„Więc nie ma żadnej choroby w Wenecji?” Obraz epidemii w noweli Tomasza Manna Śmierć w Wenecji
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTE„Więc nie ma żadnej choroby w Wenecji?” Obraz epidemii w noweli Tomasza Manna Śmierć w Wenecji
Data publikacji: 2020
Konteksty Kultury, 2020, Tom 17 zeszyt 3, s. 283 - 311
https://doi.org/10.4467/23531991KK.20.023.13137Autorzy
„Więc nie ma żadnej choroby w Wenecji?” Obraz epidemii w noweli Tomasza Manna Śmierć w Wenecji
Tematem artykułu jest złożony obraz epidemii cholery w noweli Tomasza Manna Śmierć w Wenecji. W części pierwszej, poświęconej symbolice zarazy, indyjska cholera została zinterpretowana jako znak ludzkiej skończoności (śmiertelności) oraz przejaw degeneracji artysty, który – prowadząc wcześniej ascetyczny tryb życia – zakochał się w kilkunastoletnim chłopcu. W ten sposób indyjska cholera staje się symbolem buntu ciała przeciwko duchowi, co znajduje także swoje odzwierciedlenie na płaszczyźnie kultury zachodniej (rozum, dyscyplina), ulegającej wpływom wschodnim (zmysły, żywiołowość). W jakiejś zatem mierze nowelę Manna można odczytywać w duchu dyskursu kolonialnego, zgodnie z którym Wschód jest postrzegany jako zagrożenie dla Europy; w ocenie narratora bowiem źródłami indyjskiej cholery są klimat oraz niski poziom medycyny w Indiach. W części drugiej, poświęconej postawom ludzi wobec epidemii, ukazana została polityka władz miasta wobec zbiorowego zagrożenia; pomimo coraz większej liczby zgonów i zachorowań politycy uspokajają mieszkańców, że sytuacja jest pod kontrolą, a rygory higieniczne wynikają z ostrożności. Powodem takiego kłamstwa (powtarzanego także przez mieszkańców Wenecji) jest groźba bankructwa ludzi żyjących z turystyki. Panująca epidemia jest też okazją do napadów rabunkowych, a nawet morderstw, przestępcy wierzą bowiem, że w zaistniałych okolicznościach pozostaną bezkarni. Obraz ten sugeruje, że człowiek jest istotą egoistyczną, w warunkach zagrożenia bardziej troszczącą się o własny los aniżeli o los innych ludzi.
Ackroyd P., Wenecja. Biografia, tłum. T. Bieroń, Poznań 2015.
Adair G., The Real Tadzio: Thomas Mann’s Death in Venice and the Boy, Who Inspired it, New York 2013.
Bordry M., Venise, ville morte ou „capitale di XIX siecle”? Regards venitiens sur la disparition de la culture venitienne, „Postures. Revue – critique littéraire” 2017, nr 26, http://revuepostures.com/fr/articles/bordry-26, dostęp: 27.08.2020.
Brandys K., Wywiad z Ballmeyerem [w:] Polska nowela współczesna, wyb. T. Bujnicki, J. Kajtoch, Kraków 1975, t. 1.
Camus A., Dżuma, tłum. J. Guze, Warszawa 1957.
Camus A., Rozważania o gilotynie, tłum. W. Szydłowska [w:] W. Szydłowska, Camus, Warszawa 2002.
Daniel-Rops H., Kościół wczesnego średniowiecza, przekład zbiorowy, Warszawa 1969.
Dostojewski F., Zbrodnia i kara, tłum. C. Jastrzębiec-Kozłowski, Warszawa 2019.
Ghosh A., The Horror of Contact: Understanding Cholera in Mann’s „Death in Venice”, „Transtext(e)s Transcultures. Journal of Global Cultural Studies” 2017, nr 12.
Girard R., Kozioł ofiarny, tłum. M. Goszczyńska, Łódź 1987.
Grimmal P., Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, tłum. M. Bronarska, B. Górska, A. Nikliborc, J. Sachse, O. Szarska, Wrocław 1990.
Hakselman M., Mikrokosmos rany. Granica u Kafki, „Teksty Drugie” 2013, nr 6.
Härle G., Männerweiblichkeit: Zur Homosexualität bei Klaus und Thomas Mann, Frankfurt am Main 1988.
Herling-Grudziński G., Biała noc miłości. Opowieść teatralna [w:] tegoż, Dzieła zebrane, t. 6: Opowiadania wszystkie, vol. 2, Kraków 2017.
Herling-Grudziński G., Portret wenecki [w:] tegoż, Dzieła zebrane, t. 6: Opowiadania wszystkie, vol. 2, Kraków 2017.
Hiller K., Wo bleibt der homoerotische Roman? „Jahrbuch für sexuelle Zwischenstufen” 1914, nr 14 (3).
Homer, Iliada, tłum. I. Wieniewski, Kraków 1984.
Jankélélevitch V., La mort, Paris 2008.
Kafka F., Listy do Felicji i inne z lat 1912–1916, tłum. I. Krońska, t. 2, Warszawa 1976.
Kafka F., Listy do Mileny, tłum. F. Konopka, Kraków 1959.
Kafka F., Listy do rodziny, przyjaciół wydawców, wyb. P. Urbański, A. Urbańska, tłum. R. Urbański, Warszawa 2010.
