Wykorzystanie elementów dziedzictwa kulturowego i tożsamości lokalnej a jakość przestrzeni publicznej na obszarach wiejskich w Polsce
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEData publikacji: 02.2024
Prace Geograficzne, 2023, Zeszyt 172, s. 83 - 102
https://doi.org/10.4467/20833113PG.23.016.19203Autorzy
Wykorzystanie elementów dziedzictwa kulturowego i tożsamości lokalnej a jakość przestrzeni publicznej na obszarach wiejskich w Polsce
Celem pracy jest wskazanie powiązań między wykorzystaniem elementów dziedzictwa kulturowego i tożsamości lokalnej a jakością projektów przestrzeni publicznych realizowanych na terenach wiejskich. Badanie, przeprowadzone przez autorkę na próbie 231 inwestycji, które zostały dofinansowane ze środków Unii Europejskiej na operację pod nazwą „Kształtowanie przestrzeni publicznej”, w ramach działania „Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020, wykazało, że polska wieś jest miejscem rozwoju ogólnodostępnych funkcji sportowych i rekreacyjnych, jednak przeważnie w przestrzeniach o niskim stopniu innowacyjności, schematycznych oraz niewykorzystujących swoich lokalnych potencjałów i tradycji. Jednocześnie analiza projektów zrealizowanych w ramach Programu potwierdziła, że podkreślenie tożsamości lokalnej i historii danego miejsca jest związane z innowacyjnym podejściem do projektowania ruralistycznego, a w efekcie może oddziaływać na holistyczną ocenę i walory danej inwestycji. Wykorzystanie elementu genius loci stanowi czynnik, który w istotnym stopniu wpływa na wartość przestrzeni publicznej, pozwala na zachowanie odrębności oraz wspiera rozwój poszczególnych miejscowości w Polsce. Wyniki badania sugerują, że odwołanie do elementów dziedzictwa kulturowego i tożsamości lokalnej może przyczynić się do odwrócenia negatywnych zjawisk obserwowanych w fizjonomii obszarów wiejskich w ostatnich latach, takich jak typizacja form architektonicznych narzucająca powszechną unifikację, a także odcięcie od lokalnych zwyczajów i tożsamości miejsca.
Bogdanowski J., 1997, Procesy osadnicze i przemiany architektoniczno-krajobrazowe (1939–1970), [w:] Z. Noga (red.), Osadnictwo i krajobraz od schyłku średniowiecza po współczesność, Zarząd Zespołu Parków Krajobrazowych w Krakowie, Kraków, 69–86.
Braun H., Dimroth D., Pieper F., 1978, Kernbebauubg landlichger Orte, Funktionswandel, Nutzung und Gestaltung, dargestellt an Beispielen in Nordrhein-Westfalen, Verlag für Wirtschaft und Verwaltung Hubert Wingen, Essen, 1978.
Czapiewska G., 2018, Kształtowanie wiejskich przestrzeni publicznych przykład konkursu „Najlepsza przestrzeń publiczna województwa pomorskiego”, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica, 33, 5–25.
Francis J., Giles-Corti B., Wood L., Knuiman M., 2012, Creating sense of community: The role of public space, Journal of Environmental Psychology, 32(4), 401–409.
Górka A., 2012, Krajobraz przestrzeni publicznej wsi. Zagadnienia planowania i projektowania ruralistycznego, Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk.
Jaszczak A., 2019, Planowanie przestrzeni publicznej na wsi w województwie warmińsko-mazurskim, Studia Obszarów Wiejskich, 54, 101–111.
Korzeniowska A., 2021, Rola i znaczenie tradycji miejsca w rozwoju przestrzennym wsi na przykładzie Zamagurza Spiskiego, praca doktorska, Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej, Kraków.
Micek M., Staszewska S., 2019, Urban and rural public spaces: Development issues and qualitative assessment, Bulletin of Geography. Socio-Economic Series, 45, 75–93.
