Obciążenie strefy brzegowej jezior infrastrukturą turystyczną i rekreacyjną na przykładzie Pojezierza Olsztyńskiego
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEObciążenie strefy brzegowej jezior infrastrukturą turystyczną i rekreacyjną na przykładzie Pojezierza Olsztyńskiego
Data publikacji: 11.2023
Prace Geograficzne, 2023, Zeszyt 171, s. 51 - 68
https://doi.org/10.4467/20833113PG.23.008.18108Autorzy
Obciążenie strefy brzegowej jezior infrastrukturą turystyczną i rekreacyjną na przykładzie Pojezierza Olsztyńskiego
The impacts of tourism and recreation on lake shores: A case study of the Olsztyn Lakeland
The tourist attractiveness of many regions depends on the lakes. The lake ecosystems and the surrounding ecotone zone are among the most vulnerable systems, and tourism development negatively affects them. The aim of this study was to assess the load on the shore zone of the lakes of the Olsztyn Lake District by tourism and recreational infrastructure. The assessment was performed using two indicators. Topographic maps and orthophoto maps were used in the study. Land use and land cover (LU/LC) in the study area was verified through field studies in the summer seasons of 2018 and 2019. The tourism load indicators were positively correlated with the share of the built-up area in the lakeshore zone, although some lakes with a built-up shore zone of more than 25% did not have tourism and recreational facilities. The share of forests in the lakeshore zone was negatively correlated with the values of the tourism load indicators. Tourism infrastructure in the study area was developed in accordance with the principles of sustainable development. The additional load on the lakeshore was found to be caused by private recreational infrastructure related to the settlement process in the lakeshore zone.
Zarys treści:
Atrakcyjność turystyczna wielu regionów zależy od obecności jezior. Ekosystemy jeziorne i otaczająca je strefa ekotonowa należą do najbardziej wrażliwych, a rozwój turystyki wywiera na nie negatywny wpływ. Celem niniejszej pracy była ocena obciążenia strefy brzegowej jezior Pojezierza Olsztyńskiego infrastrukturą turystyczną i rekreacyjną. Oceny dokonano przy zastosowaniu dwu wskaźników. W opracowaniu wykorzystano mapy topograficzne i ortofotomapy. Pokrycie i użytkowanie terenu (LU/LC) na badanym obszarze zostało zweryfikowane poprzez badania terenowe w sezonach letnich 2018 i 2019 r. Wskaźniki obciążenia turystycznego były dodatnio skorelowane z udziałem powierzchni zabudowanej w strefie brzegowej jezior, chociaż niektóre jeziora o strefie brzegowej zabudowanej w ponad 25% były pozbawione zaplecza turystyczno-rekreacyjnego. Udział lasów w strefie brzegowej jezior był ujemnie skorelowany z wartościami wskaźników obciążenia turystycznego. Infrastruktura turystyczna na badanym obszarze była rozwijana w zgodzie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Stwierdzono dodatkowe obciążenie brzegów jezior przez prywatną infrastrukturę rekreacyjną związaną z procesem osadniczym w strefie brzegowej jezior.
Alaeddinoglu F., Can A.S., 2011, Identification and classification of nature-based tourism resources: western Lake Van basin, Turkey, Procedia: Social and Behavioral Sciences, 19, 198–207, https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2011.05.124.
Anctil A., Blanc D.L., 2016, An educational simulation tool for integrated coastal tourism development in developing countries, Journal of Sustainable Tourism, 24 (5), 783–798, https://doi.org/10.1080/09669582.2015.1091463.
Boavida-Portugal I., Rocha J., Ferreira C.C., 2016, Exploring the impacts of future tourism development on land use/cover changes, Applied Geography, 77, 82–91, https://doi.org/10.1016/j.apgeog.2016.10.009.
Burak S., Dogan E., Gazioglu C., 2004, Impact of urbanization and tourism on coastal environment, Ocean & Coastal Management, 47, 9, 515–527.
Canteiro M., Córdova-Tapia F., Brazeiro A., 2018, Tourism impact assessment: A tool to evaluate the environmental impacts of touristic activities in Natural Protected Areas, Tourism Management Perspectives, 28, 220–227.
Choiński A., 2006, Katalog jezior Polski, Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM.
Czarnecki A., Lewandowska-Czarnecka A., 2012, Socioeconomic versus natural system in a dynamic lake landscape: a case study of Jeziorak Lake in Poland, International Journal of Design and Nature and Ecodynamics, 7 (3), 261–273.
Dávid L., Nagy Z., Gergely S., 2007, New Vasarhelyi Plan – Reservoirs for tourism along River Tisza in Hungary, [w:] A. Nemeth, L. Dávid. (red.), Handbook of lakes and reservoirs: A sustainable vision of tourism, Department of Tourism and Regional Development, Karoly Robert College, Gyöngyös, 34–41.
