FAQ
logo Uniwersytetu Jagiellońskiego

2023 Następne

Data publikacji: 11.2023

Opis

Publikacja dofinansowana ze środków budżetu państwa w ramach programu Ministra Edukacji i Nauki pod nazwą „Doskonała Nauka – Wsparcie konferencji naukowych” nr projektu DNK/SP/550155/2022 kwota dofinansowania 73 550 PLN całkowita wartość projektu 106 036 PLN.

Licencja: CC BY  ikona licencji

Redakcja

Redaktor naczelny Janusz Siwek

Sekretarz redakcji Aneta Pawłowska-Legwand

Redaktorki tomu Aneta Pawłowska-Legwand, Joanna Hibner

Zawartość numeru

Agata Derlaga, Beata Namyślak

Prace Geograficzne, Zeszyt 171, 2023, s. 7 - 29

https://doi.org/10.4467/20833113PG.23.006.18106

Air passenger transport during the COVID-19 pandemic in Poland

Air transport development trends were disrupted as a result of the spread of the SARS-CoV-2 virus and the emergence of a global pandemic. During this difficult period, the largest drop in the number of air passengers in history occurred. For example, in 2020, compared to 2019, there was a global decrease in the number of passengers in air transport by 60% and in Poland by 70%. Temporary restrictions were introduced, related to, inter alia, the cancellation of flights from countries with a high incidence rate, a mandatory SARS-CoV-2 virus test or a quarantine order upon arrival. The main aim of the study was to present the impact of the COVID-19 pandemic on passenger traffic at Polish airports. Attempts were made to obtain answers to the following questions: (1) what were the changes in the number of passengers served in Poland before and during the COVID-19 pandemic; (2) what actions/restrictions were taken in the field of air transport in the face of an increased number of COVID-19 cases; and (3) how has the SARS-CoV-2 virus affected airports and air carriers in Poland. The research was based on the statistical data of: the Civil Aviation Authority (CAA), Eurostat, Eurocontrol, and the Polish Central Statistical Office. The study presents the situation as of the end of 2021.

Zarys treści:

Tendencje rozwojowe transportu lotniczego zostały zachwiane w wyniku rozprzestrzeniania się SARS-CoV-2 i pojawienia się globalnej pandemii. W tym trudnym okresie miał miejsce największy w historii spadek liczby obsłużonych pasażerów. Przykładowo, w stosunku do 2019 r. nastąpił spadek liczby pasażerów w transporcie lotniczym na świecie o 60%, a w Polsce o 70%. Wprowadzone były czasowe obostrzenia związane m.in. z rezygnacją z lotów z państw o wysokim współczynniku zachorowań, obowiązkowym testem na obecność SARS-CoV-2 czy nakazem odbycia kwarantanny po przylocie. Celem głównym opracowania jest przedstawienie wpływu pandemii COVID-19 na ruch pasażerski w portach lotniczych w Polsce. Starano się uzyskać odpowiedzi na następujące pytania: (1) jakie były zmiany liczby obsłużonych pasażerów w Polsce przed i w czasie pandemii COVID-19; (2) jakie podejmowano działania/obostrzenia w zakresie transportu lotniczego w obliczu wzmożonej liczby zachorowań oraz (3) jak rozprzestrzenianie się SARS-CoV-2 wpłynęło na porty lotnicze i przewoźników w Polsce. Praca powstała na podstawie danych statystycznych Urzędu Lotnictwa Cywilnego (ULC), Eurostat-u, Eurocontrol-u i Głównego Urzędu Statystycznego. Opracowanie przedstawia stan na koniec 2021 r.

