FAQ
logo Uniwersytetu Jagiellońskiego

2014 Następne

Data publikacji: 05.05.2014

Licencja: Żadna

Redakcja

Redaktorzy zeszytu Jolanta Święchowicz i Robert Twardosz

Sekretarz redakcji Grzegorz Micek

Redaktor naczelny Jolanta Święchowicz

Zawartość numeru

Urszula Kossowska-Cezak

Prace Geograficzne, Zeszyt 136, 2014, s. 9-30

https://doi.org/10.4467/20833113PG.14.001.1639

W opracowaniu rozpatrzono częstość, przebieg roczny i zmiany wieloletnie tzw. termicznych dni charakterystycznych w Warszawie w latach 1951 – 2010. Wyróżniono: dni przymrozkowe, mroźne, bardzo mroźne i skrajnie mroźne; dni gorące, upalne i bardzo upalne oraz noce ciepłe, bardzo ciepłe i tropikalne. Stwierdzono, że w 60-leciu 1951 – 2010 dni z t min < 0,0 °C było średnio w roku 109, w tym dni z t max < 0,0 °C – 37, dni z t max > 25 °C było średnio 38, a nocy z t min > 15,0 °C – 21. Temperatura minimalna wahała się od –30,7 °C do 21,8 °C, temperatura maksymalna od –20,4 °C do 36,4 °C. W 60-leciu 1951 – 2010 liczba dni z t max ≥ 0,0 °C i tmin < 0,0 °C zmniejszała się o 1,8 dnia/10 lat, dni z t max < 0,0 °C również o 1,8 dnia/10 lat; liczba dni z t max > 25,0 °C zwiększała się o 2,2 dnia/10 lat, z t min > 15,0 °C o 2,4 dnia / 10 lat. Uzyskane wyniki są oparte na danych pochodzących ze stacji położonej na lotnisku Okęcie, poza miastem, nie są zatem reprezentatywne dla obszaru miejskiego Warszawy, ale dla obszaru wschodniej części Kotliny Warszawskiej.

Czytaj więcej Następne

Sławomir Szot, Marek Kosowski

Prace Geograficzne, Zeszyt 136, 2014, s. 31-44

https://doi.org/10.4467/20833113PG.14.002.1640

Celem pracy jest określenie przydatności danych pochodzących z reanalizy NCEP-NCAR (National Centers for Environmental Prediction, National Center for Atmospheric Research) do badania wysokości geopotencjalnej powierzchni izobarycznych, temperatury powietrza oraz parametrów wiatru w troposferze nad Europą Środkową. W artykule porównano wartości wybranych elementów meteorologicznych, wyznaczonych na podstawie danych NCEP-NCAR, z wartościami zmierzonymi na stacjach aerologicznych w Łebie, Legionowie, Lindenbergu i Popradzie. Stwierdzono, że dane gridowe wykazują dużą zgodność z danymi radiosondażowymi. Jest to szczególnie wyraźne w dolnej i środkowej troposferze, biorąc pod uwagę wysokość geopotencjalną powierzchni izobarycznych i temperaturę powietrza. Trochę mniejsza zgodność występuje w górnej troposferze i dolnej stratosferze, zwłaszcza latem i jesienią. W przypadku parametrów wiatru zgodność między badanymi seriami danych jest duża na wszystkich badanych poziomach ciśnienia. Wyjątek stanowi Poprad, gdzie szczególnie latem istotne niezgodności  stwierdzono na poziomie 850 hPa. O trzymane wyniki pozwalają uznać, że reanaliza NCEP-NCAR stanowi cenny zbiór mogący służyć do badania procesów atmosferycznych w całej troposferze z wyjątkiem dolnych jej warstw nad obszarami górskimi.

