FAQ

Prace Geograficzne

logo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Wyniki wyszukiwania

wyszukiwarka prosta

szukaj np. “cognitive architectures” AND 1993-200 NOT Urban
wyszukiwanie zaawansowane
np. 1234-6789
np. 10.4467/16890027AP.16.022.6009
np. Uniwersytet Jagielloński

Zeszyt 172

Udostępnij udostępnij __T_ARROW_DOWN

2023 Następne

https://doi.org/10.4467/20833113PG.23.3

Data publikacji: 02.2024

Opis

Publikacja dofinansowana ze środków budżetu państwa w ramach programu Ministra Edukacji i Nauki pod nazwą „Doskonała Nauka – Wsparcie konferencji naukowych” nr projektu DNK/SP/550155/2022 kwota dofinansowania 73 550 PLN całkowita wartość projektu 106 036 PLN.

Licencja: CC BY ikona licencji

Redakcja

Redakcja zeszytu Monika Murzyn-Kupisz

Zawartość numeru

Marek Grochowicz

Prace Geograficzne, Zeszyt 172, 2023, s. 7 - 30

https://doi.org/10.4467/20833113PG.23.013.19200
Miasta historyczne zyskały w ostatnich latach na atrakcyjności w oczach turystów dzięki modzie na krótkie podróże miejskie (tzw. city breaks) i dostrzeżenie uroków korzystania z przestrzeni historycznych dzielnic. Wzrost liczby turystów w historycznych przestrzeniach miast przyniósł zarówno pozytywne skutki (np. korzyści ekonomiczne, przyśpieszenie procesów rewitalizacji), jak i negatywne (np. pogorszenie jakości życia, rosnące zatłoczenie i ceny nieruchomości mieszkalnych) dla miast i ich mieszkańców. Kryzys wywołany pandemią COVID-19 i związane z nim ograniczenia możliwości podróżowania rozpoczęły dyskusję na temat przyszłości historycznych dzielnic i zmian, jakie powinny zostać wprowadzone, aby ograniczyć niepożądane przez społeczności lokalne oddziaływanie turystyki na śródmieścia miast. Korzystając z opracowań naukowych, danych zastanych i informacji pozyskanych z wywiadów pogłębionych przeprowadzonych przez autora w 2022 r., analizie z tej perspektywy zostały poddane przemiany oraz polityka miejska wobec historycznej dzielnicy śródmiejskiej Florencji, miasta wpisanego na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. We Florencji w trakcie trwania pandemii była kontynuowana debata dotycząca pożądanych kierunków zmian w podejściu władz miasta do jego historycznego centrum, czego efektem było m.in. wypracowanie wspólnie z mieszkańcami nowego planu zarządzania obszarem UNESCO. Problemy funkcjonowania zabytkowej dzielnicy wyeksponowane przez pandemię stały się motorem napędowym do zainicjowania procesu zmian. Część proponowanych rozwiązań jest już obecna w lokalnych dokumentach miejskich i jest sukcesywnie wdrażana. Kwestią dyskusyjną pozostaje jednak skuteczność wprowadzonych przez władze lokalne instrumentów zarządzania dzielnicą śródmiejską i możliwość ich rzeczywistego wpływu na sposób funkcjonowania historycznego centrum miasta w postpandemicznych warunkach.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Weronika Hughes, Katarzyna Leśniewska-Napierała, Edyta Masierek

Prace Geograficzne, Zeszyt 172, 2023, s. 31 - 55

https://doi.org/10.4467/20833113PG.23.014.19201
W artykule przedstawione zostało rozmieszczenie przestrzenne projektów wdrożonych w ramach Budżetu Obywatelskiego (BO) w Łodzi w latach 2013–2019 na tle obszaru rewitalizacji. Autorzy dokonują analizy przedsięwzięć, ich systematyzacji oraz oceny pod kątem realizacji celów, jakie wyznaczone zostały w programie rewitalizacji. Artykuł wpisuje się w dyskusję naukową na temat uczestnictwa lokalnej społeczności w życiu miasta, w szczególności w zmianach dokonywanych w jego przestrzeni, a także skuteczności stosowania i roli narzędzia partycypacyjnego, jakim jest budżet obywatelski. Może też stanowić inspirację dla samorządów do świadomego przygotowywania i wykorzystywania tego instrumentu w procesach rewitalizacji miast.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Liliana Janik