Czytaj więcej Następne

Małgorzata Durydiwka, Aleksandra Korpysz-Wiśniewska, Iwona Jażewicz

Prace Geograficzne, Zeszyt 171, 2023, s. 31 - 50

https://doi.org/10.4467/20833113PG.23.007.18107

Murals in the city space: Analysis of functions and location on the example of Słupsk

Mural art is popular in many cities in Poland. Słupsk is one of them. The main goal of the paper is to present the distribution, theme, and functions of the murals in Słupsk. In the space of this medium-sized city situated in Pomerania region 40 murals have been catalogued and described according to the adopted criteria, thus obtaining detailed information about their location and subject matter. Most of Słupsk’s murals are in the Old Town, especially located in the revitalized area. The analysis of their detailed location shows that they are both in prominent places (main streets and squares) and in less visible places (side streets, gates, garage walls). The themes of murals in Słupsk are diverse. In-depth interviews with representatives of the city hall, cultural centre, tourist information centre, a foundation operating in the field of culture, social activation, and education, as well as mural artists in Słupsk allowed also to obtain information on the murals’ functions and paths of their creation in the urban space. Respondents emphasized the importance of murals in the revitalization of the city and drew attention to their educational, tourist and promotional function.

Zarys treści:

Murale stały się popularne w wielu miastach w Polsce. Słupsk jest jednym z nich. Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie rozmieszczenia, tematyki i funkcji, jakie murale pełnią w przestrzeni Słupska. W przestrzeni tego średniej wielkości miasta położonego na Pomorzu skatalogowano i opisano według przyjętych kryteriów 40 murali, uzyskując w ten sposób szczegółowe informacje o ich rozmieszczeniu i tematyce. Większość z nich znajduje się na Starym Mieście, zwłaszcza na obszarze objętym rewitalizacją. Analiza szczegółowej lokalizacji pokazuje, że znajdują się one zarówno w miejscach eksponowanych (główne ulice i place), jak i mniej widocznych (ulice boczne, bramy, mury garaży). Tematyka słupskich murali jest różnorodna. Wywiady pogłębione z przedstawicielami urzędu miejskiego, ośrodka kultury, centrum informacji turystycznej, fundacji działającej w obszarze kultury, aktywizacji społecznej i edukacji oraz z artystami tworzącymi murale w Słupsku pozwoliły również na uzyskanie informacji na temat funkcji murali. Respondenci podkreślali ich znaczenie w rewitalizacji miasta oraz zwracali uwagę na ich rolę w edukacji, turystyce i promocji.

Czytaj więcej Następne

Grażyna Furgała-Selezniow, Małgorzata Jankun-Woźnicka

Prace Geograficzne, Zeszyt 171, 2023, s. 51 - 68

https://doi.org/10.4467/20833113PG.23.008.18108

The impacts of tourism and recreation on lake shores: A case study of the Olsztyn Lakeland

The tourist attractiveness of many regions depends on the lakes. The lake ecosystems and the surrounding ecotone zone are among the most vulnerable systems, and tourism development negatively affects them. The aim of this study was to assess the load on the shore zone of the lakes of the Olsztyn Lake District by tourism and recreational infrastructure. The assessment was performed using two indicators. Topographic maps and orthophoto maps were used in the study. Land use and land cover (LU/LC) in the study area was verified through field studies in the summer seasons of 2018 and 2019. The tourism load indicators were positively correlated with the share of the built-up area in the lakeshore zone, although some lakes with a built-up shore zone of more than 25% did not have tourism and recreational facilities. The share of forests in the lakeshore zone was negatively correlated with the values of the tourism load indicators. Tourism infrastructure in the study area was developed in accordance with the principles of sustainable development. The additional load on the lakeshore was found to be caused by private recreational infrastructure related to the settlement process in the lakeshore zone.

