Tom 15, Numer 3

2010

Data publikacji: 14.12.2010

Licencja: Żadna

Redakcja

Redakcja zeszytu Maria Kielar-Turska

Zawartość numeru

Wspomnienie o doktorze Janie Łuczyńskim (1957–2010)

Maria Kielar-Turska

Psychologia Rozwojowa, Tom 15, Numer 3, 2010, s. 7-8

Jan Łuczyński był związany z Krakowem i Uniwersytetem Jagiellońskim. W Krakowie się urodził, zdobył wykształcenie, założył rodzinę i rozpoczął swoją karierę naukową. Ukończył V Liceum Ogólnokształcące im. Augusta Witkowskiego, a następnie podjął studia psychologiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Pracę doktorską przygotowywał pod kierunkiem prof. dr hab. Marii Przetacznik-Gierowskiej, kontynuatorki badań Stefana Szumana nad rozwojem dziecka. W Zakładzie Psychologii Rozwojowej i Wychowawczej, gdzie pracował od roku 1982, pełnił funkcję asystenta i adiunkta. W 1997 roku przeniósł się do Zakładu Zarządzania w Oświacie na Wydziale Zarządzania, gdzie pełnił funkcję kierownika Zakładu oraz zastępcy dyrektora Instytutu Spraw Publicznych do spraw studenckich. Na tym wydziale był współtwórcą zarządzania humanistycznego. (Fragment)

PDF

Czytaj więcej

Idea wielopoziomowości rozwoju osobowego a narracje autobiograficzne

Psychologia Rozwojowa, Tom 15, Numer 3, 2010, s. 11-17

Narracja autobiografi czna jest sposobem ujmowania rzeczywistości, pozwalającym na ciągłe porządkowanie, scalanie i nadawanie nowych znaczeń doświadczeniom życiowym człowieka. Analiza narracji autobiograficznych osób odznaczających się wysokim poziomem opisanego przez Erika Eriksona wymiaru generativity (zaangażowanie w przekazywanie wartości i wspieranie rozwoju młodszych pokoleń) wykazała różnice w strukturze i treści opowieści w porównaniu z autonarracjami osób z niskim poziomem generativity (McAdams, Diamond, Mansfield i de St. Aubin, 1997). Jedną z zasadniczych różnic w zakresie struktury jest dominacja w pierwszej z wymienionych grup sekwencji typu redemption (subiektywne przewartościowanie sytuacji z negatywnej na pozytywną) nad sekwencjami określonymi jako contamination (przewartościowanie sytuacji z pozytywnej na negatywną).
W kontekście omawianych badań interesujące wydaje się pytanie, czy poczynione obserwacje dominacji określonego rodzaju przewartościowań można powiązać z ideą wielopoziomowości rozwoju osobowego. Jak przemiany rozwojowe związane z poszerzaniem świadomego dysponowania obszarem osobistej wolności jednostki odzwierciedlają się w sposobie konstruowania autobiografi i? Analiza przykładowych narracji autobiograficznych osób, które osiągnęły wysoki poziom rozwoju osobowego, sugeruje możliwość powiązania założeń o wielopoziomowości rozwoju osobowego z takimi cechami charakterystycznymi autonarracji, jak: odnalezienie spójności złożonych wątków opowieści, przewaga przewartościowań typu redemption czy integrowanie motywów podstawowych w treści narracji.

PDF

Czytaj więcej

Zmiany w zakresie postrzegania i oceny własnego ciała wśród kobiet od okresu dojrzewania do dorosłości

Marta Kochan-Wójcik, Joanna Piskorz

Psychologia Rozwojowa, Tom 15, Numer 3, 2010, s. 21-32

W artykule zebrano prawidłowości i tendencje zmian rozwojowych w obrazie kobiecego ciała, jakie ujawniły się w badaniach przeprowadzonych w grupie 476 dziewcząt i kobiet w wieku 13–50 lat. W analizach zostały wyodrębnione trzy granice wiekowe, związane z pojawianiem się znaczących zmian w postrzeganiu ciała. Pierwszą zaobserwowano około 18. roku życia, co wyznacza przejście nastolatek w wiek dorosłości i jednocześnie rozpoczyna okres odczuwania największej satysfakcji z własnego wyglądu. Wejście kobiet w wieku 25 lat w kolejny etap rozwoju psychospołecznego, rozwojowo związany z zadaniem zakładania rodziny i rozpoczęciem aktywności zawodowej, wyznacza dalsze zmiany w obrazie ciała. Wreszcie tak zwany kryzys środka życia to punkt zwrotny nie tylko w zakresie gromadzenia doświadczeń, przemyśleń i kompetencji przedstawicielek płci pięknej, ale także w obszarze oceny i sposobu postrzegania własnej sylwetki.