Prace Geograficzne, Zeszyt 172, 2023, s. 57 - 81

https://doi.org/10.4467/20833113PG.23.015.19202
Budżet obywatelski (BO) jako narzędzie angażowania mieszkańców we współdecydowanie o mieście zdobywa coraz większą popularność. Pierwszy BO w Polsce został zorganizowany w 2011 r. w Sopocie, natomiast w Katowicach mechanizm ten wykorzystywany jest od 2014 r.. W latach 2016–2021 na realizację zwycięskich zadań miasto przeznaczyło ponad 117 mln zł. Szeroko rozumiana tematyka zieleni zajmuje relatywnie istotne miejsce wśród projektów wybieranych w BO. Wynika to z faktu, iż tereny zieleni odgrywają istotną rolę w życiu mieszkańców miast, będąc miejscem rekreacji i spotkań. Pełnią także szereg funkcji ekologicznych, m.in. jako środowisko życia roślin i zwierząt czy też bariera dla hałasu oraz zanieczyszczeń powietrza. Spośród 13 kategorii tematycznych wyodrębnionych na podstawie analizy wniosków ze zgłaszanymi przez mieszkańców propozycjami projektów do BO w Katowicach zieleń znalazła się na szóstym miejscu pod względem popularności wśród zadań wybranych do realizacji. W latach 2016–2021 w około jednej dziesiątej zwycięskich projektów ich autorzy, jako przynajmniej jeden z celów, uwzględnili działania związane z zielenią. Miejsce zieleni w katowickich BO na przestrzeni lat ugruntowało się, a odsetek wybranych w drodze głosowania projektów dotyczących tej tematyki nie ulegał znacznym zmianom. Jednak, zgodnie z wynikami głosowań w BO, dla mieszkańców wciąż istotniejsze od terenów zielonych wydają się działania związane z m.in. infrastrukturą drogową, komunikacją, bezpieczeństwem czy instytucjami świadczącymi podstawowe usługi w mieście. Co więcej, w ramach BO bardzo rzadko proponuje się i implementuje bardziej innowacyjne formy zieleni w mieście.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Joanna Jamróz-Woźniak

Prace Geograficzne, Zeszyt 172, 2023, s. 83 - 102

https://doi.org/10.4467/20833113PG.23.016.19203
Celem pracy jest wskazanie powiązań między wykorzystaniem elementów dziedzictwa kulturowego i tożsamości lokalnej a jakością projektów przestrzeni publicznych realizowanych na terenach wiejskich. Badanie, przeprowadzone przez autorkę na próbie 231 inwestycji, które zostały dofinansowane ze środków Unii Europejskiej na operację pod nazwą „Kształtowanie przestrzeni publicznej”, w ramach działania „Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020, wykazało, że polska wieś jest miejscem rozwoju ogólnodostępnych funkcji sportowych i rekreacyjnych, jednak przeważnie w przestrzeniach o niskim stopniu innowacyjności, schematycznych oraz niewykorzystujących swoich lokalnych potencjałów i tradycji. Jednocześnie analiza projektów zrealizowanych w ramach Programu potwierdziła, że podkreślenie tożsamości lokalnej i historii danego miejsca jest związane z innowacyjnym podejściem do projektowania ruralistycznego, a w efekcie może oddziaływać na holistyczną ocenę i walory danej inwestycji. Wykorzystanie elementu genius loci stanowi czynnik, który w istotnym stopniu wpływa na wartość przestrzeni publicznej, pozwala na zachowanie odrębności oraz wspiera rozwój poszczególnych miejscowości w Polsce. Wyniki badania sugerują, że odwołanie do elementów dziedzictwa kulturowego i tożsamości lokalnej może przyczynić się do odwrócenia negatywnych zjawisk obserwowanych w fizjonomii obszarów wiejskich w ostatnich latach, takich jak typizacja form architektonicznych narzucająca powszechną unifikację, a także odcięcie od lokalnych zwyczajów i tożsamości miejsca.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Ewa Jarecka-Bidzińska, Zofia Wiosna, Magdalena Sender

