W artykule przedstawiono postawy mieszkańców wobec funkcjonowania Babiogórskiego Parku Narodowego (BgPN), ich opinie dotyczące wpływu parku na rozwój lokalny oraz poglądy odnoszące się do rozwoju turystyki w otoczeniu Babiej Góry. Wyniki badań ankietowych przeprowadzonych wśród mieszkańców miejscowości otaczających BgPN (n=397) ukazują na ogół pozytywny obraz parku w oczach lokalnych społeczności. Mieszkańcy prezentują raczej aprobujące postawy wobec funkcjonowania parku narodowego i zazwyczaj dobrze oceniają relacje z jego dyrekcją. Dostrzegają korzystny wpływ BgPN na stan środowiska przyrodniczego i świadomość ekologiczną miejscowych społeczności, ale również na ład przestrzenny i jakość życia w miejscowościach. Wpływ na rozwój ekonomiczny oceniany jest najczęściej neutralnie. Spośród różnych aspektów życia gospodarczego oddziaływanie parku najkorzystniej jest postrzegane w zakresie rozwoju turystyki. Przy czym korzyści te odczuwane są najsilniej w Zawoi – miejscowości, w której koncentruje się większość ruchu turystycznego związanego z przyjazdami na Babią Górę. Neutralne postawy znacznej części mieszkańców wobec BgPN i brak wykształconych opinii na temat wielu kwestii związanych z jego funkcjonowaniem wskazują na niezbyt silnie rozwinięte kontakty z parkiem. Sytuacja ta w głównej mierze wynika z niewielkich rozmiarów BgPN i niskiego odsetka prywatnej własności w jego granicach, co sprawia, że sieć bezpośrednich powiązań gospodarczych miejscowych społeczności z parkiem narodowym jest nieduża. Dążąc do wzrostu poparcia mieszkańców należy kłaść większy nacisk na ukazywanie pośrednich korzyści ekonomicznych związanych z funkcjonowaniem parku oraz korzyści niematerialnych. Trzeba również poszukiwać zbieżnych interesów i form aktywności społecznej i gospodarczej, które mogą sprzyjać współpracy mieszkańców z dyrekcją parku.

Turystyka filmowa (film tourism, movie tourism) obejmuje wszelkie podróże turystyczne śladami gwiazd filmu (aktorów i reżyserów) i ich dzieł, stwarzające okazję do głębszej refleksji i osobistego przeżywania utworów. Jest to również odwiedzanie miejsc znanych z ekranu, poszukiwanie ich atmosfery, klimatu, zwiedzanie obiektów uwiecznionych na filmie lub w serialu – tzw. set-jetting (Stasiak 2009). Przykłady z różnych miejsc na świecie i w Polsce pokazują, że film może znakomicie promować dane miejsce i wpływać na frekwencję turystów. Skala zjawiska zależy od rangi produkcji filmowej. Podjęcie odpowiednich działań promocyjnych może, nawet po wielu latach od premiery filmu, przynosić korzyści z turystyki filmowej. Jednym z najważniejszych miast na mapie turystyki filmowej w Polsce jest Sandomierz, w którym rozgrywa się akcja popularnego serialu Ojciec Mateusz. Celem artykułu jest pokazanie, na przykładzie tego miasta, znaczenia filmu dla promocji i rozwoju turystyki. Przykład Sandomierza pokazuje, że serial może stać się bardzo skuteczną formą promocji i wpływać na zwiększenie ruchu turystycznego, co z kolei przekłada się na korzyści finansowe i jakość życia mieszkańców. Na podstawie przeprowadzonych badań można stwierdzić, że od rozpoczęcia emisji serialu Ojciec Mateusz w 2008 r. obserwuje się znaczący wzrost ruchu turystycznego w Sandomierzu. Wskazują na to zarówno oficjalne statystyki, jak i opinie osób pracujących w obsłudze ruchu turystycznego. Ponadto oglądanie serialu Ojciec Mateusz wpływa na podjęcie decyzji o przyjeździe do Sandomierza.

