Tom 16, Numer 1

2011

Data publikacji: 04.09.2011

Licencja: Żadna

Redakcja

Redaktor zeszytu Maria Kielar-Turska

Zawartość numeru

Stająca się dorosłość w ujęciu Jeffreya J. Arnetta jako rozbudowana faza liminalna rytuału przejścia

Anna Lipska, Wanda Zagórska

Psychologia Rozwojowa, Tom 16, Numer 1, 2011, s. 9-21

https://doi.org/10.4467/20843879PR.11.001.0174

Artykuł zawiera porównanie etapu rozwojowego rozciągającego się między adolescencją a wczesną dorosłością, nazywanego w ostatnich latach, za Jeffreyem J. Arnettem (2004, 2007), stającą się dorosłością (emerging adulthood), do fazy liminalnej rytuału przejścia w ujęciu Arnolda van Gennepa (1909/2006) i Victora Turnera (2005). Sformułowano tezę mówiącą, iż etap stawania się dorosłym, traktowany obecnie w psychologii zachodniej jako nowy okres rozwojowy, występujący w społeczeństwach wysoce stechnicyzowanych, stanowi daleki, szczątkowy odpowiednik fazy liminalnej (marginalnej) rytuału przejścia, w jej formie rozbudowanej. Zarówno społeczność uczestników tego rytuału w jego fazie liminalnej, zwana przez Turnera communitas, jak i współczesnych ludzi młodych wchodzących w dorosłość charakteryzuje przede wszystkim poczucie „bycia pomiędzy” (in-between). Jedni i drudzy nie są już w swoim poprzednim stanie, ale nie osiągnęli jeszcze nowego. Po zaprezentowaniu koncepcji trójfazowości rytuału przejścia, związanego z nim pojęcia liminalności oraz współczesnego fenomenu wydłużania moratorium psychospołecznego i koncepcji emerging adulthood Arnetta, analizowane są podobieństwa i różnice zachodzące między fazą liminalną a etapem stającej się dorosłości. Drugie z tych zjawisk, związane ściśle ze specyfi ką kultury zachodniej (m.in. degradacją i zanikiem rytuałów przejścia w ich formie tradycyjnej, ukierunkowaniem na konsumpcję i hedonizm), wydaje się mieć swoje źródło również we właściwościach psychicznych ludzi młodych, takich jak np. brak gotowości do podjęcia odpowiedzialności za innych i otoczenia ich troską.

PDF

Czytaj więcej

Styl przywiązania a relacje partnerskie we wczesnej dorosłości

Hanna Liberska, Dorota Suwalska

Psychologia Rozwojowa, Tom 16, Numer 1, 2011, s. 25-39

https://doi.org/10.4467/20843879PR.11.002.0175

Celem prezentowanych tu badań było uzyskanie odpowiedzi na pytanie, czy istnieje związek pomiędzy stylem przywiązania a relacjami partnerskimi, oraz rozpoznanie znaczenia formy związku, czasu jego trwania, liczby poprzednich związków i rodzicielstwa (posiadania dzieci) dla typu przywiązania i jakości relacji partnerów.
Badaniami objęto 120 dorosłych pozostających w różnych formach związku. Podstawowymi narzędziami badawczymi były Kwestionariusz Intymność–Namiętność–Zaangażowanie Ackera i Davisa, Kwestionariusz Stosunków Partnerskich Kurta Hahlwega oraz Kwestionariusz Stylów Przywiązaniowych Mieczysława Plopy.
Założono, że relacje partnerskie istotnie wiążą się ze stylem przywiązania i zachodzi istotny związek między stażem związku partnerów, liczbą ich poprzednich związków, a jakością ich relacji i stylem przywiązania.
Wyniki badań dowiodły istotną korelację stylu przywiązania partnerów i ich relacji w związku. Stwierdzono, że forma i staż związku, liczba poprzednich partnerów, posiadanie dzieci, wykształcenie i płeć mają istotne znaczenie jedynie dla niektórych relacji partnerów. Ponadto wykryto związek między formą związku i liczbą poprzednich partnerów a bezpiecznym stylem przywiązania. Rezultaty badań dostarczyły empirycznej podbudowy do stwierdzenia, że style przywiązania oddziałują na jakość relacji w diadzie.

