FAQ

Homo et Societas

Wokół Pracy Socjalnej

opis
Homo et Societas to rocznik naukowy wydawany przez Instytut Pedagogiki Specjalnej Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie poruszający szeroko rozumianą tematykę pomocy społecznej i pracy socjalnej w kontekście społeczeństwa i jednostki.

Celem czasopisma jest przybliżenie kwestii i problemów społecznych odnoszących się do funkcjonowania człowieka w różnych środowiskach. W czasopiśmie zamieszczane są artykuły o teoretycznym i empirycznym charakterze.

Numery

Okładka Nr 9/2024 przejdź do numeru Następne

Nr 9/2024

Data publikacji: 03.2025

Redaktor naczelny: Ireneusz M. Świtała

Zastępca redaktora naczelnego:

Sekretarz redakcji: Karolina Piątek

Zawartość numeru

Wsparcie społeczne i instytucjonalne w kryzysie

Monika Czerw

Homo et Societas, Nr 9/2024, 2024, s. 12-23

https://doi.org/10.4467/25436104HS.24.002.20940
Przyjście na świat dziecka z niepełnosprawnością zmienia dotychczasowe życie całej rodziny. Rodzice zmagają się z problemem akceptacji zaistniałej sytuacji, przeżywają silny stres, są zmęczeni, mają mało czasu. Pojawiają się dodatkowe napięcia w relacjach między rodzicami, które są konsekwencją wprowadzania zmian koniecznych w funkcjonowaniu rodziny w wymiarze emocjonalnym i społecznym, w następstwie często ograniczeniu ulega aktywność w sferze życia towarzyskiego. Niejednokrotnie też matka dziecka podejmuje decyzję o rezygnacji z pracy. W takich trudnych sytuacjach wzrasta zapotrzebowanie na pomoc i wsparcie adresowane dla samego dziecka, jak i całej rodziny. Bowiem otrzymywane wsparcie chroni dobrostan psychiczny rodziny, sprzyja poczuciu bezpieczeństwa i wpływa na poczucie jakości życia rodziny.
Czytaj więcej Następne

Katarzyna Wasilewska-Ostrowska

Homo et Societas, Nr 9/2024, 2024, s. 24-33

https://doi.org/10.4467/25436104HS.24.003.20941
Artykuł koncentruje się na kwestiach etycznych dotyczących zawodu pracownika socjalnego. Dotyczy przede wszystkich dylematów, jakie mogą pojawić się u osób pełniących tę profesję w pracy z osobami w kryzysie bezdomności. W tekście zaprezentowane zostały przykładowe wątpliwości natury etycznej, a także propozycje rozwiązań.
Czytaj więcej Następne

Janusz Maj, Anna Szemplińska

Homo et Societas, Nr 9/2024, 2024, s. 34-52

https://doi.org/10.4467/25436104HS.24.004.20942
Celem artykułu jest nakreślenie podstaw pedagogiki przyjaźni, oddziaływań inkluzywnych oraz ich zastosowania w obszarze pracy socjalnej (empowerment), które są podstawowymi założeniami wykorzystywanymi we wspólnotach L’Arche. Artykuł wynika z praktyki prowadzenia mieszkań chronionych we wrocławskiej wspólnocie L’Arche. W artykule zostały przedstawione podstawy koncepcji pedagogiki przyjaźni, w oparciu o którą można realizować i pogłębiać to, co stanowi o istocie L’Arche, czyli relacyjno-dialogiczne towarzyszenie oraz tworzenie nowych sposobów oddziaływań pedagogicznych.
Czytaj więcej Następne

Zagrożenia i nadzieje współczesnego świata

Lilia Carchilan, Dorin Afanas

Homo et Societas, Nr 9/2024, 2024, s. 54-71

https://doi.org/10.4467/25436104HS.24.005.20943
Ponieważ jutro nie będzie takie, jakie znamy dzisiaj, a technologie informacyjne rozwijają się z prędkością światła, konieczne jest inwestowanie we wdrażanie dronów w programach szkolnych, aby zwiększyć skuteczność polityk społecznych i poprawić równość społeczeństwa zarówno na obszarach wiejskich, jak i miejskich.
Czytaj więcej Następne

Karolina Czerwiec, Karolina Piątek

Homo et Societas, Nr 9/2024, 2024, s. 72-86

https://doi.org/10.4467/25436104HS.24.006.20944
Eksperci nauk behawioralnych uważają, że wszystkie czynniki zdolne do stymulowania człowieka mogą uzależniać; a ilekroć nawyk zmienia się w obowiązek, można to uznać za uzależnienie. Uważają także, że istnieje zarówno wiele podobieństw, jak i różnic między objawami diagnostycznymi uzależnienia chemicznego i behawioralnego (Poikolainen, 2023). Coraz więcej dowodów sugeruje, że doświadczenia kobiet i mężczyzn w procesie zdrowienia również mogą się różnić. Wyjście z uzależnienia nie przebiega liniowo i jest procesem wieloczynnikowym i długotrwałym. Celem artykułu jest scharakteryzowanie różnych podejść do problemu uzależnienia i terapii kobiet i mężczyzn.
Czytaj więcej Następne