Z punktu widzenia trwałego rozwoju miejscowości turystycznych istotną kwestią jest ciągłe monitorowanie ruchu turystycznego i odpowiednio wczesne reagowanie na wahania jego wielkości. Ustalenie liczby osób biorących udział w tym ruchu jest przedsięwzięciem niezwykle trudnym. W Polsce prowadzi się badania wielkości ruchu turystycznego, ale zdecydowana większość z nich ma charakter okresowy i niepełny, a metody stosowane do jego oceny są obciążone wieloma wadami, nie dając przy tym podstaw do określenia liczby osób korzystających z usług świadczonych w przedsiębiorstwach lub miejscowościach turystycznych. Celem artykułu jest oszacowanie liczby pojedynczych osób, korzystających w sezonie zimowym 2014/2015 z usług Ośrodka Narciarskiego Kotelnica Białczańska w Białce Tatrzańskiej oraz określenie ich pochodzenia terytorialnego. W przeciwieństwie do większości publikacji podejmujących problematykę wielkości ruchu turystycznego w niniejszej pracy osoba, która przyjechała do badanego ośrodka kilka razy w ciągu sezonu zimowego, nie była traktowana jako kilka osób, ale jako jedna osoba. Założenia i obliczenia zawarte w artykule pozwalają stwierdzić, że w sezonie zimowym 2014/2015 Ośrodek Narciarski Kotelnica Białczańska odwiedziło między 318 a 342 tys. osób, z których ok. 291–312 tys. turystów pochodziło z Polski i ok. 27–30 tys. z zagranicy. Osoby z Polski stanowiły 91,3% odwiedzających i przybyły ze wszystkich województw naszego kraju. Około 1/3 z nich pochodziła z aglomeracji warszawskiej i krakowskiej. Turyści zagraniczni stanowili 8,7% wszystkich osób wypoczywających w badanym ośrodku. Przyjechali oni z 34 krajów świata, wyłączając Polskę. Zaprezentowana w artykule metoda badawcza pozwala na oszacowanie liczby osób wypoczywających na danym terenie w określonym czasie oraz dokładne ustalenie pochodzenia terytorialnego uczestników ruchu turystycznego. Niewątpliwą jednak wadą tej metody jest jej czaso- i pracochłonność.

W 2013 r. w Czechach i na Słowacji obchodzono 1150. rocznicę przybycia św. św. Cyryla i Metodego na obszar Wielkich Moraw. Z misją tą łączą się także formalne początki chrześcijaństwa w tej części Europy. Znany od średniowiecza Veligrad powszechnie uznawany był za centrum działalności misyjnej. Współczesny Velehrad jest spadkobiercą tej bogatej przeszłości i całego związanego z tym dziedzictwa. We współczesnym krajobrazie kulturowym Velehradu można wskazać kolejne warstwy nakładające się na siebie i tworzące wyjątkowy charakter tego miejsca: czasy państwa wielkomorawskiego, lokację klasztoru cysterskiego w XIII w., sekularyzację majątku w okresie rządów cesarza Józefa I, przybycie jezuitów i podjęcie przez nich działalności edukacyjnej i formacyjnej, okres uświadamiania narodowego i dążeń do samostanowienia w połowie XIX w. połączonego z narodzinami tradycji pątniczych do Velehradu, czasy reżimu komunistycznego i zamknięcia klasztoru, sprowadzenie na Velehradu zakładu opieki społecznej, przemiany ustrojowe po 1989 r. powiązane z powrotem jezuitów, wizytę papieża Jana Pawła II oraz obchody cyrylo- -metodiańskie w 2013 r. Wszystkie te wydarzenia pozostawiły materialny ślad, a także wzbogaciły szczególne genius loci tego miejsca. Wspominane obchody stały się przyczynkiem do prac zmierzających w kierunku stworzenia z Velehradu centrum dialogu między Wschodem i Zachodem. Renowacji poddano zabytkowe zabudowania, tworząc nowoczesne przestrzenie ekspozycyjne. Zasadniczym elementem stały się prace nad uruchomieniem Europejskiego Szlaku Kulturowego św. św. Cyryla i Metodego oraz połączenie Velehradu siecią szlaków pielgrzymkowych z ważnymi ośrodkami życia duchowego Czech, Słowacji i krajów ościennych (w tym Polski). Celem tych przedsięwzięć jest stworzenie z Velehradu miejsca, w którym zarówno pielgrzymi, jak i zwykli turyści będą mogli wzbogacić swoje doświadczenia i wiedzę, a przez to zaspokoić potrzebę samorealizacji.