Artykuł stanowi krótki przegląd sposobów, w jaki wczesnonowożytna medycyna i kultura religijna interpretowały i kształtowały doświadczenie zarazy i życia w jej czasie. Część pierwsza przedstawia średniowieczne i nowożytne wyjaśnienia medyczne dotyczące pochodzenia i rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych. Autor w drugiej części tekstu omawia nowożytne sposoby ukazania niesionej powietrzem zarazy jako zagrożenia powszechnego i wszechogarniającego oraz rekapituluje dawne teorie łączące zatrucie powietrza z działaniem gwiazd. Trzecia część artykułu jest refleksją nad tym, w jakim stopniu doświadczenie zarazy było czymś wspólnym, dotykającym w podobny sposób wszystkich mieszkańców nowożytnej Europy. Wskazuje też, że choć zaraza była zjawiskiem stale obecnym w dawnej Europie, istniały spore różnice w jej doświadczeniu w zależności od stanu społecznego. Następna część tekstu przedstawia, jak na akceptację takiego stanu rzeczy mógł wpływać proces nadawania epidemii wymiaru moralnego i religijnego. Artykuł podsumowuje zakończenie, wskazujące, jak indywidualizacja doświadczenia zarazy – symbolizowana przez strzałę – jednocześnie przynosiła ludziom otuchę i pozwalała objaśnić niszczony zarazą świat w znajomych kategoriach, a także uniemożliwiała wyobrażenie sobie innego modelu wspólnoty przeżywania zarazy.

Epidemia cholery, mająca swoje źródło w Dolinie Gangesu, dotarła do Europy w latach trzydziestych XIX wieku, by nawiedzać ją regularnie do końca stulecia. Zaraza dziesiątkowała ludzkość i spędzała sen z oczu medykom, jednak – co zaskakujące – nie zachowało się wiele relacji z epoki na temat epidemii. Jedną z nich można znaleźć w korespondencji Zofii z Szymanowskich Lenartowiczowej, podróżującej z mężem po Europie w 1865 roku, podczas kolejnego wybuchu cholery. Lata sześćdziesiąte XIX wieku były okresem wyjątkowo trudnym dla Zofii i Teofila Lenartowiczów. Pierwszą przyczyną zmartwień małżonków była ustawiczna bieda, potęgująca cierpienia wynikające z chorób, które nękały oboje. W obliczu tych nieszczęść zagrożenie cholerą nie stanowiło największego zmartwienia Lenartowiczów, co znajduje odzwierciedlenie w omawianych listach.

Tematem artykułu jest złożony obraz epidemii cholery w noweli Tomasza Manna Śmierć w Wenecji. W części pierwszej, poświęconej symbolice zarazy, indyjska cholera została zinterpretowana jako znak ludzkiej skończoności (śmiertelności) oraz przejaw degeneracji artysty, który – prowadząc wcześniej ascetyczny tryb życia – zakochał się w kilkunastoletnim chłopcu. W ten sposób indyjska cholera staje się symbolem buntu ciała przeciwko duchowi, co znajduje także swoje odzwierciedlenie na płaszczyźnie kultury zachodniej (rozum, dyscyplina), ulegającej wpływom wschodnim (zmysły, żywiołowość). W jakiejś zatem mierze nowelę Manna można odczytywać w duchu dyskursu kolonialnego, zgodnie z którym Wschód jest postrzegany jako zagrożenie dla Europy; w ocenie narratora bowiem źródłami indyjskiej cholery są klimat oraz niski poziom medycyny w Indiach. W części drugiej, poświęconej postawom ludzi wobec epidemii, ukazana została polityka władz miasta wobec zbiorowego zagrożenia; pomimo coraz większej liczby zgonów i zachorowań politycy uspokajają mieszkańców, że sytuacja jest pod kontrolą, a rygory higieniczne wynikają z ostrożności. Powodem takiego kłamstwa (powtarzanego także przez mieszkańców Wenecji) jest groźba bankructwa ludzi żyjących z turystyki. Panująca epidemia jest też okazją do napadów rabunkowych, a nawet morderstw, przestępcy wierzą bowiem, że w zaistniałych okolicznościach pozostaną bezkarni. Obraz ten sugeruje, że człowiek jest istotą egoistyczną, w warunkach zagrożenia bardziej troszczącą się o własny los aniżeli o los innych ludzi.

Artykuł omawia dwa literackie przykłady reprezentacji epidemii: libretto młodopolskiego pisarza i krytyka Karola Irzykowskiego Zaraza w Bergamo (1897) oraz utwór przedstawiciela polskiego futuryzmu – Brunona Jasieńskiego Palę Paryż (1928), które ukazują tendencje do pesymistycznego ujmowania rzeczywistości poprzez metaforę zarazy. Autorka wskazuje, iż zainteresowanie twórców chorobą i epidemią jako tematem literackim powraca w momentach przełomów i kryzysów. Narracje o zarazie, pladze czy innym powszechnym zagrożeniu będą w literaturze modernistycznej i międzywojennej reprezentowały właśnie narracje katastroficzne. Twórczość polskich modernistów i awangardzistów ujmuje bowiem całe spektrum katastroficznych tematów, nawet jeśli katastrofę zawęzić do plagi: morowa zaraza, zadżumione miasta i szalejące śmiertelne grypy goszczą na kartach literatury XIX i XX wieku. 

Artykuł proponuje równoległą, porównawczą lekturę dwu tekstów: polskiego reportażu Zaraza (1965), autorstwa Jerzego Ambroziewicza oraz angielskiego eseju The Last Days of Smallpox: Tragedy in Birmingham (2018), autorstwa Marka Pallena. Teksty te poświęcone są, odpowiednio, epidemii czarnej ospy we Wrocławiu (1963) oraz zalążkowi epidemii tej samej choroby w Birmingham (1978). Przedmiotem porównania są podobieństwa i różnice w zakresie sposobu przedstawiania świata, technik narracyjnych, poetyki i retoryki. W zakończeniu postawione zostaje pytanie o sposób czytania obu „ospowych opowieści” w okresie pandemii COVID-19.

Tradycja interpretacji utworów Aleksandra Wata przez pryzmat jego biografii należy do szczególnie ugruntowanych. Motyw Boga jest stałym elementem tej twórczości, której zwieńczeniem można nazwać właśnie Poemat bukoliczny. Celem artykułu jest ponowne odczytanie jednego z ostatnich utworów poety w oderwaniu od jego niezaprzeczenie bogatego życia. Skupienie się na czysto literackiej wartości tekstu pozwala na dostrzeżenie w monologu Kaina szkieletu konstrukcyjnego retorycznie dopracowanej mowy. Poprzez grę z konwencją midraszu, wykorzystanie licznych kontekstów filozoficzno-kulturowych oraz balansowanie na granicy trzech rodzajów mów Wat doprowadza czytelnika-słuchacza do zupełnie uniwersalnego i niezmiennie aktualnego pytania o sens.