„Tak jak mężczyzna mężczyznę zrozumie…”. Relacje (homo)seksualne w narracjach obozowych Augusta Kowalczyka
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEData publikacji: 26.09.2024
Konteksty Kultury, 2024, Tom 21 zeszyt 2, s. 182 - 199
https://doi.org/10.4467/23531991KK.24.017.20271Autorzy
„Tak jak mężczyzna mężczyznę zrozumie…”. Relacje (homo)seksualne w narracjach obozowych Augusta Kowalczyka
Artykuł krytycznie analizuje rożne typy narracji wspomnieniowych Augusta Kowalczyka, byłego więźnia KL Auschwitz, odnoszące się do kwestii relacji (homo)seksualnych w nazistowskich lagrach. Zestawienie fragmentów relacji archiwalnej, książki wspomnieniowej oraz dwóch relacji ustnych pozwala dostrzec konsolidujący je wzorzec, służący odcięciu się od kondycji potencjalnej ofiary seksualnych nadużyć, kondycji pipla oraz tabuizowanego – zwłaszcza w męskocentrycznym dyskursie obozowym – zjawiska seksualnego barteru i przemocy seksualnej. Skonstruowana przy pomocy rozpoznań z dziedziny Holocaust studies i gender studies rama teoretyczna służy ukazaniu możliwości odnalezienia w polskim dyskursie lagrowym i kombatanckim ekspresji „upłciowionych” doświadczeń.
Aesthetics and Ethics: Essays at the Intersection, red. J. Levinson, Cambridge 1998.
Auschwitz. Pamięć o nieheteronormatywnych ofiarach obozu, red. L. van Dijk, J. Ostrowska, J. Talewicz-Kwiatkowska, tłum. A. Chmielecka, F. Fierek, Warszawa 2021.
Borysławska M., Więźniowie kategorii homosexuell w obozach koncentracyjnych. Stygmatyzacja, przemoc seksualna, praca przymusowa i inne metody terroru w świadectwach ofiar, „Kultura i Społeczeństwo” 2023, nr 1.
Caplan J., Gender and the Concentration Camps [w:] Concentration Camps in Nazi Germany: The New Histories, red. J. Caplan, N. Wachsmann, New York 2012.
Cieniak M., Śmieci [w:] W. Zarachowicz, Nas nie pożarły płomienie. Radogoszcz-Gusen, Warszawa 1991.
Ciesek-Ślizowska B., Duda B., Sujkowska-Sobisz K., Władza nad dyskursem w narracji wspomnieniowej. Przypadek Archiwum Historii Mówionej, „Tekst i Dyskurs – Text und Diskurs” 2020, z. 13.
Cooke M.G., Woollacott A., Introduction [w:] Gendering War Talk, red. tychże, Princeton 2016.
Cywiński P., Auschwitz. Monografia człowieka, Oświęcim 2021.
Czapliński P., Zagłada jako wyzwanie dla refleksji o literaturze, „Teksty Drugie” 2004, nr 5.
Federn E., Versuch einer Psychologie des Terrors (1946/1989) [w:] Ernst Federn – Versuche zur Psychologie des Terrors, red. R. Kaufbold, Giessen 1998.
Filipkowski P., Historia mówiona i wojna. Doświadczenie obozu koncentracyjnego w perspektywie narracji biograficznych, Wrocław 2010.
Filipkowski P., O relacjach byłych więźniów kacetów w kontekście czasu, miejsca i sytuacji ich powstania (albo o pożytkach z historii mówionej), „Wrocławski Rocznik Historii Mówionej” 2012, R. II.
Geve T., Inglefield Ch., Chłopiec, który narysował Auschwitz, tłum. A. Szling, Warszawa 2022.
Głowacka D., Sexual Violence against Men and Boys during the Holocaust: A Genealogy of (Not-So-Silent) Silence, „German History” 2021, t. 39, nr 1.
Hajkova A., Between Love and Coercion: Queer Desire, Sexual Barter and the Holocaust, „German History” 2021, t. 39, nr 1.
Hajkova A., Sexual Barter in Times of Genocide: Negotiating the Sexual Economy of the Theresienstadt Ghetto, „Signs” 2013, t. 38, nr 3.
Heger H., Mężczyźni z różowym trójkątem. Świadectwo homoseksualnego więźnia obozu koncentracyjnego z lat 1939–1945, tłum. A. Rosenau, Warszawa 2016.
Heineman E.D., Sexuality and Nazism: The Doubly Unspeakable?, „Journal of the History of Sexuality” 2002, t. 11, nr 1–2.
Karwowska B., Ciało, seksualność, obozy zagłady, Kraków 2009.
Kaźmierska K., Konstruowanie narracji o doświadczeniu wojennej biografii. Na przykładzie analizy narracji kresowych [w:] Biografia a tożsamość narodowa, red. M. Czyżewski, A. Piotrowski, A. Rokuszewska-Pawełek, Łódź 1996.
Kowalczyk A., Refren kolczastego drutu. Trylogia prawdziwa, Warszawa 1995.
Kowalewicz K., Narracje autobiograficzne – zagrożenie – zaradność [w:] Biografia a tożsamość narodowa, red. M. Czyżewski, A. Piotrowski, A. Rokuszewska-Pawełek, Łódź 1996.
Krondorfer B., Creangă O., Introduction [w:] The Holocaust and Masculinities: Critical Inquiries into the Presence and Absence of Men, red. tychże, Albany 2020.