Kant I., Antropologia w ujęciu pragmatycznym, tłum. E. Drzazgowska, P. Sosnowska, Warszawa 2005.
Kim T.-Z., Funkcje mityczne we wczesnych utworach Tomasza Manna, tłum. B. Tarnas [w:] Tomasz Mann w oczach krytyki światowej, wyb. A. Rogalski, Warszawa 1975.
Kitcher P., Deaths in Venice. The Cases of Gustav von Aschenbach, New York 2013.
Krüll M., Im Netz der Zauberer: Eine andere Geschichte der Familie Mann, Zurich 1991.
Kubiak Z., Piękno i gorycz Europy. Dzieje Greków i Rzymian, Warszawa 2003.
Lederer W., Love in Society: Thomas Mann’s Early Stories [w:] A Companion to the Works of Thomas Mann, red. H. Lehnert, E. Wessell, Camden House 2004.
Lehnert H., Tomasza Manna własne interpretacje „śmierci w Wenecji”, tłum. A. Rogalski [w:] Tomasz Mann w oczach krytyki światowej, wyb. A. Rogalski, Warszawa 1975.
Leppmann W., Time and Place in „Death in Venice”, „The German Quarterly” 1975, t. 48, nr 1.
Llosa M.V., Wołanie z otchłani [w:] M.V. Llosa, Prawda kłamstw. Eseje o literaturze, tłum. D. Walasek-Elbanowska, Poznań 1999.
Mann K., Moje nienapisane wspomnienia, przyg. E. Plessen, M. Mann, tłum. E. Bielicka, Warszawa 2007.
Mann T., Buddenbrookowie. Dzieje upadku rodziny, tłum. E. Librowiczowa, Warszawa 1956.
Mann T., Czarodziejska góra, t. 2, tłum. J. Łukowski, Warszawa 1972.
Mann T., Jak powstał Doktor Faustus. Powieść o powieści, tłum. M. Kurecka, Warszawa 1960.
Mann T., Śmierć w Wenecji, tłum. L. Staff [w:] tegoż, Śmierć w Wenecjii inne opowiadania, Wrocław 2003.
Mann T., Der Tod in Venedig [w:] tegoż, Erzählungen, Leipzig 1984.
McClain W.H., Wagnerian Overtones In „Der Tod in Venedig”, „Modern Language Notes” 1964, t. 79, nr 5.
Millington B., Kalendarium życia Wagnera, jego dzieł i wydarzeń, tłum. R. Monita [w:] Wagner. Kompendium. Przewodnik po życiu i twórczości kompozytora, red. B. Millington, Kraków 2014.
Muratow P., Obrazy Włoch, t. 1, tłum. P. Hertz, Warszawa 1972.
Naphy W., Spicer A., Czarna śmierć, tłum. A. Dębska, Warszawa 2004.
Ostaszewski M., Pamięć o epidemii cholery z 1893 roku we wsi Bagnówka pod Białymstokiem, „Studia Podlaskie” 2015, t. 23.
Prus B., Lalka, t. 2, Warszawa 1966.
Rhode E., Psyche. Kult duszy i wiara w nieśmiertelność u starożytnych Greków, wyb. H. Eckstein, tłum. J. Korpanty, Kęty 2007.
Sampson G., Historia literatury angielskiej w zarysie, Warszawa 1967.
Shookman E., Thomas Mann’s Death in Venice: A Novella and Its Critics, Camden House 2003.
Shookman E., Thomas Mann’s Death in Venice: A Reference Guide, Greenwood 2004.
Sontag S., AIDS and Its Metaphors [w:] tejże, Illness as Metaphor and AIDS and Its Metaphors, New York 1990.
Sontag S., Illness as Metaphor [w:] tejże, Illness as Metaphor and AIDS and Its Metaphors, New York 1990.
Szyrocki M., Literatura niemieckiego obszaru językowego [w:] Dzieje literatur europejskich, red. W. Floryan, Warszawa 1982, t. 2, cz. 1.
Tabet X., Venise dans la littérature française du XX siecle, „Laboratoire Italien” 2014, nr 15.
Tischner J., Myślenie według wartości, Kraków 2005.
Tukidydes, Wojna peloponeska, tłum. K. Kumaniecki, Warszawa 1988.
Turner T., Venice Desired, Cambridge, Massachusetts 1992.
Undset S., Krystyna córka Lavransa, t. 3, Krzyż, tłum. W. Kragen, Warszawa 1988.
Vogt K.D., Vision and Revision: The Concept of Inspiration in Thomas Mann’s Fiction, New York 1987.
Wolf E.M., A Case of Slightly Mistaken Identity: Gustav Mahler and Gustav Aschenbach, „Twentieth Century Literature” 1973, t. 19, nr 1.
Wołk M., Głosy labiryntu. Od „Śmierci w Wenecji” do „Monizy Clavier”, Toruń 2009.
Żaboklicki K., Historia literatury włoskiej, Warszawa 2019.
Informacje: Konteksty Kultury, 2020, Tom 17 zeszyt 3, s. 283 - 311
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
„Więc nie ma żadnej choroby w Wenecji?” Obraz epidemii w noweli Tomasza Manna Śmierć w Wenecji
Uniwersytet Szczeciński
Polska
Publikacja: 2020
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY-NC-ND
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 1684
Liczba pobrań: 816