Magdalena Leżuchar

Homo et Societas, Nr 9/2024, 2024, s. 87-105

https://doi.org/10.4467/25436104HS.24.007.20945
Artykuł przedstawia peer learning jako jedną z form aktywnego wspierania edukacyjnego, w której uczniowie z tego samego lub zbliżonego wieku uczą się od siebie nawzajem, dzieląc się wiedzą, umiejętnościami i doświadczeniami. „Peer” oznacza w języku angielskim osobę o takim samym poziomie, takiej samej rangi. Metoda ta jest obecnie szeroko stosowana wśród studentów, ponieważ przynosi ogromne korzyści edukacyjne dla osób z niej korzystających. W artykule autorka szuka odpowiedzi na następujące pytania: czy uczenie rówieśnicze, czyli peer learning, jest skuteczną metodą aktywizacji do uczenia się i wsparcia rówieśniczego? oraz czy oprócz uczenia rówieśniczego – wspólnego, wykorzystywane są na zajęciach inne aspekty peer learningu, takie jak: praca w grupach, praca w ramach projektu, czy też dyskusja? oraz jaką rolę w tej metodzie pełni nauczyciel–wykładowca? Opracowanie przedstawia wypowiedzi studentów/studentek oraz uczniów/ uczennic na wyżej postawione pytania, które dotyczą skuteczności tej metody dla procesu uczenia się.
Czytaj więcej Następne

Paweł Kaszuba

Homo et Societas, Nr 9/2024, 2024, s. 106-121

https://doi.org/10.4467/25436104HS.24.011.21264
W tym artykule opartym na szerszych badaniach zagrożeń w cyberprzestrzeni prowadzonych przez autora od kilkunastu lat, zostaje podjęty jeden z kluczowych aspektów interdyscyplinarnych, mianowicie dotyczący uzależnień i nieprawidłowego uczestnictwa człowieka w cyfrowej przestrzeni. Zagrożenia te rozpatrywane są z perspektywy personalistycznej etyki świata cyfrowego i obejmują człowieka integralnie i interdyscyplinarnie opierając się na ugruntowanych wieloletnich badaniach i obserwacjach wielu specjalistów z tego obszaru uczestnictwa współczesnego pokolenia. Z konieczności w tym artykule wybrano zaledwie wycinek zagrożeń, choć wpisujący się w etyczny model cyberprzestrzeni rozumianej jako przestrzeń działań i ludzkiej obecności w systemach cyfrowych technologii i mediów.
Czytaj więcej Następne

Wokoł problematyki śmierci samobójczej

Joanna Dworakowska

Homo et Societas, Nr 9/2024, 2024, s. 124-140

https://doi.org/10.4467/25436104HS.24.008.20946
Niniejszy artykuł ma charakter przeglądowy, bazuje na literaturze anglojęzycznej, zaś jego celem jest kompleksowa analiza i synteza aktualnej wiedzy na temat specyfiki procesu radzenia sobie z traumatyczną stratą bliskiej osoby, która popełniła samobójstwo, ze szczególnym uwzględnieniem trzech kluczowych aspektów: dynamiki rodzinnej po traumie samobójczej, reakcji emocjonalnych i behawioralnych na traumę po stracie suicydalnej, dostępnych form profesjonalnego wsparcia w żałobie. Z postawionym celem koresponduje przyjęte pole problemowe, które wyraża się w pytaniu: jakie ilustracje empiryczne przedstawione w literaturze anglojęzycznej wskazują, w jaki sposób dynamika rodzinna, reakcje emocjonalne i behawioralne oraz dostępne formy wsparcia warunkują proces radzenia sobie ze stratą suicydalną? W celu uzyskania odpowiedzi na tak postawione pytanie badawcze dokonano przeglądu kluczowych baz danych naukowych, takich jak: PubMed, PsycINFO, Embase oraz Web of Science, poprzez stosowanie kombinacji słów kluczowych: „żałoba suicydalna”, „samobójstwo”, „zaburzenia adaptacyjne”, „trauma”, „wsparcie”, „interwencje terapeutyczne”. Analiza pozyskanych treści opierała się na: porównaniu wyników badań, z uwzględnieniem różnic i podobieństw w obszarze dynamiki rodzinnej, reakcji emocjonalnych i behawioralnych oraz form profesjonalnego wsparcia; interpretacji wyników w kontekście teorii i modeli naukowych dotyczących żałoby suicydalnej; syntezie wniosków z przeglądu w celu określenia kluczowych implikacji teoretycznych i praktycznych.
Czytaj więcej Następne

