Tradycja wielkomorawska i cyrylo-metodiańska a współczesny krajobraz kulturowy Velehradu
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTETradycja wielkomorawska i cyrylo-metodiańska a współczesny krajobraz kulturowy Velehradu
Data publikacji: 17.10.2016
Prace Geograficzne, 2016, Zeszyt 145, s. 71 - 99
https://doi.org/10.4467/20833113PG.16.013.5402Autorzy
Tradycja wielkomorawska i cyrylo-metodiańska a współczesny krajobraz kulturowy Velehradu
The Great Moravian and Cyrillo-Methodian tradition and the contemporary cultural landscape of Velehrad
The Czech Republic and Slovakia celebrated in 2013 the 1150th anniversary of the arrival of Saints Cyril and Methodius to the area of Great Moravia. This mission marked the formal beginning of Christianity in this part of Europe. Veligrad, known since the Middle Ages, was widely considered as a centre of missionary activity. The contemporary city of Velehrad is the heir of this rich past and related heritage. In the contemporary cultural landscape of Velehrad we can indicate different overlapping historical layers forming the unique character of the place: the times of the Great Moravian state, the location of the Cistercian monastery in the 13th century, the secularization of the property during the reign of Emperor Joseph I, the arrival of the Jesuits and their educational activity, the formation of national awareness and aspirations for self-determination in the mid-nineteenth century, connected with the birth of the pilgrimage tradition to Velehrad, the times of the communist regime and closure of the monastery, political changes after 1989 related with the return of the Jesuits, the visit of Pope John Paul II and the celebration of the year of Cyril and Methodius in 2013. All these events have left a material trace, as well as enriched the particular genius loci of this place. The 2013 celebration contributed towards turning Velehrad into a centre of dialogue between East and West. Modern exhibition spaces were created from renovated historic buildings. A key element was the creation of the European Cultural Route of Saints Cyril and Methodius and the connecting Velehrad with the network of pilgrimage routes to important spiritual centres of the Czech Republic, Slovakia and neighbouring countries (including Poland). The aim of these projects was to turn Velehrad into a place where both pilgrims and ordinary tourists will be able to enrich their experience and their knowledge, and thus be able to satisfy the need for self-realization.
Ambros P., 2013b, Stručný průvodce expozicí Bible pro malé i velké, Ročenka Matice velehradské,, 67–78.
Białoskórska K., 1992, Czy o wyborze miejsca na założenie opactwa cysterskiego decydowały zawsze wskazania reguły? Między teorią i rzeczywistością, [w:] J. Strzelczyk (red.), Cystersi w kulturze średniowiecznej Europy, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań, 149–178.
Biernat S. (red.), 2008, Dźwięk w krajobrazie jako przedmiot badań interdyscyplinarnych, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG, Sosnowiec, 11.
Biernat S., 2015, Dźwięk w krajobrazie. Podejście geograficzne, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
Chmielewski T.J., 2012, Systemy krajobrazowe. Struktura, funkcjonowanie, planowanie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Cílek V., 2005, Krajiny vnitřní a vnější, Dokořán, Praga.
Cílek V., 2007, Makom. Kniha míst, Dokořán, Praga.
David P., Soukup V., 2008, Velká turistická encyklopedie. Zlínský kraj, Knižního klub, Praga.
Galuška L., Vaškových M., 2002, Památník Velké Moravy, Slovácké muzeum v Uherském Hradišti, Uherské Hradiště.
Gajek J.S., Górka L., 1991, Cyryl i Metody. Apostołowie i nauczyciele Słowian, Część 1. Studia, Część 2. Dokumenty, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin.
Gojda M., 2000, Archeologie krajiny. Vývoj archetypů kulturní krajiny, Academia, Praga.
Gojda M., 2007, Krajina jako palimpsest, [w:] J. Němec, F. Pojer (red.), Krajina v České republice, Consult, Praga, 36–43.
Górka L., 1995, Dziedzictwo ojców. Ekumeniczny charakter tradycji velehradzkiej, Verbinum, Warszawa.
Górka L., 2006–2007, Velehrad – symbol pojednania. W setną rocznicę inicjacji kongresów velehradzkich (1907–2007), Studia Teologiczne, LIII–LIV, 7, 73–86.
Hadač E., 1982, Krajina a lidé, Academia, Praga.
Hájek T., Jech K. (red.), 2000, Kulturní krajina, aneb proč ji chránit? Téma pro 21. století, Ministerstvo ţivotního prostředí, Praga,
Hendrych J., 2002, Historická kulturní krajina – krajina jako památka, [w:] T. Hájek (red.), Tvář naší země – krajina domova 2. Krajina jako kulturní prostor, Studio JB, Lomnice nad Popelkou, 114–123.
Hudec P., 2014, Kaple sv. Jana Nepomuckého na Velehradě, Ročenka Matice velehradské, 79–84.
Hudec P., 2015, Kaple svatého Vendelína na Velehradě, Ročenka Matice velehradské, 68–69.
Kadlíčková L., 2006a, Stojanov a Kongregace sester sv. Cyrila a Metoděje, [w:] B. Rašticová, M. Pojsl, J. Čoupek (red.), 2006, Velehrad dějiny obce, Obec Velehrad, Velehrad, 140–150.
Kadlíčková L., 2006b, Ústav sociální péče pro mládež – Stjanov, [w:] B. Rašticová, M. Pojsl, J. Čoupek (red.), 2006, Velehrad dějiny obce, Obec Velehrad, Velehrad, 186–187.