Murzyn-Kupisz M., Działek J., 2013, Cultural heritage in building and enhancing social capital, Journal of Cultural Heritage Management and Sustainable Development, 3(1), 35–54.
Murzyn-Kupisz M., Hołuj D., Działek J., 2022, Społeczno-ekonomiczne oddziaływanie dziedzictwa kulturowego. Stan badań oraz perspektywy i potrzeby badawcze w kontekście polskim, Narodowy Instytut Dziedzictwa, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Warszawa–Kraków.
Soszyński D., Sowińska-Świerkosz B., Gawryluk A., 2016, Kształtowanie wiejskich przestrzeni publicznych – ocena rozwiązań krajobrazowych w wybranych gminach Polesia Zachodniego, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 34, 149–162.
Soszyński D., Sowińska-Świerkosz B., Kamiński J., Trzaskowska E., Gawryluk A., 2021, Rural public places: Specificity and importance for the local community (case study of four villages), European Planning Studies, 30, 1–25.
Tomecka J., Korzeniowska A., 2017, Przestrzeń publiczna na wsi jako miejsce spotkań na przykładzie województwa podkarpackiego, PUA – Przestrzeń, Architektura Urbanistyka, 1, 329–340.
Uruszczak M., Myga-Piątek U., Pijanowski J., Przegon W., Nita J., Szczepańska M., Kwoczyńska B., Dudzińska A., Koziara Z., 2015, Planowanie krajobrazu a rozwój regionalny. Architektura krajobrazu w polityce rozwoju regionalnego w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, Kraków.
Wilczyński R., 2015, Przestrzeń wiejska, [w:] J. Sepioł (red.), Przestrzeń życia Polaków, SARP, Warszawa, 37–65.
Wolski O., Sykała Ł., 2016, Zasoby lokalne, odnowa wsi i koncepcje rozwoju obszarów wiejskich. Próba teoretycznego ujęcia zależności, Studia Obszarów Wiejskich, 44, 21–38.
Wójcik M., 2018, Odnowa wsi w badaniach geograficznych, [w:] Ł. Sykała, M. Dej (red.), Odnowa wsi jako narzędzie rozwoju lokalnego. Ujęcie teoretyczne i praktyczne, KIPPiM, Kraków, 11–21.
Zegar S., 2016, Esej o rozwoju rolnictwa i wsi we współczesnych uwarunkowaniach, Studia Obszarów Wiejskich, 42, 9–22.
Ustawa o z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. 2021 poz. 741 t.j. ze zm.).
Strony internetowe
Biuletyn Informacji Publicznej województwa: małopolskiego, opolskiego, podkarpackiego, lubelskiego, łódzkiego, mazowieckiego, wielkopolskiego, kujawsko-pomorskiego, lubuskiego, warmińsko-mazurskiego, zachodniopomorskiego oraz pomorskiego.
Gmina Sanok, https://gminasanok.pl/rewitalizacja-parku-w-markowcach-zakonczona/ (dostęp: 26.10.2021).
Gmina Słopnice, https://slopnice.pl/pl/237/3001/centrum-nabiera-nowych-ksztaltow.html (dostęp: 26.10.2021).
Limanowa.In, https://limanowa.in/aktualnosci/centrum-miejscowosci-nabiera-nowych-ksztaltow/45652 (dostęp: 26.10.2021).
Świebodzin Nasze Miasto, https://swiebodzin.naszemiasto.pl/lubuskie-renowacja-stawowpozytywnie-zmieni-wizerunek/ar/c1-5166465 (dostęp: 26.10.2021).
Tygodnik Tucholski, https://tygodnik.pl/pl/11_wiadomosci/5807_tak-b-dzie-wygl-da-parkw-cekcynie-zobacz-zdj-cia.html (dostęp: 26.10.2021).
Informacje: Prace Geograficzne, 2023, Zeszyt 172, s. 83 - 102
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński
Polska
Publikacja: 02.2024
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 426
Liczba pobrań: 209