Stająca się dorosłość w ujęciu Jeffreya J. Arnetta jako rozbudowana faza liminalna rytuału przejścia
Wybierz format
RIS BIB ENDNOTEStająca się dorosłość w ujęciu Jeffreya J. Arnetta jako rozbudowana faza liminalna rytuału przejścia
Data publikacji: 05.09.2011
Psychologia Rozwojowa, 2011, Tom 16, Numer 1, s. 9-21
https://doi.org/10.4467/20843879PR.11.001.0174Autorzy
Stająca się dorosłość w ujęciu Jeffreya J. Arnetta jako rozbudowana faza liminalna rytuału przejścia
Artykuł zawiera porównanie etapu rozwojowego rozciągającego się między adolescencją a wczesną dorosłością, nazywanego w ostatnich latach, za Jeffreyem J. Arnettem (2004, 2007), stającą się dorosłością (emerging adulthood), do fazy liminalnej rytuału przejścia w ujęciu Arnolda van Gennepa (1909/2006) i Victora Turnera (2005). Sformułowano tezę mówiącą, iż etap stawania się dorosłym, traktowany obecnie w psychologii zachodniej jako nowy okres rozwojowy, występujący w społeczeństwach wysoce stechnicyzowanych, stanowi daleki, szczątkowy odpowiednik fazy liminalnej (marginalnej) rytuału przejścia, w jej formie rozbudowanej. Zarówno społeczność uczestników tego rytuału w jego fazie liminalnej, zwana przez Turnera communitas, jak i współczesnych ludzi młodych wchodzących w dorosłość charakteryzuje przede wszystkim poczucie „bycia pomiędzy” (in-between). Jedni i drudzy nie są już w swoim poprzednim stanie, ale nie osiągnęli jeszcze nowego. Po zaprezentowaniu koncepcji trójfazowości rytuału przejścia, związanego z nim pojęcia liminalności oraz współczesnego fenomenu wydłużania moratorium psychospołecznego i koncepcji emerging adulthood Arnetta, analizowane są podobieństwa i różnice zachodzące między fazą liminalną a etapem stającej się dorosłości. Drugie z tych zjawisk, związane ściśle ze specyfi ką kultury zachodniej (m.in. degradacją i zanikiem rytuałów przejścia w ich formie tradycyjnej, ukierunkowaniem na konsumpcję i hedonizm), wydaje się mieć swoje źródło również we właściwościach psychicznych ludzi młodych, takich jak np. brak gotowości do podjęcia odpowiedzialności za innych i otoczenia ich troską.
Arnett J.J. (2004), Emerging adulthood: The Winding Road from the Late Teens Through the Twenties. New York: Oxford University Press.
Arnett J.J. (2007), Adolescence and Emerging Adulthood: A Cultural Approach. New Jersey: Pearson Education.
Arnett J.J., Tanner J.L. (2005), Emerging Adults in America: Coming of Age in the 21st Century. Washington: American Psychological Association Press.
Basko N. (2009), Prywatna koncepcja wejścia w dorosłość i status dorosłości u młodych dorosłych w Polsce i na Ukrainie. Nieopublikowana praca magisterska pod kier. W. Zagórskiej. Instytut Psychologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa.
Dajczer T., ks. (1979), Religijny charakter inicjacji plemiennej. Studia Theologica Varsaviensia, 1, 143–171.
Dajczer T., ks. (1984), Inicjacje i ich wymiar kosmiczny u ludów Kalifornii. Warszawa: Wydawnictwo ATK.
Deflem, M. (2002), Rytuał, anty-struktura i religia, czyli Victora Turnera procesualna analiza symboli.
Konteksty, 1-2 . Źródło: http://victorturner.webpark.pl/opus.html. Pozyskano 10 stycznia 2010.
Eliade M. (1996), Sacrum i profanum. O istocie religijności. Warszawa: Pańswowy Instytut Wydawniczy.
Eliade M. (1997), Inicjacja, obrzędy, stowarzyszenia tajemne. Kraków: Znak (wyd. oryg. 1959).
Eliade M. (1998), Aspekty mitu. Warszawa. Wydawncitwo KR (wyd. oryg. 1963).
Erikson E. (1968), Youth and Crisis. New York–London: W.W. Norton & Company.
Erikson E. (2004), Tożsamość a cykl życia. Poznań: Zysk i s-ka. (wyd. oryg. 1959).
Gendreau J. (1998), L’adolescence et ses «rites» de pasage. Paris: Desclée de Brouwer.
Gennep A. van (2006), Obrzędy przejścia. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy (wyd. oryg. 1909).