Zarys treści:

Atrakcyjność turystyczna wielu regionów zależy od obecności jezior. Ekosystemy jeziorne i otaczająca je strefa ekotonowa należą do najbardziej wrażliwych, a rozwój turystyki wywiera na nie negatywny wpływ. Celem niniejszej pracy była ocena obciążenia strefy brzegowej jezior Pojezierza Olsztyńskiego infrastrukturą turystyczną i rekreacyjną. Oceny dokonano przy zastosowaniu dwu wskaźników. W opracowaniu wykorzystano mapy topograficzne i ortofotomapy. Pokrycie i użytkowanie terenu (LU/LC) na badanym obszarze zostało zweryfikowane poprzez badania terenowe w sezonach letnich 2018 i 2019 r. Wskaźniki obciążenia turystycznego były dodatnio skorelowane z udziałem powierzchni zabudowanej w strefie brzegowej jezior, chociaż niektóre jeziora o strefie brzegowej zabudowanej w ponad 25% były pozbawione zaplecza turystyczno-rekreacyjnego. Udział lasów w strefie brzegowej jezior był ujemnie skorelowany z wartościami wskaźników obciążenia turystycznego. Infrastruktura turystyczna na badanym obszarze była rozwijana w zgodzie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Stwierdzono dodatkowe obciążenie brzegów jezior przez prywatną infrastrukturę rekreacyjną związaną z procesem osadniczym w strefie brzegowej jezior.

Czytaj więcej Następne

Izabela Kapera

Prace Geograficzne, Zeszyt 171, 2023, s. 69 - 81

https://doi.org/10.4467/20833113PG.23.009.18109

Health care system in Poland and tourism

The aim of the study was to analyze the Polish health care system from the perspective of its use by outbound and inbound tourists. Health care facilities are part of the supporting facilities in tourism. This type of infrastructure primarily serves local residents, but also determines the proper organization of tourism at the destination. With regard to tourism, this infrastructure is used by people before their travels, mainly for preventive purposes, tourists staying in a particular destination, as well as those returning from trips (e.g., requiring further treatment). In connection with health prophylaxis preceding the trip, attention was paid to the activities of the Polish Society of Maritime, Tropical and Travel Medicine together with the National Network of Travel Medicine Centres. In addition to the data obtained from this association, information from the Central Statistical Office and the System and Implementation Analyzes Database, as well as data obtained from the National Health Fund, were used in the research procedure. However, despite the presence of increasingly available data, there is still much work to be done in developing knowledge about travel risks and preventive measures related to travel to another country. 

Zarys treści:

Celem opracowania było przedstawienie wyników analizy polskiego sytemu ochrony zdrowia z perspektywy jego wykorzystania przez osoby biorące udział w turystyce wyjazdowej i przyjazdowej. Zakłady opieki zdrowotnej stanowią w turystyce element bazy towarzyszącej. Tego typu infrastruktura służy przede wszystkim mieszkańcom, ale warun- Prace Geograficzne zeszyt 171, 2023, 69 – 81 doi : 10.4467/20833113PG.23.009.18109 Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ Komisja Geograficzna, Polska Akademia Umiejętności Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 70 Prace Geograficzne, zeszyt 171 kuje też właściwą organizację turystyki w miejscu docelowym. W odniesieniu do turystyki korzystają z niej osoby przed podróżą, głównie w celach profilaktyki, turyści przebywający w danej miejscowości, oraz wracający z wyjazdów (np. wymagający dalszego leczenia). W związku z profilaktyką zdrowotną w okresie poprzedzającym podróż zwrócono uwagę na działania Polskiego Towarzystwa Medycyny Morskiej, Tropikalnej i Podróży wraz z Krajowej Sieci Ośrodków Medycyny Podróży. Poza danymi otrzymanymi z tego stowarzyszenia w postępowaniu badawczym wykorzystano informacje z Głównego Urzędu Statystycznego oraz zaczerpnięte z Bazy Analiz Systemowych i Wdrożeniowych, a także uzyskane z Narodowego Funduszu Zdrowia. Jednak mimo obecności coraz łatwiej dostępnych danych, nadal wiele pozostaje do zrobienia w kwestii rozwijania wiedzy na temat zagrożeń podróży oraz działań profilaktycznych związanych z wyjazdem do innego kraju.

