Puszkin. Studja, Kraków 1926.

Maciejewski M., Poetyka, gatunek – obraz. W kręgu poezji romantycznej, Wrocław 1977.

Makowski S., Świat “Sonetów krymskich” Adama Mickiewicza, Warszawa 1969.

Mickiewicz A., Dzieła wszystkie, t. 1, cz. 4, oprac. Cz. Zgorzelski, Wrocław 1986.

Mickiewicz A., Goethe i Bajron, Dzieła., t. V, Proza artystyczna i pisma krytyczne, Wydanie Rocznicowe, Warszawa 1997.

Opacki I., Człowiek w sonetach przełomu. (O sonetach Mickiewicza [w:] tegoż, Poezja romantycznych przełomów. Szkice, Wrocław 1972.

Rogalski A., Rosja – Europa. Wzajemne związki, wpływy i zależności kulturalno-literackie, Warszawa 1960.

Schlegel F., Fragmenty z „Athenäum”, tłum. K. Krzemieniowa [w:] Manifesty romantyzmu 1790–1830. Anglia, Niemcy, Francja, wyb. i oprac. A. Kowalczykowa, Warszawa 1995.

Szyrocki M., Johann Wolfgang Goethe, Warszawa 1987.

Zgorzelski Cz., Pielgrzym „w krainie dostatków i krasy” [w:] tegoż, O sztuce poetyckiej Mickiewicza, Warszawa 1976.

Informacje

Informacje: Konteksty Kultury, 2013, Tom 10, Numer 3, s. 272 - 287

DOI: https://doi.org/10.4467/23531991KK.13.002.1760

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Orientalizm Sonetów krymskich Adama Mickiewicza wobec inspiracji Johanna Wolfganga Goethego

Autorzy

Natalia Charysz

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków

Publikacja: 19.09.2013

Status artykułu: Otwarte

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Natalia Charysz (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 5098

Liczba pobrań: 4792

<p>Orientalizm <em>Sonetów krymskich</em> Adama Mickiewicza wobec inspiracji Johanna Wolfganga Goethego</p>

Pobierz xml