Muzyczne portrety depresji i samobójstwa: analiza międzykulturowa
Wybierz format
RIS BIB ENDNOTEData publikacji: 03.2025
Homo et Societas, 2024, Nr 9/2024, s. 141-151
https://doi.org/10.4467/25436104HS.24.009.20947Autorzy
Muzyczne portrety depresji i samobójstwa: analiza międzykulturowa
Artykuł odpowiada na pytania, jak różne kultury muzyczne podejmują temat depresji i samobójstwa, analizując jednocześnie społeczne i psychologiczne konsekwencje takich treści. Muzyka, jako uniwersalny środek wyrazu, odgrywa wielowymiarową rolę w relacjach z tematyką kryzysów psychicznych, pełniąc funkcję terapeutyczną, ostrzegawczą, a czasem także negatywnie wpływającą na osoby wrażliwe. Różne kultury i gatunki muzyczne przedstawiają te trudne tematy w odmienny sposób. W kulturach zachodnich narracja jest często surowa i introspektywna, szczególnie w rocku i grunge’u, gdzie dominuje szczerość emocjonalna. W azjatyckich nurtach, takich jak K-pop, temat depresji jest przedstawiany w sposób subtelny i metaforyczny, odzwierciedlając kulturową tendencję do unikania bezpośredniego podejścia do problemów psychicznych. Muzyka ludowa i tradycyjna osadza depresję i samobójstwo w narracjach moralnych i społecznych, często jako element przestrogi, natomiast hip-hop dostarcza brutalnie szczerych, autobiograficznych relacji, zwracając uwagę na związki między kryzysami psychicznymi a kontekstami społecznymi, takimi jak przemoc czy ubóstwo. Muzyka może pełnić rolę terapeutyczną, pomagając w wyrażeniu emocji i budowaniu wspólnoty wsparcia, ale istnieje również ryzyko jej negatywnego wpływu, szczególnie w kontekście romantyzowania samobójstwa. Reakcje społeczne na takie treści są zróżnicowane – od uznania ich za ważne narzędzie edukacyjne po obawy o ich wpływ na osoby wrażliwe emocjonalnie. Narracja różni się także między gatunkami muzycznymi: pop często łączy emocjonalną introspekcję z uniwersalnym przesłaniem nadziei, muzyka klasyczna eksponuje emocje w sposób uniwersalny i symboliczny, a folk i ballady pełnią funkcję opowieści moralnych. Artykuł podkreśla, że muzyka, niezależnie od kontekstu kulturowego i gatunkowego, ma ogromny potencjał do kształtowania percepcji depresji i samobójstwa, oferując zarówno przestrzeń do dialogu, jak i narzędzie do refleksji nad zdrowiem psychicznym. Autor wskazują na konieczność świadomego korzystania z muzyki w profilaktyce zdrowia psychicznego, uwzględniając jej wpływ na różne grupy społeczne i kulturowe.
Afolayan A., Falola T. (2021). Fela Anikulapo-Kuti. Afrobeat, Rebellion, and Philosophy. London.
Chodakowski A. (red.) (1995). Encyklopedia muzyki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Chylińska T., Haraschin S., Schafer B. (1972). Przewodnik koncertowy. Kraków: PWM.
Czerniawska E. (red.) (2012). Muzyka i my. Warszawa: Difin.
Drobner M. (1997). Instrumentoznawstwo i akustyka. Kraków: PWM.
Ekiert J. (2006). Encyklopedia Bliżej muzyki. Warszawa: Muza.
Hadley S., Yancy G. (2011). Therapeutic Uses of Rap and Hip-Hop. Milton Park: Routledge.
Haweis H.R. (1969). Music the healer, Institutional Library Services. Washington: Olympia.
Jagielski P. (2023). Grunge. Bękarty z Seattle. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Janowski A. (1980). Psychologia społeczna a zagadnienia wychowania. Wrocław: Ossolineum.
Kolsch S. (2021). Uzdrawiająca moc muzyki. Naukowo udowodniony leczniczy wpływ muzycznych wibracji w walce z przewlekłymi chorobami, depresją, demencją czy terapią po udarze mózgu. Białystok: Wydawnictwo Vital.