Goodman P., Goodman P. (1947), Communitas: Means of Livelihood and Ways of Life. Chicago: University of Chicago Press.
Góral M., Zagórska W. (2006), Fenomen wydłużania się moratorium psychospołecznego [w:] B. Bykowska, M. Szulc (red.). Zagrożenia współczesnej młodzieży polskiej – w poszukiwaniu tożsamości… (141–152). Gdańsk: Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego.
Joniec-Bubula K. (2000), Rola rytuałów przejścia w tworzeniu się tożsamości w okresie dorastania [w:] A. Gałdowa, (red.). Tożsamość człowieka (165–183). Kraków: Wydawnictwo UJ.
Kazimierczak K. (2004), „Rycerstwo” – zabawa czy styl życia? Analiza socjologiczna. Nieopublikowana praca magisterska pod kier. W. Pawlika. Instytut Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Kopeć A. (2001), Uczestnictwo młodych dorosłych w rzeczywistości wykreowanej techno i jego funkcje psychologiczne. Nieopublikowana praca magisterska pod kier. W. Zagórskiej. Wydział Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Liberska H. (2007), Współczesny obraz moratorium [w:] B. Harwas-Napierała, H. Liberska (red.). Tożsamość a współczesność. Nowe tendencje i zagrożenia (25–51). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Matuszewska J. (2006), Motywacja młodych dorosłych do uczestnictwa w Ruchu Rycerskim i jej uwarunkowania rozwojowe. Nieopublikowana praca magisterska pod kier. W Zagórskiej. Wydział Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Mead M. (2000), Kultura i tożsamość. Studium dystansu międzypokoleniowego. Warszawa: PWN (wyd. oryg. 1970).
Pawlik J.J. (2006), Antropologiczne badania rytuału [w:] M. Filipiak, M. Rajewski (red.). Rytuał. Przeszłość i teraźniejszość (19–37). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Pęczak M. (1992), Mały słownik subkultur młodzieżowych. Warszawa: Semper.
Rayzacher A., Świeżak K. (2000), Najgroźniejsze pędzle. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza.
Sińczuch M. (2002), Wchodzenie w dorosłość w warunkach zmiany społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Sulima R. (2000), Antropologia codzienności. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Surma M. (2007), Wydłużająca się droga ku dorosłości. Próba weryfi kacji empirycznej koncepcji emerging adulthood Jeffreya J. Arnetta w warunkach polskich. Nieopublikowana praca magisterska pod kierunkiem W. Zagórskiej. Wydział Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Szlendak T. (1998), Technomania. Cyberplemię w zwierciadle socjologii. Toruń: Graffi ti BC.
Turner V. (2005a), Od rytuału do teatru. Warszawa: Ofi cyna Wydawnicza Volumen (wyd. oryg. 1986).
Turner V. (2005b), Gry społeczne, pola i metafory. Symboliczne działanie w społeczeństwie. Kraków: Wydawnictwo UJ (wyd. oryg. 1975).
Van de Velde C. (2008), Devenir adult. Sociologie comparée de la jeunesse en Europe. Paris: PUF.
Zagórska W. (2000), Symboliczne przeniesienie i uczestnictwo człowieka dorosłego w rzeczywistości wykreowanej kulturowo. Psychologia Rozwojowa, 3–4, 343–357.
Zagórska W. (2004), Uczestnictwo młodych dorosłych w rzeczywistości wykreowanej kulturowo. Doświadczenie, funkcje psychologiczne. Kraków: UNIVERSITAS.
Zagórska W. (2008), Homo ludens – homo mythicus. Nowe podejście do aktywności ludycznej w dorosłości. Psychologia Rozwojowa, 1, 69–83.
Zagórska W. (2009), Participation in Rave-created Reality as a Substitute for Seeking Values in the Mythos’ Sphere [w:] W. Zagórska, J. Cieciuch, D. Buksik (red.). Axiological Aspects of Development in Youth (131–162). Warszawa: Wydawnictwo UKSW.
Informacje: Psychologia Rozwojowa, 2011, Tom 16, Numer 1, s. 9-21
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Stająca się dorosłość w ujęciu Jeffreya J. Arnetta jako rozbudowana faza liminalna rytuału przejścia
Jeffrey J. Arnett’s Concept of Emerging Adulthood as an Extended Liminal Phase of the Rite of Passage
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Dewajtis 5, Warszawa
Instytut Psychologii, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 01-938 Warszawa, ul. Wóycickiego 1/3
Wydział Psychologii, Uniwersytet Warszawski, Warszawa
Publikacja: 05.09.2011
Status artykułu: Otwarte
Licencja: Żadna
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 5510
Liczba pobrań: 13579