Kobyliński Z., 2014, Krajobraz jako pamięć, [w:] J. Wysocki (red.), Konserwacja zapobiegawcza środowiska 2. Krajobraz kulturowy, Archeologia Hereditas, Wydawnictwo Fundacji Archeologicznej, 3, 13–22.
Kovaříková T., Marečková M., 2006, Gymnázium, [w:] B. Rašticová, M. Pojsl, J. Čoupek (red.), Velehrad dějiny obce, Obec Velehrad, Velehrad, 150–152.
Labuda G., 1988, O obrządku słowiańskim w Polsce południowej, czyli Kraków biskupi przed r. 1000, [w:] Studia nad początkami państwa polskiego, Wydawnictwo UAM, Poznań, II, 83–166.
Labuda G., 1994, Czeskie chrześcijaństwo na Śląsku i w Małopolsce w X i XI wieku, [w:] Chrystianizacja Polski południowej, Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, Kraków, 73–98.
Lacko M., 2011, Svätí Cyril a Metod, Vydavateľstvo Dobrá kniha, Trnava. Lapka M., 2009, Úvod do sociologie krajiny, Karolinum, Praga.
Marečková M., 2006, Ústav sociální péče pro dospělé – Vincentinum, [w:] B. Rašticová, M. Pojsl, J. Čoupek (red.), 2006, Velehrad dějiny obce, Obec Velehrad, Velehrad, 187–188.
Marečková M., 2013, Historie sociální péče na Velehradě, Domov pro osoby se zdravotním postižením Velehrad –Vincentinum, Velehrad.
Matoušek V., 2010, Čechy krásné, Čechy mé. Proměny krajiny Čech v době industriální, Krigl, Praga. Milecka M., 2010, Doliny cysterskie – historia i współczesność, [w:] C. Chylińska, J. Łach (red.), Studia krajobrazowe a ginąc krajobrazy, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław, 63–71.
Myga-Piątek U., 2001, Spór o pojęcie krajobrazu w geografii i dziedzinach pokrewnych, Przegląd Geograficzny, 73, 1–2, 163–176.
Myga-Piątek U., 2008, Between tradition and modernity of cultural landscape research. Discussion on methodology, [w:] V. Andreychouk(red.), Methodology of landscape research, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, Sosnowiec, 975–91.
Myga-Piątek U., 2012, Krajobrazy kulturowe. Aspekty ewolucyjne i typologiczne, Uniwersytet Śląski, Katowice.
Nora P., 1984–1992, Les Lieux de mémoire, t. 1–3, Gallimard, Paryż.
Ostaszewska K., 2002, Geografia krajobrazu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Pavlík M., 2013, Cyril a Metoděj – Apoštolové Slovanů, Český národní fond kultury, Praga.
Plit F., 2011, Krajobraz kulturowy – czym jest?, Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Warszawa.
Pojsl M., 1990, Velehrad. Stavební památky bývalého cisterciáckého kláštera, Muzejní a vlastivědná společnost v Brně, Brno.
Pojsl M., 1997, Velehrad v památkách osmi staletí, Nakl. T.R.S., Praga.
Pojsl M., 2005, Velehrad. Sv. Cyril a Metoděj v ikonografii baziliky, Historická společnost Starý Velehrad, Velehrad.
Pojsl M., 2006a, Cisterciácký klašter a počátky obce, [w:] B. Rašticová, M. Pojsl, J. Čoupek (red.), Velehrad dějiny obce, Obec Velehrad, Velehrad, 57–86.
Pojsl M., 2006b, Duchovní správa a poutě v době totality, [w:] B. Rašticová, M. Pojsl, J Čoupek (red.), Velehrad dějiny obce, Obec Velehrad, Velehrad, 177–186.
Pojsl M., 2006c, Náboženský život a duchovní správa, [w:] B. Rašticová, M. Pojsl, J. Čoupek (red.), Velehrad dějiny obce, Obec Velehrad, Velehrad, 127–146.
Pojsl M., 2006d, Otázka velehradská, [w:] B. Rašticová, M. Pojsl, J. Čoupek (red.), Velehrad dějiny obce, Obec Velehrad, Velehrad, 49–56.
Pojsl M., 2007, Przewodnik po Velehradzie, Karmelitánské nakladatelství, Kostelní Vydří.
Rašticová B., Pojsl M., Čoupek J. (red.), 2006, Velehrad dějiny obce, Obec Velehrad, Velehrad.
Sádlo J., 1994, Krajina jako interpretovaný text, [w:] J. Beneš, V. Brůna, Archeologie a krajinná ekologie, Nadace Projekt Sever, Most.
Sádlo J., Pokorný P., Hájek P., Dreslerová D., Cílek V., 2005, Krajina a revoluce. Významné přelomy ve vývoji krajiny Českých zemí, Malá Skála, Praha.
Słownik języka polskiego PWN, www.sjp.pwn.pl (15.05.2016).
Wachowski K. (red.), 1997, Śląsk i Czechy a kultura wielkomorawska, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław.
Wyrwa A.M., 1992, Rozprzestrzenianie się cystersów w Europie Zachodniej i na ziemiach polskich, [w:] J. Strzelczyk (red.), Cystersi w kulturze średniowiecznej Europy, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań, 25–54.
Informacje: Prace Geograficzne, 2016, Zeszyt 145, s. 71 - 99
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Tradycja wielkomorawska i cyrylo-metodiańska a współczesny krajobraz kulturowy Velehradu
The Great Moravian and Cyrillo-Methodian tradition and the contemporary cultural landscape of Velehrad
Instytut Geografii, Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Polska
Publikacja: 17.10.2016
Status artykułu: Otwarte
Licencja: Żadna
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 1882
Liczba pobrań: 1977