Kotlarek M. (2021). Depresja, czyli Gdy każdy oddech boli. Gliwice: Helion.
Kratovhvil S. (1973). Psychoterapia. Warszawa: PWN.
Lutostański M. (2015). Brzydkie słowa, brudny dźwięk. Muzyka jako przekaz kształtujący styl życia subkultur młodzieżowych. Warszawa: Scholar.
Ławrowska R., Nowak Z. (2023). Muzyczne inspiracje. Przygody z muzyką i wyobraźnią. Muzyka – obraz – słowo – ruch. Kraków: Petrus.
McNeila L., McCain G. (2019). Please Kill Me. Punkowa historia punka. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Muchacka B., Ławrowska R. (red.) (2022). Edukacja muzyczna. Kraków: Petrus.
Natanson T. (1978). Wstęp do muzykoterapii. Wrocław: Ossolineum.
Nowak P., Witkowskiej H. (2024). „Nie mam siły żyć”. Autodestrukcja w kulturze. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Pawłowski J. (1996). Podstawy instrumentacji. T. 1. Kraków: PWM.
Piotrowska G.A. (2019). Alternatywność – słowo talizman w refleksji nad muzyką popularną. W: Piosenka. Rocznik kulturalny.
Piotrowska-Dumont R. (2012). Wychowanie przez muzykę. Kraków: Petrus.
Piotrowski P. (2018). Mały leksykon mistrzów muzyki klasycznej. Kraków: Petrus.
Piotrowski P. (2022). Mały leksykon instrumentów muzycznych. Kraków: Petrus.
Przychodzińska-Kaciczak M. (1979). Muzyka i wychowanie. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Przychodzińska-Kaciczak M. (1979). Polskie koncepcje powszechnego wychowania muzycznego. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Rylke H., Klimowicz G. (1982). Szkoła dla ucznia. Jak uczyć życia z ludźmi. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Sachs C. (1981). Muzyka w świecie starożytnym. Warszawa: PWN.
Schwabe C. (1972). Leczenie muzyka chorych z nerwicami i zaburzeniami czynnościowymi. Warszawa: PZWL.
Schabert W. (1995). Leksykon muzyki od A do Ż. Warszawa: Muza.
Sokorski K. (1975). Instrumentoznawstwo. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne.
Soyer M.A. (1927). Des instruments a vent de leur principe. W: A. Lavignac (red.), Encyclopédie de la musique. T. II. Paris: Librairie Delagrave.
Stachak T. (2021). Muzyczna pracownia 1. Krakow: Euterpe.
Stachyra K. (red.) (2014). Podstawy muzykoterapii. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Stukan J. (2010). Toksyczna psychologia i psychiatria: depresja a samobójstwo. Zdzieszowice: Prometeusz.
Supičić I. (1969). Wstęp do socjologii muzyki. Warszawa: PWN.
Śledziński S. (red.) (1968). Mała encyklopedia muzyki. Warszawa: PWN.
Ślipko T. (2008). Etyczny problem samobójstwa. Krakow: Petrus.
Wierszyłowski J. (1981). Psychologia muzyki. Warszawa: PWN.
Witkowska H. (2021). Samobójstwo w kulturze dzisiejszej. Listy samobójców jako gatunek wypowiedzi i fakt kulturowy. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Zgliński M. (2012). Nowożytny prospekt organowy i jego twórcy. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk.
Zwoliński A. (2024). Socjologia muzyki. Kraków: Petrus.
Żerańska-Kominek S. (1995). Muzyka w kulturze. Wprowadzenie do etnomuzykologii. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
https://streskiler.pl/rola-muzyki-w-naszym-zdrowiu-psychicznym-117-badannaukowych/ [dostęp: 4.12.2024].
Informacje: Homo et Societas, 2024, Nr 9/2024, s. 141-151
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Publikacja: 03.2025
Status artykułu: Otwarte
Licencja: Żadna
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 31
Liczba pobrań: 26