PDF

Czytaj więcej

Doświadczanie sytuacji traumatycznych a zjawisko potraumatycznego rozwoju u młodzieży

Nina Ogińska-Bulik

Psychologia Rozwojowa, Tom 15, Numer 3, 2010, s. 33-43

Celem podjętych badań było ustalenie, jakich sytuacji traumatycznych doświadcza młodzież, czy występuje u niej zjawisko potraumatycznego rozwoju, czyli pozytywne zmiany, które są rezultatem podejmowanych prób poradzenia sobie z traumą, oraz sprawdzenie czy płeć, wiek, rodzaj doświadczanej traumy i czas, jaki upłynął od wydarzenia, wiążą się z tymi zmianami. W badaniach uczestniczyło 165 nastolatków (52% stanowiły dziewczęta, 48% chłopcy) w wieku 14–16 lat. Wykorzystano polską adaptację Posttraumatic Growth Inventory (PTGI). 72% spośród badanych nastolatków doświadczyło wydarzenia traumatycznego. Najczęściej były to: utrata ukochanej osoby (33%), przewlekła lub ostra choroba, wypadek lub uraz, poważne trudności fi nansowe (po 13,3%) oraz rozwód rodziców (9,9%). 58% spośród badanych nastolatków ujawniło pozytywne zmiany w stopniu co najmniej przeciętnym. Zmiany te były większe w zakresie percepcji siebie, relacji z innymi i doceniania życia niż w sferze duchowej. Płeć, wiek, rodzaj doświadczonej traumy oraz czas, jaki upłynął od wydarzenia traumatycznego, nie są związane z nasileniem potraumatycznego rozwoju w badanej grupie młodzieży.

PDF

Czytaj więcej

Rodzaje wewnętrznych granic w rodzinie a społeczne kompetencje młodzieży

Kinga Kaleta

Psychologia Rozwojowa, Tom 15, Numer 3, 2010, s. 43-56

W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących oceny rodzinnych uwarunkowań efektywności społecznego funkcjonowania młodzieży. Zgodnie z teorią Salvadora Minuchina (1974) założono, że nieprawidłowe wewnętrzne granice w rodzinie między podsystemami rodzice i dzieci (nadmiernie sztywne lub rozproszone) kształtują mniejsze kompetencje młodzieży do funkcjonowania w trudnych sytuacjach społecznych, podczas gdy jednostki z rodzin o wyraźnych, jasnych granicach są bardziej skuteczne w takich sytuacjach, jak: kontakt intymny, ekspozycja społeczna oraz wymagających asertywności.
Analizie poddano dane od 345 osób dorastających w systemach rodzinnych o różnej przepuszczalności wewnętrznych granic. W badaniach zastosowano zmodyfi kowaną wersję skali Analiza Środowiska Rodzinnego Marii Ryś (2004) oraz Kwestionariusz Kompetencji Społecznych Anny Matczak (2001). Wyniki przeprowadzonej analizy wariancji wykazały, że młodzież z poszczególnych typów rodzin różni się istotnie poziomem efektywności w trudnych sytuacjach interpersonalnych.

PDF

Czytaj więcej

Cechy osobowości a decyzje adolescentów dotyczące planów edukacyjnych i zawodowych

Katarzyna Markiewicz, Bożydar L. J. Kaczmarek, Małgorzata Kostka-Szymańska

Psychologia Rozwojowa, Tom 15, Numer 3, 2010, s. 57-70

Jednym z ważniejszych zadań rozwojowych okresu późnej adolescencji jest konieczność podejmowania względnie niezależnych decyzji, dotyczących planowania własnej przyszłości (Kanfer, Wanberg, Kantrowitz, 2001). Liczne badania pokazują, że realizacja tego zadania może nastręczać wielu problemów (Super, 1963; Super, Savickas, Super 1996; Webber, 1990; Borgen, Amundson, 2010). Celem podjętych badań było zdefi niowanie mechanizmów decyzyjnych związanych z planowaniem kariery zawodowej przez adolescentów oraz ustalenie ich związku z cechami osobowości. W badaniach uczestniczyło 116 uczniów klas maturalnych. Posłużono się inwentarzem osobowości NEO- -FFI (Neo-Five Factor Inventory) oraz ankietą własnego autorstwa. Analiza uzyskanych wyników wskazuje na istnienie związku między wyborami dotyczącymi dalszego kształcenia a cechami osobowości mierzonymi inwentarzem NEO-FFI. Istotny wpływ miały: neurotyczność, ekstrawersja, ugodowość i sumienność.