PDF

Czytaj więcej

Styl przywiązania młodych kobiet a ich satysfakcja z życia w różnych fazach rozwoju rodziny

Alicja Malina

Psychologia Rozwojowa, Tom 16, Numer 1, 2011, s. 41-55

https://doi.org/10.4467/20843879PR.11.003.0176

Celem prezentowanych analiz było ukazanie związku między stylami przywiązania partnerek w różnych fazach rozwoju rodziny i ich satysfakcji z życia. Przeprowadzono badania z udziałem 180 kobiet w fazach narzeczeństwa, kształtowania się więzi małżeńskiej oraz rozwoju postaw rodzicielskich. Do badań zastosowano Kwestionariusz Stylów Przywiązania autorstwa Mieczysława Plopy oraz Skalę Satysfakcji z Życia SWLS w adaptacji Zygfryda Juczyńskiego.
Analizy statystyczne wykazały związek bezpiecznego stylu przywiązania z satysfakcją z życia na wszystkich etapach rozwoju rodziny, przy czym odnotowano wzrost znaczenia bezpiecznego stylu przywiązania w kolejnych fazach rozwojowych. Unikowy styl przywiązania okazał się związany z satysfakcją z życia wśród narzeczonych i kobiet w fazie rozwoju postaw rodzicielskich. Satysfakcja z życia spada wraz ze wzrostem poziomu tego stylu przywiązania i podobnie jak w wypadku stylu bezpiecznego siła jego związku z satysfakcją rośnie na kolejnych etapach rozwoju rodziny. Styl lękowo-ambiwalentny jest negatywnie skorelowany z satysfakcją w życiu jedynie w okresie kształtowania się więzi małżeńskiej.

PDF

Czytaj więcej

Uwarunkowania braku partnera życiowego w percepcji młodych dorosłych żyjących w pojedynkę

Katarzyna Palus

Psychologia Rozwojowa, Tom 16, Numer 1, 2011, s. 57-71

https://doi.org/10.4467/20843879PR.11.004.0177

Prezentowane badania dotyczą uwarunkowań braku partnera życiowego w percepcji młodych dorosłych żyjących w pojedynkę. Przeprowadzono je z zastosowaniem wywiadu narracyjno-biografi cznego w ujęciu Schützego z udziałem 36 osób (22 kobiet i 14 mężczyzn) w wieku 21–30 lat. Podstawą analizy zgromadzonych materiałów była: (1) analiza narracji w ujęciu Schützego i (2) hermeneutyczna analiza autonarracji stosowana m.in. w badaniach Bartosz (2002) dotyczących związku przeżywania macierzyństwa w poszczególnych jego fazach ze zmianą systemu znaczeń i sposobu życia jednostki. W efekcie przeprowadzonych analiz wypowiedzi uczestników zostały pogrupowane w sześć kategorii wskazujących na przyczyny braku partnera z subiektywnej perspektywy respondentów. Odwołując się do języka osób badanych, kategorie te określono następująco: (1) „Nie trafiłam/-em na właściwego/-ą”, (2) „Czas na oddech po rozstaniu”, (3) „Nieśmiałość mi przeszkadza” , (4) „On/ona mnie nie chce”, (5) „Jestem typem samotniczym”, (6) „Dużo pracuję”. Wyniki przeprowadzonych badań pozwalają na ogólnym poziomie sformułować następujące wnioski: (1) młodzi dorośli wskazują na zróżnicowane przyczyny braku partnera życiowego i lokują je zarówno w czynnikach zewnętrznych, jak i wewnętrznych oraz (2) w większości przypadków przyznają oni, że trudno wskazać na jeden tylko powód życia w pojedynkę, gdyż niejednokrotnie jest ono rezultatem powiązanych z sobą kilku okoliczności.

PDF

Czytaj więcej

Teoria umysłu a zimne versus gorące funkcje zarządzające u dzieci w wieku przedszkolnym