Czytaj więcej Następne

Renata Krukowska

Prace Geograficzne, Zeszyt 171, 2023, s. 83 - 100

https://doi.org/10.4467/20833113PG.23.010.18110

European wine tourism has long been carried out in the traditional wine areas of France, Portugal or Germany. In the countries of Central Europe, these traditions also occur, but they have a more local meaning. The article presents one of the wine regions in Eastern Poland – the Lesser Poland Gorge of the Vistula River, where the development of small wineries has been observed for several years. The article’s primary goal is to present vineyards in the Lesser Poland Gorge of the Vistula River concerning the possibilities of development of wine tourism and its impact on the region’s functioning. It seems that the concept of “terroir” can be used by local winemakers to identify the particularities of wines from vineyards. This can be an excellent contribution to the development of wine tourism, considering that nowadays, tourists search for authentic experiences. The production of local grape wine and its promotion may be the basis for rebuilding the region’s wine production tradition, as well as contributing to the region’s development.


Turystyka winiarska szansą na rozwój regionów wiejskich. Przykład z Polski wschodniej

Europejska turystyka winiarska od dawna prowadzona jest na tradycyjnych obszarach winiarskich Francji, Portugalii czy Niemiec. W krajach Europy Środkowej również te tradycje występują, ale mają bardziej lokalny wymiar. Artykuł przedstawia jeden z regionów winiarskich w Polsce wschodniej – Małopolski Przełom Wisły, gdzie od kilku lat obserwuje się rozwój małych winnic. Głównym celem artykułu jest przedstawienie winnic związanych z regionem Małopolskiego Przełomu Wisły z uwzględnieniem możliwości rozwoju turystyki winiarskiej i jej wpływu na funkcjonowanie regionu. Wydaje się, że pojęcie „terroir” może być wykorzystywane przez lokalnych winiarzy do określania specyfiki win pochodzących z winnic. Może to być dobry wkład w rozwój turystyki winiarskiej, biorąc pod uwagę, że obecnie turyści poszukują autentycznych doznań. Produkcja lokalnego wina gronowego i jego promocja mogą być podstawą odbudowy tradycji winiarskich regionu, a także przyczynić się do jego rozwoju.

Czytaj więcej Następne

Kinga Krzesiwo

Prace Geograficzne, Zeszyt 171, 2023, s. 101 - 124

https://doi.org/10.4467/20833113PG.23.011.18111

Current state and main directions of ski resorts development in the Polish Carpathians

Forecasts for the development of ski tourism in the world are not optimistic. They are related to the influence of climate change on the shortening of the ski season and the decrease in skier demand, as well as the progressive ageing process of the societies in economically developed countries. Therefore, ski resorts all over the world are faced with many challenges as a consequence of these phenomena. The purpose of this article is to present the current state of ski infrastructure in the Polish Carpathians and to define contemporary trends in the development of ski resorts in this area. The main methods used in the research process included inventory of ski infrastructure, field observation, analysis of the websites of ski resorts and their profiles posted on social media, and interviews with representatives of leading ski resort management companies. The state of infrastructure for downhill skiing in the Polish Carpathians in 2020 included 469 ski lifts, including 91 cableways, with a total length of 199.8 km and transport capacity of 400.8 thousand people per hour, as well as 528 ski runs with a total length of 304.7 km. The best developed tourist regions are the Tatras and Podhale region, as well as the Silesian Beskids. Among the 91 ski destinations in the Polish Carpathians, the best developed for skiing are: Białka Tatrzańska, Krynica-Zdrój, Wisła, Zakopane and Szczyrk. The most important development trends of ski resorts in the studied region are: modernization and construction of new, high-quality lifts (cableways, gondolas etc.); expanding the offer of ski resorts in terms of the summer season, especially for cyclists and families with children; combining the offers of many ski resorts in the region in the form of one joint ski pass; the use of special price promotions for the purchase of ski passes out of high season; using modern interactive tools for attracting customers; high concentration of tourist traffic in selected ski destinations; development of infrastructure for tourists travelling with motorhomes. The actions mentioned above are the most commonly used adaptation tools to climate and demographic changes that are aimed at increasing the profitability of ski resorts.

