FAQ
logo Uniwersytetu Jagiellońskiego

2015 Następne

Data publikacji: 2015

Licencja: Żadna

Redakcja

Redaktorzy zeszytu Mirosław Mika i Jolanta Święchowicz

Sekretarz redakcji Grzegorz Micek

Redaktor naczelny Jolanta Święchowicz

Zawartość numeru

Krzysztof Buczek

Prace Geograficzne, Zeszyt 142, 2015, s. 41-56

https://doi.org/10.4467/20833113PG.15.017.4457
W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących wpływu działalności człowieka na funkcjonowanie jeziora osuwiskowego na przykładzie Pucołowskiego Stawku w Gorcach. Analiza danych historycznych, wywiad środowiskowy oraz kilkakrotne kartowanie zmian linii brzegowej i zasięgu jeziora pozwoliły na rekonstrukcję zmian funkcjonowania zbiornika sięgającą początku XX w. Stwierdzono, że jezioro to od czasu jego pierwszego opisu w 1932 r. do lat 80. ubiegłego stulecia nie ulegało zarastaniu i stopniowemu zanikowi, charakterystycznemu dla tego typu zbiorników, co wiązało się z działalnością człowieka. Zaprzestanie wykaszania roślinności wodnej w obrębie misy jeziornej, wypasu w jej obrębie bydła oraz eksploatacji znajdującego się w zbiorniku torfu, zwiększyło tempo zarastania misy jeziornej, doprowadzając w 2008 r. do całkowitego zaniku otwartego lustra wody i przeobrażeniu zbiornika w torfowisko niskie. Właściciele Pucołowskiego Stawku w grudniu 2011 r. pogłębili misę zbiornika, usuwając znajdujące się tam osady organiczne. Skutkiem tych działań była reaktywacja jeziora, którego parametry morfometryczne uległy jednak zmianie w stosunku do okresu sprzed zarośnięcia. Powierzchnia jeziora zmniejszyła się bowiem o ok. 22% w stosunku do stanu z 1968 r., a współczynnik rozwinięcia linii brzegowej zmniejszył się z 1,23 do 1,08. Pogłębienie misy jeziornej miało wpływ na faunę i florę zbiornika, powodując m.in. poprawę warunków siedliskowych płazów zamieszkujących Pucołowski Stawek. Działalność człowieka przyczyniła się zarówno do reaktywacji zbiornika wodnego, przez przywrócenie jego walorów krajobrazowych, jak i do zwiększenia bioróżnorodności obszaru, przez renaturalizację warunków siedliskowych żyjącej w nim fauny wodnej.
Czytaj więcej Następne

Karolina Listwan-Franczak, Paweł Franczak

Prace Geograficzne, Zeszyt 142, 2015, s. 57-75

https://doi.org/10.4467/20833113PG.15.018.4458
Reklama zewnętrzna (outdoorowa) stanowi coraz częściej wykorzystywany środek przekazu marketingowego. Pozwala ona w sposób prosty i skuteczny dotrzeć do potencjalnego odbiorcy (konsumenta). Reklama zewnętrzna, jako „jedyne medium, którego nie można wyłączyć”, rozwija się szybciej niż tradycyjne środki komunikacji rynkowej. Skutkuje to wzrostem natężenia jej występowania w przestrzeni publicznej. Towarzyszą temu negatywne konsekwencje w postaci degradacji jakości przestrzeni publicznej i estetyki krajobrazu. Celem pracy jest odpowiedź na pytanie, czy jakość przestrzeni górskiej o wysokich walorach krajobrazowych jest istotnie zagrożona intensywną lokacją nośników reklamy zewnętrznej. Jako obszar badań wybrano tereny otaczające łańcuch tatrzański po stronie polskiej i słowackiej. W rezultacie badań inwentaryzacyjnych stwierdzono znaczne zróżnicowanie występowania nośników reklamy zewnętrznej po obu stronach granicy państwowej. Znacznie więcej nośników reklamy występuje w polskiej (północnej) części obszaru badań niż w części słowackiej. Największa koncentracja reklamy zewnętrznej występuje wzdłuż dróg tranzytowych i w miejscowościach turystycznych. W toku rozważań wskazano także na niektóre przyczyny chaosu reklamowego w przestrzeni publicznej obszarów cennych krajobrazowo.
Czytaj więcej Następne