Deja W., 2001, Przydatność rekreacyjna strefy brzegowej jezior Polski, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Dodds R., Butler R., 2010, Common resource use: Policy definition and implementation, Tourismos: An International Multidisciplinary Journal of Tourism, 5 (1), 35–53.
Dokulil M.T., 2014, Environmental impacts of tourism on lakes, [w:] A.A. Ansari, S.S. Gill (red.), Eutrophication: Causes, Consequences and Control, Springer Science+Business Media Dordrecht, https://doi.org/10.1007/978-94-007-7814-6_7.
Fossgard K., Fredman P., 2019, Dimensions in the nature-based tourism experience escape: An explorative analysis, Journal of Outdoor Recreation and Tourism, 28, 100–219, https://doi.org/10.1016/j.jort.2019.04.001.
Furgała-Selezniow G., Cudnik M., Skrzypczak A., Mamcarz A., 2011, Zmiany w przestrzeni turystycznej jezior pod wpływem użytkowania rekreacyjnego ich strefy brzegowej (na przykładzie jezior Skanda i Kortowskie), [w:] M. Durydiwka, K. Duda-Gromada (red.) Przestrzeń turystyczna czynniki, różnorodność, zmiany, Wydawnictwo UW Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Warszawa, 263–270.
Furgała-Selezniow G., Jankun-Woźnicka M., Mika M., 2020, Lake regions under human pressure in the context of socio-economic transition in Central-Eastern Europe: The case study of Olsztyn Lakeland, Poland, Land Use Policy, 90, 104350, https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2019.104350.
Furgała-Selezniow G., Sankiewicz D., Skrzypczak A., Mamcarz A., 2010, The impacts of tourism and recreation on lake shores: a case study of Limajno and Stobajno Lakes in north-eastern Poland, [w:] N. McIntyre, R. Koster, H. Lemelin (red.), Lake tourism research. Towards sustaining communities and lake environments, Occasional Research Publication, Lakehead University, Centre for Tourism & Community Development Research, Thunder Bay, Canada, 99–111.
Furgała-Selezniow G., Skrzypczak A., Kajko A., Wiszniewska K., Mamcarz A., 2012, Touristic and recreational use of the shore zone of Ukiel Lake (Olsztyn, Poland), Polish Journal of Natural Sciences, 27 (1), 41–51.
Główny Urząd Statystyczny, 2022, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu sierpnia 2022 r., https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/bezrobocie-rejestrowane/bezrobotni-zarejestrowani-i-stopa-bezrobocia-stan-w-koncu-sierpnia-2022-r-,2,121.html (dostęp: 15.01.2023).
Gössling S., 2002, Global environmental consequences of tourism, Global Environmental Change, 12, 283–302, https://doi.org/10.1016/S0959-3780(02)00044-4.
Hadwen W.L., Arthington A.H., Mosisch T.D., 2003, The impact of tourism on dune lakes on Fraser Island, Australia, Lakes and Reservoirs: Research and Management, 8(1), 15–26.
Hengstmann E., Fischer E.K., 2020, Anthropogenic litter in freshwater environments – Study on lake beaches evaluating marine guidelines and aerial imaging, Environmental Research, 189, 109945.
Host G.E., Schuldt J., Ciborowski J.J.H., Johnson L.B., Hollenhorst T., Richards C., 2005,
Use of GIS and remotely sensed data for a priori identification of reference areas for Great Lakes coastal ecosystems, International Journal of Remote Sensing, 26 (23), 5325–5342, https://doi.org/10.1080/01431160500219364.
Jaszczak A., Łaguna W., Žukovski J., 2010, The identity of regional projects in the rural areas: methodological and management aspects. Management Theory and Studies for Rural Business and Infrastructure Development, 23 (4), 45–51.
Kondracki J., 2009, Geografia regionalna Polski, Warszawa: PWN.
Krukowska R., Krukowski M., 2013, Spatial differentiation of tourist infrastructure in the riparian zone of the Białe Lake (Middle-East Poland), Polish Journal of Natural Sciences, 28 (1), 81–89.
Lenzen M., Sun Y., Faturay F., Ting Y., Geschke A., Malik A., 2018, The carbon footprint of global tourism, Nature Climate Change, 8, 522–528.
Liu L., Kong L., Feng Y.X., Qin D.D., Mao N., 2019, Impacts of tourism development and tourist activities on environment in scenic ecotourism spots, Applied Ecology and Environmental Research, 17 (4), 9347–9355, http://dx.doi.org/10.15666/aeer/1704_93479355.
McCullough I.M., King K.B.S., Stachelek J., Diaz J., Soranno P.A., Cheruvelil K.S., 2019,
Applying the patch-matrix model to lakes: a connectivity based conservation framework, Landscape Ecology, 34, 2703–2718, https://doi.org/10.1007/s10980-019-00915-7.