PDF

Czytaj więcej

Rola rodziny i rówieśników w procesie kształtowania się skłonności do kupowania kompulsywnego wśród nastolatków

Małgorzata Niesiobędzka

Psychologia Rozwojowa, Tom 15, Numer 3, 2010, s. 71-80

Od lat 90. można zaobserwować wzrost zainteresowania zachowaniami konsumenckimi dzieci i młodzieży, szczególnie ich wydatkami i wpływem na decyzje konsumenckie podejmowane w rodzinie oraz przebiegiem procesu socjalizacji konsumenckiej. Dorastanie w kulturze konsumpcji i materializmu może prowadzić do rozwijania się dysfunkcjonalnych zachowań konsumenckich, na przykład kupowania kompulsywnego. Wynikające z nieodpartej i niekontrolowanej żądzy nabywanie, bez względu na konsekwencje, określa się jako kupowanie kompulsywne. Celem badań własnych było ustalenie, jaki wpływ na skłonność do kupowania kompulsywnego w okresie dorastania ma konstruowany w rodzinie prawidłowy i nieprawidłowy wzór tworzenia oraz korzystania z zasobów fi nansowych, a także podatność na wpływ rówieśników. Analiza statystyczna wykazała, że na kupowanie kompulsywne istotny wpływ ma podatność na opinie kolegów i koleżanek na temat decyzji konsumenckich jednostki. Uzyskane wyniki potwierdziły także znacząca rolę nieprawidłowego wzoru tworzenia i korzystania z zasobów fi nansowych oraz rolę płci.

PDF

Czytaj więcej

Sprawozdania i recenzje

Peter K. Smith (2010), Children and Play

Anna Szczypczyk

Psychologia Rozwojowa, Tom 15, Numer 3, 2010, s. 83-88

RECENZJA: Peter K. Smith (2010), Children and Play. Oxford: Willey-Blackwell

PDF

Czytaj więcej

Adam Winsler, Charles Fernyhough, Ignacio Montero (red.) (2009), Private Speech, Executive Functioning and the Development of Verbal Self-Regulation

Małgorzata Stępień-Nycz

Psychologia Rozwojowa, Tom 15, Numer 3, 2010, s. 89-94

RECENZJA: Adam Winsler, Charles Fernyhough, Ignacio Montero (red.) (2009), Private Speech, Executive Functioning and the Development of Verbal Self-Regulation. Cambridge: Cambridge University Press 2009

PDF

Czytaj więcej

Sprawozdanie z konferencji naukowej „Muzyka a Zdrowie Człowieka w Perspektywie Psychologicznej”

Małgorzata Kaczor

Psychologia Rozwojowa, Tom 15, Numer 3, 2010, s. 95-97

Sprawozdanie z konferencji naukowej „Muzyka a Zdrowie Człowieka w Perspektywie Psychologicznej”, Kraków, 23 września 2010

PDF

Czytaj więcej

Pliki do pobrania

Tekst PDF Spis treści PDF

Słowa kluczowe: narracje autobiografi czne, rozwój osobowy, przemiany rozwojowe, percepcja kobiecego ciała, percepcja cielesności, obraz ciała, zmiany w ocenie ciała, wydarzenia traumatyczne, potraumatyczny rozwój, Inwentarz Rozwoju Potraumatycznego, nastolatki, adolescencja, systemy rodzinne, wewnętrzne granice w rodzinie, społeczne kompetencje, kontakt intymny, ekspozycja społeczna, asertywność, adolescencja, decyzje zawodowe, cechy osobowości, przemiany gospodarcze, socjalizacja konsumencka, kupowanie kompulsywne, dorastanie

Tom 15, Numer 3

2010 Następne

Zawartość numeru

Sprawozdania i recenzje

Pliki do pobrania

2010