Prace Geograficzne, Zeszyt 172, 2023, s. 103 - 126

https://doi.org/10.4467/20833113PG.23.017.19204
Współczesne rozumienie osiedla społecznego staje się alternatywą, a jednocześnie odpowiedzią na liczne mankamenty oraz problemy wielu dużych współczesnych, homogenicznych osiedli mieszkaniowych i wyzwania związane z kształtowaniem ładu przestrzennego w dużych miastach. Stworzone przed drugą wojną światową koncepcje osiedli społecznych nabierają obecnie nowego znaczenia w kontekście licznie powstających nowych, chaotycznie zaplanowanych zespołów mieszkalnych. Najistotniejszymi kwestiami związanymi z ideą osiedli społecznych są kształtowanie lokalnej społeczności i wzmacnianie więzi społecznych przez właściwe zagospodarowanie przestrzenne oraz zróżnicowaną strukturę społeczną, obejmującą również mieszkańców, których sytuacja życiowa i materialna jest trudniejsza. Jest to realizowane przez zdywersyfikowane formy dostępu do mieszkań (m.in. lokale komunalne i socjalne) i różne formy dofinansowania zakupu i wynajmu mieszkań. W niniejszym artykule przeanalizowano potencjał rozwojowy w tym zakresie wybranego obszaru typu brownfield w Warszawie. Opisana teoretyczna wizja urbanistycznej koncepcji rewitalizacyjnej przewiduje zabudowę miastotwórczą o charakterze osiedla społecznego na terenie pierwotnie zajmowanym przez nieistniejące już fortyfikacje, a następnie przez zakłady przemysłowe w dzielnicy Wola. Teoretyczny program osiedla obejmuje ważne towarzyszące funkcji mieszkalnej udogodnienia społeczne (szkoła, przedszkole, przychodnia, dom kultury, placówki handlowe) oraz zróżnicowane, otwarte i ogólnodostępne publiczne przestrzenie, w tym obszary zieleni.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Joanna Hibner, Antoni Zięba, Bogusława Filar, Karolina Taczanowska

Prace Geograficzne, Zeszyt 172, 2023, s. 127 - 145

https://doi.org/10.4467/20833113PG.23.018.19205
Obszary chronione odgrywają istotną rolę jako atrakcje, przyciągające do roku dużą liczbę turystów. Od ubiegłego stulecia, osoby zarządzające obszarami chronionymi oraz naukowcy starają się wyznaczyć wskaźniki określające maksymalną liczbę turystów, którzy mogą odwiedzić dany obszar bez wywierania dużego wpływu na jego środowisko. W rezultacie tych starań, powstała teoria chłonności turystycznej (Carrying Capacity – CC), która obecnie przekształciła się w koncepcję zwaną Granicami Akceptowalnych Zmian (Limits of Acceptable Changes – LAC). Koncepcja ta opiera się na oczekiwanych warunkach, jakie powinny być zastane na obszarze chronionym zarówno w aspekcie ekologicznym, jak i społecznym. Celem badań jest określenie dopuszczalnego, w ocenie turystów, poziomu zatłoczenia w sąsiedztwie górnych stacji kolejek linowych zlokalizowanych na obszarze Tatr oraz dodatkowo uzyskanie informacji na temat wpływu poszczególnych czynników na różnice w postrzeganiu zatłoczenia przez turystów. Dane ujęte w analizie zgromadzono w ramach dwóch projektów badawczych: w rejonie Kasprowego Wierchu (Polska) oraz Łomnickiego Stawu (Skalnaté Pleso, Słowacja). W celu uzyskania informacji na temat postrzegania zatłoczenia przez turystów, przeprowadzono badania ankietowe w sezonie letnim 2014 i 2015 w obu obszarach. Wyniki badań wskazują, że poziom akceptacji zatłoczenia maleje wraz ze wzrostem liczby turystów w obszarach badawczych i jest również zależny od miejsca. Poziom akceptacji zatłoczenia zależy także od innych czynników, tj.: wykształcenie respondentów, rodzaj zakupionego biletu czy wielkość grupy.
Pobierz PDF PDF
Czytaj więcej Następne

Pliki do pobrania

Pobierz PDF Strony tytułowe i redakcyjne UNKOWN Pobierz PDF Wydawnictwa IGiGP UJ UNKOWN Pobierz PDF Spis treści PDF