Paweł Piotrowski

Homo et Societas, Nr 9/2024, 2024, s. 141-151

https://doi.org/10.4467/25436104HS.24.009.20947
Artykuł odpowiada na pytania, jak różne kultury muzyczne podejmują temat depresji i samobójstwa, analizując jednocześnie społeczne i psychologiczne konsekwencje takich treści. Muzyka, jako uniwersalny środek wyrazu, odgrywa wielowymiarową rolę w relacjach z tematyką kryzysów psychicznych, pełniąc funkcję terapeutyczną, ostrzegawczą, a czasem także negatywnie wpływającą na osoby wrażliwe. Różne kultury i gatunki muzyczne przedstawiają te trudne tematy w odmienny sposób. W kulturach zachodnich narracja jest często surowa i introspektywna, szczególnie w rocku i grunge’u, gdzie dominuje szczerość emocjonalna. W azjatyckich nurtach, takich jak K-pop, temat depresji jest przedstawiany w sposób subtelny i metaforyczny, odzwierciedlając kulturową tendencję do unikania bezpośredniego podejścia do problemów psychicznych. Muzyka ludowa i tradycyjna osadza depresję i samobójstwo w narracjach moralnych i społecznych, często jako element przestrogi, natomiast hip-hop dostarcza brutalnie szczerych, autobiograficznych relacji, zwracając uwagę na związki między kryzysami psychicznymi a kontekstami społecznymi, takimi jak przemoc czy ubóstwo. Muzyka może pełnić rolę terapeutyczną, pomagając w wyrażeniu emocji i budowaniu wspólnoty wsparcia, ale istnieje również ryzyko jej negatywnego wpływu, szczególnie w kontekście romantyzowania samobójstwa. Reakcje społeczne na takie treści są zróżnicowane – od uznania ich za ważne narzędzie edukacyjne po obawy o ich wpływ na osoby wrażliwe emocjonalnie. Narracja różni się także między gatunkami muzycznymi: pop często łączy emocjonalną introspekcję z uniwersalnym przesłaniem nadziei, muzyka klasyczna eksponuje emocje w sposób uniwersalny i symboliczny, a folk i ballady pełnią funkcję opowieści moralnych. Artykuł podkreśla, że muzyka, niezależnie od kontekstu kulturowego i gatunkowego, ma ogromny potencjał do kształtowania percepcji depresji i samobójstwa, oferując zarówno przestrzeń do dialogu, jak i narzędzie do refleksji nad zdrowiem psychicznym. Autor wskazują na konieczność świadomego korzystania z muzyki w profilaktyce zdrowia psychicznego, uwzględniając jej wpływ na różne grupy społeczne i kulturowe.
Czytaj więcej Następne

Kazimierz Ligęza

Homo et Societas, Nr 9/2024, 2024, s. 152-158

https://doi.org/10.4467/25436104HS.24.010.20948
Przeprowadzona analiza ujawnia różnorodność motywacji i okoliczności towarzyszących określonym formom zachowań prowadzących do śmierci, takim jak głodówki, przymusowe wyrzeczenie się środków utrzymania czy śmierć zastępcza. Wspólnym mianownikiem tych działań jest ich ekstremalny charakter, często wynikający z sytuacji przymusu, dramatycznych wyborów czy głębokich przekonań moralnych i etycznych. Każda z tych form generuje unikalne dylematy etyczne, które wymagają rozważenia zarówno intencji podejmującego działanie, jak i obiektywnych konsekwencji jego decyzji. W kontekście głodówki decyzję o powstrzymaniu się od przyjmowania pokarmu można ocenić jako moralnie neutralną lub nawet pozytywną, pod warunkiem, że jest motywowana istotnymi powodami i ma na celu nie samozniszczenie, ale osiągnięcie większego dobra. Z drugiej strony śmierć zastępcza, jak uosabia ją św. Maksymilian Kolbe, stanowi heroiczne poświęcenie życia za inną osobę. Chociaż takie decyzje mogą budzić wątpliwości co do ich zgodności z zasadami moralnymi, kluczowym kryterium ich oceny pozostaje motywacja altruistyczna i brak bezpośrednich zamiarów samobójczych. Ostatecznie każde z analizowanych zachowań wymaga indywidualnego podejścia do oceny moralnej, uwzględniającego kontekst sytuacyjny, intencje i konsekwencje. Przedstawione rozważania wskazują, że etyczna ocena takich działań jest złożona i wieloaspektowa, ale może prowadzić do uznania ich za moralnie akceptowalne, a nawet godne pochwały w określonych okolicznościach. Niniejszy artykuł ma na celu rzucenie światła na kwestię zachowań o ekstremalnych konsekwencjach i przedstawienie kryteriów, które mogą pomóc w ich ocenie moralnej. Mam nadzieję, że ta krótka analiza zainspiruje dalsze badania nad etycznymi aspektami ludzkich ofiar w kontekście suicydologii, integralnej części naszego wspólnego doświadczenia moralnego.
Czytaj więcej Następne
Przejdź do tego numeru

Indeksowanie czasopisma

Naukowe bazy danych

Katalogi, bibliografie, wyszukiwarki naukowe