Weronika Dragan

Prace Geograficzne, Zeszyt 142, 2015, s. 77-88

https://doi.org/10.4467/20833113PG.15.019.4459
Celem artykułu jest przedstawienie audytu miejskiego jako metody diagnozowania jakości zagospodarowania przestrzennego na przykładzie dzielnicy Sosnowiec Maczki. Audyt miejski stanowi procedurę modułową zbierania oraz przetwarzania informacji na temat zróżnicowania społecznego, ekonomicznego i urbanistycznego przestrzeni miejskiej. Warunkiem poprawności wykonania audytu miejskiego jest wybór niedużego obszaru, jednorodnego funkcjonalnie i morfologicznie. Badania przeprowadzono w części dzielnicy Sosnowiec Maczki, której geneza jest związana z powstaniem stacji granicznej Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej pomiędzy Królestwem Polskim ( Rosją ) a Austro-Węgrami, oraz stacji szerokotorowej Kolei Iwangorodzko-Dąbrowskiej. W diagnozie ograniczono się do podsystemu urbanistycznego obszaru badań. Ocenę przedmiotową zrealizowano z podziałem na ulice: Kadłubka, Krakowską, Skwerową, Spacerową, Stacyjną oraz Wodociągi. Stwierdzono, że w najgorszym stanie znajdują się: ulica Stacyjna, odznaczająca się lukami w zabudowie oraz nieprzystosowaną infrastrukturą drogową, oraz ulica Skwerowa, cechująca się dominacją starej mieszkalnej zabudowy kolejarskiej. Pod względem stanu technicznego najlepiej prezentuje się ulica Spacerowa, głównie za sprawą indywidualnej zabudowy mieszkaniowej. Zidentyfikowane cechy urbanistyczne badanego obszaru wskazują na konieczność podjęcia działań rewitalizacyjnych.
Czytaj więcej Następne

Agnieszka Pudełko

Prace Geograficzne, Zeszyt 142, 2015, s. 89-103

https://doi.org/10.4467/20833113PG.15.020.4460
Artykuł dotyczy zagadnienia roli partycypacji obywatelskiej w procesie rewitalizacji na przykładzie Zintegrowanego Programu Rewitalizacji Osiedla Nikiszowiec w Katowicach. Dokonano w nim analizy danych zastanych typu desk research (dokumenty udostępnione przez Urząd Miasta w Katowicach, sprawozdania z prac nad projektem), wywiadu z ekspertką odpowiedzialną za konsultację i ostateczny kształt projektu – Dagmarą Mliczyńską-Hajdą, oraz wyników ankiet przeprowadzonych wśród organizacji działających na rzecz społeczności Nikiszowca. W pracy przedstawiono w zarysie historię osiedla patronackiego, wskazano na obszary problemowe występujące obecnie na tym terenie. Omówiono przebieg procesu planowania rewitalizacji, w którym brali udział mieszkańcy dzielnicy. Ukazano także ostateczny kształt projektu zaproponowanego przez eksperta. W artykule wykazano, że partycypacja społeczna stanowi podstawę udanego procesu rewitalizacji, a analizowany przykład można uznać za rozwiązanie modelowe.
Czytaj więcej Następne

Krzysztof Jarzyna

Prace Geograficzne, Zeszyt 142, 2015, s. 105-124

https://doi.org/10.4467/20833113PG.15.021.4461
Poznanie cyrkulacji atmosferycznej i oceanicznej było jednym z czynników decydujących o sukcesie europejskich wielkich odkryć geograficznych ( XV–XVII w. ). Fakt ten nie został jednak do tej pory w pełni doceniony przez geografów polskich. W artykule przedstawiono cyrkulacyjne uwarunkowania przebiegu najważniejszych morskich szlaków handlowych wykorzystywanych w żegludze wzdłuż wybrzeży Afryki Zachodniej i w żegludze do Indii. Stwierdzono, że nawigacyjne wyzwania napotykane przez żeglarzy na poszczególnych akwenach różniły się. W żegludze z Afryki Zachodniej do portów Półwyspu Iberyjskiego stosowano strategię nawigacyjną volta do mar, aby uniknąć halsowania na przeciw pasatom. Na Atlantyku Południowym podobny cel w żegludze do Przylądka Dobrej Nadziei miało poprowadzenie szlaku morskiego zachodnim krańcem tego akwenu. Z kolei na Oceanie Indyjskim żeglarze europejscy, planując harmonogram swojej podróży, musieli uwzględnić sezonową zmienność monsunów. Do pewnego stopnia uwolniła ich od tego żegluga szlakiem zaproponowanym przez Hendrika Brouwera. Wskazano też, że wykorzystanie opisanych szlaków przyczyniło się do szeregu odkryć geograficznych, w tym zwłaszcza wybrzeży Brazylii i Australii Zachodniej.
Czytaj więcej Następne