FAQ
logo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Apartament z widokiem na apartament z widokiem. Współczesny rozwój bazy noclegowej w powiecie tatrzańskim z perspektywy lokalnej społeczności

Data publikacji: 11.2023

Prace Geograficzne, 2023, Zeszyt 171, s. 125 - 147

https://doi.org/10.4467/20833113PG.23.012.18112

Autorzy

Bernadetta Zawilińska
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Katedra Gospodarki Regionalnej, ul. Rakowicka 27, 31-510 Kraków
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Apartament z widokiem na apartament z widokiem. Współczesny rozwój bazy noclegowej w powiecie tatrzańskim z perspektywy lokalnej społeczności

Abstrakt

An apartment with a view of an apartment with a view: Contemporary development of accommodation facilities in Tatra County from the perspective of the local community

The rapid growth in the number of individual tourist trips to the towns and villages of Podhale, observed nowadays in combination with changes in visitor preferences, in particular the growing share of short stays, higher expectations in terms of standards offered by accommodation facilities and a greater interest in renting separate apartments, coincides with the growing demand for properties to be purchased in tourist resorts in Poland for investment purposes. These processes trigger the expansion of accommodation opportunities, particularly by increasing the number of facilities that offer apartments: houses for rent, self-catering apartment buildings, and aparthotels. Recognising the new trends in the development of accommodation facilities in Tatra County that lead to spatial, social, and economic changes, a study was carried out, aiming to: 1) verify the availability of accommodation facilities, in particular including the scale of the phenomenon of apartment rental of apartments (the data were obtained from available statistical and spatial databases, a field inventory and the Booking.com website), and 2) examine the problems caused by the contemporary development of the accommodation infrastructure in local communities (the data were obtained during interviews with representatives of local communities, n = 74). The study demonstrated well-developed accommodation facilities in Tatra County, characterised by uneven spatial distribution, a large share of informally operating facilities and a rich offer of apartments for rent. The development of accommodation facilities, triggered by mechanisms of the free market, helps to satisfy the fluctuating tourist demand, and consequently to maintain the economic function of tourism in the region. However, on the other hand, it causes numerous spatial and social conflicts. In particular, it leads to excessive intensification of development, dwindling of landscape values, and destruction of cultural heritage (including the vanishing of traditional architecture). Furthermore, it may result in reduced availability of accommodation facilities operated by local residents, as well as in tourism gentrification of Zakopane and loss of the traditional highland character of villages of the Podhale region.

Zarys treści:

Obserwowany współcześnie szybki wzrost liczby indywidualnych przyjazdów turystycznych do podhalańskich miejscowości w połączeniu ze zmianami preferencji odwiedzających, a w szczególności rosnącym udziałem krótkotrwałych pobytów, zwiększaniem wymagań dotyczących standardu obiektów noclegowych oraz wzrostem zainteresowania wynajmem oddzielnych mieszkań, zbiega się z rosnącym w Polsce popytem na zakup nieruchomości w miejscowościach turystycznych w celach inwestycyjnych. Procesy te prowadzą do rozbudowy bazy noclegowej, a zwłaszcza zwiększania liczby obiektów oferujących apartamenty: domów na wynajem, apartamentowców turystycznych i aparthoteli. Dostrzegając nowe trendy w rozwoju bazy noclegowej w powiecie tatrzańskim, powodujące zmiany o charakterze przestrzennym, a także społecznym i ekonomicznym, przeprowadzono badania mające na celu: 1) rozpoznanie wielkości bazy noclegowej, w tym zwłaszcza skali zjawiska wynajmu apartamentów (dane pozyskano z dostępnych baz danych statystycznych i przestrzennych, inwentaryzacji terenowej oraz serwisu Booking.com) oraz 2) problemów, jakie współczesny rozwój infrastruktury noclegowej stwarza dla lokalnych społeczności (dane zgromadzono w wyniku wywiadów z przedstawicielami lokalnych społeczności, n = 74). W wyniku badań ukazano dobrze rozwiniętą bazę noclegową w powiecie tatrzańskim, którą cechuje bardzo nierównomierne rozmieszczenie przestrzenne, duży udział obiektów funkcjonujących w sposób nieformalny oraz bogata oferta wynajmu apartamentów. Rozwój nowych obiektów noclegowych, kierowany mechanizmami wolnego rynku, sprzyja zaspokajaniu zmieniającego się popytu turystycznego, a tym samym utrzymaniu ekonomicznej funkcji turystyki w regionie, lecz powoduje liczne konflikty przestrzenne i społeczne. W szczególności prowadzi do nadmiernej intensyfikacji zabudowy, zmniejszania walorów krajobrazowych i niszczenia dziedzictwa kulturowego (w tym zaniku tradycyjnej architektury). Ponadto skutkować może wypieraniem tradycyjnych obiektów noclegowych prowadzonych przez mieszkańców oraz gentryfikacją turystyczną Zakopanego i utratą góralskiego charakteru podhalańskich wsi.