Zarys treści:

Prognozy dotyczące rozwoju turystyki narciarskiej na świecie nie napawają optymizmem. Wiążą się one z wpływem zmian klimatycznych na skrócenie sezonu narciarskiego i na spadek popytu na uprawianie narciarstwa oraz z postępującym procesem starzenia się społeczeństw krajów rozwiniętych gospodarczo, skąd pochodzi najwięcej narciarzy i snowboardzistów. Ośrodki narciarskie na całym świecie stoją zatem w obliczu licznych wyzwań będących konsekwencjami tych zjawisk. Celem niniejszego artykułu było ukazanie obecnego stanu bazy narciarskiej w polskich Karpatach oraz określenie współczesnych kierunków rozwoju ośrodków narciarskich na tym obszarze. Do najważniejszych metod, które zastosowano w procesie badawczym, należały: inwentaryzacja infrastruktury narciarskiej, obserwacja terenowa, analiza stron internetowych ośrodków narciarskich i ich profili zamieszczonych w mediach społecznościowych oraz wywiady z przedstawicielami czołowych przedsiębiorstw zarządzających ośrodkami narciarskimi. Stan infrastruktury dla narciarstwa zjazdowego w polskich Karpatach w pierwszej połowie 2020 r. liczył 469 urządzeń przeznaczonych do transportu turystów po stokach, w tym 91 kolei linowych, o łącznej długości 199,8 km i zdolności przewozowej 400,8 tys. osób/godz. oraz 528 tras zjazdowych o łącznej długości 304,7 km. Najlepiej zagospodarowanymi regionami turystycznymi pod tym względem są Tatry i Podhale oraz Beskid Śląski. Spośród 91 miejscowości wyposażonych w wyciągi narciarskie i koleje linowe czołowe miejsca zajmują: Białka Tatrzańska, Krynica-Zdrój, Wisła, Zakopane i Szczyrk. Do najważniejszych trendów rozwojowych bazy narciarskiej w badanym regionie należy zaliczyć: modernizację i budowę nowych, wysokiej jakości urządzeń przeznaczonych do transportu narciarzy po stokach; rozbudowę oferty ośrodków narciarskich pod kątem sezonu letniego, w szczególności dla rowerzystów i rodzin z dziećmi; łączenie ofert wielu ośrodków narciarskich z regionu w postaci wspólnych skipassów; stosowanie specjalnych promocji cenowych na zakup karnetów narciarskich poza sezonem wysokim; stosowanie nowoczesnych narzędzi interaktywnych przyciągania klientów; wysoką koncentrację ruchu turystycznego w wybranych miejscowościach; rozwój infrastruktury przeznaczonej dla turystów podróżujących kamperami. Wymienione działania są najczęściej stosowanymi narzędziami adaptacyjnymi do zmian klimatycznych i demograficznych mających prowadzić do wzrostu rentowności ośrodków narciarskich.

Czytaj więcej Następne

Bernadetta Zawilińska

Prace Geograficzne, Zeszyt 171, 2023, s. 125 - 147

https://doi.org/10.4467/20833113PG.23.012.18112

An apartment with a view of an apartment with a view: Contemporary development of accommodation facilities in Tatra County from the perspective of the local community