Czytaj więcej Następne

Maksym Łaszewski

Prace Geograficzne, Zeszyt 136, 2014, s. 45-60

https://doi.org/10.4467/20833113PG.14.003.1641

Celem opracowania jest przedstawienie metod określania związków temperatury wody rzecznej i temperatury powietrza na przykładzie nizinnej rzeki Świder. Zależności statystyczne ustalono w odniesieniu do średniej dobowej, tygodniowej, miesięcznej, a także maksymalnej dobowej i średniej maksymalnej tygodniowej temperatury wody oraz powietrza za pomocą logistycznych i liniowych modeli regresji. Dane uzyskano z własnych pomiarów terenowych, prowadzonych w latach hydrologicznych 2012 i 2013. Stwierdzono silny, nieliniowy związek między temperaturą wody i powietrza, na co wskazują uzyskane wartości współczynników determinacji i pierwiastków średnich błędów kwadratowych modeli logistycznych. Potwierdzono także, że pomimo nieliniowego charakteru zależności odpowiednia selekcja danych pomiarowych umożliwia skuteczne stosowanie modeli liniowych. Porównanie miar dopasowania modeli na podstawie danych mikroklimatycznych (Otwock-Wólka Mlądzka) oraz danych ze stacji meteorologicznej (Warszawa-Okęcie) nie wykazało istotnych różnic siły związków regresyjnych. Wyniki badań mogą znaleźć praktyczne zastosowanie w gospodarce rybacko-wędkarskiej oraz ochronie ekosystemu rzeki Świder.

Czytaj więcej Następne

Jan Wójcik

Prace Geograficzne, Zeszyt 136, 2014, s. 61-80

https://doi.org/10.4467/20833113PG.14.004.1642

W artykule przedstawiono zróżnicowanie i zmienność zanieczyszczenia powietrza w Wałbrzyskim Okręgu Przemysłowym w latach 1975 – 2000. Stwierdzono, że w latach 1975 – 1986 występowało tu znaczne zanieczyszczenie powietrza, a normy dopuszczalne stężeń pyłów i gazów często były wielokrotnie przekroczone. W okresie 1987 – 1994 zaznaczył się znaczny spadek imisji badanych zanieczyszczeń w powietrzu zwykle poniżej norm dopuszczalnych. Wiązało się to z kryzysem ekonomicznym pod koniec lat 80. oraz restrukturyzacją gospodarki i likwidacją tradycyjnych gałęzi przemysłu w regionie w ostatniej dekadzie XX w. W latach 1995 – 2000 stężenia większości zanieczyszczeń w powietrzu nie przekraczały norm dopuszczalnych. Zmiany w zanieczyszczeniu powietrza w Wałbrzyskim Okręgu Przemysłowym w okresie transformacji gospodarczej są podobne do tych, jakie wystąpiły w innych obszarach uprzemysłowionych m.in. w Górnośląskim, Ostravsko-Karvińskim oraz na obszarze pogranicza Polski, Czech i Niemiec.

Czytaj więcej Następne

Krzysztof Kołodziejczyk

Prace Geograficzne, Zeszyt 136, 2014, s. 81-101

https://doi.org/10.4467/20833113PG.14.005.1643

W artykule przedstawiono rozwój sieci pieszych szlaków turystycznych w sąsiedztwie granicy polsko-czechosłowackiej (a od początku 1993 r. polsko-czeskiej) w Sudetach w okresie od 1945 r. do 2013 r. Porównano ofertę szlaków po obu stronach granicy, jak również poddano krytyce przebieg niektórych znakowanych tras. W tym celu dokonano analizy porównawczej archiwalnych i współczesnych map turystycznych, wspomagając się też dotychczasową literaturą z zakresu historii turystyki w Sudetach, analiza zmian zachodzących w ostatnich latach była możliwa natomiast dzięki badaniom terenowym. Proces kształtowania sieci szlaków turystycznych wzdłuż granicy państwowej w Sudetach był silnie uzależniony od zmieniającej się sytuacji politycznej i ograniczeń w poruszaniu się w strefie przygranicznej. W związku z tym można wyróżnić trzy okresy rozwoju sieci szlaków na tym terenie : (a) okres do 1989 r., kiedy restrykcje były bardzo rygorystyczne ( w szczególności od końca 1946 r. do 1956 r.), (b) okres od 1989 r., kiedy przepisy znacznie złagodzono, ale nadal swobodne wędrowanie po strefie przygranicznej i przekraczanie granicy nie było możliwe, oraz (c) okres po wejściu pod koniec 2007 r. Polski i Republiki Czeskiej do strefy Schengen, kiedy wszystkie bariery formalne zostały zniesione. O becna sytuacja prawna pozwala na reorganizację i integrację rozwijających się dotychczas oddzielnie systemów szlaków obu krajów, w związku z czym obecny układ znakowanych tras wzdłuż granicy polsko-czeskiej nie może zostać uznany za ostateczny.

Czytaj więcej Następne