Krondorfer B., Hiding in Plain View: Bringing Critical Men’s Studies and Holocaust Studies into Conversation [w:] The Holocaust and Masculinities: Critical Inquiries into the Presence and Absence of Men, red. B. Krondorfer, O. Creangă, Albany 2020.
Kumala A., Męska homoseksualność obozowa i figura pipla a problem „nieczytalności” na przykładzie relacji Andrzeja Kotarskiego, „Wrocławski Rocznik Historii Mówionej” 2021, R. 11.
Lagerwey M.D., Reading Auschwitz, London 1998.
Langbein H., Ludzie w Auschwitz, tłum. V. Grotowicz, Oświęcim 2017.
Ostrowska J., „Panienki”, „szwungi”, „fajfusy”, „laleczki” [w:] tejże, Oni. Homoseksualiści w czasie II wojny światowej, Warszawa 2021.
Ostrowska J., Stosunkowo niewielu [w:] tejże, Oni. Homoseksualiści w czasie II wojny światowej, Warszawa 2021.
Papier S., 6804. Refren Augusta Kowalczyka [w:] Identyfikacje Zagłady. Szkice historyczne i praktyki kulturowe, red. M. Gromala, S. Papier, M. Świetlik, Kraków 2017.
Piotrowski A., Wstęp [w:] Biografia a tożsamość narodowa, red. M. Czyżewski, A. Piotrowski, A. Rokuszewska-Pawełek, Łódź 1996.
Relacja Augusta Kowalczyka z dn. 16.09.1995 r. (spisał M. Obstarczyk), APMA-B, Oświadczenia, Ośw./3142/Kowalczyk, nr inwentarzowy 174091.
Research Project: Beyond the Archive: Gendering Holocaust Knowledge Production through Women’s Testimonies in the Ravensbruck Archive, Swedish Research Council, https://www.vr.se/english/swecris.html?project=2023-05922_VR#/ [dostęp: 14.12.2023].
Schweitzer P., Gendered Testimonies of the Holocaust: Writing Life, Lanham 2016.
Śmieja W., Boy i homoseksualizm. Literatura, prawo i ten przerażający homoerota we własnej osobie, „Teksty Drugie” 2008, nr 5.
Sommer R., Masculinity and Death: De- and Resexualization in Nazi Concentration Camps [w:] The Holocaust and Masculinities: Critical Inquiries into the Presence and Absence of Men, red. B. Krondorfer, O. Creangă, Albany 2020.
Sommer R., Pipels: Situational Homosexual Slavery of Young Adolescent Boys in Nazi Concentration Camps, „Lessons and Legacies” 2014, t. 11: Expanding Perspectives on the Holocaust in a Changing World.
Stańczak-Wiślicz K., Znaleźć się w dobrym towarzystwie ofiar – cierpienie jako element dyskursu legitymizującego w Polsce po zakończeniu II wojny światowej [w:] Zapisy cierpienia, red. tejże, Wrocław 2011, s. 167–177.
Thompson P., Bornat J., Głos przeszłości. Wprowadzenie do historii mówionej, tłum. P. Tomanek, Warszawa 2021.
Tippner A., Artwińska A., Introduction: Camp Narratives in a Comparative Transnational Perspective [w:] Narratives of Annihilation, Confinement, and Survival: Camp Literature in a Transnational Perspective, red. tychże, Berlin 2019.
Ubertowska A., „Niewidzialne świadectwa”: perspektywa feministyczna w badaniach nad literaturą Holokaustu, „Teksty Drugie” 2009, nr 4.
VHA, USC Shoah Foundation, sygn. 48756, Relacja Augusta Kowalczyka, 15 IX 1998 r. (sporządziła Z. Zaks).
Waxman Z., Writing the Holocaust: Identity, Testimony, Representation, New York 2006.
Werner A., Zwyczajna apokalipsa. Tadeusz Borowski i jego wizja świata obozów, Warszawa 1981.
Weseli A., Homoseksualiści i homoseksualizm w KL Auschwitz-Birkenau w świetle oświadczeń byłych więźniów obozu, „Przegląd Historyczny” 2007, t. 98, z. 3.
Wodzicka T., Uroczystości pogrzebowe ś.p. Augusta Kowalczyka, Warszawa – 9 sierpnia 2012, IPN, https://ipn.gov.pl/pl/aktualnosci/8495,Uroczystosci-pogrzebowe-s-p-Augusta-Kowalczyka-Warszawa-9-sierpnia-2012.html [dostęp: 21.11.2023].
Zabransky F., Male Jewish Intimacy during the Holocaust [w:] Places, Spaces, and Voids in the Holocaust, red. N. Aleksiun, H. Kubatova, Gottingen 2021.
Zabransky F., Male Jewish Teenage Sexuality in Nazi Germany [w:] If This Is a Woman: Studies on Women and Gender in the Holocaust, red. D. Nešťakova, K. Grosse-Sommer, B. Klacsmann, J. Drabik, Boston 2021.
Zinn A., Różowy trójkąt. Los homoseksualisty w Trzeciej Rzeszy, tłum. E. Ziegler-Brodnicka, Warszawa 2022.
Zuhlke Ch., Sexualized Violence in Auschwitz-Birkenau: The Perspectives of the Sonderkommando Prisoners [w:] New Microhistorical Approaches to an Integrated History of the Holocaust, red. F. Bonnesoeur, H. Wilson, Ch. Zuhlke, Berlin–Boston 2023, s. 221–236.
Informacje: Konteksty Kultury, 2024, Tom 21 zeszyt 2, s. 182 - 199
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego,
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Polska
Publikacja: 26.09.2024
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 85
Liczba pobrań: 50