McIntyre N., Koster R., Lemelin H. (red.), 2010, Lake tourism research. Towards sustaining communities and lake environments, Lakehead University, Centre for Tourism and Community Development Research, Occasional Research Publication.
Mika M., 2004, Turystyka a przemiany środowiska przyrodniczego Beskidu Śląskiego, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków.
New 7 Wonders News Room, 2012, New 7 Wonders of Nature Recognition Award for Poland’s MasurianLake District.
OECD, 2019, Functional urban areas by country, https://www.oecd.org/cfe/regional-policy/functionalurbanareasbycountry.htm (dostęp: 8.02.2023).
Ostendorp W., Schmieder K., Joehnk K.D., 2004, Assessment of human pressures and their hydromorphological impacts on lakeshores in Europe, Ecohydrology and Hydrobiology, 4 (4), 379–395.
Parszuto K., Tandyrak R., Łopata M., Mikulewicz S., Grochowska J., Dunalska J., 2017,
Development of Drwęckie Lake in Ostróda for tourist and recreational purposes, and its impact on the burden to the natural environment in the shoreline zone, Polish Journal of Natural Sciences, 1, 105–121.
Petrović M.D., Vujko A., Gajić T., Vuković D.B, Radovanović M., Jovanović J.M., Vuković N., 2017, Tourism as an approach to sustainable rural development in post-socialist countries: A comparative study of Serbia and Slovenia, Sustainability, 10, 54.
Ramazanova M., Bulai M., Ursu A., Tortella B., Kakabayev A., 2019, Effects of tourism development on surface area of main lakes of Shchuchinsk-Burabay resort area, Kazakhstan, European Journal of Tourism Research, 21, 69–86.
Ren T., Can M., Paramati S.R., Fang J., Wu W., 2019, The impact of tourism quality on economic development and environment: Evidence from Mediterranean Countries. Sustainability (Switzerland), 11 (8), 2296, https://doi.org/10.3390/su11082296.
Rocznik Statystyczny Leśnictwa, 2021, Główny Urząd Statystyczny, file:///C:/Users/UWM/Downloads/rocznik_statystyczny_lesnictwa_2021-1.pdf (dostęp: 8.02.2023).
Soeprobowati T.R., Jumari J., Saraswati T.R., Suhry H.Ch., Gell P., 2021, Land-use changes concerning the riparian vegetation in Galela Lake, North Maluku, Indonesia, Ecological Engineering, 170, 106368.
Sejmik Województwa Warmińsko-Mazurskiego, 2016, Strategia Rozwoju Turystyki Województwa Warmińsko-Mazurskiego do roku 2025 (dostęp: 8.02.2023).
Sejmik Województwa Warmińsko-Mazurskiego, 2020, Warmińsko-Mazurskie 2030. Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego file:///C:/Users/UWM/Downloads/Strategia-rozwoju_fin.pdf (dostęp: 8.02.2023).
Skłodowski J., 2009, Oddziaływanie turystyki wodnej na ekosystemy leśno-jeziorne, Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej, Rogów, 11, 4(23), 267–273.
Tuohino A., 2013, The potential of lakes and lake landscape in the concept of nordic wellbeing, Polish Journal of Natural Sciences, 28 (2), 267–281.
Tuohino A., 2015, In search of the sense of Finnish lakes: A geographical approach to lake tourism marketing, Oulu, Nordia Geographical Publications, 44, 5.
UNWTO World Tourism Organisation, 2022, International tourism climbed to nearly 60% of pre-pandemic levels in January-July 2022, World Tourism Barometer, 20 (5).
Vasvári M., Boda J., Dávid L., Bujdosó Z., 2015, Water-based tourism as reflected in visitors to Hungary’s lakes, GeoJournal of Tourism and Geosites, 15 (1), 94–106.
Wacnik A., Kupryjanowicz M., Mueller-Bieniek A., Karczewski M., Cywa K., 2014, The environmental and cultural contexts of the late Iron age and medieval settlement in the Mazurian Lake
District, NE Poland: Combined palaeobotanical and archaeological data, Vegetation History and Archaeobotany, 23, 439–459.
Zhong L., Deng J., Song Z., Ding P., 2011, Research on environmental impacts of tourism in China: Progress and prospect, Journal of Environmental Management, 92, 11, 2972–2983.
Informacje: Prace Geograficzne, 2023, Zeszyt 171, s. 51 - 68
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Obciążenie strefy brzegowej jezior infrastrukturą turystyczną i rekreacyjną na przykładzie Pojezierza Olsztyńskiego
The impacts of tourism and recreation on lake shores: A case study of the Olsztyn Lakeland
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Publikacja: 11.2023
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 368
Liczba pobrań: 341