Bibliografia

Alejziak W., 1999, Turystyka w obliczu wyzwań XXI wieku, Albis, Kraków.

Adamiak C., 2022a, Current state and development of Airbnb accommodation offer in 167 countries, Current Issues in Tourism, 25(19), 3131–3149.

Adamiak C., 2022b, Najem krótkoterminowy w Polsce w czasie pandemii COVID-19, Czasopismo Geograficzne, 93(1), 9–32.

Badura E., 2021, Investing on the Polish market of condo-hotels and apart-hotels – selected legal issues, Review of European and Comparative Law, 44(1), 155–179.

Bae S.Y., Chang P.J., 2021, The effect of coronavirus disease-19 (COVID-19) risk perception on behavioural intention towards ‘untact’ tourism in South Korea during the first wave of the pandemic, Current Issues in Tourism, 24(7), 1017–1035.

Butler R.W., 1980, The concept of a tourist area cycle of evolution: Implications for management of Resources, Canadian Geographer, 24(1), 5–12.

De Cantis S., Parroco A.M., Ferrante M., Vaccina F., 2015, Unobserved tourism, Annals of Tourism Research, 50, 1–18.

Derek M., 2008, Funkcja turystyczna jako czynnik rozwoju lokalnego w Polsce, Rozprawa doktorska, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwersytet Warszawski, Warszawa.

Diagnoza ekonomicznego oddziaływania Tatrzańskiego Parku Narodowego na gospodarkę lokalną. Raport z badań, 2023, (red.) Mika M., Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, Kraków–Zakopane.

Doxey G.V., 1976, When enough’s enough: the native are restless in Old Niagara, Heritage Canada, 2(2), 26–27.

Durydiwka M., 2012, Czynniki rozwoju i zróżnicowanie funkcji turystycznej na obszarach wiejskich w Polsce, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwersytet Warszawski, Warszawa.

Dziegieć E., 1995, Urbanizacja turystyczna terenów wiejskich w Polsce, Turyzm, 5(1), 5–56.

Experimental statistics on short-stay accommodation offered via online collaborative economy platforms: Methodological note, 2021, Eurostat, https://ec.europa.eu (dostęp: 8.01.2023).

Fischbach J., 1989, Funkcja turystyczna jednostek przestrzennych i program jej badania, Acta Universitatis Lodziensis, Turyzm, 5, 7–24.

Gurgul A., 2022, Podhale. Wszystko na sprzedaż, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.

Kašpar J., 1984, Ruch turystyczny jako czynnik ekonomicznego i społecznego wpływu na środowisko, Problemy Turystyki, 1.

Komorowska K., 2003, Turystyka a społeczności lokalne – przykład tatrzański, Studia Regionalne i Lokalne, 3(13), 79–97.

Konecki K., 2000, Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Kowalczyk A., 2002, Geografia turyzmu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Kowalczyk-Anioł J., 2019, Hipertrofia turystyki miejskiej – geneza i istota zjawiska, Konwersatorium Wiedzy o Mieście, 4(32), 7–18.

Kowalczyk-Anioł J., Pawlusiński R., 2018, Sharing economy w przestrzeni polskich metropolii i miast turystycznych na przykładzie Airbnb, Konwersatorium Wiedzy o Mieście, 3(31), 15–22.

Kowalczyk-Anioł J., Zwolińska M., 2019, Condo hotels in Poland − An outline of the phenomenon and research directions, Ekonomiczne Problemy Turystyki, 46(2), 15–24.

Kruczek Z., 2019, Ways to counteract the negative effects of overtourism at tourist attractions and destinations, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio B – Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia, 74, 45–57.

Kurek W., 1990, Wpływ turystyki na przemiany społeczno-ekonomiczne obszarów wiejskich Karpat, Prace habilitacyjne, 194, Uniwersytet Jagielloński, Kraków.

Kurek W., 2004, Turystyka na obszarach górskich Europy, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.

Kurek W., Mika M., 2007, Turystyka jako przedmiot badań naukowych, [w:] W. Kurek (red.), Turystyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Lindberg K., Johnson R., 1997, Modeling resident attitudes toward tourism, Annals of Tourism Research, 24(2), 402–424.

Liszewski S., 1995, Przestrzeń turystyczna, Turyzm, 5 (2), 7–19.