Adam Putko

Psychologia Rozwojowa, Tom 16, Numer 1, 2011, s. 73-84

https://doi.org/10.4467/20843879PR.11.005.0178

Głównym celem badania było sprawdzenie, czy zachodzi związek między zdolnością do reprezentowania stanów umysłowych u dzieci w wieku przedszkolnym a rozwojem zimnych i gorących funkcji zarządzających (FZ). W badaniu wzięło udział 44 dzieci w wieku od 3 do 4 lat. Do pomiaru teorii umysłu (TU) zastosowano testy fałszywych przekonań (Gopnik, Astington, 1988; Wimmer, Perner, 1983). Zimne FZ mierzono za pomocą Dwuwymiarowego Testu Sortowania Kart (Frye i in., 1995), natomiast gorące FZ za pomocą zadania Hazard (Kerr, Zelazo, 2004). Biorąc pod uwagę całą badaną grupę, stwierdzono silniejszy związek między poziomem TU a zimnymi FZ w porównaniu z gorącymi. Jednak analiza wyników w podgrupach wiekowych wskazała na różnice we wzorcu powiązań. O ile w grupie 4-latków poziom TU był silniej powiązany z zimnymi FZ niż z gorącymi, to w grupie 3-latków wystąpiła tendencja do silniejszego związku między TU a gorącymi FZ. W dyskusji wskazuje się na implikacje uzyskanych wyników dla problemu relacji między procesami świadomej kontroli myśli i działań a rozwojem TU.

PDF

Czytaj więcej

Funkcje zarządzające u osób w wieku senioralnym o różnym poziomie potrzeb edukacyjnych

Karolina Byczewska-Konieczny, Maria Kielar-Turska

Psychologia Rozwojowa, Tom 16, Numer 1, 2011, s. 85-98

https://doi.org/10.4467/20843879PR.11.006.0179

W wieku senioralnym obserwuje się obniżenie sprawności poznawczej, związane z naturalnymi procesami starzenia się. Pogorszeniu ulegają przede wszystkim funkcje pamięciowe i uwagi (Jagodzińska, 2008; Oberauer, 2006). Wykazano, że poziom kompetencji poznawczych jest silnie związany z procesem uczenia się (Brooks, Weaver, Scialfa, 2006). Osoby w wieku senioralnym, które częściej podejmują aktywności o charakterze intelektualnym, rzadziej skarżą się na problemy w zakresie funkcjonowania poznawczego (Jagodzińska, 2008).
W artykule przedstawiono wyniki badań przeprowadzonych w celu zweryfikowania hipotezy o związku pomiędzy poziomem potrzeb edukacyjnych seniorów a sprawnością ich funkcji zarządzających. W badaniu wzięło udział 25 osób w wieku 71–88 lat. Dokonywano pomiaru potrzeb edukacyjnych oraz poziomu czterech aspektów funkcji zarządzających: elastyczności, hamowania, pamięci operacyjnej oraz planowania. Uzyskane wyniki potwierdzają istnienie związku pomiędzy poziomem potrzeb edukacyjnych seniorów a dwiema funkcjami zarządzającymi: elastyczności oraz pamięcią operacyjną, przy czym najbardziej istotny związek dotyczy elastyczności.

PDF

Czytaj więcej

Sprawozdania i recenzje

Czym jest semiotyka? Sprawozdanie z X Światowego Kongresu Semiotyki “Culture of Communication, Communication of Culture”

Dorota Turska

Psychologia Rozwojowa, Tom 16, Numer 1, 2011, s. 99-104

Czym jest semiotyka? Sprawozdanie z X Światowego Kongresu Semiotyki “Culture of Communication, Communication of Culture” La Coruña, Hiszpania, 22-26 września 2009

PDF

Czytaj więcej

Sign Bilingualism: Language development, interaction, and maintenance in sign language contact situations, Carolina Plaza-Pust, Esperanza Morales-López (red.)

Justyna Kotowicz

Psychologia Rozwojowa, Tom 16, Numer 1, 2011, s. 105-108

RECENZJA

Sign Bilingualism: Language development, interaction, and maintenance in sign language contact situations, Carolina Plaza-Pust, Esperanza Morales-López (red.), John Benjamins Publishing Company Amsterdam/Philadelphia, (2008)

PDF

Czytaj więcej

Pliki do pobrania

Tekst PDF Spis treści PDF

Słowa kluczowe: koncepcja stającej się dorosłości według J.J. Arnetta, faza liminalna rytuału przejścia według A. van Gennepa, style przywiązania, relacje w związku, małżeństwo, narzeczeństwo, kohabitacja, styl przywiązania, satysfakcja z życia, wczesna dorosłość, partner życiowy, życie w pojedynkę, wywiad narracyjno-biograficzny, teoria umysłu, zimne i gorące funkcje zarządzające, starość, funkcje zarządzające, potrzeby edukacyjne

Tom 16, Numer 1

2011 Następne

Zawartość numeru

Sprawozdania i recenzje

Pliki do pobrania

2011