The rapid growth in the number of individual tourist trips to the towns and villages of Podhale, observed nowadays in combination with changes in visitor preferences, in particular the growing share of short stays, higher expectations in terms of standards offered by accommodation facilities and a greater interest in renting separate apartments, coincides with the growing demand for properties to be purchased in tourist resorts in Poland for investment purposes. These processes trigger the expansion of accommodation opportunities, particularly by increasing the number of facilities that offer apartments: houses for rent, self-catering apartment buildings, and aparthotels. Recognising the new trends in the development of accommodation facilities in Tatra County that lead to spatial, social, and economic changes, a study was carried out, aiming to: 1) verify the availability of accommodation facilities, in particular including the scale of the phenomenon of apartment rental of apartments (the data were obtained from available statistical and spatial databases, a field inventory and the Booking.com website), and 2) examine the problems caused by the contemporary development of the accommodation infrastructure in local communities (the data were obtained during interviews with representatives of local communities, n = 74). The study demonstrated well-developed accommodation facilities in Tatra County, characterised by uneven spatial distribution, a large share of informally operating facilities and a rich offer of apartments for rent. The development of accommodation facilities, triggered by mechanisms of the free market, helps to satisfy the fluctuating tourist demand, and consequently to maintain the economic function of tourism in the region. However, on the other hand, it causes numerous spatial and social conflicts. In particular, it leads to excessive intensification of development, dwindling of landscape values, and destruction of cultural heritage (including the vanishing of traditional architecture). Furthermore, it may result in reduced availability of accommodation facilities operated by local residents, as well as in tourism gentrification of Zakopane and loss of the traditional highland character of villages of the Podhale region.

Zarys treści:

Obserwowany współcześnie szybki wzrost liczby indywidualnych przyjazdów turystycznych do podhalańskich miejscowości w połączeniu ze zmianami preferencji odwiedzających, a w szczególności rosnącym udziałem krótkotrwałych pobytów, zwiększaniem wymagań dotyczących standardu obiektów noclegowych oraz wzrostem zainteresowania wynajmem oddzielnych mieszkań, zbiega się z rosnącym w Polsce popytem na zakup nieruchomości w miejscowościach turystycznych w celach inwestycyjnych. Procesy te prowadzą do rozbudowy bazy noclegowej, a zwłaszcza zwiększania liczby obiektów oferujących apartamenty: domów na wynajem, apartamentowców turystycznych i aparthoteli. Dostrzegając nowe trendy w rozwoju bazy noclegowej w powiecie tatrzańskim, powodujące zmiany o charakterze przestrzennym, a także społecznym i ekonomicznym, przeprowadzono badania mające na celu: 1) rozpoznanie wielkości bazy noclegowej, w tym zwłaszcza skali zjawiska wynajmu apartamentów (dane pozyskano z dostępnych baz danych statystycznych i przestrzennych, inwentaryzacji terenowej oraz serwisu Booking.com) oraz 2) problemów, jakie współczesny rozwój infrastruktury noclegowej stwarza dla lokalnych społeczności (dane zgromadzono w wyniku wywiadów z przedstawicielami lokalnych społeczności, n = 74). W wyniku badań ukazano dobrze rozwiniętą bazę noclegową w powiecie tatrzańskim, którą cechuje bardzo nierównomierne rozmieszczenie przestrzenne, duży udział obiektów funkcjonujących w sposób nieformalny oraz bogata oferta wynajmu apartamentów. Rozwój nowych obiektów noclegowych, kierowany mechanizmami wolnego rynku, sprzyja zaspokajaniu zmieniającego się popytu turystycznego, a tym samym utrzymaniu ekonomicznej funkcji turystyki w regionie, lecz powoduje liczne konflikty przestrzenne i społeczne. W szczególności prowadzi do nadmiernej intensyfikacji zabudowy, zmniejszania walorów krajobrazowych i niszczenia dziedzictwa kulturowego (w tym zaniku tradycyjnej architektury). Ponadto skutkować może wypieraniem tradycyjnych obiektów noclegowych prowadzonych przez mieszkańców oraz gentryfikacją turystyczną Zakopanego i utratą góralskiego charakteru podhalańskich wsi.

Czytaj więcej Następne