Luchter B., 2015, Lokalizacja bazy noclegowej w Krakowie w latach 1992–2012 w byłej dzielnicy katastralnej – Śródmieście, Świat Nieruchomości, 92, 27–33.

Mihalic T., 2020, Conceptualising overtourism: A sustainability approach, Annals of Tourism Research, 84 (103025), 1–12.

Mika M., 2007, Przemiany pod wpływem turystyki na obszarach recepcji turystycznej, [w:] W. Kurek (red.), Turystyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Mika M., 2013, Postawy społeczności lokalnych wobec turystów i rozwoju turystyki – przykład gmin Beskidu Śląskiego, Prace Geograficzne, 134, 84–100.

Mika M., 2014, Założenia i determinanty podtrzymywalności lokalnego rozwoju turystyki, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, Kraków.

Myga-Piątek U., 2011, Genius Loci Podhala i Tatr. Rola w kształtowaniu atrakcyjności turystycznej, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 15, 259–277.

Murzyn M., 2015, Wpływ turystyki masowej na dziedzictwo Zakopanego, Turystyka Kulturowa, 10, 72–85.

Overtourism? – Understanding and Managing Urban Tourism Growth beyond Perceptions, Executive Summary, 2018, UNWTO, Madrid, www.e-unwto.org(dostęp: 10.01.2023).

Pawlicz A., 2019, Ekonomia współdzielenia na rynku usług hotelarskich. Niedoskonałości – Pośrednicy – Regulacje, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin.

Przecławski K., 1979, Socjologiczne problemy turystyki, Instytut Wydawniczy CRZZ, Warszawa.

Przybyłowska I., 1978, Wywiad swobodny ze standaryzowaną listą poszukiwanych informacji i możliwości jego zastosowania w badaniach socjologicznych, Przegląd Socjologiczny, 30, 53–68.

Rupiewicz R., 2021, Utracone piękno. O zniszczeniach zabytkowej architektury Zakopanego, Artifex Novus, 5, 148–175.

Smith M., Krannich R., 1998, Tourism dependence and resident attitudes, Annals of Tourism Research, 25(4), 783–802.

Szreder J., 2014, Ocena ofert inwestycyjnych na rynku nieruchomości wakacyjnych w Polsce, Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego, 36(1), 423–435.

Tatrzański Park Narodowy, https://tpn.pl (dostęp: 12.08.2022).

Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, Dz.U. 1991, Nr 80, poz. 350, z późn. zm.

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych, Dz.U. 1997, Nr 133, poz. 884, z późn. zm.

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, Dz.U. 1994, Nr 89, poz. 414, z późn. zm.

Walas B., 2019, Turystyczny najem krótkoterminowy w ocenie interesariuszy lokalnych, Biuletyn KPZK PAN, 275, 49–62.

Warszyńska J., 1985, Funkcja turystyczna Karpat Polskich, Folia Geographica, ser. Geographica-Oeconomica, 18, 79–104.

Zawadka J., Jęczmyk A., Uglis J., Wojcieszak-Zbierska M.M., 2021, Plany turystyczne mieszkańców miast w dobie pandemii COVID-19, Warsztaty z Geografii Turyzmu, 11,13–34.

Zawilińska B., 2016, Postawy społeczności lokalnych wobec parku narodowego i rozwoju turystyki na przykładzie miejscowości w otoczeniu Babiej Góry, Prace Geograficzne, 145, 7–30.

Zborowski A., 2004, Wybrane aspekty badań poziomu i jakości życia w dużym mieście, [w:] J. Jażdżewska (red.), Zróżnicowanie warunków życia ludności w mieście, XVII Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Uniwersytet Łódzki, Łódź.

Zeszyt metodologiczny. Statystyka turystycznej bazy noclegowej, 2020, GUS, Warszawa-Rzeszów. Zuziak Z., 2009, Wizje Podhala. Ze studiów nad koncepcjami rozwoju przestrzennego regionu, Czasopismo Techniczne, 10(106), 27–33.

Informacje

Informacje: Prace Geograficzne, 2023, Zeszyt 171, s. 125 - 147

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Apartament z widokiem na apartament z widokiem. Współczesny rozwój bazy noclegowej w powiecie tatrzańskim z perspektywy lokalnej społeczności

Angielski:

An apartment with a view of an apartment with a view: Contemporary development of accommodation facilities in Tatra County from the perspective of the local community

Autorzy

Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Katedra Gospodarki Regionalnej, ul. Rakowicka 27, 31-510 Kraków

Publikacja: 11.2023

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Bernadetta Zawilińska (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski