Cyrkulacyjne uwarunkowania przebiegu szlaków morskich z Europy do Indii w „Epoce Żagla”
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTE
Cyrkulacyjne uwarunkowania przebiegu szlaków morskich z Europy do Indii w „Epoce Żagla”
Wybierz format
RIS BIB ENDNOTECyrkulacyjne uwarunkowania przebiegu szlaków morskich z Europy do Indii w „Epoce Żagla”
Data publikacji: 12.02.2016
Prace Geograficzne, 2015, Zeszyt 142, s. 105-124
https://doi.org/10.4467/20833113PG.15.021.4461Autorzy
Cyrkulacyjne uwarunkowania przebiegu szlaków morskich z Europy do Indii w „Epoce Żagla”
Poznanie cyrkulacji atmosferycznej i oceanicznej było jednym z czynników decydujących o sukcesie europejskich wielkich odkryć geograficznych ( XV–XVII w. ). Fakt ten nie został jednak do tej pory w pełni doceniony przez geografów polskich. W artykule przedstawiono cyrkulacyjne uwarunkowania przebiegu najważniejszych morskich szlaków handlowych wykorzystywanych w żegludze wzdłuż wybrzeży Afryki Zachodniej i w żegludze do Indii. Stwierdzono, że nawigacyjne wyzwania napotykane przez żeglarzy na poszczególnych akwenach różniły się. W żegludze z Afryki Zachodniej do portów Półwyspu Iberyjskiego stosowano strategię nawigacyjną volta do mar, aby uniknąć halsowania na przeciw pasatom. Na Atlantyku Południowym podobny cel w żegludze do Przylądka Dobrej Nadziei miało poprowadzenie szlaku morskiego zachodnim krańcem tego akwenu. Z kolei na Oceanie Indyjskim żeglarze europejscy, planując harmonogram swojej podróży, musieli uwzględnić sezonową zmienność monsunów. Do pewnego stopnia uwolniła ich od tego żegluga szlakiem zaproponowanym przez Hendrika Brouwera. Wskazano też, że wykorzystanie opisanych szlaków przyczyniło się do szeregu odkryć geograficznych, w tym zwłaszcza wybrzeży Brazylii i Australii Zachodniej.
Atlas of Pilot Charts, North Atlantic Ocean, 2002, NVPUB 106, National Imaginery and Mapping Agency, Department of Defense.
Atlas of Pilot Charts, South Atlantic Ocean, 1995, NVPUB 105, National Imaginery and Mapping Agency, Department of Defense.
Atlas of Pilot Charts, Indian Ocean, 2001, NVPUB 109, National Imaginery and Mapping Agency, Department of Defense.
Chichester F., 1966, Along the Clipper Way, Hodder & Stoughton, Londyn.
Cornell J., 2008, World Cruising Routes: 1000 sailing routes in all oceans of the world, Adlard Coles Nautical, 6th Edition, London.
Crowe P.R., 1987, Problemy klimatologii ogólnej, PWN, Warszawa.
Czajewski J., 1988, Meteorologia żeglarska, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa.
Diffie B.W., Winius G.D., 1985, Foundations of the Portuguese Empire, 1415–1580, University of Minnesota Press, Minneapolis.
Długosz Z., 2001, Historia odkryć geograficznych i poznania Ziemi, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Farrington A.J., Lubker S., Radok U., Woodruff S., 1998, South Atlantic winds and weather during and following the little ice age: A pilot study of English East India Company ( EEIC ) ship logs, Meteorology and Atmospheric Physics, 67 (1–4), 253–237.
Gerlach K., 2009, Zalety i wady typów ożaglowania, głos w dyskusji na internetowym Forum Okrętów Wojennych, http://fow.az.pl/ ( 10.12.2013 ).
Guinote P.J.A., 1999, Ascensão e Declínio da Carreira da Índia, Vasco da Gama e a Índia, Fundação Calouste Gulbenkian, Lisbona.
Holec M., Tymański P., 1973, Podstawy meteorologii i nawigacji meteorologicznej, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk.http://msi.nga.mil/ ( 10.06.2014 ).
http://oceancurrents.rsmas.miami.edu/ ( 1.08.2014 ).
http://www.b9energy.com/B9Shipping/ ( 10.12.2014 ).
http://www.faqs.org/faqs/meteorology/storms-faq/part1/ ( 10.08.2014 ).
http://www.runningtideyachts.com/dynarig/ ( 2.12.2014 ).
http://www.saharawind.com/ ( 15.11.2014 ).
http://www.schoolofsailing.net/points-of-sail.html (2.01.2015)
http://www.zeglarz-jachtowy.pl/samouczek_kursy (2.01.2015).
Maury M.F., 1855, The Physical Geography of the Sea, Harper & Brothers, Publishers, New York.
McHugh E., 2006, 1606: An epic adventure, University of New South Wales Press Ltd., Sydney.
Małowist M., 1976, Konkwistadorzy portugalscy, PIW, Warszawa.
Maryański A, 1984, Migracje w świecie, PWN, Warszawa.
Mathew K.N., 1988, History of the Portuguese Navigation in India, 1497–1600, Mittal Publications, New Delhi.
Prawdzic K., Padiasek K., 1985, Badania bioklimatyczne atlantyckich łowisk zwrotnikowych na statkach rybackich w porównaniu z klimatem portów zachodniego wybrzeża Afryki, PWN, Warszawa–Poznań.
Sailing Directions ( Enroute ), 2005, West Coast of Europe and Northwest Africa, Pub. 143, National Geospatial-Intelligence Agency, Bethesda, Maryland.
Sailing Directions ( Enroute ), 2008, East Africa and the South Indian Ocean, Pub. 171, National Geospatial-Intelligence Agency, Bethesda, Maryland.
Sailing Directions ( Enroute ), 2009, Southwest Coast of Africa, Pub. 123, National Geospatial-Intelligence Agency, Bethesda, Maryland.
Sailing Directions ( Enroute ), 2010, India and the Bay of Bengal, Pub. 173, National Geospatial-Intelligence Agency, Bethesda, Maryland.
Sirko M., 1999, Zarys historii kartografii, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
Sorbjan Z., 2001, Meteorologia dla każdego. Opowieści, teorie, proste doświadczenia, Prószyński i S-ka, Warszawa.
Swiet Jakow, 1982, Kolumb, wyd. 2, PIW, Warszawa.
Volvo Ocean Race: Knut Frostad explains the Doldrums, 2011, http://www.sail-world.com/ ( 10.09.2014 ).
Waters D.W., 1988, Reflections upon some navigational and hydrographic problems of the XVth century related to the voyage of Bartolomeu Dias, 1487–1488, Revista de Universidade de Coimbra, 34, 275–347.
Informacje: Prace Geograficzne, 2015, Zeszyt 142, s. 105-124
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Cyrkulacyjne uwarunkowania przebiegu szlaków morskich z Europy do Indii w „Epoce Żagla”
Atmospheric circulation and ocean currents as controls of sea routes from Europe to India during “Age of Sails”
Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Instytut Geografii, ul. Świętokrzyska 15, 25-406, Kielce
Publikacja: 12.02.2016
Status artykułu: Otwarte
Licencja: Żadna
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 2359
Liczba pobrań: 1713